Konsekwencje prawne młodzieży

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich Art. 1. par. 1. Przepisy ustawy stosuje się w zakresie: 1) zapobiegania i zwalczania demoralizacji – w stosunku do osób, które nie ukończyły lat 18. 2) postępowania w sprawach o czyny karalne – w stosunku do osób, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu lat 13, ale nie ukończyły lat 17, 3) wykonywania środków wychowawczych i poprawczych w stosunku do osób względem, których środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez te osoby lat 21.

Odpowiedzialność za zachowania będące przejawem demoralizacji 13 15 17 18 21 Odpowiedzialność za zachowania będące przejawem demoralizacji Odpowiedzialność za czyny karalne Pełna odpowiedzialność karna

Ustalony dolny próg odpowiedzialności nieletniego (13 lat) oznacza, że popełnienie czynu karalnego przez osoby, które nie osiągnęły tego wieku traktowane będzie jako przejaw demoralizacji i uzasadnia prowadzenie postępowania opiekuńczo-wychowawczego. Ukończenie wieku 13 lat w chwili popełnienia czynu karalnego powoduje pociągnięcie nieletniego do odpowiedzialności i zastosowanie środków wychowawczych lub poprawczych.

Nieletni to określenie osoby niepełnoletniej, która popełniła czyn karalny, bądź przejawiała zachowania świadczące o demoralizacji. Osobę niepełnoletnią określa się również mianem małoletniego. Małoletni – według art. 10 § 1 i art. 15 Kodeksu Cywilnego (k.c.) małoletnim jest osoba, która nie ukończyła 18 lat. Osoba w tym wieku nie posiada zdolności do czynności prawnych lub posiada je w stopniu ograniczonym. Młodociany – art. 115 § 10 Kodeksu Karnego (k.k.) określa młodocianego jako sprawcę, który w chwili popełnienia czynu zabronionego ukończył 17 lat, a nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania przez sąd w I instancji nie ukończył 24 lat.

Nieletni odpowiada za popełnienie „czynu karalnego”, którym jest przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo wykroczenie określone w: zakłócenie wybrykiem spokoju lub porządku publicznego (art. 51 kw) niszczenie i uszkadzanie znaków umieszczonych przez organ państwowy (art. 69 kw), uszkadzanie znaków lub urządzeń zapobiegających niebezpieczeństwu (art. 74 kw), rzucanie kamieniami lub innymi przedmiotami w pojazd mechaniczny będący w ruchu (art. 76 kw), samowolna zmiana, niszczenie lub uszkadzanie znaków drogowych (art. 85 kw), prowadzenie pojazdu przez osobę znajdującą się w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub podobnie działającego środka (art. 87 kw), kradzież lub przywłaszczenie mienia (art. 119 kw), paserstwo (art. 122 kw), niszczenie lub uszkodzenie mienia (art. 124 kw), spekulacja biletami wstępu (art. 133 kw), utrudnianie korzystania z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego (art. 143 kw)

Osoba, która ukończyła 17 lat i popełniła przestępstwo odpowiada na zasadach określonych w kodeksie karnym (art. 10 § 1 kk) i podlega karom (odpowiedzialności karnej) w nim przewidzianym: grzywna w wysokości od 100 do 720.000zł, ograniczenie wolności do 1 roku, pozbawienie wolności od 1 miesiąca do 15 lat, 25 lat pozbawienia wolności, dożywotnie pozbawienie wolności. Gdy osoba, która ukończyła 17 lat i popełni wykroczenie odpowiada na zasadach określonych w kodeksie wykroczeń (art. 8 kodeksu wykroczeń) i podlega karom, które on przewiduje: nagana, grzywna od 20 do 5.000 zł, ograniczenie wolności trwające 1 miesiąc, areszt od 5 do 30 dni.

Przejawy demoralizacji u nieletnich: niesystematyczne uczęszczanie do szkoły, wagary, inne zaniedbywanie nauki, niestosowne zachowanie się w szkole i poza szkołą, dłuższe przebywanie poza domem bez kontroli, wałęsanie się w towarzystwie zdemoralizowanych kolegów i łączenie się w grupy, zachowania agresywne, wandalizm, ucieczki z domu, palenie tytoniu, picie alkoholu, używanie narkotyków i innych środków odurzających, przedwczesne podejmowanie życia seksualnego, popełnianie czynów zabronionych przez osobę w wieku poniżej 13 lat lub nie uznanych za czyny karalne. Zachowania tego rodzaju będące przejawem demoralizacji (niedostosowania społecznego), znajdą się przedmiotem zainteresowania sądu rodzinnego, jeżeli występują jako zespoły po 2-3 różnego rodzaju, powtarzają się wielokrotnie, przybierając postać systematycznego postępowania.

Najbardziej charakterystyczne cechy młodzieży niedostosowanej społecznie to: tendencje społecznie negatywne, odwrócenie zainteresowań od wartości pozytywnych i chęć wyżycia się w akcji społecznie destrukcyjnej, podziw i zainteresowanie dla „złych czynów”, cynizm i brawura, nieżyczliwy stosunek do człowieka, kłamanie, zrzucanie winy, niechęć do pracy i nauki.

Rodzaj zastosowanego wobec nieletniego środków wychowawczych i poprawczych zależy przede wszystkim od: wieku nieletniego, jego stanu zdrowia, stopnia rozwoju fizycznego, zachowania się nieletniego, przyczyn i stopnia jego demoralizacji, charakteru środowiska oraz warunków wychowania nieletniego.

Wobec nieletnich sąd rodzinny może: udzielić upomnienia, zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia, ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna, ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia dla nieletniego,

Wobec nieletnich sąd rodzinny może: zastosować nadzór kuratora, skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczych, terapeutycznym lub szkoleniowym, orzec zakaz prowadzenia pojazdów, orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, odpowiedniej placówce opiekuńczo-wychowawczej albo ośrodku szkolno-wychowawczym, orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym, zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

Karane jest nie tylko dokonanie przestępstwa, ale również usiłowanie jego dokonania (art. 13 k.k.), współsprawstwo i sprawstwo kierownicze (art. 18 § 1 k.k.), podżeganie (nakłanianie do popełnienia przestępstwa (art. 18 § 2 k.k.), pomocnictwo (art. 18 § 3 k.k.). Podobnie rzecz się ma w przypadku wykroczeń, karalne jest również usiłowanie, współsprawstwo, sprawstwo kierownicze, podżeganie i pomocnictwo.

Sprawy osób, które ukończyły 17 lat i popełniły przestępstwo rozpatrują wydziały karne sądów (zwane sądami karnymi). Sprawy osób, które ukończyły 17 i popełniły wykroczenie rozpatrują wydziały wykroczeniowe sądów (zwane sądami grodzkimi). Sprawy nieletnich sprawców czynów karalnych i zagrożonych demoralizacją prowadzą wydziały rodzinne i nieletnich sądów (zwane sądami rodzinnymi).

Na koniec prezentacji dodajmy coś jeszcze: nauczyciel podlega szczególnej ochronie Art. 63. mówi: Nauczyciel korzysta w związku z pełnieniem obowiązków służbowych z prawa do ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy państwowych. Organ prowadzący szkołę obowiązany jest z urzędu występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone. ( Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 )

Dziękujemy

Komenda Miejska Policji Autorzy prezentacji: Białomyzy Izabela Szabłowski Jarosław Komenda Miejska Policji w Łomży Łomża