Maria Jeznach Główny Urząd Statystyczny Departament Rachunków Narodowych 18 marca 2016 R. Ogólnopolska konferencja naukowa Społeczne wyzwania edukacji statystycznej marca 2016 r., Gdynia Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych Sesja plenarna: Produkt krajowy brutto w świadomości społec z nej 1

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych Produkt krajowy brutto w świadomości społecznej Czy pkb istnieje w świadomości społecznej? 2

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych Pkb nie jest miernikiem rozwoju społeczno-gospodarczego  Pkb, jego poziom absolutny i zmiany w czasie opisuje sytuację gospodarczą a nie warunki życia, czy szerzej – jakość życia,  Nie jest rolą pkb mierzenie ubóstwa społeczeństwa czy kapitału ludzkiego, które są kluczowe dla zapewnienia długookresowego rozwoju zrównoważonego,  Uzupełnianie pkb o inne aspekty nie zrobi z niego miernika uniwersalnego. Te inne aspekty (wskaźniki dobrobytu i środowiskowe) będą wspomagały pkb w kompleksowej analizie rozwoju społeczno-gospodarczego, 3

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych Pkb nie jest miernikiem rozwoju społeczno-gospodarczego  W ślad za toczącymi się dyskusjami nad ograniczonymi możliwościami opisywania rzeczywistości społecznej poprzez pkb podjęto szereg inicjatyw międzynarodowych, z których najważniejsza to „wyjść poza pkb”,  rachunki satelitarne - rozwinięta forma statystyk dziedzinowych. 4

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych Czy system rachunków narodowych powinien być doskonalony?  Nie ma wątpliwości, że system rachunków narodowych powinien być doskonalony. W warunkach otwartej gospodarki kluczowe staje się uwzględnienie aspektów globalizacji w rachunkach narodowych.  W rachunkach narodowych określenie globalizacja odnosi się do procesu odwrócenia (zastąpienia) struktur i transakcji gospodarczych na poziomie krajowym przez międzynarodowe. Korporacje gospodarcze (przedsiębiorstwa wielonarodowe – MNEs) organizują produkcję i dystrybucję na poziomie globalnym, tj. „rozciągają” swój proces produkcji na kilka krajów (układ wertykalny). Kapitał, taki jak własność intelektualna, może być wykorzystywany jednocześnie w kilku krajach. Praca jest mobilna, a zwrot dochodów do kraju - siedziby (pochodzenia) może stanowić istotną część dochodu do dyspozycji tego kraju. 5

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych  2015 rok – podjęcie dyskusji na temat kwestii priorytetowych, które należy uwzględnić w kolejnej wersji standardów (SNA i ESA), których opracowanie przewidziane jest na połowę lat dwudziestych XXI wieku,  Eurostat oraz urzędy statystyczne państw członkowskich UE - decyzja o wspólnym działaniu, jak przy opracowywaniu poprzednich standardów, aby zagwarantować, że w procesie wzięte zostaną pod uwagę potrzeby Europy. Działania zrealizowane:  powołanie grupy zadaniowej ds. przyszłości rachunków narodowych, której członkiem jest również Polska,  przeprowadzenie ankiety adresowanej do użytkowników danych dotyczącej ostatniego procesu rewizji systemu rachunków narodowych oraz priorytetów prac nad przyszłymi standardami. Projekt ankiety został opracowany przez Eurostat we współpracy z członkami grupy zadaniowej. 6

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych Badanie zrealizowało dwanaście krajów (Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Holandia, Niemcy, Polska, Szwecja, Węgry, Włochy), Europejski Bank Centralny (EBC), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i Dyrekcja Generalna ds. Ekonomicznych i Finansowych (DG ECFIN). Najwięcej odpowiedzi zebrała Polska. Polska 100 Niemcy 25 Francja 12 Włochy 11 Grecja 9 Finlandia 8 Węgry 7 Belgia 5 Szwecja 5 Dania 3 Holandia 3 Irlandia 2 ECB 2 grupy użytkowników OECD DG ECFIN 7

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych Ankieta dostępna była przez ponad miesiąc ( ) na stronie internetowej GUS. Do udziału w jej wypełnieniu zaproszeni zostali: członkowie Rady Statystyki, członkowie Komisji Metodologicznej, członkowie Naukowej Rady Statystycznej, departamenty GUS i urzędy statystyczne, uczestnicy seminarium dotyczącego wdrożenia ESA2010 niebędący pracownikami GUS i urzędów statystycznych, media, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne (PTE), Polska Akademia Nauk (PAN), Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW), Związek Banków Polskich, analitycy rynkowi itp., organizacje przedsiębiorców np. Krajowa Izba Gospodarcza (KIG), Lewiatan,  inni użytkownicy danych statystycznych. 8

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych 9

Za priorytetowe obszary w pracach nad przyszłością SNA/ESA respondenci uznali: globalizację, usługi internetowe, analizy produktywności i rozszerzenie definicji aktywów w rachunkach narodowych, zależność pomiędzy rachunkami narodowymi, a rachunkowością przedsiębiorstw, aspekty dot. dystrybucji dochodów, przychodów oraz majątku, koncepcję dochodu. Użytkownicy nie uznali za istotną propozycję dotyczącą poszerzenia definicji produkcji poprzez włączenie prac wykonywanych na własne potrzeby w sektorze gospodarstw domowych (np. codzienne czynności takie, jak pranie, gotowanie, sprzątanie, opieka nad innymi członkami rodziny). Wykres na slajdzie nr 11 obrazuje uzyskane odpowiedzi. 10

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych 11

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych Respondenci wskazali następujące dodatkowe potrzeby: zwiększenie szczegółowości informacji o usługach, zwiększenie częstotliwości opracowywania kluczowych zmiennych dla sektorów instytucjonalnych w podziale na działy Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), zwiększenie szczegółowości i częstotliwości opracowywania tablic przepływów międzygałęziowych, dłuższe szeregi spójnych danych na poziomie UE i poszczególnych krajów, poprawa jakości kwartalnych danych według sektorów instytucjonalnych dotyczących odsetek i dochodów, poprawa spójności między danymi źródłowymi, a rachunkami finansowymi, pomiar międzynarodowego handlu usługami,  szybkie szacunki PKB w 30 dni po kwartale. Podsumowanie ankiety zostało przekazane do Komisji Europejskiej (Eurostatu) i będzie brane pod uwagę w pracach nad kolejną wersją systemu rachunków narodowych. Link do dokumentu jak niżej: regionalnych-esa-2010/podsumowanie-ankiety-dotyczacej-przyszlosci-sna-esa,9,1.html regionalnych-esa-2010/podsumowanie-ankiety-dotyczacej-przyszlosci-sna-esa,9,1.html 12

Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych Podsumowanie Z prowadzonych prac badawczych, analitycznych oraz badania użyteczności rachunków narodowych wynika, że przyszłość tej dziedziny statystyki nie jest zagrożona. Istnieje natomiast potrzeba doskonalenia pkb jako obiektywnego miernika wzrostu gospodarczego oraz znacznie szersza działalność edukacyjna na rzecz upowszechniania w świadomości społecznej walorów pkb i innych mierników, umiejętnego korzystania z informacji z rachunków narodowych, właściwej interpretacji i poprawnego wnioskowania. 13

Dziękuję za uwagę 14