Julia Pankiewicz Klasa II TE GMO w Polsce... Julia Pankiewicz Klasa II TE

Spis treści Co to jest GMO Ministerstwo o GMO Cele modyfikacji Najczęściej modyfikowane organizmy Znakowanie produktów Zalety Wady Rośliny modyfikowane (opis) Zwierzęta modyfikowane (opis) Bibliografia

Co to jest GMO ? GMO (Genetycznie Modyfikowane Organizmy) GMO - są to organizmy które zawierają w swoim genomie obce geny, pochodzące z obcego organizmu.

Na stronie Ministerstwa Środowiska można przeczytać: „… Organizm genetycznie zmodyfikowany to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób nie zachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji…” * USTAWA z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych Art. 3

... Modyfikacje, jakim podlegają organizmy można podzielić na trzy grupy zmieniona zostaje aktywność genów naturalnie występujących w danym organizmie do organizmu wprowadzone zostają dodatkowe kopie jego własnych genów wprowadzany gen pochodzi z organizmu innego gatunku (organizmy transgeniczne)

Modyfikacje mają przede wszystkim na celu: zwiększenie odporności na herbicydy i szkodniki, zwiększenie odporności na infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybowe, zwiększenie tolerancji na stres abiotyczny (głównie zmiany klimatyczne), przedłużenie trwałości owoców, poprawę składu kwasów tłuszczowych oraz aminokwasów białek, zwiększenie zawartości suchej masy, zmianę zawartości węglowodanów, karotenoidów i witamin, usunięcie składników antyżywieniowych – toksyn, związków utrudniających przyswajanie składników, związków które podczas obróbki kulinarnej ulegają reakcjom chemicznym wytwarzając toksyny, zwiększając np. zawartość nutraceutyków, czyli substancji niezbędnych dla zdrowia,

Najczęsciej modyfikowane organizmy Zwierzęta krowy, kozy, owce buhaj Rośliny kukurydza, pomidory, soja zwyczajna, ziemniaki, bawełna, melony, tytoń. rzepak, buraki cukrowe.

Znakowanie produktów zawierających GMO W kwietniu 2004 roku Unia Europejska wprowadziła ścisłe zasady dotyczące odpowiedniego znakowania produktów. Opakowanie wymaga odpowiedniego oznakowania, jeśli produkt zawiera więcej niż 0,9% składników modyfikowanych genetycznie. jeśli składniki oczekują na końcową akceptację, wskaźnik ten obniża się do 0,5%.

. . . Zgodnie z art. 47 ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oznakowanie produktu GMO powinno zawierać następujące informacje: nazwę produktu GMO i nazwy zawartych w nim GMO, imię i nazwisko lub nazwę producenta lub importera oraz adres, przewidywany obszar stosowania produktu GMO: przemysł, rolnictwo, leśnictwo, powszechne użytkowanie przez konsumentów lub inne specjalistyczne zastosowanie, zastosowanie produktu GMO i dokładne warunki użytkowania wraz z informacją, w uzasadnionych przypadkach, o rodzaju środowiska, dla którego produkt jest odpowiedni, szczególne wymagania dotyczące magazynowania i transportu, jeżeli zostały określone w zezwoleniu, informacje o różnicy wartości użytkowej, między produktem GMO, a jego tradycyjnym odpowiednikiem, środki, jakie powinny być podjęte w przypadku niezamierzonego uwolnienia GMO, niezgodnego z wymaganiami dotyczącymi wprowadzenia produktu GMO do obrotu, jeżeli zostały określone w zezwoleniu. numer uzyskanego pozwolenia na wprowadzenie produktu GMO

Zalety GMO GMO mogą być uprawiane na terenach, gdzie występują nieprzyjazne warunki klimatyczne takie jak: mróz, wysoka temperatura, susze, nadmiar promieniowania słonecznego umożliwia uzyskanie wysokich plonów zmodyfikowanych zbóż przy gorszych warunkach glebowych zmniejszenie zużycia pestycydów; rośliny nie muszą być spryskiwane chemikaliami. Rolnicy mniej pieniędzy przeznaczają na pestycydy, a do środowiska nie przedstawiają się trujące substancje, które przenikają do wód gruntowych uzyskanie żywności o lepszych walorach smakowych czy zapachowych przedłużenie trwałości żywności oraz ułatwienie składowania warzyw i owoców, które dłużej pozostają świeże; ma to duże znaczenie w transporcie rośliny ozdobne mają intensywniejszą barwę, nowe kolory oraz lepszy zapach zmodyfikowane genetycznie rośliny służą do produkcji biopaliw

Wady GMO wielu ludzi jest alergikami na żywność roślinną, która produkuje białka chroniące je przed chorobami i szkodnikami. Genetycznie modyfikowane rośliny są w taki sposób zaprojektowane, aby produkować zwiększone ilości tych protein, dlatego ryzyko alergii wzrasta. rośliny GMO zawierające gen warunkujący odporność na pestycydy mogą "przekazywać" swoje geny blisko rosnącym, dzikim, spokrewnionym z nimi roślinom. Przykładowo soja zmodyfikowana genetycznie może skrzyżować się ze spokrewnionymi gatunkami i w ten sposób przekazać swoją odporność na chemiczne środki chwastobójcze innym roślinom, w tym także samym chwastom. Powstałe w ten sposób „super chwasty” będą wymagały większego użycia toksycznych środków chemicznych do ich zwalczania. Technologicznie zmutowane rośliny nie przyniosą korzyści rolnikom w biednych regionach świata. Tak samo, jak nie stać ich na stosowanie pestycydów, nie będą w stanie kupić sadzonek drogich roślin transgenicznych Żywność zmodyfikowana ma mniejszą wartość odżywczą od żywności pochodzącej z gospodarstw ekologicznych GMO nie jest rozwiązaniem dla problemów rolnictwa i głodu na świecie.

Przykłady roślin modyfikowanych genetycznie Kukurydza Ziemniaki Pomidory Truskawki Soja Rzepak Sałata Bawełna Pszenica Winogron Dynia Banany

kukurydza odporność na owady - wszczepiony został gen odpowiedzialny za wytwarzanie białka, które zjadane przez owada niszczy jego przewód pokarmowy co doprowadza do śmierci. Białko to "działa" tylko w organizmach niektórych, ściśle określonych gatunków owadów-szkodników, nie jest aktywne np. u człowieka. - wytwarzanie substancji używanych do wyrobu leków lub szczepionek

ziemniaki wzrost zawartości skrobi, ponadto odmiany składające się wyłącznie z amylopektyny - u odmian tradycyjnych 20% skrobi to amyloza, którą usuwa się z ziemniaków przemysłowych co podnosi koszty, odporność na herbicydy, stonkę ziemniaczaną, wirusy, „słodkie ziemniaki" - wprowadzenie genu odpowiedzialnego za wytwarzanie słodkiego białka - taumatyny, odporność na ciemnienie pouderzeniowe - większa trwałość, mała zawartość glikoalkaloidów - substancji szkodliwych na człowieka, występujących w surowych ziemniakach.

pomidory spowolnienie dojrzewania, większa trwałość większa zawartość suchej masy, intensywniejsza barwa, cieńsza skórka

truskawki wyższa słodkość owoców, - spowolnienie dojrzewania, - odporność na mróz.

soja odporność na środki ochrony roślin - hrebicydy, - odporność na wirusy, herbicydy, szkodniki, - obniżona zawartość kwasu palmitynowego.

rzepak - odporność na herbicydy, - zmniejszona zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, - większa zawartość kwasu lauronowego.

sałata produkująca szczepionkę na zapalenie wątroby typu B - można się szczepić jedząc sałatę - została ona opracowana przez naukowców z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu pod kierownictwem prof. Legockiego.

Pszenica zwiększenie zawartości glutenu - lepsza mąka.

winogron odmiany bezpestkowe.

banany odporność na wirusy i grzyby - zakażają się poprzez uszkodzenia w transporcie.

Zwierzęta modyfikowane Krowy Świnie Ryby Owce

krowy Krowy dające więcej mleka, oraz mleko specjalnie przystosowane do produkcji serów. Krowom wprowadzono dodatkowe kopie genów kodujących proteiny: beta- i kappa- kazeinę. Kazeina jest składnikiem twarogów i białych serów. Modyfikacje powoduje to, iż z mleka łatwiej jest uzyskać ser - można go uzyskać więcej z tej samej objętości mleka oraz szybciej.

Polska transgeniczna świnka Pierwsza polska transgeniczna świnia - knurek TG 1154 - urodziła się we wrześniu 2003 roku, w Instytucie Zootechniki w podkrakowskich Balicach.. Została stworzona w ramach projektu pt. "Wykorzystanie genetycznie zmodyfikowanych świń dla pozyskiwania organów do transplantacji u człowieka„ Polska transgeniczna świnia ma wbudowany gen, który może znieść immunologiczną barierę międzygatunkową pomiędzy świnią i człowiekiem

ryby Uzyskanie szybszego wzrostu zwierząt hodowlanych. Modyfikacje polegające na wprowadzeniu genów produkujących hormon wzrostu. W ten sposób modyfikowane były głównie ryby: karpie, łososie transgeniczne rybki akwariowe z genami z meduzy, dzięki którym fluoryzują w ciemności (rybki są bezpłodne - nie mogą się krzyżować w przypadku wydostania się do środowiska).

owce owce wytwarzające wełnę toksycznaą dla moli i nie kurczącą się w praniu,

Uprawy GMO w Polsce W Polsce w IHAR w Radzikowie otrzymano pierwsze odmiany modyfikowane genetycznie pszenżyta w 1998 r, a żyta w 1999 r. •W Polsce nie ma przemysłowych upraw roslin transgenicznych. Na rynku polskim znajdująsie jednak komponenty i produkty GMO (soja), sprowadzane zza granicy.

Strefy wolne od GMO Pierwsze "Strefy Wolne od GMO" zadeklarowali małopolscy rolnicy z rejonu Stryszowa oraz cała gmina Chmielnik z woj. Podkarpackiego. •W dniu 27 września 2004 na sesji Sejmiku Województwa Podkarpackiego została przyjęta uchwała w sprawie stanowiska dotyczącego ogłoszenia Strefy Wolnej od GMO na terenie Województwa Podkarpackiego

Strefy wolne od GMO

Bibliografia http://www.mos.gov.pl/artykul/2086_gmo/8806_gmo.html http://www.bip.visacom.pl/psse_nowe.m.lub/dokumenty/20091012134842-GMO.pdf http://www.biotechnolog.pl/gmo-4.htm http://www.biotechnolog.pl/gmo-5.htm „Biologia” – podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, profilowanego i technikum [J. Grzegorek, A. Jerzmanowski, K. Spalik, K. Staroń.]