SPOSÓB FORMUŁOWANIA ZASAD ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W PZPW ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM MOFOW WPROWADZENIE DO TEMATU Anna Łoziak, Hanna Obracht-Prondzyńska Pomorskie Biuro Planowania Regionalnego SPOTKANIE WARSZTATOWE W RAMACH REALIZACJI PROJEKTU PN. „DOLNOŚLĄSKIE OBSERWATORIUM ROZWOJU TERYTORIALNEGO” Plan zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego (MOFOW) Wrocław 

ŁAD PRZESTRZENNY „(…) takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne” Art.2, pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Obok zrównoważonego rozwoju, ustawowo określony jest jako podstawa planowania i zagospodarowania przestrzennego Art.1, ust.1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

ŁAD PRZESTRZENNY – KPZK 2030 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK 2030) - opis celu Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego w Polsce: „Symptomami braku ładu przestrzennego w Polsce są między innymi: na poziomie kraju – częste niedostosowanie sposobów użytkowania i zagospodarowania do wartości przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych oraz wynikająca z tego postępująca fragmentacja systemów przyrodniczych i degradacja krajobrazów kulturowych, na poziomie regionalnym i subregionalnym – niszcząca wobec wartości przestrzeni, rozrzutna ekonomicznie i społecznie suburbanizacja, zwłaszcza rozpraszanie zabudowy wiejskiej i brak koordynacji zabudowy terenów wzdłuż głównych dróg, na poziomie lokalnym – niska jakość przestrzeni publicznej, chaos w formach zabudowy i architekturze zespołów urbanistycznych, ich niekompletność i presja na tereny otwarte, destrukcja systemów ekologicznych miast, braki w wyposażeniu terenów urbanizowanych i terenów wiejskich w infrastrukturę techniczną i społeczną, nienadążającą za rozwojem zabudowy mieszkaniowej.

ŁAD PRZESTRZENNY – KPZK 2030 cd. Czyli przywrócenie ładu przestrzennego w kontekście suburbanizacji, tzn. sformułowanie (i egzekwowanie!) zasad ograniczających rozpraszanie zabudowy i przeznaczanie nadmiernej ilości terenów pod zabudowę mieszkaniową właściwe jest dla poziomu regionu i subregionu – kluczowa rola PZPW (w tym, jako planu dla subregionu - rola PZPMOFOW) … dalej KPZK 2030: „podstawą planu obszaru metropolitalnego – zasada pierwszeństwa regeneracji (odnowy zabudowy) nad zajmowaniem nowych terenów” ZASADY jak sformułować? (na jakim poziomie szczegółowości - ogólne zasady czy konkretne parametry odniesione do konkretnych obszarów, jaki charakter zapisów – ustalenia czy rekomendacje, …) jak egzekwować? (problem kompetencji)

ŁAD PRZESTRZENNY ZASADY ZAGOSPODAROWANIA W ZAKRESIE OSADNICTWA OSADNICTWO liczne współzależności, zasady dotyczące wielu zagadnień (funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe, kompozycyjno-estetyczne, …) istotne na każdym poziomie i w każdej skali (od zespołu mieszkaniowego do struktury sieci osadniczej) potrzeba koordynacji (hierarchiczność planowania) i odpowiednich narzędzi (wskaźniki, parametry, normatywy) ZASADY

Uwarunkowania prawne Relacja PZPW a PZPMOFOW Pomorskie propozycje zapisów KATALOG ZASAD ZAGOSPODAROWANIA W ZAKRESIE OSADNICTWA

Uwarunkowania prawne - w aktualnym porządku prawnym KPZK 2030 wyznacza kierunki, konkretne działania, w tym niezbędne zmiany legislacyjne wraz z określeniem trybu ich sporządzania (także dla prowadzenia polityki przestrzennej w obszarach funkcjonalnych) – niestety brak konsekwencji w realizacji tych zapisów i brak stabilnych i jasno określonych warunków prowadzenia tej polityki (w tym określenia kompetencji poszczególnych szczebli planowania)  CHAOS, NIEZROZUMIENIE, BRAK SPÓJNOŚCI Aby określić zasady i móc je egzekwować (uwzględniając hierarchiczność planowania) potrzeba obiektywnych punktów odniesienia – parametry i wskaźniki urbanistyczne - Art.2, pkt 16 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: „parametry i wskaźniki ustanawiane w dokumentach planistycznych, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 10 ust. 4, art. 16 ust. 2 i art. 40” KATALOG ZASAD ZAGOSPODAROWANIA W ZAKRESIE OSADNICTWA Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2008 r. w sprawie zakresu projektu SUiKZP gminy Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie zakresu projektu MPZP Rozporządzenie w sprawie zakresu zakresu projektu PZPW ???

Uwarunkowania prawne - w kontekście procedowanych zmian projekt Kodeksu urbanistyczno-architektonicznego – wiele oczekiwanych zapisów, m.in. w zakresie: urbanistycznych standardów planistycznych, ograniczenia możliwości realizacji nowych inwestycji mieszkaniowych bez zapewnienia realizacji niezbędnej infrastruktury technicznej oraz podstawowej infrastruktury społecznej, konieczności wyznaczenia w SUiKZP obszarów zabudowanych, o ograniczonej zabudowie i w miarę potrzeb obszarów rozwoju zabudowy, … … ale: – projekt Kodeksu to ponad 400 artykułów w skomplikowanej i trudnej do całościowego objęcia formie, wymagających natychmiastowego wdrożenia szeregu aktów wykonawczych (mając na uwadze dotychczasową praktykę legislacyjną – wątpliwe do realizacji) – dotyczy lokalnego poziomu planowania, z pominięciem regionalnego i krajowego; brak szerokiego i komplementarnego ujęcia problematyki planowania i zagospodarowania przestrzennego to istotna przeszkoda w realizacji celu związanego z przywróceniem ładu przestrzennego KATALOG ZASAD ZAGOSPODAROWANIA W ZAKRESIE OSADNICTWA Kiedy i w jakiej formie należy oczekiwać komplementarnych aktów prawa w zakresie planowania na wszystkich szczeblach? Być może nie należy czekać, ale podjąć odważne decyzje w zakresie bardziej restrykcyjnego formułowania zasad zagospodarowania przestrzennego w obowiązujących uwarunkowaniach prawnych

Relacja PZPW a PZPMOFOW inna skala problemu (suburbanizacja) w strefie podmiejskiej ośrodka wojewódzkiego i w strefach podmiejskich pozostałych ośrodków miejskich w regionie obszar metropolitalny – uniwersalne zapisy wraz ze wskazaniem konkretnych obszarów preferencji uzupełnienia/rozwoju osadnictwa i obszarów ograniczenia lub nawet wykluczenia rozwoju urbanizacji KATALOG ZASAD ZAGOSPODAROWANIA W ZAKRESIE OSADNICTWA

Pomorskie propozycje zapisów – najważniejsze zasady 1.Ścisłej koordynacji rozwoju osadnictwa z realnymi możliwościami rozbudowy infrastruktury technicznej i systemów transportowych (ze szczególnym uwzględnieniem transportu zbiorowego) oraz zapewnienia dostępu do usług publicznych oraz przestrzeni publicznych, w tym przestrzeni otwartych i terenów zielonych – co na etapie sporządzania studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin powinno zostać poparte stosownymi analizami – graniczne wymagane parametry (standardy) do określenia w PZPW 2.Ścisłej koordynacji rozwoju osadnictwa z trendami demograficznymi i migracyjnymi (z uwzględnieniem realnych możliwości wypełnienia struktur w określonym czasie) - co na etapie sporządzania studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin powinno zostać poparte stosownymi analizami (w tym określanie docelowej chłonności terenów mieszkaniowych w konkretnej perspektywie czasowej, w odniesieniu do jednostki przestrzennej - gmina? MOF?) Łączne spełnienie tych dwóch zasad - warunek planowania realnych do realizacji etapów kompleksowego rozwoju struktur osadniczych tj.: planowanych dla konkretnej, docelowej liczby mieszkańców (popartej rzetelnymi prognozami demograficznymi) – dla której możliwe będzie zaprogramowanie (w oparciu o określone standardy odnoszące się m.in. do liczby mieszkańców) i zapewnienie (w odniesieniu do możliwości finansowych gminy) obsługi w zakresie dostępności do infrastruktury transportowej, technicznej i szeroko rozumianej – społecznej (w tym m.in. dostępności do terenów zielonych). KATALOG ZASAD ZAGOSPODAROWANIA W ZAKRESIE OSADNICTWA

Dziękuję za uwagę Pomorskie Biuro Planowania Regionalnego/Oddział w Gdańsku

Kluczowe zagadnienia: katalog zasad - przegląd propozycji zapisu zasad zagospodarowania w zakresie osadnictwa zasady zagospodarowania umożliwiające zatrzymanie negatywnych tendencji: rozpraszania zabudowy, przeznaczania nadmiernej ilości terenów na zabudowę mieszkaniową sposób formułowania zasad zagospodarowania MOFOW jako ustaleń planu obowiązujących dla gmin przy sporządzaniu studium możliwość określenia parametrów dla zasad zagospodarowania umożliwiających obiektywną ocenę ich przestrzegania w studiach gmin relacja pomiędzy planem MOFOW a planem województwa i innymi dokumentami DYSKUSJA