תלמוד TALMUD

Talmud jest bardzo ważną księgą w judaizmie, choć de facto nie posiada statusu księgi świętej

Talmud nie jest niczym innym, jak sztuką czytania i interpretowania Tory – uczy rabin Sacha Pecaric

Talmud, zawiera komentarze uczonych rabinów do Tory, tak, by wyjaśnić szczegółowo różne jej wymagania: np. czy przykazanie „nie zabijaj”, a właściwie „nie morduj” odnosi się także do zwierząt? Czy są jakieś wyjątki? Co z obroną własną? Z ochroną życia nienarodzonych? Jak ustosunkować się do szczególnych wypadków? Można go porównać do wykładu katechizmu w katolicyzmie.

Rabin Sasza Pecaric w jednym z wykładów o Talmudzie użył ciekawego porównania, które może nam pomóc zrozumieć, czym Talmud jest. Powiedział, że gdyby w dobie powstawania Talmudu istniał Internet, Talmud byłby niezwykle pojemną stroną internetową z wieloma hiperłączami.

„Mojżesz otrzymał Torę na Synaju i przekazał ją Jozuemu, Jozue starcom, starcy prorokom, a prorocy członkom Wielkiego Zgromadzenia. Co zaś powtarzali trzy rzeczy: bądźcie łagodni w sądach, zgromadźcie wielu uczniów i zbudujcie ogrodzenie wokół Tory” Awot 1,1 Talmud ma być takim „ogrodzeniem Tory”

Właściwie istnieją 2 Talmudy: Babiloński i Palestyński

Talmud składa się z 2 części: Miszny i Gemary, co ma odzwierciedlenie w każdej jego karcie: w jej sercu jest interpretowany fragment Tory, w pierwszej warstwie wokół niego tekst Miszny, a najbardziej zewnętrznie-Gemary MISZNA משנה, od hebrajskiego słowa „szana” שנה oznaczającego powtarzanie, została zredagowana w II w.przez Jehudę Ha Nasi na podstawie prac Wielu mędrców zwanych soferim. Zawiera 60 traktatów ułożonych w 6 porządkach: Błogosławieństwa i ofiary, Szabat i święta, Małżeństwo, Prawo cywilne, Ofiary, Rytuały. Misznę przez kolejne 3 wieki komentowali kolejni uczeni w 2 środowiskach: w Babilonii i Izraelu – tak powstała GEMARA, w j.aramejskim גמרא –uzupełnienie, zakończenie. Stąd mamy jedną Misznę i dwie Gemary, a w ślad za tym dwa Talmudy: Babiloński i Palestyński.

Twórcy Miszny to TANAICI. Wśród nich szczególnie ważni są Hilel i Szamai, Rabi Akiwa i ostateczny redaktor całości: Jehuda Ha Nasi

Gemarę tworzyli AMORAICI – w Babilonii i Ziemi Izraela

Każda karta Talmudu posiada swą strukturę, komentarze wielu mędrców i komentarze do ich komentarzy.

W Talmudzie wyróżnia się część prawną, tzw. HALACHĘ (hebr. droga, którą należy kroczyć) i HAGADĘ (aram. opowiadanie, głoszenie). Halacha zawiera wskazania jak postępować – 613 przykazań, tzw. micwot, w tym 248 nakazów i 365 zakazów. Hagada to opowieści, anegdoty, przypowieści, legendy, informacje popularnonaukowe.

Samo słowo „Talmud”- תלמוד wywodzi się od hebrajskiego „lamad” למד – uczyć się.

Talmud studiuje się głównie w szkołach zwanych jesziwami.

W Polsce taką jesziwę można spotkać w Lublinie

Wejście do niewielkiej, ale ogromnie ważnej dla wyznawców judaizmu jesziwy Józefa Caro w Safedzie w Izraelu. Caro był autorem „Szulchan Aruch”, ważnego traktatu talmudycznego.

We współczesnej jesziwie.

Talmud jest niezwykle obszerny; sam Talmud Babiloński, zawiera 254 traktaty zapisane na 2700 podwójnych kartach. Aby go dobrze przestudiować potrzeba około 7 lat!

Talmud powstał w j.hebrajskim i aramejskim.

Być może z powyższych powodów – trudno było zgłębić dokładnie tak obszerne i zapisane w obcym języku dzieło – chrześcijanie przez wiele wieków podchodzili podejrzliwie do Talmudu. Wielu władców nakazywało go niszczyć, a z indeksu ksiąg zakazanych zniknął ostatecznie dopiero w 1962 r! Pojawiały się także oskarżenia Talmudu o teksty antychrześcijańskie, obrażające Jezusa i Maryję – nie mają one rzetelnego uzasadnienia w samym tekście. Talmud zawiera za to wiele pięknych myśli, z których i my możemy się czegoś nauczyć.

„Mądrość człowieka rozświetla jego twarz”

„Jeśli przyjdzie do ciebie biedak, daj mu taki chleb, jaki chciałbyś, by otrzymały Twoje dzieci” „Oddech dzieci spieszących do szkoły podtrzymuje świat w istnieniu” "Tora jest ogniem, gdy do siebie zbliżysz, spalisz się, gdy zaś za daleko staniesz, zimnym będziesz; grzej się więc przy niej, niech duch twój wstępuje tam tylko, gdzie siła jego dosięga a na granicy wstrzymaj się pokorą przejęty. Czego nie możesz wiedzieć, w to wierz lepiej niż masz powątpiewać, wątpliwość bowiem jest jakby nigdy niekończące się tortury.„ „Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat” Ze skarbnicy Talmudu:

Tam, gdzie nie ma ludzi staraj się być człowiekiem. Nie czyń swemu bliźniemu tego, czego nie chcesz aby uczyniono tobie. Oto cała Tora, reszta jest tylko komentarzem. Idź i ucz się tego. Mów mało i dużo działaj Kto wita serdecznie bliźniego, wita jakby samego Boga. Kto tajemną jałmużnę daje, ten jest wyższym od prawodawcy Mojżesza, dający zaś jałmużnę dla chełpienia się, grzech popełnia. Człowiek pozostaje tak długo mądry, dopóki szuka mądrości; odkąd wyobraża sobie, że ją już znalazł, staje się głupcem. TALMUDTALMUD