ROLA I ZADANIA PAŃSTWA W XXI WIEKU Państwo Stanu Zmian i Ryzyka (SZiR) -ujęcie cybernetyczne

Lesław Michnowski Wieloletni ( ) członek Komitetu Prognoz “Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk

Istotne uwarunkowania kształtowania globalnych oraz lokalnych/państwowych form życia w XXI wieku: 1. Wielki wzrost intensywności gospodarowania przy braku możliwości uwzględniania społecznych i przyrodniczych jego kosztów. 2. Wzrost tempa zmian oddziaływań środowiska przyrodniczego na światową społeczność, powodujący konieczność wyprzedzającego podejmowanie działań adaptacyjnych. 3. Środowisko przyrodnicze w stanie regresu, wyczerpywanie aktualnie dostępnych źródeł zasobów naturalnych, szkodliwe zmiany klimatyczne. 4. Konieczność przejścia od „wzrostu - kosztem środowiska” do „rozwoju – razem ze środowiskiem”.

Rozwój: ta część procesu życia społeczności, w trakcie której zwiększeniu ulega: - jej trwałość, oraz - jakość życia stanowiących ją podmiotów.

Warunkiem rozwoju jest przewaga - dotyczącej społeczności – konstrukcji (powielającej, regeneracyjnej i innowacyjnej) nad nieuchronnie towarzyszącą życiu destrukcją (fizyczną i moralną).

Moralna destrukcja form życia niezgodnych z nowymi jego uwarunkowaniami – nieuchronny skutek zmian w uwarunkowaniach życia.

Stan Zmian i Ryzyka (SZiR): gdy wzrost tempa zmian w uwarunkowaniach życia, czyni koniecznym uzupełnienia o sprawne FEEDFORWARD – opartego dotąd głównie na FEEEDBACK - mechanizmu sterowania procesem życia i rozwoju społeczności. Ryzyko jest tu skutkiem braku możliwości w pełni skutecznego przewidywania zmian w uwarunkowaniach życia i skutków działań adaptacyjnych.

FEEDFORWARD sprzężenie zwrotne wyprzedzające Przewidywanie zmian w uwarunkowaniach życia i z wyprzedzeniem podejmowanie działań dostosowawczych. A także korygowanie przebiegu sterowanego tak procesu z wykorzystaniem sukcesywnie prowadzonego monitoringu dynamicznego – czyli także w sposób wyprzedzający. FEEDFORWARD wymaga wspomagania potencjału intelektualnego sztuczną inteligencją.

Monitoring DYNAMICZNY: przetwarzanie metodą symulacji komputerowej wiedzy oraz danych statystycznych odwzorowujących proces życia społeczności w prognozę dalszego przebiegu tego procesu, w tym potencjalnych zagrożeń – pod warunkiem, iż nie będzie interwencji w ten przebieg.

Rozwój trwały

W SZiR: nie przezwyciężana moralna destrukcja głównym czynnikiem regresu społeczności

Eliminowanie w SZiR negatywnych konsekwencji moralnej destrukcji wymaga intensyfikowania ekospołecznie użytecznej – elastyczną automatyzacją oraz sztuczną inteligencją wspomaganej - pracy, niezbędnej dla dalszego odpowiedniego rozwoju nauki i techniki, w tym technik informacyjnych, oraz tworzenia rezerw zasobów intelektualnych i materialnych niezbędnych „na wszelki wypadek”. Zarazem czym wyższy poziom i większe tempo rozwoju nauki i techniki, tym większe natężenie tej moralnej destrukcji.

W SZiR konieczność; 1. przewidywania skutków nadchodzących zmian w uwarunkowaniach życia spoleczności; 2. kierowania tymi zmianami, i eliminowania zmian szkodliwych; 3. z odpowiednim wyprzedzeniem podejmowania i korygowania adaptacji form życia względem tych nadchodzących uwarunkowań życia; 4. nadmiarowego tworzenia zasobów życia (n-t) które mogą byc przydatne dla eliminowania w porę nie przewidzianych zagrożeń lub błędów adaptacyjnych.

Dostosowanie form życia do SZiR wymaga działań dwupoziomowych: 1. globalnych, w ramach „inclusive globalization”; 2. lokalnych, w ramach poszczególnych państw i ich ugrupowań integracyjnych.

Państwo: społeczność (narodowa lub wielonarodowa) zorganizowana w sposób mający zapewnić jej zdolność obrony życia i rozwoju

Właściwości państwa SZiR (1): Zdolność: 1. przewidywania i korygowania zmian w uwarunkowaniach życia społeczności; 2. projektowania – zwłaszcza metodą backcasting – adaptacji społeczności do nowych uwarunkowań jej zycia; 3. dynamicznego monitorowania skuteczności procesu adaptacji i na tej podstawie sukcesywnego jego korygowania;

Właściwości państwa SZiR (2): Zdolność: 4. kooperacyjnego – w ramach globalizacji inkluzywnej – eliminowania lokalnych ograniczeń adaptacji do SZiR; 5. wspólnotowego na rzecz trwałego rozwoju pomnażania i wykorzystywania już istniejącego dorobku rozwoju społeczno-gospodarczego, w tym naukowo-technicznego, własnego i innych społeczności;

Właściwości państwa SZiR (3): Zdolność: 6. stymulowania ekospołecznie użytecznej aktywności twórczej poprzez realizowanie zasady podziału efektów globalnego społecznego procesu pracy wg ekospołecznej użyteczności dojrzałych jej podmiotów; 7. poprawną edukacją – kształtującą powszechną mądrość - maksymalizowania potencjału sprawczego społeczności; 8. eliminowania nieuzasadnionych różnic społecznych, w tym wykluczenia, biedy, głodu;

Właściwości państwa SZiR (4): Zdolność: 9. kształtowania informacyjnie sprawnej, w tym innowacyjnie podatnej – społeczno-gospodarczej infrastruktury społeczności; 10. przekształcania „zło w dobro”, czyli m.in. obronnego przeciwstawiania się zewnętrznej destrukcji bez niszczenia potencjału sprawczego jej podmiotów. A także: równowagowy homeostat; dwa sterownicze podukłady, progresywny i konserwatywny, o równym dostępie do wiedzy o zamierzeniach i skutkach polityki obrony i rozwoju.

Zadania pierwszoplanowe (1):: 1. Uznać Agendę 2030/SDG za poprawnie opracowany element wizji (backcasting) światowej społeczności dostosowanej do SZiR, której realizacja powinna przyczyic się m.in. do eliminacji społecznych przyczyn obronnego terroryzmu, oraz exodusu i nadmiernej rozrodczości biednych. 2. Przełożyć na język polski ten strategiczny ONZ-owski antykryzysowy dokument – podpisany `przez Prezydenta RP, A. Dudę w roku 2015.

Zadania pierwszoplanowe (2): 3. Rekomendować polskiej delegacji, która będzie brała udział w: „Global follow-up and review of the 2030 Agenda for Sustainable Development, July 2016, New York, Ministerial days from July”, wniosek o podjęcie w ramach ONZ budowy światowego systemu informacyjnych podstaw trwałego rozwoju światowej społeczności. Patrz: List Stowarzyszenia ”Forum Społeczeństwo Informacyjne Trwałego Rozwoju” do Prezydenta RP: oraz

Dziękuję za uwagę.