POMOC PUBLICZNA NA KULTURĘ Warszawa, 17 września 2015 r.

PODSTAWY ZGODNOŚCI Z PRAWEM UE POMOCY NA KULTURĘ I ZACHOWANIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO art. 107 ust. 3 lit. d) TFUE – wyłączenie od zakazu udzielania pomocy: „Za zgodną z rynkiem wewnętrznym może zostać uznana (…) pomoc przeznaczona na wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej i konkurencji w Unii w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem” art. 53 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/ warunki zwolnienia z obowiązku notyfikacji pomocy na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego

WYSTĘPOWANIE POMOCY PUBLICZNEJ –INSTYTUCJE KULTURALNE PRZESŁANKA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: sięganie m.in. po środki multimedialne w celu popularyzacji zbiorów oraz tematyka wystaw dotycząca kultury popularnej - > jak przedsiębiorcy konkurują ze sobą o klientów, kolejki do muzeów spowodowane dużą liczbą zwiedzających -> popyt, istnienie konkurencji z muzeami i prywatnymi galeriami oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie rozrywki -> instytucje kulturalne są przedsiębiorcami. Nie ma znaczenia, że: działalność muzeum nie jest nastawiona na zysk (kluczowe, czy istnieją podmioty, które mogłyby oferować podobne usługi w zamian za wynagrodzenie), ewentualne przychody mają być wykorzystywane wyłącznie na cele działalności kulturalnej, inne podmioty nie mogą oferować podobnych usług. Decyzje: Decyzja nr SA z dnia r. – Rekompensata za straty poniesione w wyniku wypożyczenia eksponatów za granicę, Decyzja nr SA z dnia r. – Dofinansowanie budowy muzeum archeologicznego na Krecie, Decyzja nr N 293/2008 z dnia r. - Pomoc dla wielofunkcyjnych centrów kulturowych, muzeów i publicznych bibliotek, Decyzja nr N 540/2008 z dnia r. - Program wsparcia na kulturę z Funduszu Norweskiego, Decyzja nr NN 50/2007 z dnia r. - Program gwarancji dla muzeów federalnych

WYSTĘPOWANIE POMOCY PUBLICZNEJ –INSTYTUCJE KULTURALNE PRZESŁANKA WPŁYWU NA WYMIANĘ HANDLOWĄ: wielkość instytucji, skala i tematyka wydarzeń (problemy lokalne czy uniwersalne), lokalizacja i dojazd, promocja i reklama międzynarodowa, występowanie infrastruktury turystycznej, liczba zwiedzających. Decyzje: Decyzja nr SA z dnia r. – Dofinansowanie budowy muzeum archeologicznego na Krecie, Decyzja nr SA z dnia 7 listopada 2011 r. - Centrum sztuk wizualnych i badań na Cyprze, Decyzja nr N 540/2008 z dnia r. - Program wsparcia na kulturę z Funduszu Norweskiego, Decyzja nr NN 50/2007 z dnia r. - Program gwarancji dla muzeów federalnych

WYSTĘPOWANIE POMOCY PUBLICZNEJ - INSTYTUCJE KULTURALNE PRZESŁANKA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ – BIBLIOTEKI: brak opłat dla użytkowników, nie chodzi o oferowanie towarów/usług na rynku, ale o zapewnienie społeczeństwu dostępu do kultury i informacji, brak zainteresowania ze strony prywatnych podmiotów podjęciem takiej działalności -> brak przesłanki działalności gospodarczej -> brak pomocy. Ale: duże, znane w skali międzynarodowej biblioteki, które pobierają opłaty za wypożyczenie -> przesłanka działalności gospodarczej jest spełniona. Decyzje: Decyzja nr SA z dnia r. – Pomoc dla bibliotek na digitalizację książek, Decyzja nr SA z dnia r.- Multiplier Giftenaftrek, Decyzja nr N 293/2008 z dnia r. - Pomoc dla wielofunkcyjnych centrów kulturowych, muzeów i publicznych bibliotek.

WYSTĘPOWANIE POMOCY PUBLICZNEJ - WYDARZENIA KULTURALNE PRZESŁANKA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: rynek wydarzeń kulturalnych jest rynkiem konkurencyjnym -> przedsiębiorcy Nie ma znaczenia: czy pomoc dotyczy działań nie nastawionych na zysk, ponieważ ogólnie wspiera „przemysł kulturalny”. PRZESŁANKA WPŁYWU NA WYMIANĘ HANDLOWĄ: język, zależnie od rodzaju wydarzeń (muzyczne, taneczne czy np. teatralne), promocja i reklama międzynarodowa, charakter publiczności (międzynarodowa czy lokalna), skala i tematyka wydarzeń (problemy lokalne czy uniwersalne), lokalizacja i dojazd, liczba uczestników, występowanie infrastruktury turystycznej. Decyzje: Decyzja nr N 336/2008 z dnia r.- Pomoc na eksperymentalne spektakle teatralne, muzyczne i taneczne, Decyzja nr N 340/2007 z dnia r. – Pomoc na inscenizacje teatralne, taneczne, muzyczne i audiowizualne w Kraju Basków.

WYSTĘPOWANIE POMOCY PUBLICZNEJ – OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO PRZESŁANKA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: opłaty za wstęp, sposób użytkowania (np. do innej działalności gospodarczej) PRZESŁANKA WPŁYWU NA WYMIANĘ HANDLOWĄ: wielkość i skala, lokalizacja i dojazd, promocja i reklama międzynarodowa, wpisanie na listę UNESCO, występowanie infrastruktury turystycznej, liczba zwiedzających. Decyzje: Decyzja nr NN 66/2010 z dnia r. w sprawie kopalni w Wieliczce i nr NN 67/2010 z dnia r. sprawie kopalni w Bochni, Decyzja nr SA z dnia r.- Twierdza Przemyśl.

WARUNKI UDZIELANIA POMOCY NA KULTURĘ I ZACHOWANIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (SEKCJA 11, ART. 53 ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014)

CELE I DZIAŁANIA: ART. 53 UST. 2 ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014 Pomoc może być udzielana na: a)infrastrukturę kulturalną – muzea, biblioteki, teatry, opery, sale koncertowe, archiwa, organizacje i instytucje kulturalne oraz inną podobną infrastrukturę związaną z kulturą; b)materialne zasoby dziedzictwa kulturowego - obiekty archeologiczne, pomniki, obiekty i budynki historyczne, dziedzictwo naturalne formalnie uznane przez władze; c)niematerialne zasoby dziedzictwa kulturowego – zwyczaje ludowe i rękodzieło; d)wydarzenia kulturalne – spektakle, koncerty, festiwale, wystawy i inne działania kulturalne; e)edukację kulturalną i artystyczną oraz promocję kultury za pośrednictwem różnego rodzaju programów edukacyjnych; f)tworzenie, redagowanie, produkcję, dystrybucję, publikację i digitalizację utworów muzycznych i literackich.

FAQ Czy pomoc w ramach art. 53 może zostać udzielona: -Dla nadawcy radiowego produkującego audycje dotyczące kultury mniejszości narodowych? - Tak. -Dla nadawcy telewizyjnego na produkcję audycji telewizyjnych? -Nie, należy stosować art.54. -Na szkolenia pracowników muzeum przygotowujących się do prezentowania nowej wystawy? -Tak. -Na rzecz ZOO? -Tak, jeśli jest oficjalnie uznane przez państwo za narodowe dziedzictwo. -Na podniesienie efektywności energetycznej? -Tak, o ile spełnia warunki z art.53.

RODZAJE POMOCY ART. 53 UST. 3 ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014 – Pomoc inwestycyjna – pomoc na budowę nowej infrastruktury lub modernizację infrastruktury istniejącej, zazwyczaj jednorazowy wydatek na pokrycie kosztów inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne Pomoc operacyjna - pomoc na pokrycie kosztów, które są normalnie ponoszone przez przedsiębiorstwo i nie są związane z konkretnym projektem

KOSZTY KWALIFIKOWANE ART. 53 UST. 4 ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014 POMOC INWESTYCYJNA: koszty inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne związane z budową nowej infrastruktury lub modernizacją infrastruktury istniejącej, w tym koszty: -budowy, modernizacji, nabycia, konserwacji lub poprawy infrastruktury -pod warunkiem, że przynajmniej 80% czasu lub przestrzeni tej infrastruktury będzie wykorzystywane do celów związanych z kulturą -nabycia dziedzictwa kulturowego, - zabezpieczenia, ochrony, renowacji zasobów dziedzictwa kulturowego, - poprawy dostępu do dziedzictwa kulturowego, w tym digitalizacji (np. koszty budowy ramp i wind, eksponatów dotykowych), - projektów i działań kulturalnych ponoszone bezpośrednio w wyniku projektu (np. koszty promocji czy procedur wyboru).

KOSZTY KWALIFIKOWANE ART. 53 UST. 5 ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014 POMOC OPERACYJNA: koszty, które są normalnie ponoszone przez przedsiębiorstwo i nie są związane z konkretnym projektem inwestycyjnym, np.: -związane z ciągłymi lub okresowymi działaniami takimi jak wystawy, spektakle i inne działania kulturalne, które mają miejsce w ramach podstawowej działalności gospodarczej instytucji, -edukacji kulturalnej i artystycznej, -poprawy dostępu społeczeństwa do instytucji lub obiektu, w tym koszty digitalizacji -operacyjne bezpośrednio związane z projektem lub działaniem kulturalnym, np. wynajmu, podróży, materiałów, dzierżawy narzędzi, -personelu pracującego na rzecz instytucji lub obiektu lub projektu, -usług doradczych ponoszone bezpośrednio w wyniku projektu.

FAQ Czy pomoc w ramach programów promocji języka baskijskiego powinna być traktowana jako inwestycyjna czy operacyjna? -Pomoc może być uznana za inwestycyjną tylko w niektórych przypadkach. - Natomiast często mamy do czynienia z pomocą operacyjną, np. w przypadku pomocy na pokrycie kosztów stałych lub okresowych działań kulturalnych i edukacyjnych, w tym np. kosztów personelu. -> Różne limity kwoty pomocy, -> Różne limity notyfikacji.

FAQ Czy art. 53 ust. 4 lit. a) obejmuje koszty działań przygotowawczych? -Koszty prac przygotowawczych niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia, takie jak koszty projektów, studiów wykonalności, czy wpływu na środowisko mogą być uznane za koszty projektu.

FAQ Czy w przypadku infrastruktury złożonej z kilku obiektów, każdy z nich musi spełniać warunek, o którym mowa w art. 53 ust. 4 lit. a) (wykorzystania 80% czasu lub przestrzeni do działalności kulturalnej) czy infrastruktura jako całość? -Całość Kiedy stosuje się kryterium 80% powierzchni a kiedy czasu? -Jeśli w obiekcie część powierzchni jest wykorzystywana np. przez muzeum, a część przez sklepik – kryterium powierzchni, -Jeśli ten sam obiekt przez część czasu jest wykorzystywany np. na koncerty a część na konferencje - kryterium czasu.

DOPUSZCZALNA MAKSYMALNA KWOTA POMOCY ART. 4 ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014 – progi powodujące obowiązek zgłoszenia: Pomoc inwestycyjna – 100 mln EUR na jeden projekt Pomoc operacyjna – 50 mln EUR na jedno przedsiębiorstwo rocznie + ART. 53 UST. 6 i 7 ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014 Pomoc inwestycyjna – kwota pomocy nie może przekroczyć różnicy między kosztami kwalifikowanymi a zyskiem operacyjnym z inwestycji. (Zysk operacyjny odlicza się od kosztów kwalifikowanych ex ante na podstawie rozsądnych prognoz albo przy użyciu mechanizmu wycofania.) Operator może zatrzymać rozsądny zysk przez odnośny okres. Pomoc operacyjna – kwota pomocy nie może przekroczyć poziomu, który jest konieczny aby pokryć starty operacyjne i rozsądny zysk w odnośnym okresie.

FAQ Jaki okres należy uznać za „odnośny”? –okres życia inwestycji, w którym może przynosić ona zyski i straty, –np. zgodny z krajowymi zasadami rachunkowości. Jak rozumieć „rozsądny zysk”? – typowy zysk dla danego sektora, -dla muzeów czy instytucji kulturalnych – np. stopa zwrotu ze sprzedaży biletów za wstęp, wynajmu powierzchni, -ale zysku np. ze sprzedaży nieruchomości nie można uznać typowy zysk związany z normalną działalnością podejmowaną w sektorze kultury.

FAQ Czy art. 53 ust. 6 dotyczący zatrzymania rozsądnego zysku odnosi się tylko do właściciela infrastruktury czy też do operatora (jeśli są to różne podmioty)? -tylko do właściciela, ale: -czasem pomoc inwestycyjna dla właściciela oznacza pomoc operacyjną dla operatora ->wtedy musi być spełniony warunek z art. 53 ust. 7, -jeśli operator został wybrany w drodze przetargu to pomoc inwestycyjna dla właściciela nie będzie oznaczać pomocy operacyjnej dla operatora. Czy w przypadku udzielania pomocy operacyjnej na kulturę, zgodnie z art. 53 ust. 7 pomoc nie może przekroczyć poziomu koniecznego by pokryć straty operacyjne i rozsądny zysk w całym odnośnym okresie czy w rozliczeniach rocznych? –spełnienie tego warunku można zapewnić po upływie odnośnego okresu.

DOPUSZCZALNA MAKSYMALNA KWOTA POMOCY ART. 53 UST. 8 ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014 W przypadku, gdy pomoc nie przekracza kwoty 1 mln EUR, maksymalną kwotę pomocy można ustalić na poziomie 80% kosztów kwalifikowanych

FAQ Czy można stosować art. 53 ust. 8, w przypadku, kiedy w ramach projektu EUR jest udzielane zgodnie z art. 53 i dodatkowo EUR w ramach pomocy de minimis? - Zależy, czy dotyczy tych samych, czy innych kosztów kwalifikowanych.

DOPUSZCZALNA MAKSYMALNA KWOTA POMOCY ART. 53 UST. 9 ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014 Pomoc na publikowanie muzyki i literatury: Pomoc nie może przekroczyć albo różnicy między kosztami kwalifikowanymi i zdyskontowanymi przychodami projektu albo 70% kosztów kwalifikowanych. (Przychody odlicza się od kosztów kwalifikowanych na zasadzie ex ante albo przy użyciu mechanizmu wycofania)

FAQ Jaka jest różnica między infrastrukturą kulturalną a wielofunkcyjną infrastrukturą rekreacyjną? -Infrastruktura kulturalna - 80 % powierzchni/czasu wykorzystywane do celów kulturalnych

Dziękuję za uwagę Marta Gutkowska Starszy Specjalista Departament Monitorowania Pomocy Publicznej