MUZYKA ROMANTYCZNA

Romantyzm w muzyce zaczął się rodzić już za życia Beethovena, w okresie po rewolucji francuskiej, kiedy to w całej Europie zaczęły zachodzić zmiany o przełomowym znaczeniu. Najwyższym celem romantyków było połączenie religii, nauki i życia w jedną wyższą, wspólną jakość, jaką była sztuka. Najkrócej można powiedzieć, że romantyzm zrodziła potrzeba i pragnienie wolności. Ta idea pozostała żywa we wszystkich następnych pokoleniach twórców, aż do dnia dzisiejszego. Romantyzm w muzyce zaczął się rodzić już za życia Beethovena, w okresie po rewolucji francuskiej, kiedy to w całej Europie zaczęły zachodzić zmiany o przełomowym znaczeniu. Najwyższym celem romantyków było połączenie religii, nauki i życia w jedną wyższą, wspólną jakość, jaką była sztuka. Najkrócej można powiedzieć, że romantyzm zrodziła potrzeba i pragnienie wolności. Ta idea pozostała żywa we wszystkich następnych pokoleniach twórców, aż do dnia dzisiejszego.

NACZELNE HASŁA ROMANTYZMU  "Sztuka dla sztuki" co znaczyło, że muzyka przestała być pisana i komponowana na życzenie, ale wtedy kiedy muzyk miał natchnienie i chciał przekazać własną wypowiedź, wyraz jego idei. Miał powrócić do natury, do dawnych wierzeń ludowych i korzeni kultury jego narodu.  "Sztuka totalna" co znaczyło, że muzyka przemawiała do odbiorcy różnymi środkami wyrazu jednocześnie (np. barwą, słowem, dźwiękiem), by w jak najbogatszy i najszerszy sposób wyrazić uczucia człowieka.

CECHY ROMANTYZMU W MUZYCE  Przewaga treści nad formą  Programowość w muzyce (utwór ma treść pozamuzyczną)  Uczuciowość  Subiektywizm, indywidualizm twórców  Synteza wszystkich sztuk. Silne związki z literaturą, oraz z malarstwem. Powstają liczne pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu, opery i utwory programowe (Obrazki z wystawy Musorgskiego, Karnawał zwierząt Saint- Saensa).  Elementy narodowe i ludowe  Tematyka fantastyczna i baśniowa  Rozwój wirtuozostwa  Rozwój instrumentacji  Rozszerzenie harmoniki  Rozwój muzykowania domowego  Powstawanie szkół narodowych: jest to grupa ludzi opierająca się o muzykę narodową.  emocjonalizm (wyrażanie uczuć), indywidualizm, uczuciowość i subiektywizm  ludowość (związek muzyki z folklorem swojego narodu, sięganie do motywów muzyki ludowej)  Rozluźnienie dotychczasowych form muzycznych

GŁÓWNI PRZEDSTAWICIELE ROMANTYZMU W MUZYCE

Ludwig van Beethoven  Ludwig van Beethoven, ur grudnia 1770 w Bonn, zm. 26 marca 1827 w Wiedniu) – kompozytor i pianista niemiecki, ostatni z tzw. klasyków wiedeńskich, a zarazem prekursor romantyzmu w muzyce, uznawany za jednego z największych twórców muzycznych wszech czasów.  Urodzony w Bonn, na terenie dzisiejszych Niemiec, już w młodości przeniósł się do Wiednia, gdzie rychło uzyskał reputację pianisty wirtuoza, a następnie wybitnego kompozytora. Mimo,że około 25 roku życia począł tracić słuch, okazał wielką siłę ducha i nie zaprzestał tworzenia (do czasu również wykonywania) swoich dzieł, nawet w okresie całkowitej głuchoty.  W historii muzyki stanowi centralną postać pogranicza klasycyzmu i romantyzmu. Jego twórczość wytyczyła kierunek rozwoju muzyki na cały XIX wiek. Światową popularność zawdzięcza Beethoven przede wszystkim swym dziewięciu symfoniom, choć równie przełomowe było znaczenie jego sonat i wariacji fortepianowych oraz muzyki kameralnej, przede wszystkim kwartetów smyczkowych. Muzyka Beethovena łączy intensywność uczuć z doskonałością formy; wyraża się w niej apoteoza wolności i godności jednostki, woli życia, heroizmu, zmagań z losem oraz radości i powszechnego braterstwa.

Franciszek Schubert  Franz Peter Schubert (ur. 31 stycznia 1797 w Himmelpfortgrund, zm. 19 listopada 1828 w Wiedniu) - austriacki kompozytor, prekursor romantyzmu w muzyce.  Schubert urodził się w Himmelpfortgrund - część 9. dzielnicy Wiednia (9. Wiener Gemeindebezirk Alsergrund), w ubogiej rodzinie, jako dwunaste z czternaściorga dzieci. Jego ojciec był nauczycielem i to właśnie on rozpoczął edukację muzyczną syna. Mając sześć lat Schubert poszedł do szkoły w Lichtental pod Wiedniem. W wieku siedmiu lat został oddany pod opiekę Michała Holzera, organisty z parafialnego kościoła, aby kontynuował naukę. W 1808 został stypendystą kapeli chłopięcej w Konwikcie Cesarsko- Królewskim w Wiedniu, gdzie śpiewał w sopranach przez pięć lat, aż do mutacji głosu. Studia kompozycji rozpoczął u Antonio Salieriego w Po odejściu z Konwiktu, pracował jako nauczyciel, na wyraźnie życzenie ojca, a także by uniknąć służby wojskowej. Praca ta nie sprawiała mu żadnej satysfakcji. Okres ten był najbardziej płodnym w życiu Schuberta. Twórczość J.W. Goethego była inspiracją wielu jego utworów.  W 1818 Schubert porzucił pracę w szkole, aby zająć się swoją pasją. Został bez źródeł dochodu i tylko dzięki oddanym przyjaciołom mógł komponować. Dawał również prywatne lekcje muzyki córkom księcia Esterházego. W zasadzie Schubert poza kilkoma wyjątkami nie opuszczał Wiednia. Do historii przeszły wieczorki muzyczne, tak zwane schubertiady, które odbywały się w kawiarniach lub domach przyjaciół. Utwory Schuberta zostały wykonane po raz pierwszy publicznie w Dwa lata później skomponował Symfonię h- moll Niedokończoną, która została odnaleziona około 40 lat po śmierci kompozytora i wykonana po raz pierwszy w 1865 pod dyrekcją Johanna Herbecka w Filharmonii Wiedeńskiej, gdzie została przyjęta z wielkim aplauzem. Ok. roku 1823, po odwiedzinach w domu publicznym, zaraził się chorobą weneryczną. Leczenie rtęcią osłabiło jego organizm, miało wpływ na nawrót ataków depresji i mogło przyczynić się do jego wczesnej śmierci.

Robert Schumann  Robert Alexander Schumann (urodzony 8 czerwca 1810 w Zwickau w Saksonii - zmarł 29 lipca 1856 w Endenich), niemiecki kompozytor i pianista okresu romantyzmu. Mąż Clary Schumann.  Napisał 35 opusów miniatur fortepianowych; wśród nich: Wariacje na temat A- B-E-G-G, Papillons, Tańce Davidsbundlerów, Karnawał, Utwory fantastyczne (op. 12, op. 111), Sceny dziecięce, Noweletty, Sceny leśne, Albumblatter. Był autorem cyklu pieśni do słów Heinricha Heinego Myrthen, Miłość i życie kobiety, Miłość poety. Z muzyki instrumentalnej - oprócz utworów fortepianowych - pozostawił cztery symfonie (I "Wiosenna" 1841, II 1845, III "Reńska" 1850, IV 1853), uwertury (m.in. Manfred, Herman i Dorota, Faust), Koncert fortepianowy, koncert skrzypcowy, koncert wiolonczelowy, fantazję na skrzypce i orkiestrę, kompozycje kameralne (m.in. trzy kwartety smyczkowe, kwintet fortepianowy, dwie sonaty skrzypcowe). Był twórcą opery Genowefa i muzyki do Manfreda Byrona

Feliks Mendelssohn  Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy (ur. 3 lutego 1809 w Hamburgu, zm. 4 listopada 1847 w Lipsku) – niemiecki kompozytor okresu romantyzmu. Uważany za najwybitniejsze cudowne dziecko po Mozarcie.

Niccolo Paganini  Niccolò Paganini (ur. 27 października 1782 w Genui, zm. 27 maja 1840 w Nicei) – włoski skrzypek, altowiolista, gitarzysta i kompozytor.

Edward Grieg  Edvard Hagerup Grieg (urodzony 15 czerwca 1843 w Bergen, zmarł 4 września 1907 w Bergen) – kompozytor, pianista i dyrygent norweski pochodzenia szkockiego.Studia muzyczne w konserwatorium w Lipsku m.in. u I. Moschelesa (fortepian), E.F. Richtera (harmonia i kontrapunkt), K. H. Reineckego (kompozycja) w latach W 1863 roku osiadł w Kopenhadze, gdzie zaprzyjaźnił się z kompozytorami N.W. Gadem i J.P.E. Hartmannem, reprezentantami duńskiego romantyzmu, a rok później założył ze współtowarzyszami towarzystwo Euterpe, którego celem było popieranie współczesnej muzyki skandynawskiej.  Jesienią 1866 roku osiedlił się w Christianii (obecnie Oslo), gdzie działał jako dyrygent, zorganizował koncerty abonamentowe. Tam poznał wybitnego dramaturga norweskiego Bjørnstjerne Bjørnsona. Zimę tego roku spędził we Włoszech i tam poznał Henryka Ibsena. W 1868 roku skomponował Koncert fortepianowy a-moll op. 16. W 1869 roku odwiedził w Rzymie Ferenca Liszta. W latach na zamówienie Ibsena napisał muzykę do dramatu Peer Gynt, z której zestawione dwie suity Peer Gynt przyniosły mu największą popularność.  W 1880 roku zamieszkał w Bergen, a następnie w poblikskim Troldhaugen. Rozpoczął wówczas wielkie podróże koncertowe jako pianista, dyrygent i akompaniator. W 1884 roku, z okazji uroczystości 200-lecia urodzin duńskiego poety i dramaturga norweskiego pochodzenia Ludvika Holberga, skomponował inne znane dzieło, Suitę w dawnym stylu Z czasów Holberga.  Był twórcą narodowej szkoły norweskiej w muzyce. Jego utwory powiązane są z literaturą (sagami, legendami, nordycką balladą, poezją ludową) oraz z muzycznym folklorem skandynawskim, cechuje je liryzm i subtelna nastrojowość (w miniaturach fortepianowych bliska już impresjonizmowi), ogromna inwencja melodyczna. Pieśni odznaczają się idealną zgodnością tekstu i melodii w akcentach i frazowaniu oraz bogatym akompaniamentem, z rozbudowaną harmoniką.

Fryderyk Chopin  Fryderyk Franciszek Chopin (ur. 22 lutego lub 1 marca 1810 w Żelazowej Woli, zm. 17 października 1849 w Paryżu) – polski kompozytor i pianista.  Przedstawiciel muzyki okresu romantyzmu, nazywany poetą fortepianu. U źródeł jego twórczości leżała wrażliwość artystyczna oraz umiejętność czerpania wzorców z polskiej muzyki ludowej. Jego przyjaciółką i towarzyszką życia była pisarka George Sand.

Stanisław Moniuszko  Stanisław Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie[1]) – polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ok. 268 pieśni, operetek, baletów i oper. Do jego najsłynniejszych dzieł należą opery: Halka, Straszny dwór i Paria.  Początkowo w kierunku muzycznym kształciła go jego matka. Gdy w 1827 rodzina przyszłego kompozytora przeniosła się do Warszawy, ośmioletni Moniuszko rozpoczął naukę muzyki u Augusta Freyera (czytaj: Frejera), organisty w miejscowym kościele Świętej Trójcy. Po trzech latach rodzina przeprowadziła się do Mińska, gdzie Moniuszko kontynuował naukę u Czesława Stefanowicza. W 1837 wyjechał do Berlina, aby kształcić się muzycznie u Carla Friedricha Rungenhagena, u którego studia ukończył w Następnie zamieszkał w Wilnie, gdzie działał jako organista, kompozytor, pedagog i organizator życia muzycznego w mieście. W 1858 przeniósł się wraz z rodziną do Warszawy, gdzie objął stanowisko dyrygenta opery. Jednocześnie od 1864 był wykładowcą w Instytucie Muzycznym w Warszawie. Zmarł na atak serca w Pogrzeb artysty stał się manifestacją narodową.  Jednym z najlepiej znanych zbiorów jego utworów drobnych jest cykl dwunastu Śpiewników domowych, zawierających pieśni do słów różnych poetów polskich i obcych (w tłumaczeniu polskim) oraz do słów ludowych – w sumie 268 pieśni.  Większość pamiątek po kompozytorze przechowuje Warszawskie Towarzystwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki.

Henryk Wieniawski  Henryk Wieniawski (ur. 10 lipca 1835 w Lublinie, zm. 31 marca 1880 w Moskwie) – polski kompozytor i skrzypek

Carl Maria von Weber  Carl Maria von Weber (ur. 18 listopada 1786 w Eutin k. Lubeki, zm. 5 czerwca 1826 w Londynie) – niemiecki kompozytor, jeden z głównych reprezentantów okresu wczesnego romantyzmu w muzyce niemieckiej. Pianista, dyrygent.  Pochodził z muzykalnej rodziny: matka była śpiewaczką, bracia grali na różnych instrumentach, a ojciec zajmował stanowisko kapelmistrza i marzył o karierze muzycznej dla Carla. Był spowinowacony z Mozartem, którego żona Konstancja była z domu Weber. Od 1804 pełnił funkcję kierownika muzycznego opery we Wrocławiu, a w latach działał na dworze księcia Eugeniusza Wirtemberskiego w miejscowości Pokój na Opolszczyźnie. Następnie pełnił funkcję dyrektora opery w Pradze oraz w Dreźnie. Pozostawił bogaty i różnorodny dorobek kompozytorski, począwszy od dzieł fortepianowych, poprzez koncerty na instrumenty dęte, po dzieła operowe. Dziś Weber jest znany przede wszystkim jako kompozytor operowy.  Dzieła, które zapewniły mu sławę, to Wolny strzelec oraz Oberon. Wśród utworów fortepianowych najbardziej popularne jest Zaproszenie do tańca (pierwszy walc koncertowy, pierwotnie skomponowany na cztery ręce, obecnie wykonywany w wersji symfonicznej) oraz cztery sonaty. Styl jego muzyki instrumentalnej określa się mianem brillant, z racji wirtuozerii i mnogości ornamentacji.

Johannes Brahms  Johannes Brahms (ur. 7 maja 1833 w Hamburgu, zm. 3 kwietnia 1897 w Wiedniu) - niemiecki kompozytor, pianista i dyrygent okresu romantyzmu.

Hector Berlioz  Louis Hector Berlioz (ur. 11 grudnia 1803 w La Côte-Saint-André koło Grenoble, zm. 8 marca 1869 w Paryżu) – francuski kompozytor, twórca symfonii romantycznej, prekursor nowoczesnej kolorystyki, którego twórczość nadała kierunek rozwoju XIX-wiecznej symfonice; pisarz i krytyk muzyczny.

Antonín Dvořák  Antonín Dvořák, właściwie Antonín Leopold Dvořák, Antonin Dworzak (ur. 8 września 1841, zm. 1 maja 1904) – czeski kompozytor i dyrygent okresu romantyzmu.  Urodził się w Nelahozeves pod Pragą, studiował w Pradze i tu spędził prawie całe swoje życie z wyjątkiem lat gdy objął stanowisko dyrektora konserwatorium w Nowym Jorku.  Jest on obok Bedřicha Smetany czołowym przedstawicielem czeskiej muzyki narodowej. Był kompozytorem wszechstronnym: tworzył symfonie (najbardziej znana e-moll "Z Nowego Świata" op. 95 z 1893), kwartety smyczkowe, opery, poematy symfoniczne, pieśni, msze, utwory fortepianowe oraz koncerty - w tym najsłynniejszy Koncert wiolonczelowy h-moll op.104. Tak Brahms opisał koncert wiolonczelowy Dvořáka: "Gdybym wiedział, że wiolonczela jest zdolna do takich rzeczy, sam bym napisał ten koncert"

Bedřich Smetana  Bedřich Smetana, Bedrzich Smetana (ur. 2 marca 1824 w Litomyšlu, zm. 12 maja 1884 w Pradze) - czeski kompozytor okresu romantyzmu.  Smetana od młodości uczył się gry na fortepianie i skrzypcach, grywał również w amatorskim kwartecie smyczkowym, do którego należeli członkowie jego rodziny. Mimo początkowych oporów ze strony ojca, w latach studiował muzykę w Pradze. Pracował tam jako nauczyciel muzyki, a w 1848 otrzymał pomoc finansową Ferenca Liszta na założenie własnej szkoły.  W 1856 Smetana wyjechał do Szwecji gdzie uczył, prowadził orkiestrę i dawał koncerty kameralne. W 1863, po powrocie do Pragi otworzył po raz drugi szkołę muzyczną, gdzie miała być propagowana głównie muzyka czeska. W 1874 z powodu zapalenia kości stracił słuch, ale nie przestał komponować. W tym okresie skomponował większość poematów symfonicznych z cyklu Moja Ojczyzna (Má vlast, ), także Kwartet smyczkowy "Z mojego życia" (z 1876 r.). Oprócz tego napisał Trio fortepianowe i wiele utworów na fortepian solo, w tym polki i tańce czeskie. Do najbardziej znanych jego oper należą Sprzedana narzeczona (Prodaná nevěsta) z 1866, Dalibor i Dwie wdowy (Dvě vdovy) z 1874, Libusza (Libuše) z 1881, Czarcia ściana (Čertova stěna).  W 1883 jego choroba psychiczna na tyle się nasiliła, że został umieszczony w szpitalu w Pradze, gdzie zmarł w następnym roku. Jego grób znajduje się na cmentarzu wyszehradzkim w Pradze.  Smetana jest uważany za pierwszego kompozytora, który komponował muzykę specyficznie czeską w charakterze, jednocześnie wynosząc ją ponad przeciętność. Jego twórczość wywarła duży wpływ na Antonína Dvořáka.

Franciszek Liszt  Franciszek Liszt (wymowa: List); ur. 22 października 1811, zm. 31 lipca 1886 – węgierski kompozytor i pianista, jedna z najwybitniejszych postaci romantyzmu w muzyce.

Gustaw Mahler  Gustav Mahler (ur. 7 lipca 1860 r. w Kalište koło Humpolca w Cesarstwie Austriackim, obecnie Republika Czeska, zm. 18 maja 1911 r. w Wiedniu[1] w Monarchii Austro-Węgierskiej, obecnie Republika Austrii) – kompozytor i dyrygent doby neoromantyzmu.  Przez większość krytyków uważany za jednego z najwybitniejszych symfoników w historii muzyki. Za życia ceniony był przede wszystkim jako dyrygent (zwłaszcza w repertuarze beethovenowskim i wagnerowskim), a jego własne kompozycje nigdy do końca nie zostały zaakceptowane przez muzyczne środowisko Wiednia. Stopniowo jednak jego utwory utorowały sobie drogę do sal koncertowych całego świata. Wzrost zainteresowania mahlerowskimi dziełami przypada na II połowę XX wieku. Trzon jego twórczości stanowią symfonie (łącznie 11) i pieśni, natomiast pozostałe, nieliczne utwory (jak np. Kwartet fortepianowy) mają znaczenie marginalne.

Anton Bruckner  Anton Bruckner (4 września 1824 Ansfelden - 11 października 1896 Wiedeń) neoromantyk, austriacki kompozytor, przedstawiciel klasycznego romantyzmu. Rola historyczna Brucknera sprowadza się głównie do osiągnięć na polu symfoniki. Fascynacja tym gatunkiem wywodzi się z dwóch źródeł:  nurt klasyczny Beethovena i Schuberta - widoczne jest to w monumentalizmie, ogromnych rozmiarach i koncepcji formy symfonicznej  dramat muzyczny Wagnera - wpływ mistrza z Bayreuth zaznacza się w harmonii i instrumentacji  Obok wyżej wymienionych wpływów w muzyce Brucknera zauważyć można oddziaływanie austriackiej muzyki ludowej i faktury polifonicznej. Mimo iż Bruckner należy do entuzjastów muzyki Wagnera, to sam reprezentuje nurt muzyki absolutnej. Zauroczenie Wagnerem niejednokrotnie budziło sprzeciw konserwatywnej krytyki - między innymi Edwarda Hanslicka.  Oprócz muzyki symfonicznej Bruckner uprawia twórczość religijną, która łączy mistrzostwo sztuki symfonicznej z kunsztem polifonii. Głos ludzki w tych utworach jest traktowany podobnie jak u Wagnera - jako jeden z instrumentów orkiestry.

Ryszard Wagner  Wilhelm Richard Wagner (ur. 22 maja 1813 w Lipsku, zm. 13 lutego 1883 w Wenecji) – niemiecki kompozytor okresu romantyzmu.

Ryszard Strauss  Richard Strauss (ur. 11 czerwca 1864 w Monachium, zm. 8 września 1949 w Garmisch-Partenkirchen) - niemiecki kompozytor muzyki późnego romantyzmu, dyrygent.

Camille Saint-Saëns  Charles Camille Saint-Saëns (ur. 9 października 1835 w Paryżu, zm. 16 grudnia 1921 w Algierze) - francuski kompozytor i wirtuoz fortepianu i organów, również dyrygent własnych utworów tworzący w okresie romantyzmu.  Urodził się w Paryżu i był uznawany za "cudowne dziecko" ponieważ w wieku 2 lat zaczął czytać, pisać i pobierał lekcje muzyki. Swój pierwszy koncert dał w wieku 5 lat, mając 16 lat napisał swoją pierwszą symfonię. Studiował w Konserwatorium Paryskim.  W latach piastował stanowisko organisty w kościele św. Mederyka, a w w kościele St. Madeleine w Paryżu. Po roku 1877 koncertował i komponował. Był współzałożycielem Societe Nationale de Musique (Narodowe Towarzystwo Muzyczne) co było jak najbardziej naturalne dla tego wszechstronnego, utrzymującego bogate kontakty z wieloma muzykami (Richard Wagner, Ferenc Liszt, Hector Berlioz, Georges Bizet) człowieka. Sam siebie określał mianem eklektyka, jednak ten eklektyzm w jego kompozycjach, korzystających z dorobku innych twórców zaowocował własnym stylem, brzmiącym szczególnie w III Symfonii. Do tradycyjnego instrumentarium orkiestry dodał organy i fortepian, co sprawia, że symfonia ta ma niepowtarzalny charakter. W uznaniu wpływu twórczości kompozytora na rozwój francuskiej muzyki symfonicznej w roku 1881 został honorowym członkiem Academie des Beaux Arts.  Oprócz muzyki zajmowały Saint-Saënsa astronomia, archeologia, biologia ale i poezja (2 tomiki lirycznej osobistej poezji Rimes familieres). Był także nauczycielem muzyki. Kompozytor wiele podróżował. W 1877 zawitał do Warszawy. W trakcie jednej z podróży zmarł.

Piotr Czajkowski  Piotr Iljicz Czajkowski, (ur. 7 maja 1840 r. w Wotkińsku, zm. 6 listopada 1893 w Sankt Petersburgu) – rosyjski kompozytor. Twórczość Czajkowskiego wywarła silny wpływ na dalszy rozwój muzyki rosyjskiej.  Studiował między innymi pod kierunkiem Antona Rubinsteina i N. I. Zaremby. Ukończył konserwatorium w Petersburgu w 1866 r. Jego pracą dyplomową była Oda do radości do tekstu F. Schillera. W następnym roku został profesorem teorii muzyki w konserwatorium w Moskwie. Na tym stanowisku pozostał 11 lat, był to okres dużej aktywności twórczej Czajkowskiego. Powstałe wówczas kompozycje świadczą o dojrzewaniu indywidualnego stylu kompozytora. Kryzys psychiczny związany z nieudaną próbą założenia rodziny spowodował wyjazd Czajkowskiego na dłuższy czas za granicę. W latach w Szwajcarii ukończył pracę nad dwoma dziełami: Symfonią f- moll i operą liryczną Eugeniusz Oniegin według poematu A. Puszkina. Pomoc materialna zaprzyjaźnionej z kompozytorem mecenas sztuki, Nadieżdy von Meck, umożliwiła mu poświęcenie się wyłącznie pracy twórczej. W latach ugruntowała się sława kompozytora, który jako dyrygent odbył tournée koncertowe po wielu krajach Europy. Na Uniwersytecie Cambridge otrzymał tytuł doktora h.c.  Muzyka Czajkowskiego odznaczająca się doskonałością rzemiosła, łączy osiągnięcia zachodniej techniki kompozytorskiej z pierwiastkami narodowymi. Uprawiał przede wszystkim formy muzyki symfonicznej i operowej. Twórczość symfoniczna Czajkowskiego jest przykładem połączenia romantycznych założeń programowych z klasycystyczną jasnością formy.

Modest Musorgski  Modest Pietrowicz Musorgski (ros. Моде́ст Петро́вич Му́соргский, ur. 9/21 marca 1839 w Karewie, Obwód pskowski, zm. 16/28 marca 1881 w Sankt Petersburgu) – kompozytor rosyjski.  Pochodził z bogatej rodziny Musorgskich, porzucił karierę oficera aby zająć się muzyką. Musorgski grał na fortepianie i po bardzo krótkiej nauce rozpoczął komponowanie. W tym czasie inni muzycy nie widzieli zainteresowania w jego muzyce. Wobec braku szerszej wiedzy muzycznej popełniał on wiele niedoskonałości i błędów formalnych, jednak jego muzyka nacechowana jest oryginalnością i znakomitą koncepcją artystyczną. Słychać w niej wiele elementów groteski, odrobiny pesymizmu, tajemniczości i rozpaczy. Musorgski należał do grupy kompozytorów rosyjskich "potężna gromadka". Pod koniec życia Musorgski popadł w biedę, alkoholizm i melancholię.

FRAGMETY WYBITNYCH DZIEŁ KOMPOZYTORÓW MUZYCZNYCH  Johannes Brahms - III Symfonia F- dur, część trzecia  Fryderyk Chopin - Preludium Des-dur op. 28 nr 15 (tzw. „Preludium deszczowe")  Fryderyk Chopin - Etiuda c-moll op. 10 nr 12 (tzw. „Etiuda rewolucyjna")  Piotr Czajkowski - "Taniec łabędzi" z baletu "Jezioro łabędzie"  Piotr Czajkowski - "Taniec wieszczki cukrowej" z baletu "Dziadek do orzechów"  Feliks Mendelssohn- Bartholdy - uwertura do "Snu nocy letniej" W. Szekspira  Stanisław Moniuszko - pieśń "Prząśniczka"

 Stanisław Moniuszko - Mazur z opery "Halka"  Stanisław Moniuszko - "Aria z kurantem" z opery "Straszny dwór"  Mikołaj Rimski-Korsakow - "Lot Trzmiela"  Franciszek Schubert - pieśń "Ave Maria" Franciszek Schubert - pieśń "Erlkönig"  Giuseppe Verdi - aria "La donna e mobile" z opery "Rigoletto"  Giuseppe Verdi - chór pielgrzymów "Va pensiero" z opery "Nabucco"

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ: MARCIN BINKOWSKI BARTOSZ MALUSIAK DAWID WIŚNIEWSKI