POLSKIE REGIONY Co to jest region? Typy regionów i kryteria ich wyodrębniania Polskie regiony kulturowe

Leksykon PWN (1998) region [łac.], geogr. obszar odróżniający się od terenów sąsiednich cechami naturalnymi lub antropogenicznymi; rozróżnia się r. fizycznogeogr. [np. klimatyczne, glebowe, roślinne] i ekon. [np. roln., przem., adm]; dzielą się również wg wielkości na makro-, mezo- i mikroregiony. region [łac.], prawo jednostka podziału adm. najwyższego stopnia, wyodrębniona ze względu na cechy różniące ją od innych jednostek podziału adm. tego samego stopnia. region miejski, urb. obszar związany z miastem współzależnoś-ciami funkcjonalnymi, gosp. i społ. Miasto w stosunku do swego regionu spełnia funkcję ośrodka obsługi adm., handl., naukowej, kulturalnej.

KRYTERIA GEOGRAFICZNE

REGIONY KLIMATYCZNE

REGIONY KOMUNIKACYJNE okręgi kolejowe

REGIONY EKONOMICZNE

REGIONY PRZEMYSŁOWE

DIECEZJE RZYMSKO-KATOLICKIE

DIECEZJE PRAWOSŁAWNE

DIECEZJE EWANGELICKO-AUGSBURSKIE

REGIONY ADMINISTRACYJNE

1946

1956

1975

1999

REGIONY STATYSTYCZNE       W ostatniej chwili, kilka dni przed wstąpieniem Polski do UE, lewicowy Rząd Leszka Millera bez wiedzy i zgody Parlamentu dokonał nowego podziału Polski. Dnia 27 kwietnia 2004 roku wydał rozporządzenie, dotyczące utworzenia obok istniejących 16 województw, nowych jednostek podziału administracyjno-statystycznego, zwanych Regionami (NUTS).   ·        Szczebel pierwszy NUTS 1, podział: Region I (centralny), Mazowsze + Łódzkie (2 województwa), Region II (południowy), Małopolska + Śląsk (2 województwa), Region III (wschodni), Podlasie + Lubelskie + Podkarpackie + Świętokrzyskie (4 województwa), Region IV (północno-zachodni), Wielkopolska + Lubuskie + Zachodniopomorskie (3 województwa), Region V (południowo-zachodni), Dolny Śląsk + Opolskie (2 województwa), Region VI (północny), Pomorze + Kujawsko-Pomorskie + Warmińsko-Mazurskie (3 województwa).

REGIONY STATYSTYCZNE

SŁOWIANIE ZACHODNI W IX W. https://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82owianie_zachodni

REGIONY HISTORYCZNO-KULTUROWE Podział kraju w 1138 r. http://hej-kto-polak.pl/wp/?p=19897 http://etnograficzna.pl/filmowe-pogwarki/

REGIONY ETNOGRAFICZNE http://www.kulturaludowa.pl/editor/xinha/plugins/ImageManager/editor_images/foto_artykuly/mapa_regiony_etnograficzne1.jpg

DIALEKTY I GWARY Za: http://www.gwarypolskie.uw.edu.pl/index.php?option=com_content&task=section&id=6

MAZOWSZE

GWARY WIELKOPOLSKIE

MAŁOPOLSKA

GÓRNY ŚLĄSK

REGIONY TURYSTYCZNE http://slideplayer.pl/slide/812678/

Leksykon PWN regionalizm [łac.] ruch społ.-kulturalny dążący do zachowania swoistych cech kultury danego obszaru, jej odnowy i propagowania; kultura danego regionu; zespół cech charakterystycznych dla danego regionu.

REX, REGIS REGNUM, REGIONALIS, REGIO REX, REGIS REGNUM, REGIONALIS, REGIO

PROWANSJA/OCCYTANIA

Prowansja (fr. Provence, prow. Provença lub Prouvènço) Rzym Prowansja (fr. Provence, prow. Provença lub Prouvènço) Rzym. Provincia Nostra – „Nasza Prowincja”

Frédéric Mistral (1830-1914)

Przesiąknięta tradycją romantyczną poezja Mistrala skupia się przede wszystkim na sielskim życiu wiejskim w rodzinnej Prowansji. Znaczącą rolę odkrywa w niej mistyczna więź między człowiekiem, przyrodą i religijnym kultem świętych, w której odżywają mity narodowe X-wiecznej poezji trubadurów.

FELIBRIGE (1854)

Regionalizm w Polsce Zorian Dołęga Chodakowski, Wincenty Pol, Oskar Kolberg, Władysław Orkan, Stanisław Witkiewicz, Emil Zegadłowicz, Jędrzej Cierniak, Stanisław Vincenz Stefan Żeromski, Snobizm i postęp, Uciekła mi przepióreczka Aleksander Kazimierz Patkowski (1890 - 1942)

Władysław Orkan

PROGRAM REGIONALIZMU POLSKIEGO „Polska Oświata Pozaszkolna” Nr 4-5/1926 I. Jedność państwowa i zróżnicowania terenowe. 1. Równowaga autorytetu paostwa i wolności obywateli, interesów lokalnych i potrzeb całości, jest podstawą jedności paostwa. 2. Pełna swoboda rozwoju materialnych i duchowych indywidualności terytorialnych ziem polskich (regionów), stwarza podstawę dla racjonalnego podziału pracy, rozwoju energii twórczej społeczeostwa i bogactw kultury.

III. Życie społeczne 1. Regionalizm dąży do takiego ukształtowania administracyjnego paostwa, które by zapewniało rozwój należyty indywidualnym wartościom gospodarczym i kulturalnym poszczególnych regionów. Powyższemu postulatowi odpowiada decentralizacja administracji wewnętrznej, nienaruszająca jednolitej i sprężystej administracji paostwowej. 2. Szeroki samorząd, współdziałający z administracją publiczną, swym zakresem działania objąć winien wszystkie zadania istotne dla rozwoju indywidualności centrów lokalnych, gospodarczych i kulturalnych. 3. Regionalizm dąży do zapewnienia administracji publicznej zindywidualizowanych i dostosowanych do potrzeb lokalnych przepisów prawnych.

Karta regionalizmu polskiego uchwalona 25 września 1994 roku na V Kongresie Regionalnych Towarzystw Kultury we Wrocławiu Dzieje narodu i państwa polskiego kształtowały się pod wpływem różnorodnych czynników. Tym, co sprawia, że czujemy się członkami narodu, jest poczucie wspólnoty terytorialnej, na które składają się: dziedzictwo historyczne, religijne, społeczno-kulturalne, a zwłaszcza język. Świadomość ta budzi się i kształtuje już od dzieciństwa w środowisku rodzinnym i sąsiedzkim. Ten niewielki obszar zajmowany przez społeczność lokalną to "mała ojczyzna". Dla każdego człowieka stanowi ona punkt wyjścia dla formowania się jego postaw. Dziedzictwo przeszłości i ramy przyrodniczo-geograficzne wpłynęły na ukształtowanie większych wspólnot terytorialnych istniejących w świadomości ludzkiej jako regiony lub ziemie. Cechuje je daleko posunięte ujednolicenie tradycji i podobieństwo doświadczeń historycznych. Związki rodzinne, sąsiedzkie, kręgi koleżeńskie i zawodowe, więzi ekonomiczne i wiedza wyniesiona ze szkoły sprawiają, że człowiek dorosły czuje łączność ze swoim regionem. Więź ta, często nie doceniana, może być ważnym czynnikiem przeobrażeń demokratycznych i społeczno-ekonomicznego rozwoju kraju.

Postęp kraju zależy od rozwoju i pomyślności każdego z regionów, zatem polityka preferencyjna wobec któregokolwiek z nich nie jest do przyjęcia, w szczególności nie może być akceptowany centralizm wymuszający koncentrację środków materialnych, kulturalnych itp. Zasada równości nie wyklucza pomocy regionom o trudniejszych warunkach rozwoju ekonomicznego i cywilizacyjnego. Poszczególne regiony powinny móc decydować o swoich wewnętrznych sprawach, dlatego należy zapewnić im najszerszą samorządność na wszystkich szczeblach zarządzania, łącznie z możliwością zapewnienia wpływu na decyzje ogólnokrajowe. Ustalając podziały administracyjne należy brać pod uwagę odrębności regionalne oraz potrzeby i wolę mieszkańców.

Istotny czynnik pełnego życia regionalnego stanowią organizacje samorządowe i społeczne, towarzystwa regionalne i twórcze, związki wyznaniowe, fundacje itp. które są partnerami dla władz i instytucji, wspomagającymi je swoją wiedzą o regionie, doświadczeniem i aktywnością w projektowaniu przyszłości. Szczególna rola w podtrzymywaniu i kształtowaniu świadomości lokalnej i regionalnej przypada systemowi edukacji. Programy nauczania szkół wszystkich szczebli powinny szeroko uwzględniać tematykę regionalną. Powinnością środowisk naukowych jest uwzględnianie w szerokim zakresie problematyki regionalnej.

Rada Naukowa Sekcji Powszechnych Uniwersytetów Regionalnych Związku Polsk. Naucz. Szkół Powszechnych Dr. Tadeusz Brzeski, Dr. Franciszek Bujak, Stanisław Bukowiecki, Dr. Witold Staniewicz, Dr. Maurycy Jaroszyoski, Dr. Włodzimierz Antoniewicz, Aleksander Janowski, Dr. Jan Czarnocki, Dr. January Kołodziejczyk, Wacław Roszkowski, Dr. Stanisław Arnold, Dr. Kazimierz Nitsch, Dr. Witold Doroszewski, Dr. Konrad Górski, Dr. Eugenjusz Frankowski, Dr. Jan Stanisław Bystroo, Dr. Stanisław Lorentz, Dr. Adolf Chybioski, Dr. Jan Mydlarski.