WIELKOPOLSKA ABC wybranych regionów Polski

Położenie regionu Powszechnie uznaje się, że obszar tzw. Wielkopolski właściwej, to region, którego głównymi miastami są: Poznań, Kalisz, Konin, Piła, Ostrów Wielkopolski, Gniezno i Leszno. Wielkopolska graniczy z Pomorzem Zachodnim, Pomorzem Gdańskim, Kujawami, ziemią sieradzką, Śląskiem Opolskim, Dolnym Śląskiem i ziemią lubuską. Położenie Wielkopolski na mapie Polski Podział Wielkopolski na powiaty

Położenie regionu Historycznymi stolicami Wielkopolski są Poznań i Kalisz. Pod względem geograficznym Wielkopolska Leży w pasie wielkich nizin europejskich i jest częścią składową Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej. Mapa dawnej Wielkopolski

Historia regionu Ponad tysiąc lat temu w dorzeczu środkowej Warty osiedlili się Polanie. Sprawna organizacja państwowa Polan skupiona była wokół grodów książęcych w Gnieźnie i Poznaniu. Podczas władania książąt z dynastii Piastów plemienne państwo stopniowo rozszerzało swoje wpływy i przekształcało się w państwo Polskie. Wielka Polska (łac. Polonia Major) zaczęło być używane w XIII wieku w znaczeniu najstarsza część Polski. Orzeł Piastów Wielkopolskich i Mazowieckich Wielkopolska stanowiła centrum polityczne kraju do 1031 roku, a Poznań, dawniej stolica Państwa Polskiego, do dziś pozostaje historyczną stolicą Wielkopolski. Do końca XIII wieku Wielkopolska składała się z dwóch województw: poznańskiego i kaliskiego.

Legenda związana z regionem Legenda o poznańskich koziołkach Kiedy mistrz Bartłomiej wykonał zamówiony przez radę miejską zegar, postanowił zaprezentować go rajcom. Jako że na uroczystość miał przybyć wojewoda poznański, stąd w ratuszu przygotowano wystawną ucztę. Tymczasem w kuchni spalił się udziec sarni, więc kuchcik chcąc naprawić swój błąd ukradł dwa pasące się na łąkach koziołki, by upiec je na rożnie. Kiedy prowadził je do kuchni, wyrwały mu się i uciekły na ratuszową wieżę. Wielkie musiało być zdziwienie zarówno wojewody, jak i przybyłych gości, kiedy ujrzeli na gzymsie ponad nowym zegarem dwa wesoło trykające się koziołki. Wojewoda ubawiony tym widokiem wybaczył młodemu kuchcikowi kradzież zwierząt, a mistrzowi Bartłomiejowi polecił, aby do zegara dorobił odpowiedni mechanizm z trykającymi się koziołkami. Koziołki na ratuszowej wieży

Gwara regionu (poznańska) W gwarze poznańskiej występują następujące grupy wyrazowe różniące się między sobą pochodzeniem: Archaizmy – zachowało się wiele wyrazów z dawnej polszczyzny ogólnej, które od dawna uważa się za zapomniane w innych regionach Polski, np. akuratny, istny, mrzygłód, skopowina, zawdziać. Elementy gwar wiejskiej ludności przybyłej do Poznania głównie w końcu XIX w. z różnych regionów Wielkopolski. Są to wyrazy gwarowe nieznane w innych częściach kraju, np. bręczeć, dudlać, graty, kluka, szałaput. Wyrazy pochodzące z gwar regionów pogranicza Wielkopolski – Kujaw, Krajny, Pomorza, Śląska, np. chabas, fleja, luńt, szkieta, żgajek. Germanizmy – zapożyczenia wyrazowe przejęte do gwary poznańskiej z języka niemieckiego, np. ajzol, bana, hazaj, szajba, tytka.

Postać związana z regionem Bolesław Chrobry Urodził się w 967r. jako syn Mieszka i Dobrawy. Po śmierci ojca przejął władzę w kraju. W roku 1000 przyjmował cesarza Ottona III w Gnieźnie. Wizyta ta określana jest mianem Zjazdu Gnieźnieńskiego. W roku 1025 na kilka miesięcy przed śmiercią, Bolesław koronował się w Gnieźnie na króla Polski. Tam też zmarł i pochowany został w katedrze poznańskiej. Bolesław Chrobry Denar Bolesława – ówczesna złotówka Polska za Bolesława

Strój regionalny Strój szamotulski Strój ludowy w Wielkopolsce niezależnie od licznych swoich odmian posiada pewne cechy charakterystyczne, które odróżniały go od ubioru mieszkańców innych regionów kraju. W stroju męskim istotna jest kolorystyka ubioru, w którym dominującymi kolorami są granat, czerń oraz czerwień w różnych odcieniach od cynobru do amarantu. W stroju kobiecym z kolei zwracano uwagę na niezwykłe bogactwo form i technik nakryć głowy.

Tańce i przyśpiewki regionalne Najbardziej wielkopolskim tańcem jest wiwat, rozpoczynano nim wesela i inne uroczystości. Istniał cały szereg wiwatów opartych na prostych formach ruchu, chodu, biegu, krokach dosuwnych, dostawnych lub obrotowych. Ich nazwy pochodzą od początkowych słów pieśni, sytuacji lub miejscowości (Wiwat bratu memu, Wiwat weselny, Wiwat od Śmigla) „Wiwat bratu memu”

Potrawa regionalna Kuchnia wielkopolska kojarzy się z pyrami (czyli ziemniakami). Jedną z takich potraw są „Pyry z gzikiem”. Gzik to twarożek ze szczypiorkiem (w jego skład wchodzi rozdrobniony biały ser krowi z kwaśną śmietaną, wymieszany ze szczypiorkiem, rzodkiewką lub cebulą, z dodatkiem soli i pieprzu) do którego podawano ziemniaki w mundurkach. Danie to jadano głównie w postne piątki. Pyry z gzikiem oraz maślanką

Zabytki w regionie W Wielkopolsce jest bardzo dużo zabytków, jednak najcenniejsze to: sarkofag św. Wojciecha w Katedrze w Gnieźnie w której w 1025 roku koronowany był Bolesław Chrobry. W świątyni tej złożone są relikwie św. Wojciech o którego życiu i misji opowiadają sceny płaskorzeźbione na słynnych Drzwiach Gnieźnieńskich, wybitnym zabytku sztuki romańskiej Na górnym zdjęciu Katedra Gnieźnieńska Poniżej słynne Drzwi Gnieźnieńskie Sarkofag św. Wojciecha

Ciekawostki o regionie Złamanie szyfru „Enigma” Trzej studenci matematyki uniwersytetu poznańskiego: Marian Rajewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski złamali niemiecki szyfr „Enigma”. Gniezno miastem królewskim Przez blisko 300 lat katedra gnieźnieńska była kościołem koronacyjnym królów Polski. Koronowało się w niej pięciu władców: Bolesław Chrobry, Mieszko II, Bolesław Śmiały, Przemysł II i Wacław II. Niemiecka maszyna szyfrująca Enigma Katedra Gnieźnieńska

Bibliografia „Wielkopolska nasza kraina” tom I, II i III pod redakcją Włodzimierza Łęckiego, wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2004; „Wielkopolska nasza kraina” tom I, II i III pod redakcją Włodzimierza Łęckiego, wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2004; Oraz zasoby sieci Internet: Oraz zasoby sieci Internet: slownik-gwary-poznanskiej.html

Prezentację wykonali uczniowie klasy IV B z niewielką pomocą i wsparciem wychowawcy i nauczyciela informatyki ;) ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Nowym Tomyślu