1 Deklaracje: a)informacyjno-dowodowe, b)Samowymiarowe, c)Samoobliczeniowe. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

2 Deklaracje informacyjno-dowodowe nie zawierają deklarowanej powinności zapłaty. Są to deklaracje nazywane informacjami lub wykazami w podatku rolnym, leśnym i od nieruchomości osób fizycznych oraz zeznania w podatku od spadków i darowizn. Złożenie takiej deklaracji nie jest podstawą wykonania zobowiązania Wymiar następuje dopiero w decyzji. Dla tego rodzaju zobowiązań tylko decyzja może stanowić podstawę dla postępowania egzekucyjnego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

3 Art. 21. § 2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

4 Podatnicy nie zawsze obowiązani są do złożenia deklaracji a mimo to ciąży na nich obowiązek obliczenia podatku i wpłacenia go do urzędu skarbowego albo do zapłaty w inny sposób (na przykład znakami opłaty skarbowej. Jest to druga forma samowymiaru o której stanowi art. 21 par. 4 o.p. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 21 § 4 o.p.: Przepisy § 3 i art. 53a stosuje się odpowiednio, gdy podatnik obowiązany jest do zapłaty podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku bez złożenia deklaracji, a obowiązku tego nie wykonał w całości lub w części. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki 5

6 „Art. 21 § 3 o.p. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku (...) organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.” Tą część przepisu należy zestawić z art. 21 par. 4 o.p., który stanowi o samowymiarze przez zapłatę. Do niego to bowiem odnosi się postanowienie, że podatnik nie zapłacił w całości lub w części podatku. Bo do tego tylko podatnik był zobowiązany, ale już nie do składania deklaracji. „Art. 21 § 4 o.p.: Przepisy § 3 (...) stosuje się odpowiednio, gdy podatnik obowiązany jest do zapłaty podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku bez złożenia deklaracji, a obowiązku tego nie wykonał w całości lub w części”. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

7 Złożenie deklaracji samowymiarowej jest aktem stosowania prawa równorzędnym decyzji wymiarowej. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

8 Deklaracja samowymiarowa jest równorzędnym decyzji aktem stosowania prawa ponieważ: a)podstawy wymiaru w obydwu przypadkach są jednakowe a proces ustalania treści deklaracji odpowiada procesowi ustalania treści decyzji, b)treść deklaracji i jej uzasadnienie spełniają takie same warunki jak treść i uzasadnienie decyzji, ‘ c)skutki prawne wywoływane przez deklarację są takimi samymi skutkami jakie wywołuje decyzja (obowiązek zapłaty i egzekucja), oraz d)przepisy uznają deklarację za alternatywny z decyzją akt wymiaru. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

9 Proces ustalania treści deklaracji odpowiada procesowi ustalania treści decyzji. Różnice ograniczają się do fazy gromadzenia dowodów. W ramach samowymiaru czyni to wyłącznie podatnik według zasad prowadzenia ewidencji i dokumentacji a w postępowaniu podatkowym organ podatkowy razem z podatnikiem. Zarówno organ podatkowy jak i podatnik, powinni dokonać subsumcji i wykładni na tych samych zasadach i w oparciu o te same przesłanki faktyczne i prawne. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

10 Wysokość należności podatkowej, wynika w decyzji z reguły powinnego zachowania się. W deklaracji jej odpowiednikiem jest reguła zachowania deklarowanego, która wywołuje taki sam skutek, jak powinność zapłaty z decyzji. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

W obowiązującym prawie istnieją normy prawne o treści: „Jeżeli w podatkach grupy P1, powstanie obowiązek podatkowy OP, to podatnik P ma obowiązek złożenia deklaracji informacyjno-dowodowej DID, a na organach podatkowych ciąży obowiązek wymiaru zobowiązania podatkowego decyzją WZD” (formuła wymiaru zobowiązania podatkowego decyzją). „Jeżeli w podatkach grupy P2, powstanie obowiązek podatkowy OP, to podatnik P ma obowiązek złożenia deklaracji samowymiarowej DS, która odtwarza treść obowiązku podatkowego w postaci zobowiązania Z, a w przypadku gdy deklaracja ta jest nieprawidłowa, to na organach podatkowych ciąży obowiązek korekty samowymiaru zobowiązania KS” (formuła samowymiaru) albo Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki 11

12 Deklaracji można zarzucić brak uzasadnienia, które występuje w decyzjach. Jednak swoistym uzasadnieniem są pola przeznaczone w deklaracji do wypełnienia. Wskazują one podstawy prawne zawierające przesłanki samowymiaru. W praktyce są one wielokrotnie bardziej precyzyjną podstawą samowymiaru niż uzasadnienia, które występują w decyzjach. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

13 „Art. 21 § 3 o.p. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.” A contrario, jeśli organ nie stwierdzi tych okoliczności to w obrocie prawnym pozostaje deklaracja podatkowa. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 21 § 2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, - a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1 (może być obowiązek składania deklaracji ale zobowiązanie nie powstaje w sposób przewidziany w par. 1 pkt. 1), - podatek wykazany w deklaracji (takiej deklaracji, która funkcjonuje w ramach sposobu o którym mowa w par. 1 pkt. 1) jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 3a. § 1. W zakresie zobowiązań (…) stosuje się również egzekucję administracyjną, jeżeli wynikają one (…): 1)z deklaracji lub zeznania złożonego przez podatnika lub płatnika; 15 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 108 § 3. W razie wystawienia tytułu wykonawczego na podstawie deklaracji, na zasadach przewidzianych w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przed orzeczeniem o odpowiedzialności osoby trzeciej nie wymaga się uprzedniego wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego i decyzji, o której mowa w art. 53a. 16 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 81. § 1. Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. § 2. Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty. 17 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

W całym systemie prawa ogólnego i w poszczególnych ustawach podatkowych przepisy prawa nie normują powstawania zobowiązań z mocy prawa i z mocy decyzji ale wymiar zobowiązań stosując alternatywnie przede wszystkim wymiar deklaracją i wymiar decyzją. 18 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

§ 2. Podstawą wpisu hipoteki przymusowej jest: 1)doręczona decyzja: 2)tytuł wykonawczy lub zarządzenie zabezpieczenia, jeżeli może być wystawione, na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji bez wydawania decyzji, o której mowa w pkt 1 (czyli na podstawie deklaracji). 19 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 44. § 1. Wpis zastawu skarbowego do rejestru dokonywany jest na podstawie doręczonej decyzji: § 2. Dla zobowiązań podatkowych powstających w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1 podstawę wpisu zastawu skarbowego stanowi również deklaracja, jeżeli wykazane w niej zobowiązanie podatkowe nie zostało wykonane. 20 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 73 § 2. Nadpłata powstaje z dniem złożenia: 1)zeznania rocznego - dla podatników podatku dochodowego; 2)deklaracji podatku akcyzowego - dla podatników podatku akcyzowego; 3)deklaracji o wpłatach z zysku za rok obrotowy - dla jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i przedsiębiorstw państwowych. Art. 74a. W przypadkach niewymienionych w art. 73 § 2 i art. 74 wysokość nadpłaty określa organ podatkowy. 21 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Podmioto wy zakres stosowan ia TreśćCzy może wyznacz ać roszczeni e podatnik a Czy może być zmienian a w toku kontroli Obowiąz ek wydawan ia decyzji Czy może zastępow ać decyzję Czy zmiana deklaracji wiąże prawnie Czy jest podstaw ą zapłaty Czy jest podstawą egzekucji Czy jest podstaw ą dla zastosow nia innych instyt. pr. pod. Samoobli czenie J.g.u.Wysokoś ć zobowiąz ania NieTakSelektyw ny NieTak Nie Samowy miar Powszec hny Wysokoś ć zobowiąz ania TakNieSelektyw ny Tak Tak (hipoteka, odp. os trzecich itd.) Deklaracj e informac yjno- dowodow e Osoby fizyczne Przesłan ki wymiaru NieNie dotyczy Obligator yjny Nie NiIeNie 22 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki