Wykład 2 Materiał uzupełniający o giełdzie i instrumentach giełdowych do Wykładu 1, który będziemy kontynuować

Bezpieczeństwo i przejrzystość obrotu, pełna informacja o produkcie i emitencie Elastyczność, możliwość kupna i sprzedaży instrumentu na bezpiecznym rynku giełdowym Dostępność: wszystkie produkty giełdowe dostępne są za pośrednictwem rachunku inwestycyjnego w domu maklerskim Niskie koszty, niska prowizja za zakup i sprzedaż instrumentów finansowych notowanych na GPW Możliwość inwestowania na kontach IKE i IKZE w domach maklerskich Różnorodność możliwych strategii, zarabianie zarówno na wzrostach jak i na spadkach, dostęp do nowych rynków, szeroka paleta instrumentów (instrumenty pochodne i ETP) Dlaczego warto inwestować na GPW? 2

-3- GPW Rynek oficjalnych notowań działający zgodnie z dyrektywami UE, obejmuje rynek kasowy dla spółek o wartości rynkowej powyżej 15 mln EUR oraz rynek instrumentów pochodnych Rynek, który umożliwia pozyskanie kapitału małym firmom, łączy młode, dynamicznie rozwijające się spółki z inwestorami oraz z Głównym Rynkiem GPW Platforma do notowania obligacji komunalnych (jednostki samorządu terytorialnego) oraz korporacyjnych (spółki akcyjne, spółki z o.o., banki spółdzielcze) GPW Rynki GPW Główny Rynek GPW rynek regulowany Akcje Kontrakty terminowe Opcje NewConnect dla małych i innowacyjnych spółek Catalyst obligacje przedsiębiorstw i gmin Produkty Strukturyzowane rynek regulowany ETP Platforma do notowania produktów strukturyzowanych (gwarantowane, z dźwignią, trackery, wzrosty, spadki). Cały świat na jednym rachunku.

otwarcie (FIXING) 9.00 otwarcie (FIXING) zamknięcie (FIXING) zamknięcie (FIXING) 8.30 – 9.00 przed otwarciem (przyjmowanie zleceń) 9.00 – sesja - notowania ciągłe – przed zamknięciem (przyjmowanie zleceń) – dogrywka Sesja giełdowa (notowania ciągłe)

-5- Arkusze zleceń, ustalanie kursów Na GPW kursy transakcyjne ustalane są na podstawie zleceń inwestorów. 1. Na fixingach zlecenia są zbierane przez określony czas i po zamknięciu przyjmowania zleceń określany jest jeden kurs równowagi (kurs jednolity). Przy określaniu kursu jednolitego kluczowa jest zasada maksymalizacji obrotu. 2. W trakcie notowań ciągłych (9.00 – 16.50) cena może zmieniać się wielokrotnie – widoczne są oferty kupna i sprzedaży wraz z limitami cen. Transakcje zawierane są po kursie zlecenia przeciwstawnego obecnego w arkuszu. Trzy podstawowe rodzaje zleceń: o LIMIT (z limitem ceny) o PCR (po cenie rynkowej) o PKC (po każdej cenie)

Jak inwestują Polacy? Oszczędności Polaków (3Q 2015) Aktywa gospodarstw domowych, 2003 – 2015 (PLN mld) Źródło: Narodowy Bank Polski (NBP); listopad  Większość oszczędności Polaków to depozyty bankowe; w okresie rekordowo niskich stóp procentowych (WIBOR 3M – 1.70%), istnieje możliwość wzrostu bezpośrednich i pośrednich inwestycji w spółki giełdowe  Akcje to tylko 4% oszczędności Polaków; ale inwestorzy indywidualni są aktywni na GPW(udział w obrotach w 1 połowie 2015: 12%; wskaźnik turnover ratio dla inwestorów indywidualnych: 66% w 2015)  Giełda bierze udział w wielu przedsięwzięciach edukacyjnych dla inwestorów indywidualnych. Popularyzacja wiedzy o inwestowaniu na Giełdzie jest dużą szansą dla inwestorów i przedsiębiorstw poszukujących kapitału na rozwój

Co spółki planują w 2016 roku 7 Parkiet

Na giełdzie można zarabiać nawet w trudnych czasach 8 Parkiet

Czy tylko DUŻE spółki? 9 mWIG40 indeks dochodowy sWIG80 indeks dochodowy WIG indeks dochodowy WIG20TR indeks dochodowy WIG20 indeks cenowy

-10- ETF (ang. Exchange Traded Fund - fundusz notowany na giełdzie) to otwarty fundusz inwestycyjny notowany na giełdzie, którego zadaniem jest odzwierciedlanie zachowania się danego indeksu giełdowego. Charakteryzuje się on możliwością stałej (codziennej) kreacji i umarzania jednostek, zwanych tytułami uczestnictwa. Tytuły uczestnictwa funduszu typu ETF notowane są na giełdzie na takich samych zasadach jak akcje. Tytuł uczestnictwa w funduszu ETF na WIG20 jest papierem wartościowym. ETF, czyli „kup sobie indeks”

-11- Indeksy giełdowe i ETF-y ETF – Exchange Traded Funds – pasywnie zarządzany fundusz inwestycyjny, notowany na giełdzie, naśladujący jak najdokładniej indeks na którym jest oparty (jak najmniejszy „tracking error”) Charakteryzuje się bardzo niską opłatą za zarządzanie – od 0,1% do 0,6% rocznie. Jeżeli jest oparty na indeksie cenowym – wypłaca dywidendy wypłacane przez spółki z indeksu, zgromadzone w ciągu roku lub dłuższego okresu. Jeżeli jest oparty na indeksie dochodowym – zatrzymuje dywidendy, żeby jak najdokładniej odzwierciedlać stopy zwrotu z inwestycji w portfel WIG20. Wartość ETFW20L – około 1/10 indeksu WIG20 (obecnie – około 215 zł). Roczna opłata za zarządzanie 0,45%

-12- Indeksy giełdowe i ETF-y ETFSP500 – naśladuje indeks spółek amerykańskich (ceny spółek z indeksu notowane w USD). Indeks S&P500 – indeks cenowy największych spółek amerykańskich. Wartość ETFSP500 – około 80 złotych – 1/100 wartości S&P500 w USD, przeliczone na PLN. Roczna opłata za zarządzanie – 0,2% ETFSP500 wypłaca dywidendy: USD/PLN ETFDAX – naśladuje indeks spółek niemieckich z Deutsche Boerse (ceny spółek z indeksu notowane w EUR). Indeks DAX – indeks dochodowy 30 największych spółek niemieckich. Wartość ETFDAX – około 470 złotych – 1/100 wartości DAX w EUR, przeliczone na PLN. Roczna opłata za zarządzanie – 0,15% Indeks dochodowy – nie ma wypłaty dywidend, dodawane są do wartości indeksu.

INDEKSY GPW (I-XI 2015) 13 INDEKSVOLATILITYYTD WIG-banki20,5-21,5 WIG-budownictwo15,243,3 WIG-chemia23,642,4 WIG-deweloperzy12,49,0 WIG-energia19,2-23,2 WIG-informatyka15,722,5 WIG-media 19,3 22,0 WIG-paliwa24,836,9 WIG-spożywczy20,346,9 WIG-surowce34,9-22,2 WIG- telekomunikacja 22,0-7,1

-14- Produkty strukturyzowane (ETP - exchange traded products) są instrumentami finansowymi, których cena jest uzależniona od wartości określonego wskaźnika rynkowego (tzw. instrumentu bazowego). Produkty strukturyzowane

-15- Produkty strukturyzowane PRODUKTY INWESTYCYJNEPRODUKTY LEWAROWANE 100% OCHRONA kapitału - obligacje i certyfikaty strukturyzowane CZĘŚCIOWA ochrona kapitału -obligacje i certyfikaty stukturyzowane BEZ ochrony kapitału -odwrotnie zamienne -dyskontowe -trackery -bonusowe -ekspresowe BEZ knock-out’u Z Knock-out’em -warranty -faktory -turbo

Różnorodność strategii- profile wypłat (produkty) 16 Różnorodność strategii produktów ETP jest praktycznie nieograniczona ale skupimy się na 3 typach certyfikatów: tracker, faktor i turbo Szeroka gama profili wypłaty pozwala zarabiać w czasach hossy i bessy trackerfaktor turbo

-17- Ryzyko, przewidywana stopa zwrotu Kontrakty terminowe Opcje Produkty strukturyzowane z dźwignią Ryzyko, przewidywana stopa zwrotu. Akcje ETF Produkty strukturyzowane bez dźwigni Ryzyko, przewidywana stopa zwrotu. Obligacje Produkty strukturyzowane z gwarancją kapitału Możliwości inwestycyjne dla każdego Można/trzeba konstruować portfel inwestycyjny tak, żeby dopasować go do swoich oczekiwań i potrzeb, wykorzystując różne instrumenty finansowe.

-18- Proszę pamiętać  Przy analizowaniu przyszłych inwestycji należy rozpatrywać potencjalną stopę zwrotu w stosunku do ryzyka związanego z tą inwestycją.  Instrumenty pochodne (i inne instrumenty finansowe z dźwignią) dają ogromne możliwości, jednak tutaj szczególnie istotne jest zarządzanie wielkością pozycji w stosunku do potencjalnego ryzyka.  Instrumenty pochodne można również wykorzystać do zmniejszenia ryzyka portfela inwestycyjnego bez zamykania pozycji.  Produkty strukturyzowane dają duże możliwości dywersyfikacji portfela. Inwestowanie w produkty strukturyzowane z dźwignią wymaga umiejętnego zarządzania wielkością pozycji.

-19- $100,00 Być jak Warren Buffet (plus moc procentu składanego)