Kultura języka polskiego Podstawowe pojęcia teoretyczne

Definicja – kultura języka S. Szobera Kultura językowa zaczyna się tam, gdzie się zaczyna samoświadomość językowa, gdy ludzie nie tylko mówią, lecz zastanawiają się także nad tym, jak mówią, gdy zaczynają sprawdzać nieświadome poczucie językowe. Wtedy dopiero zaczyna się celowe poszukiwanie i wybór, a w związku z tym wyrastają pojęcia poprawności i czystości językowej, rozwija się poczucie wartości emocjonalnych wysłowienia i poczucie stylu. Stanisław Szober, 1937

Definicja – kultura języka A. Markowskiego Kultura języka jest to dbałość o język, wynikająca ze świadomości jego znaczenia w życiu społecznym, a przejawiająca się w rozmaitych działaniach, odnoszących się zarówno do samego języka, jak i do ludzi, którzy się nim posługują. Andrzej Markowski, 2008

Rozumienie terminu kultura języka Umiejętność mówienia i pisania poprawnego i sprawnego, czyli zgodnego z regułami językowymi i wzorcami stylistycznymi. Umiejętności wartościowane dodatnio. Pozytywna postawa użytkowników języka wobec języka, którym się posługują. Dyscyplina naukowa Działalność kulturalnojęzykowa

Składniki kultury języka Poprawność językowa Sprawność językowa Etyka słowa Estetyka słowa

Podstawowe pojęcia kultury języka Tekst językowy: indywidualna wypowiedź mówiona lub pisana, ma określaną budowę, sygnały początku i końca, jest przekazywany przez określonego nadawcę do odbiorcy w pewnej sytuacji komunikacyjnej. Uzus językowy panujący w pewnym środowisku albo występujący powszechnie w pewnych typach tekstów używania takich, a nie innych form językowych

Podstawowe pojęcia kultury języka Norma językowa zbiór elementów językowych (zasób wyrazów, ich form i połączeń oraz inwentarz sposobów ich tworzenia, łączenia, wymawiania i zapisywania), które są w pewnym okresie uznane przez jakąś społeczność za wzorcowe, poprawne albo co najmniej dopuszczalne. Norma wzorcowa Norma użytkowa: norma profesjonalna, norma potoczna regionalna norma potoczna ogólna

Podstawowe pojęcia kultury języka System językowy Całość – wszystkie elementy językowe Norma – wybór tych które są społecznie akceptowane; norma jest dynamiczna

Podstawowe pojęcia kultury języka Kryterium oceny danej formy językowej: historyczne narodowe estetyczne ekonomiczne autorytetu kulturalnego funkcjonalności uzualne

Typy błędów językowych – błędy systemowe (wewnętrznojęzykowe) Błędy gramatyczne Błędy fleksyjne wybór niewłaściwej postaci wyrazu: widnokręg/widnokrąg; wziąć/wziąć; kontrol/kontrola Niewłaściwy paradygmat odmiany : zaorać- zaoram/zaorzę; bardziej wysoki/wyższy Niewłaściwa postać tematu fleksyjnego: przyjacielom/przyjaciołom; kopła/kopnęła Niewłaściwa końcówka fleksyjna: diabłowi/diabłu; kapciów/kapci; umią/umieją Nieodmienianiu wyrazu, który ma swój wzorzec deklinacyjny: z Aleksandrem Fredro/z Aleksandrem Fredrą Odmienianiu wyrazu, któremu nie można przypisać wzorca odmiany: wypić kubek kakaa/wypić kubek kakao

Typy błędów językowych – błędy systemowe (wewnętrznojęzykowe) Błędy gramatyczne Błędy składniowe w zakresie związku zgody: Do pokoju wszedł Adam i Grzegorz./ Do pokoju weszli Adam i Grzegorz. w zakresie związku rządu: brać się za robotę/ brać się do roboty; mniejszy jak ty/ mniejszy niż ty lub mniejszy od ciebie niewłaściwe użycie przyimków: warunki dla rozwoju eksportu/ warunki do rozwoju eksportu niewłaściwe użycie wyrażeń przyimkowych: pytania odnośnie służby zdrowia/ pytania dotyczące służby zdrowia/ odnośnie reformy służby zdrowia niepoprawne konstrukcje z imiesłowowym równoważnikiem zdania: zdając egzamin, został przyjęty na studia/ zdawszy egzamin, został przyjęty na studia niepoprawny szyk: To w minionych latach nie zdarzało się./ To w minionych latach się nie zdarzało. błędne zapożyczenia: Założenia te wydają się być sensowne./ Założenia te wydają się sensowne.

Typy błędów językowych – błędy systemowe (wewnętrznojęzykowe) Błędy leksykalne Błędy słownikowe (wyrazowe) neosemantyzacja wnioskować (zgłaszać wniosek)/ wysunąć wniosek, wyciągnąć wniosek mylenie znaczeń: klimatyzacja/aklimatyzacja; formować/formułować pleonazmy: całkowicie zlikwidować; cofnąć się do tyłu sopel lodu naruszenie łączliwości wyrazu: odnieść porażkę/ponieść porażkę nadużywanie wyrazów modnych: adekwatny, poważny

Typy błędów językowych – błędy systemowe (wewnętrznojęzykowe) Błędy leksykalne Błędy frazeologiczne redukcja formy frazeologiczne: dodać oliwy/dodać oliwy do ognia zmiana postaci gramatycznej jednego ze składników: palić na panewce/spalić na panewce, szukać przy świecy/szukać ze świecą zmiana znaczenia frazeologizmu: łowić ryby w mętnej wodzie (tłumaczyć się niejasno)/ czerpać zyski z podejrzanych interesów niewłaściwy kontekst użycia frazeologizmu: Nowoczesna technika startuje/ Najwcześniej start ten nastąpił w lotnictwie.

Typy błędów językowych – błędy systemowe (wewnętrznojęzykowe) Błędy leksykalne Błędy słowotwórcze budowanie formacji niezgodnie z modelami słowotwórczymi: secgrupa/grupa specjalna, sport telegram/telegraficznie o sporcie niewłaściwy formant: głupość/głupota, babciowy/babciny

Typy błędów językowych – błędy systemowe (wewnętrznojęzykowe) Błędy stylistyczne Użycie elementów oficjalnych w wypowiedziach potocznych: Dokonałam zakupu chleba. Używanie elementów potocznych w wypowiedzi o charakterze oficjalnym Mieszanie stylów w jednej wypowiedzi Stylizacja językowa: aliści, onegdaj Naruszanie zasad jasności, prostoty i zwięzłości stylu

Typy błędów językowych – zewnętrznojęzykowe Błędy ortograficzne Błędy interpunkcyjne

Kultura języka polskiego ortografia

ortografia Ortografia (z gr. ορθο- ortho- = "poprawny" i γραφος -grafos = "piszący") inaczej pisownia – zbiór zasad i norm regulujących sposób zapisu słów danego języka za pomocą liter alfabetu lub innych symboli. W skład zasad ortograficznych wchodzą również zasady dot. interpunkcji, natomiast typografia jest osobnym zagadnieniem.

Zasady polskiej ortografii Zasada konwencjonalna Zasada historyczna Zasada morfologiczna Zasada fonetyczna

Użycie wielkiej albo małej litery Poprawnie mówimy: pisać wielką (dużą literą) albo małą literą zacząć od wielkiej albo małej litery źle: z dużej, małej litery zacząć od wielkiej (małej) litery nadużywanie wielkich liter np. Wieża Eiffla a nie wieża Eiffla składnia semantyka szacunek uczucia grafika

składnia wielka litera: pierwszy wyraz każdego wypowiedzenia w tekście, po kropce ( znaku zapytania, znaku wykrzyknienia, wielokropku – urwanie myśli) zamykającej wypowiedzenie, dwukropku (dłuższy wielozdaniowy opis, wyliczenie)

względy uczuciowe szacunek wobec osób, pojęć o których się pisze zaimki: Ty, Ciebie, Tobie nazwy wydarzeń historycznych: Mój udział w Powstaniu to najważniejsze chwile w moim życiu. Honor, Kraj, Ojczyzna

grafika strony tytułowe użycie wielkiej litery na początku każdej linijki wiersza

semantyka nazwy osobowe: imiona i nazwiska ludzi pseudonimy i przydomki np. Jan bez Ziemi, Leonardo da Vinci rzeczowniki pospolite w funkcji imion np. Cześnik, Hrabia nazwy dynastii np. Jagiellonowie, Sas nazwiska użyte w przenośnym znaczeniu np. Na ścianie wiszą dwie Boznańskie. nazwy mieszkańców planet np. Marsjanin, Ziemianka nazwy mieszkańców i mieszkanek państw np. Duńczyk, Dunka nazwy mieszkańców miast antycznych np.. starożytni Rzymianie ale rzymianie (mieszkańcy miasta) nazwy członków ras, szczepów i narodów np. Zulus, Murzynka, Gal nazwy mieszkańców regionów, prowincji , krain geograficznych np. Kaszub, Normandka, Mazowszanin, Ślązak

semantyka Nazwy geograficzne i administracyjne nazwy kontynentów nazwy państw, metafory np. Kraj Kwitnącej Wiśni nazwy obszarów geograficzno-kulturowych np. Bliski Wschód, Zachód nazwy prowincji, regionów, stanów np. Dolny Śląsk, Bydgoskie, ale woj. Bydgoskie nazwy miast, osiedli np. Lubiel Nowy nazwy ciał niebieskich np. Ziemia Kosmos/kosmos - nazwy oceanów, mórz, jezior, wysp, półwyspów, cieśnin, kanałów, wyżyn, nizin itp. Wyspa Wielkanocna, Mont Blanc Morze Barensa ale zachodnie Sudety, półwysep Hel, Morze Bałtyckie lub morze Bałtyk

semantyka Pisownia tytułów w tytułach czasopism wszystkie wyrazy samodzielne np. Gazeta Wyborcza, Playboy ale Kobieta i życie tytuły serii wydawniczych np. Biblioteka Poezji i Prozy tytuły książek, rozdziałów, artykułów, rozpraw, filmów aktów prawnych, modlitw, nabożeństw np. Oda do młodości, Słownik poprawnej polszczyzny tytuły programów TV np. Panorama, Wieczorynka, Ekspres reporterów -

semantyka Pisownia nazw obiektów miejskich nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, budowli, zabytków, cmentarzy np. ul., al.., pl., cm. Nie wchodzą w skład nazwy własnej – ul. Wolności, pl. Ratuszowy, cm. Powązkowski ale Al.Ujazdowskie Pałac Staszica, Rynek Starego Miasta restauracja Adria, hotel Forum, Hotel Europejski

semantyka Pisownia nazw instytucji, urzędów oraz organizacji Uniwersytet Warszawski, Państwowy Instytut Wydawniczy imienia, ds., na rzecz, pod wezwaniem np. WSGE im. Alcide De Gasperi nazwy urzędów jednoosobowych np. Rzecznik Praw Dziecka, Burmistrz Skrócone nazwy własne np. Platforma Obywatelska - Platforma

semantyka Pisownia nazw firm i marek a pisownia nazw produktów przemysłowych nazwy firm, koncernów czy marek = nazwy własne np. samochód firmy Ford ford, parker w l.mn.

semantyka Inne nazwy własne imiona zwierząt imiona roślin np. dąb Bartek imiona bogów ale Bóg nazwy krojów czcionek drukarskich, np. Arial nazwy programów komputerowych np. Excel nazwy odznaczeń np. Medal Komisji Edukacji Narodowej teksty umów np. zwany dalej Wykonawcą nazwy nagród np. Nagroda Nobla, nagroda Nike indywidualne nazwy imprez np. Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy ale andrzejki, sylwester (określone dni) nazwy świąt (kościelnych) Święta Wielkanocne ale święta Wielkiejnocy, święta Wielkanocy, Wesołych świąt Bożego Narodzenia Szczęśliwego Nowego Roku

semantyka Pisownia przymiotników Basina chustka powieść Sienkiewiczowska bo chustka Basi powieść Sienkiewicza

Użycie małej litery Rzeczowniki pospolite Nazwy miesięcy: 8 marca oraz dni tygodnia, pór roku Nazwy okresów, prądów kulturalnych poza Młoda Polska Nazwy wydarzeń historycznych np. kongres wiedeński, rewolucja październikowa, II wojna światowa ale Krwawa Niedziela (metafora) rewolucja francuska ale Wielka Rewolucja Francuska Pisownia rzecz. od nazw osobowych np. wałęsówka, kuroniówka Pisownia podgrup przymiotnikowych np. podlaski, warszawski ; strofa mickiewiczowska, pyrrusowe zwycięstwo

Użycie małej litery Pisownia podgrup rzeczowników osobowych godności i stanowiska np. car, prezydent rektor nazwy zakonów np. franciszkanin, elżbietanka członkowie społeczności wyznaniowych np. muzułmanin, katolik nazwy członków stowarzyszeń np. filomata Nazwy tytułów naukowych i zawodowych ale Prof. zw. dr hab. B. Sitek ale profesor ….

Pisownia podgrup nazw gatunkowych Nazwy gatunkowe modlitw, prac naukowych, tekstów publicystycznych, filmów, utworów literackich i muzycznych Nazwy niejednostkowych istot fantastycznych Nazwy jednostek monetarnych oraz monet

Inne podgrupy rzeczownikowe Nazwy języków naturalnych Nazwy mieszkańców miast, osiedli i wsi Nazwy stron świata Nazwy sakramentów świętych

Poradnictwo językowe Telefoniczna i Internetowa Poradnia Językowa Uniwersytetu Warszawskiego http://www.poradniajezykowa.uw.edu.pl/ pytania telefoniczne: (0-22) 55-20-684 (poniedziałek – piątek: 9.00 – 14.00) pytania w formie elektronicznej: poradnia@uw.edu.pl Poradnia Językowa Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego http://www.poradnia-jezykowa.uni.wroc.pl/pj/ pytania telefoniczne: (0-71) 375-24-30 (poniedziałek – piątek: 13.00 – 15.00) pytania w formie elektronicznej: http://www.poradnia-jezykowa.uni.wroc.pl/pj/index.php/p/s/pytanie Telefoniczna Poradnia Językowa Uniwersytetu Gdańskiego http://www.univ.gda.pl/pl/ciekawe/?tpl=poradnia_jezykowa pytania telefoniczne: (0-58) 523-20-25 (poniedziałek – piątek: 13.00 – 14.30) Poradnia Językowa Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego http://poradnia.polonistyka.uj.edu.pl/ pytania w formie elektronicznej: http://poradnia.polonistyka.uj.edu.pl/?modul=25

Poradnictwo językowe Telefoniczna i Internetowa Poradnia Językowa Uniwersytetu Szczecińskiego http://www.us.szc.pl/e/?xml=load_page&st=9740 pytania telefoniczne: (0-91) 444-26-55 (czwartki: 11.00 – 14.00) pytania w formie elektronicznej: poradniajezykowa@tlen.pl Poradnia Językowa Uniwersytetu Śląskiego http://www.poradniajezykowa.us.edu.pl/ pytania w formie elektronicznej: http://www.poradniajezykowa.us.edu.pl/index.php?action=zadaj_pyt Telefoniczna Poradnia Językowa Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu http://www.polonistyka.amu.edu.pl/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=28&Itemid=40 pytania telefoniczne: (0-61) 829-45-51 (poniedziałki i wtorki: 10.00 – 11.00, środy: 11.00 – 12.00)

Instytucje prowadzące działalność naukową/kulturalnojęzykową Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk ul. Nowy Świat 72 00-330 Warszawa www.rjp.pan.pl tel./faks: (0-22) 657-28-89 e-mail: rjp@pan.pl Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk al. Mickiewicza 31 31-120 Kraków http://www.ijp-pan.krakow.pl/ tel./faks: (0-12) 632-87-13 e-mail: IreneuszB@poczta.ijp-pan.krakow.pl

Instytucje prowadzące działalność naukową/kulturalnojęzykową Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego al. Mickiewicza 31 http://www.jezyk-polski.pl/jezyk-polski/ 31-120 Kraków tel.: (0-12) 632-63-58 e-mail: artur.czesak@wp.pl   Towarzystwo Kultury Języka ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 00-927 Warszawa tel./faks: (0-22) 552-24-00 e-mail: j.porayski.pomsta@uw.edu.pl

Instytucje prowadzące działalność naukową/kulturalnojęzykową Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego ul. Smolna 13 00-370 Warszawa  http://www.buwiwm.edu.pl/certyfikacja/ tel.: (0-22) 827-94-10 faks: (0-22) 826-28-23  e-mail: certyfikacja@buwiwm.edu.pl

Ustawa o języku polskim z dnia 7 października 1999 r., z późn. zmianami

Interpunkcja kropka

Kropka w funkcji rozdzielającej Znak ten stawia się na końcu wypowiedzenia oznajmującego lub jego równoważnika. W tej funkcji kropkę zastąpić mogą: ? ! … :

Kropka na końcu skrótów ostatnia litera nie jest ostatnią literą wyrazu asp. = aspirant bryt. =brytyjski gen. = generał ks. = ksiądz min. = minister pl. = plac płd. = południowy por. = porucznik prof. = profesor rys. = rysunek ul. = ulica ale baon = batalion bp = biskup bpstwo = biskupstwo dca = dowódca dr = doktor kmdt = komendant mgr = magister mjr = major nr = numer płk = pułkownik wg = według zca lub z-ca = zastępca

Doktor M. dr D. dr. C. dr. B. dr. N. dr. Ms. dr. M. dr D. dra C. drowi B. dra N. drem Ms. drze

Inicjały Towarzyszy inicjałom imienia i nazwiska Aresztowano dwóch dziekanów WSGE: Mirosławę R. i Witolda P. Mogę powiedzieć ci tylko jej inicjały: M.S.

Kropka po cyfrze po cyfrach arabskich = rzeczowniki W poleceniu 8. popełniono błąd. Nasz zawodnik zajął 1. miejsce w gronie 20 osób. Daty (roczne), dzienne jeśli towarzyszą nazwom miesięcy, numery stron 11 października 2008 5 strona

Obligatoryjne pomijanie kropki Karty tytułowe Po tytułach rozdziałów i podrozdziałów Między składnikami daty np. 3 maja albo 3 V 1971 r. Po liczebnikach głównych albo zbiorowych zapisanych cyframi arabskimi np. Wysłano 28 zaproszeń. Liczebniki porządkowe wyrażone cyframi rzymskimi np. Wiek XX nazywa się wiekiem …. W konstrukcji wyliczeń uzasadniona fakultatywność Wstęp Uwagi o temacie Wzmianka o seminarium a) krajowym

Interpunkcja średnik

Średnik Funkcja rozdzielająca słabsza od kropki ale mocniejsza od przecinka. Nie chciałem w tym widzieć niczego groźnego, gdyż wolałem myśleć o przyszłości; narzekać na pech, bo mi się to znudziło.

Średnik W wyliczeniach rozbudowanych np. Cechy spółgłoski, które decydują o jej barwie i brzmieniu, to: układ wiązadeł głosowych; położenie podniebienia miękkiego, a zatem udział jamy nosowej w wymowie głoski; miejsce artykulacji.

Interpunkcja Przecinek

Przecinek w zdaniu złożonym podrzędnie Funkcja oddzielająca Przeczytałem książkę, którą poleciła mi koleżanka. Masz tyle lat, na ile wyglądasz. Kto się lubi, ten się czubi. Żeby awansować w pracy, wystarczy dobrze znać szefa. Pisząc te słowa, przypomniałem sobie nasze spotkanie. Paląc papierosy, zatruwasz siebie i innych. Ten doświadczony pisarz zaprzeczył w swojej ostatniej książce, że poświęcił się pracy twórczej, zapomniawszy o dziecku i żonie. Obiecaj mi, że załatwiwszy swoje sprawy za granicą, zajmiesz się domem i rodziną.

Przecinek w zdaniach złożonych współrzędnie Zdania przeciwstawne ze spójnikami ale, lecz, jednak… Pociąg uciekł, ale zaraz przyjechał następny. Jest źle, ale zawsze może być gorzej. Starsza córka nie miała kłopotów z nauką, natomiast na młodszą uwzięli się nauczyciele.

Przecinek w zdaniach złożonych współrzędnie Zdania wynikowe – spójniki więc, zatem, toteż Pragnął zostać mistrzem, toteż codziennie pracował nad swoją kondycją. Nie chciałam nikogo urazić, wobec tego gorąco wszystkich przepraszam. Chciałam kłótni, mam kłótnię.

Przecinek w zdaniach złożonych współrzędnie Zdania rozłączne Adam opracuje ten projekt albo poprosi o to Alę. Wychodzisz czy zostajesz?

Przecinek w zdaniu pojedynczym Wyliczenia zbudowane z przydawek Ten ciekawy, przejmujący, napisany piękną polszczyzną poemat wzruszył słuchaczy. Zdarzyło się to na wiosnę, w maju, dokładniej – 15 maja.

Przecinek w zdaniu pojedynczym Wyrażenia o budowie symetrycznej Dokonała się antycypacja, czyli upodobnienie wsteczne. Trzeba było to sprawdzić, to znaczy poszukać w słowniku.

Przecinek w porównaniach Brak Ten facet jest biedny jak mysz kościelna. Wyliczenia taki jak, tak jak Głoskę charakteryzują takie cechy, jak: dźwięczność, twardość i artykulacja. Paralelne porównania/ fakultatywne Wiesz tyle, co trzeba./ Wiesz tyle co trzeba. Wyrażenie porównawcze Nasi najlepsi zawodnicy, podobnie jak reprezentanci innych państw, zostali zakwaterowania w najdroższym hotelu.

Interpunkcja wtrąceń Mogłabyś mi pomóc, np. sprawdzić literówki. Kotku, co mówisz? O rany, jak ty wyglądasz! Witaj Anno! Spóźnienie do pracy, wbrew utartemu przekonaniu, nie musi być dowodem na lekceważący do niej stosunek.

Interpunkcja znak zapytania

Znak zapytania Funkcja rozdzielająca Funkcja emotywna Mała litera Przyjadę do was, kiedy? nie wiem.

Znak zapytania Pytanie Polecenie, prośba Pytanie retoryczne: Jak pani ma na imię? Polecenie, prośba Czy pan będzie wysiadał? Pytanie retoryczne: Czy trzeba podawać więcej przykładów? Wahanie, zaskoczenie, zdumienie: I co? Co z nami będzie? Razem z innymi znakami Pojechaliście tam!?

wykrzyknienie/wykrzyknik Interpunkcja wykrzyknienie/wykrzyknik

Wykrzyknik Zawołania, toasty, życzenia Ekspresja nadawcy Jasiu! Wyjdź z klasy! Ruszaj się! Szybciej! Szybciej!! Funkcja rozdzielająca Jasiu, wyjdź z klasy! Rozkaz, polecenie Siadaj! Zawołania, toasty, życzenia Sto lat! No to siup! Wszystkiego najlepszego!

Interpunkcja Wielokropek

Wielokropek/trzykropek Funkcja ekspresywna G…cię to obchodzi! Nagła przerwa w toku wypowiedzi Jak mogłeś…Po tym co dla ciebie zrobiłam…Tyle razy przysięgałeś… Efekt zaskoczenia A jednak się kręci …w tej szkole. Opuszczenie fragmentu cytowanego tekstu […]

Leksyka wyrazy modne

Wyrazy nadużywane Wyraz nadużywany w znaczeniu modnie lepiej adekwatny odpowiedni stosowny właściwy Zakres wiedzy studentów jest adekwatny do ocen. Zakres wiedzy studentów jest odpowiedni do ocen. administracja rząd Administracja podkreśla znaczenie ustawy. Rząd podkreśla znaczenie ustawy. akcentować podkreślać coś, zwracać na coś uwagę w czasie mówienia Nie akcentowała tego, że jest bogata, ale to było widać. Nie podkreślała tego, że jest bogata, ale to było widać.

Wyrazy nadużywane Wyraz nadużywany w znaczeniu modnie lepiej akcja zorganizowane działanie, przedsięwzięcie, które ma coś na celu. Akcja antynikotynowa Działania antynikotynowe aktualny obecny, dzisiejszy, teraźniejszy Aktualne marzenia nastolatków Aktualny samorząd Dzisiejsze/współcze-sne marzenia nastolatków Obecny samorząd artykułować wyrażać publicznie jakiś opnie, poglądy Środowiska te od lat artykułują swoje postulaty. Środowiska te od lat zgłaszają/przedstawiają swoje postulaty.

Wyrazy nadużywane Wyraz nadużywany w znaczeniu modnie lepiej asortyment zestaw , wybór towarów w sklepie, produkcji Nowy właściciel prowadził tu handel bardzo różnorodnym asortymentem. Nowy właściciel prowadził tu handel bardzo różnorodnymi towarami. aspekt określony sposób patrzenia na sprawę, punkt widzenia Kwestię tematu należy rozpatrywać w kilku aspektach. Kwestię tematu należy rozpatrywać z różnych punktów widzenia. dialog rozmowa, dyskusja, rokowania Dialog z zagubionymi ludźmi Rozmowy z zagubionymi ludźmi.

Wyrazy nadużywane Wyraz nadużywany w znaczeniu modnie lepiej dokładnie, dokładnie tak właśnie, właśnie tak Czy tak to się odbyło? Dokładnie tak. Właśnie tak. Tak z pewnością. ekipa zespół ludzi wykonujących zadanie, drużyna Skład polskiej ekipy naukowej Ekipa rządząca Skład zespołu polskich naukowców Grupa rządzących polityków ekspozycja wystawianie, odpowiednie ułożenie, wystawa Ekspozycja znanego portrecisty Odpowiednia ekspozycja towaru na półkach Wystawa znanego portrecisty Odpowiednie rozmieszczenie towaru na półkach

Wyrazy nadużywane Wyraz nadużywany w znaczeniu modnie lepiej ekologiczny naturalny, nieskażony środkami chemicznymi; zdrowy Ekologiczny tryb życia Zdrowy tryb życia egzemplifikować dawać przykłady, objaśniać, dokumentować Ten kwestia wymaga egzemplifikacji. Ta kwesta wymaga udokumentowania. emisja Nadawanie programu Emisja serialu Wyświetlanie serialu

Wyrazy nadużywane Wyraz nadużywany w znaczeniu modnie lepiej komponent składnik W kremie są dwa podstawowe komponenty. W kremie są dwa podstawowe składniki. kolejny następny, jeszcze jeden Kolejne wydanie książki Kolejny odcinek serialu Następne wydanie książki Jeszcze jeden odcinek serialu kreatywny twórczy, pomysłowy Umysł kreatywny Kreatywna zabawa Umysł twórczy Twórcza zabawa

Wyrazy nadużywane Wyraz nadużywany w znaczeniu modnie lepiej negatywny zły, ujemny, źle o czymś świadczący Negatywne doświadczenia Złe doświadczenia niski mało intensywny, mały, słaby Niskie poparcie elektoratu Niskie wyniki egzaminu Niewielkie/słabe poparcie elektoratu Słabe wyniki egzaminu problem kłopot, zagadnienie, kwestia Mam problemy z pocztą Powinniśmy rozpatrzeć kilka problemów Mama kłopoty z pocztą Powinniśmy rozpatrzeć kilka kwestii

Wyrazy nadużywane Wyraz nadużywany w znaczeniu modnie lepiej relacje stosunki, układy, powiązania Relacje z rodzeństwem bywają konfliktowe. Relacje między sztuką a reklamą Stosunki z rodzeństwem bywają konfliktowe. Powiązania między sztuką a reklamą. rewelacyjny bardzo dobry, wspaniały Rewelacyjne przedstawienie Rewelacyjna żona Znakomite przedstawienie Wspaniała żona specyficzny charakterystyczny, swoisty, właściwy Specyficzny humor Swoisty humor

Wyrazy nadużywane Wyraz nadużywany w znaczeniu modnie lepiej zdecydowanie zdecydowanie tak na pewno, z pewnością, oczywiście Czy Pani to potwierdza? Zdecydowanie. Oczywiście. wysoki duży, znaczny, szybki, wybitny Wysoka jakość usług Za wysokie osiągnięcia w nauce Bardzo dobra jakość usług Za znaczne/wybitne osiągnięcia wiodący Zasadniczy, przewodni, główny Jaki jest wiodący test inteligencji? Jaki jest podstawowy/zasadniczy test?

Interpunkcja dwukropek

Użycie dwukropka wprowadzenie wypowiedzenia (tekstu), które odznaczają się względną samodzielnością w stosunku do ramy składniowej taką cechę mają wyliczenia, objaśnienia, cytaty tekst zapisany po dwukropku jest dopasowany do początku zdania, ale zachowa odrębność po dwukropku piszemy małą literą

: wyliczenie Żeby się przygotować do olimpiady Ania przeczytała wiele powieść: „Lalkę”, „Potop”, „Ziemię obiecaną” , a nawet „Nędzników”. Żeby się przygotować do olimpiady Ania przeczytała wiele powieść „Lalkę”, „Potop”, „Ziemię obiecaną” , a nawet „Nędzników”. Najwybitniejszymi polskimi pisarzami romantycznymi są Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki. W drodze do Rzymu zwiedzili Wenecję, Padwę oraz Florencję. W środkowej szafie wisi kurtka, kożuch i płaszcz Joasi.

: wyliczenie W środkowej szafie wisi kurtka, kożuch i płaszcz Joasi. W środkowej szafie wiszą: kurtka, kożuch i płaszcz Joasi. Do niezbędnego wyposażenia studenta należy długopis, skrypt i notes. Do niezbędnego wyposażenia studenta należą: długopis, skrypt i notes.

: wyliczenie Dane niezbędne do przeprowadzenia syntezy preparatu to: Nazwa preparatu. Szczegółowy przepis wykonania preparatu. Tabela z obliczeniami. nazwa preparatu, szczegółowy przepis wykonania preparatu, tabela z obliczeniami.

: „….” Panie pośle, powiedział pan wtedy: „W sytuacji, w której Polska obecnie się znajduje, najkorzystniejszą inwestycją będzie elektrownia atomowa”. Panie pośle, powiedział pan wtedy: - W sytuacji, w której Polska obecnie się znajduje, najkorzystniejszą inwestycją będzie elektrownia atomowa. Panie pośle, powiedział pan wtedy: W sytuacji, w której Polska obecnie się znajduje, najkorzystniejszą inwestycją będzie elektrownia atomowa.

: Wyjaśnienie Mój telefon można łatwo zapamiętać: kierunkowy 22 i potem 611 12 13 Nie ona pierwsza i nie ostatnia wyciągnie z tego wnioski, innymi słowy: nic się nie stało.

Interpunkcja cudzysłów

„….” = znak cytowania wszelkie przytoczenia „Duszą Narodu polskiego – pisze Mickiewicz – jest pielgrzymstwo polskie” Wyraz „biznesmenka” – moim zdaniem – przyjmie się w języku polskim.

„….” = względy znaczeniowo-stylistyczne Niektóre dzieci dość długo mają skłonność do kaleczenia wyrazów przez „połykanie” całych zgłosek. [ wyrazy potoczne w tekście naukowym] Oddziałem „Piast” dowodził „Orzeł”. Piszesz jak kura pazurem. Codziennie wkuwam słówka.

Interpunkcja nawias

(..) {..}[..] /…/ <..> Uzupełnienie tekstu głównego Styl wzniosły, czyli górny (jak go nazwał T. Sinko), uchodził za najwyższy z trzech stylów wymowy. Wtrącone przykłady i objaśnienia Boy-Żeleński przetłumaczył na język polski bardzo wielu pisarzy francuskich (np.. Balzaka, Diderota) , był też tłumaczem oryginalnych wierszy satyrycznych. Nawias zamykający po liczbach w wyliczeniach Istnieją trzy rodzaje postawy osoby mówiącej: 1) postawa badawcza, 2) postawa integrująca, 3) postawa opisowa.

(..) {..}[..] /…/ <..> W […] umieszczamy wstawki odautorskie w cytatach Dwa nawiasy: [..] treści ogólne, (..) treści szczegółowe W nawiasach (…) treści bibliograficzne […] dalej cytat/ skrócenie cytatu.

Interpunkcja myślnik/ pauza

Do zaznaczenia domyślnego członu zdania Panna Izabela od kolebki żyła w świecie pięknym i nie tylko nadludzkim, ale – nadnaturalnym. do zaznaczenia domyślnych czasowników Warszawa – to stolica Polski. Wiedza – to potęga. do zaznaczenia wtrąconego tekstu Człowiek– pisze Rodziewiczówna – nie powinien używać dwóch wyrazów: „nigdy” i „zawsze”. do wyliczenia Następujące znaki interpunkcyjne służą do oddzielania składników wypowiedzi: kropka średnik przecinek.

_ między wyrazami oznaczającymi koniec i początek odcinka Na trasie Warszawa – Kraków często zdarzają się wypadki; między wyrazami liczbami lub cyframi oznaczającymi wartości przybliżone Widziałem ten film 3 – 4 razy. zastępuje określenie od do W latach 1756 – 1763 toczyła się wojna siedmioletnia.