Historyczne uwarunkowania Układu z Schnegen

Integracja w starożytności

Starożytna Grecja Polis – organizmy polityczne, posiadające własny ustrój, własne formy władzy i znacznie różniące się od siebie (Ateny, Sparta) Symmachia – rodzaj związków niepodległych polis o charakterze wojskowym (Związek Morski, Związek Peloponeski)

Amfiktionity – organizacje międzynarodowe, które stanowiły związki państw o charakterze religijno-politycznym, których celem była ochrona miejsc kultu religijnego. Izopolitije – umowy polegające na przyznaniu mieszkańcowi innego polis praw politycznych na zasadzie wzajemności.

Imperium Aleksandra Macedońskiego zmiana w strukturze zewnętrznej podbijanych krajów zrównanie Persów i Macedończyków nietrwałość imperium

Imperium Rzymskie prawo rzymskie zawieranie nierównoprawnych umów przymierza edykt cesarza Karakalli z 212 r. n. e. chrześcijaństwo i edykt cesarza Galeriusa z 311 r. i cesarza Konstantyna z 313 r. – równouprawnienie z innymi religiami edykt cesarza Teodozjusza Wielkiego z 392 r. – chrześcijaństwo – jedyna legalna religia

Ruch osobowy w okresie starożytności swoboda w przemieszczaniu się, ograniczenia w stosunku do osób niebezpiecznych zapewnienie cudzoziemcom opieki i bezpieczeństwa prostatesi Grecja (urzędnicy) udzielający gościny cudzoziemcom w ramach zasady gościnności prywatnej proksenia – instytucja gościnności publicznej

Integracja w średniowieczu

rola Biblii, starożytnych filozofów, pism Ojców Kościoła na kształt średnioiecznej Europy chrześcijaństwo jako element jednoczący średniowieczne ludy próba odbudowy cesarstwa rzymskiego dążenie do zapewnienia pokoju rola ośrodka centralnego w integracji dualizm w stosunkach wewnętrznych

rola Franków i Karol Wielki 887/888 podział Franków na Francję, Niemcy i Włochy 962 – powstanie Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (odparcie Węgrów, podboje ziem Europy Środkowej i Wschodniej, podporządkowanie sobie papiestwa) koncepcje Ottona III (imperium uniwersalistyczne z centrum na ziemiach włoskich z Bizancjum, Niemcami, Galii, Słowiańszczyzną, równe prawa każdej z części, cesarz władca duchowy i świecki, brak uznania dla koncepcji ze strony Rzeszy)

powstanie w Europie państw o zbliżonym ustroju (respublica Christiana) schizma próba wykreowania na przywódcę ówczesnej Europy, króla Francji Filipa IV Pięknego (koncepcje legistów – podporządkowanie papiestwa królowi i przekazanie mu ziem w Europie Zachodniej, przywrócenie pokoju na ziemiach niemieckich i włoskich, wyparcie muzułmanów z Ziemi Świętej, krucjaty; klęska we Flandrii, niepokoje wewnętrzne, stanowisko Papieża Bonifacego VIII)

Idea Jerzego z Potiebradu – władca czeski W skład związku miały wchodzić Czechy, Francja, Polska i Burgundia związek otwarty, federacja na czele jeden z władców państw członkowskich, zgromadzenie związkowe bicie wspólnej monety 1462 – zjazd głogowski i zbliżenie polsko- czeskie

Plany Kazimierza Jagiellończyka uzyskanie tronu przez każdego z synów (Władysław – Czechy, Jan – Węgry, Aleksander – Litwa, Zygmunt – Mołdawia) przymierze z Francją w 1500 roku jako przeciwwaga dla Habsburgów

Ruch osobowy w średniowieczu ułatwienia dla podróżujących mające odzwierciedlenie w prawie wewnętrznym poszczególnych państw przywileje dla studentów zachęcające do nauki, ułatwienie i regulacje dla pielgrzymów i kupców, korzystne warunki osadnictwa dla chłopów i kupców

Integracja w czasach nowożytnych

zmniejszanie się roli chrześcijaństwa po reformacji i wojnach religijnych traktaty westfalskie (1648) – uznanie niepodległości 322 państw niemieckich, gdzie każde mogło decydować o religii swoich obywateli zniweczenie starań Habsburgów o zjednoczenie Niemiec zasada równowagi politycznej w Europie np. koalicja przeciw Francji w

Projekt Maksymiliana Sully doradca króla Francji Henryka IV powstanie ponadnarodowej organizacji politycznej, wielkiej republiki chrześcijańskiej złożonej ze wszystkich państw europejskich oprócz Moskwy sprowadzenie władzy Habsburgów do Półwyspu Pirenejskiego, wyparcie Turków, odbudowa cesarstwa bizantyjskiego 6 monarchii dziedzicznych w Europie, 5 monarchii elekcyjnych i 5 republik na czele związku rada, która miała strzec pokoju i papież

utworzenie Zrzeszenia Europejskiego – projekt Saint-Pierra federacja państw z ogólnoeuropejskim sejmem – Rousseau konfederacja – Monteskiusz Stany Zjednoczone Europy - Kant

Unia polsko-litewska unia personalna w XIV wieku unia realna – 1569 wspólny monarcha i sejm, osobne urzędy centralne, skarb, administracja i wojsko dobrowolność i trwałość związku, scalenie Polaków, Litwinów i Rusinów plany wielkiego państwa zbiorowego między Bałtykiem, Morzem Czarnym i Adriatykiem unia troista

Ruch osobowy w czasach nowożytnych wielkie odkrycia geograficzne, wytyczenie nowych szlaków handlowych pierwsze ograniczenia ze strony Anglii i Francji w swobodnym przepływie ludzi i towarów w celu zmonopolizowania zysków płynących z handlu z koloniami angielskie akty nawigacyjne i francuskie ordonanse z XVII wieku

stopniowe ograniczenia w poruszaniu się na kontynencie europejskim, zwłaszcza w krajach z monarchią absolutną tolerowanie osób, które mogły przysporzyć krajowi korzyści i nie wpuszczanie osób kłopotliwych tezy Grocjusza 2 teorie dotyczące międzynarodowego ruchu osobowego (każde państwo samo może ustalać wymagania dotyczące przekraczania granic, każdy ma prawo do swobodnego podróżowania)

wprowadzanie wiz i paszportów próba całkowitego zamknięcia granic w XVIII wieku przez Chiny i Japonię utrudnienia dla Polaków podróżujących podczas rozbiorów

Integracja po rewolucji francuskiej

Europa napoleońska integracja społeczeństwa francuskiego wokół idei oświeceniowych i walka z przeciwnikami integracja państw pragnących pokonać Francję hegemonia Francji w Europie (Belgia, Holandia, część Niemiec, Szwajcarii i Włoch, Księstwo Warszawskie, polityczne związki ze Szwecją); poza zasięgiem Francji Rosja i Anglia kodeks cywilny, kodeks napoleoński, poszanowanie burżuazyjnej własności, równość obywateli

Koncepcja Saint-Simona i Thierry z 1814 roku państwo ponadnarodowe – Zjednoczona Europa dwuizbowy parlament wybierający króla uformowanie się tzw. industrii podstawową wartością dla człowieka jest praca, tylko przedstawiciele industrii mają wpływ na decyzje państwowe, polityka podporządkowana gospodarce

Ład ustalony na kongresie wiedeńskim Święte Przymierze (wszystkie państwa oprócz Anglii, Państwa Kościelnego i Turcji) – luźne porozumienie nieposiadające własnych instytucji nie uwzględnianie dążeń niepodległościowych i zjednoczeniowych koncepcja Mazziniego – Młodych Włoch (od zjednoczenia Włoch do Stanów Zjednoczonych Europy); propozycja powstania Młodych Niemiec, Młodej Francji, Młodej Hiszpanii, Młodej Polski

Koncepcje odrzucenia porządku wiedeńskiego ruchy narodowe (krzyżujące się interesy) zjazd przedstawicieli narodów słowiańskich w Pradze w 1848 roku Wiosna Ludów koncepcja federacji Południowych Słowian Serba Merkovicia narodziny ideologii nacjonalistycznych (zjednoczenie w II połowie XIX wieku Włoch i Niemiec i powstanie II Rzeszy)