Przygotowała: Beata Szulińska – II LO Bytom PrzedPrzed maturą…maturą…

Relacje między ocenianiem zewnętrznym a ocenianiem szkolnym

Główne obszary obejmujące standardy wymagań edukacyjnych:  Wiadomości i rozumienie  Wiadomości i rozumienie  Korzystanie z informacji  Korzystanie z informacji  Tworzenie informacji  Tworzenie informacji standardy

Typy zadań maturalnych:  Z Zadania krótkiej odpowiedzi  Z Zadania z luką  Z Zadania wielokrotnego wyboru  Z Zadania na dobieranie  Z Zadania obliczeniowe  Z Zadania szacunkowe prawda/fałsz  Z Zadania „doświadczalne”

… wymagają odpowiedzi zwięzłej, w postaci jednego lub dwóch zdań, symboli i wzorów chemicznych, równań reakcji, obliczeń matematycznych. Często poprzedzone informacją, z której uczeń powinien skorzystać rozwiązując problem. Czasowniki operacyjne: zapisz (równanie reakcji, wzór, nazwę) uzupełnij tabelę uzasadnij podaj określ PRZYKŁAD

W wyniku dysocjacji elektrolitycznej stwierdzono obecność w roztworze następujących jonów: a)Al 3+ i NO 3 − ……………… b)Fe 3+ i SO 4 2- ……………… c)NH 4 +, H + i CO 3 2- ……………… d)Ca 2+, OH − i PO 4 3- ……………… Podaj wzory sumaryczne soli, które uległy dysocjacji, zakładając, że jony obecne w roztworze pochodzą tylko procesu dysocjacji. Zadanie 1. (4 pkt) Al(NO 3 ) 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 NH 4 HCO 3 (CaOH) 3 PO 4 brgbr

… uczeń wpisuje we wskazanym miejscu słowa, liczby, wzory lub symbole. Polegają na uzupełnieniu tekstu, pojedynczych zdań, równań reakcji itp. Czasowniki operacyjne: wpisz uzupełnij PRZYKŁAD

Uzupełnij podane zdania wpisując odpowiednio słowa: najmniejsza i największa (w odpowiedniej formie gramatycznej). Atom fransu odznacza się ……………… wartością promienia atomowego w okresie oraz ……………… wartością promienia atomowego i ……………… wartością promienia jonowego w grupie. Frans cechuje się ……………… wartością elektroujemności w okresie i ……………… wartością elektroujemności w grupie. Frans ma ……………… wartość energii jonizacji w okresie i ……………… wartość energii jonizacji w grupie. Zadanie 1. (7 pkt) największą największą największą najmniejszą najmniejszą najmniejszą najmniejszą brgbr

… uczeń wskazuje jedną lub kilka ze zbioru podanych odpowiedzi. Czasowniki operacyjne: wskaż podkreśl wypisz zaznacz PRZYKŁAD

Dany jest zbiór jonów: Sr 2+, Te 2-, Cs +, I 7+, Sn 4+, Rb +, Sb 3-, I‾, Ba 2+. Podkreśl symbole jonów, które mają konfigurację elektronową ksenonu. Zadanie 1. (5 pkt) brgbr

… uczeń zaznacza, czy podana informacja jest prawdziwa, czy fałszywa. Czasowniki operacyjne: wskaż zdanie prawdziwe oceń poprawność informacji wpisując TAK/NIE lub PRAWDA/FAŁSZ PRZYKŁAD

Dane są trzy orbitale jednej powłoki: Zadanie 1. (5 pkt) Oceń prawdziwość poniższych twierdzeń wpisując właściwą odpowiedź: TAK – jeśli zdanie jest prawdziwe, NIE – jeśli jest fałszywe. Orbitale A i B różnią się wartością magnetycznej liczby kwantowej. …… Orbitale A i B różnią się wartością głównej liczby kwantowej. …… Orbitale A i B cechuje identyczna energia i różna orientacja przestrzenna. …… Orbitale B i C cechuje identyczna wartość pobocznej liczby kwantowej. …… Orbital C oznacza się symbolem literowym p. …… NIE TAK NIE TAK NIE brgbr

… wymagają połączenia podanych informacji w pary, grupowania, lub porządkowania ich według określonego kryterium. Sprawdzają one umiejętność kojarzenia pojęć, praw faktów, zjawisk, właściwości związków itp. Czasowniki operacyjne: przyporządkuj połącz dobierz uszereguj PRZYKŁAD 2 PRZYKŁAD 1

Substancjom chemicznym podanym w kolumnie pierwszej przyporządkuj informacje dotyczące przewodnictwa prądu elektrycznego podane w kolumnie drugiej. W niektórych przypadkach należy przyporządkować więcej niż jedną informację. Zadanie 1. (6 pkt) 1. ……………… ………………… 3. ………………… 4. ………………… brgbr 1. rtęća)przewodnik w warunkach normalnych 2. wodorotlenek sodub)izolator w warunkach normalnych 3. siarkac)przewodnik po stopieniu 4. sacharozad)przewodnik w roztworze wodnym ab, c, dbb

W tabeli przedstawiono stałe dysocjacji K amoniaku i kilku związków organicznych będących zasadami. Uszereguj podane zasady według rosnącej mocy. Zadanie 1. (4 pkt) zasadaK amoniak1,8∙10 -5 anilina3,8∙ etyloamina5,6∙10 -4 pirydyna1,7∙10 -9 ………………………………………………………………………… anilina, pirydyna, amoniak, etyloamina brgbr

… uczeń prezentuje swój tok rozumowania podczas rozwiązywania problemu, dokonuje obliczeń – operacji na danych i jednostkach. Wynik powinien zostać podany w postaci odpowiedzi słownej. Czasowniki operacyjne: oblicz PRZYKŁAD

Zadanie 1. (3 pkt) 3 mol n = 0,6 mola Obliczenia: Dane:Szukane: M Al = 27 g/mol H2OH2O Odp.: W reakcji powstało 10,8 grama glinu. Reakcja przebiega według równania: 2 Al 2 O H 2  2 Al + 3 H 2 O Oblicz, ile gramów glinu powstało w reakcji, jeżeli równocześnie otrzymano 0,6 mola wody. n H2OH2O m Al = 2mol· 27 g/mol 1 mol m Al = 18 g 0,6 mol m Al = 10,8 g. m Al = ? brgbr

… uczeń planuje eksperymenty chemiczne lub uzupełnia ich opis. Uczeń powinien wykazać się znajomością różnicy pomiędzy obserwacją i wnioskiem. Czasowniki operacyjne: zaprojektuj doświadczenie uzupełnij opis doświadczenia, podaj obserwacje i/lub wnioski. PRZYKŁAD

Zadanie 1. (4 pkt) H 2 SO 4(aq) H 2 O NaOH (aq) świeżo otrzymany osad wodorotlenku miedzi(II) Uczeń przeprowadził następujące doświadczenie i zapisał obserwacje. Obserwacje: 1. Po dodaniu roztwory kwasu siarkowego(VI) otrzymano klarowny niebieski roztwór. 2. Osad wodorotlenku nie rozpuścił się po dodaniu wody. 3. Po dodaniu roztworu wodorotlenku sodu otrzymano klarowny niebieski roztwór. Podaj cel doświadczenia oraz sformułuj wniosek, jaki z niego wynika. Cel :…………………………………………………………………………………………… Wniosek :………………………………………………………………………………………. ……………………………….………………………………………………………………… brgbr Zbadanie właściwości kwasowo-zasadowych wodorotlenku miedzi(II). Wodorotlenek miedzi(II) reaguje zarówno z kwasami jak i zasadami, czyli wykazuje właściwości amfoteryczne.

Nabycie umiejętności rozwiązywania różnego typu zadań wymaga wielu ćwiczeń. Uczniowie powinni zdobywać te umiejętności przez cały okres edukacji chemicznej.

Problemy i najczęściej popełniane błędy…

Uczeń nie podejmuje próby rozwiązania zadania, z góry uważając je za trudne. PRZYKŁAD

Atom – budowa i przemiany Informacja do zadania 1, 2 i 3: Procesowi przejścia elektronu ze stanu o wyższej energii E 2 do stanu o niższej energii E 1 towarzyszy emisja fotonu, czyli kwantu energii, któremu odpowiada fala o określonej długości. Wartość energii kwantu jest równa: E 2 - E 1 = hv = h · v - częstotliwość emitowanej fali, λ – długość fali, c – prędkość światła. Stosując poniższe wyrażenie, można obliczyć długość emitowanej fali: R – stała Rydberga, dla atomu wodoru wynosi 1,1 ·10 7 m -1 n 1 – numer powłoki, na którą nastąpiło przejście n 2 - numer powłoki, z której nastąpiło przejście Przejściu jedynego elektronu w atomie wodoru z powłok wyższych na powłokę pierwszą odpowiada seria linii widmowych, zwana serią Lymana, na powłokę drugą – seria Balmera, na trzecią – seria Paschena. Kolejne serie to: seria Bracketa, seria Pfunda i seria Humpreysa. W zależności od długości fali serie linii widmowych mogą znajdować się w różnych zakresach promieniowania elektromagnetycznego (1 nm = 1·10 -9 m). 12 3

Zadanie 1. (1 pkt) Napisz wyrażenie pozwalające obliczyć długość fali dowolnej linii R – stała Rydberga, dla atomu wodoru wynosi 1,1 ·10 7 m -1 Przejściu jedynego elektronu w atomie wodoru z powłok wyższych na powłokę pierwszą odpowiada seria linii widmowych, zwana serią Lymana, na powłokę drugą – seria Balmera, na trzecią – seria Paschena. Kolejne serie to: seria Bracketa, seria Pfunda i seria Humpreysa → n = 6 1 serii Humpreysa.

Przejściu jedynego elektronu w atomie wodoru z powłok wyższych na powłokę pierwszą odpowiada seria linii widmowych, zwana serią Lymana, na powłokę drugą – seria Balmera, na trzecią – seria Paschena. Kolejne serie to: seria Bracketa, seria Pfunda i seria Humpreysa → n = 2 Zadanie 2. (1 pkt) Na schematycznym rysunku przedstaw jedno z przejść elektronowych (dowolne) odpowiadające n=4 n=5 n=3 n=2 n=1 serii Balmera.

Zadanie 3. (1 pkt) Podaj, w jakim zakresie (zakresach) promieniowania elektromagnetycznego znajdują się linie serii Balmera, jeżeli graniczne wartości długości fal a) tylko w zakresie widzialnym, b) w zakresie widzialnym i podczerwieni, c) w zakresie widzialnym i ultrafiolecie, d) w ultrafiolecie. wynoszą λ=656 nm i λ= 364 nm:

Uczeń nie rozwiązuje bardzo łatwego zadania „wietrząc podstęp”. PRZYKŁAD

Zadanie 1. (3 pkt) Oblicz stężenie procentowe jodu w jodynie, jeżeli otrzymano ją w wyniku rozpuszczenia 8 gramów jodu w 72 gramach etanolu. Obliczenia: C % =? m s =8 g m rozp = 72 g Dane:Szukane: m r = m s + m rozp = 8 g + 72 g = 80 g Odp.: Stężenie procentowe jodu w jodynie wynosi 10%.

Uczeń pobieżnie analizuje treść zadania, pomijając istotne dane. PRZYKŁAD

Z jednego mola soliw wyniku dysocjacji powstają trzy mole jonów (jeden rodzaj kationów i jeden rodzaj anionów); stosunek ilościowy kationów do anionów wynosi 1: 2. Wzór sumaryczny soli to: Zadanie 1. (1 pkt) a)Na 2 SiO 3 b)Fe(OH) 2 c)KClO 2 d)MgCl 2 soli soli

Uczeń poprawnie rozwiązuje zadania obliczeniowe, ale nie udziela odpowiedzi lub udziela odpowiedzi błędnej. PRZYKŁAD

Oblicz i podaj masy roztworów 3% i 10% potrzebne do przygotowania 100 g roztworu 6-procentowego. Zadanie 1. (3 pkt) Obliczenia: m 2 =? m 1 = ? Dane:Szukane: m 3 = m 1 + m 2 = 100 g Odp.: Potrzeba 42,8 g pierwszego roztworu i 57,2 g drugiego roztworu. C 1 = 3% C 2 = 10% C 3 = 6% m cz = 100 g/7=14,3 g = 3 14,3 g = 42,8 g = 100 g –42,8 g = 57,2 g → m 1 m 2 m2m2 m1m1 Odp.: Potrzeba 57,2 g pierwszego roztworu i 42,8 g drugiego roztworu.

Uczeń poprawnie rozwiązuje problemy, ale udziela odpowiedzi niezgodnej z poleceniem. PRZYKŁAD

W atomie pierwiastka E elektrony są rozmieszczone na dwóch powłokach. Papierek uniwersalny zanurzony w roztworze wodnym tlenku pierwiastka E na jego najwyższym stopniu utlenienia zabarwia się na czerwono, a w wodnym roztworze wodorku pierwiastka E zabarwia się na niebiesko. Podaj nazwę pierwiastka E oraz wzory sumaryczne tlenku i wodorku, o których mowa w zadaniu. Zadanie 1. (3 pkt) N 2 O 5 NH 3 Nazot nazwę

Uczeń poprawnie rozwiązuje problemy, ale udziela kilku (jego zdaniem równoważnych) odpowiedzi. PRZYKŁAD

Atom pewnego pierwiastka ma konfigurację elektronową: K 2 L 8 M 18 N 7. Podaj nazwę tego pierwiastka: ……………….………. Zadanie 1. (1 pkt) Atom pewnego pierwiastka ma konfigurację elektronową: 1s 2 2 s 2 2p 6 3 s 2 3p 6 4s 2 3d 1. Podaj symbol tego pierwiastka: …………………… Zadanie 2. (1 pkt) Atom pewnego pierwiastka ma konfigurację elektronową: [Kr]5s 2 4d 10 5p 2. Podaj liczbę atomową tego pierwiastka: …………………. Zadanie 3. (1 pkt) Br -brom Sc - skand Sn - 50 nazwę symbol liczbę atomową

Uczeń nie potrafi precyzyjnie wyrazić swoich myśli – nieporadność językowa. PRZYKŁAD

Badano zachowanie cynku, miedzi i magnezu wobec rozcieńczonego kwasu solnego, przeprowadzając doświadczenie przedstawione na poniższym rysunku: Zadanie 1. (2 pkt) Korzystając ze skróconego szeregu aktywności metali: K, Ca, Mg, Zn, Pb, H, Cu, Ag, Au wskaż, w których probówkach przebiegały reakcje chemiczne. Wyjaśnij, dlaczego we wskazanych przez ciebie probówkach metale reagowały z kwasem solnym. Metale reagowały z kwasem solnym w probówkach: ……………………. Wyjaśnienie: ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………… I i III Cynk i magnez są wyżej. Cynk i magnez reagują z kwasem solnym, ponieważ w szeregu reaktywności znajdują się przed wodorem.

Uczeń nie potrafi prezentować danych w formie graficznej. PRZYKŁAD

Narysuj wykres zależności ilości jąder trytu dla próbki początkowo zawierającej 4000 jąder od czasu, jeżeli okres półtrwania trytu wynosi 12 lat. Zadanie 1. (2 pkt) N czas [lata]

Nabycie umiejętności rozwiązywania różnego typu zadań wymaga wielu ćwiczeń. Uczniowie powinni zdobywać te umiejętności przez cały okres edukacji chemicznej.