Promieniowanie elektromagnetyczne: promieniowanie ciała doskonale czarnego własności absorpcyjne i emisyjne Ziemi warstwa ozonowa, efekt cieplarniany oddziaływanie pola elektromagnetycznego na organizmy żywe.

Promieniowanie cieplne Promieniowanie cieplne emitowane jest w każdej temperaturze Jeżeli odbite od powłoki promieniowanie trafia na ciało, to zostaje całkowicie lub częściowo pochłonięte Pomiędzy ciałem a promieniowaniem wypełniającym powłokę zachodzi ciągła wymiana energii Jedynym rodzajem energii pozostającej w równowadze z promieniującymi ciałami jest promieniowanie cieplne – ze wzrostem temperatury rośnie natężenie promieniowania

Model ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne = ciało całkowicie pochłaniające padające nań promieniowanie o wszystkich długościach. Zdolność absorpcyjna ciała czarnego a = 1 Jeśli a < 1 – ciało szare Ścianki wnęki są utrzymywane w temperaturze T. Z otworu emitowane jest promieniowanie, którego skład widmowy jest bliski promieniowaniu ciała doskonale czarnego w takiej samej temperaturze

Widmo promieniowania ciała doskonale czarnego o różnych temperaturach. T3 > T2 > T1 T2 Zdolność emisyjna ciała doskonale czarnego T1

Prawo Stefana - Boltzmanna Zdolność emisyjna ciała Wielkość jest równa energii promieniowania o długości leżącej w przedziale od do wysyłanego w ciągu jednostki czasu, przez jednostkę powierzchni ciała mającego temperaturę T Całkowita energia wyemitowana w ciągu jednostki czasu z jednostki powierzchni ciała doskonale czarnego w temperaturze T (całkowita zdolność emisyjna) Prawo Stefana - Boltzmanna

Prawo przesunięć Wiena  (m) T3 T3 > T2 > T1 T2 Zdolność emisyjna ciała doskonale czarnego T1

Rayleigh i Jeans Zastosowali klasyczną teorię pola elektromagnetycznego aby wykazać, że promieniowanie wewnątrz wnęki ma charakter fal stojących (na ściankach wnęki powstają węzły). Energia fali może być dowolna W oparciu o prawo ekwipartycji energii została obliczona widmowa zdolność emisyjna (z hyperphysics)

Postulat Plancka i jego konsekwencje Założenia atomy ścian wnęki zachowują się jak oscylatory które emitują i absorbują energię, energia oscylatora nie może być dowolna oscylatory wypromieniowują energię porcjami (kwantami), podczas przejścia oscylatora z jednego stanu do drugiego oscylator w stanie stacjonarnym nie emituje ani nie absorbuje energii. n – liczba kwantowa

B - fale radiowe, C – mikrofale, D – podczerwień, E - światło widzialne, F – ultrafiolet, G - promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie X), H - promieniowanie gamma, I - widmo światła widzialnego Dla porównania na rysunku zaznaczono także częstości fal akustycznych, czyli nie będących falami elektromagnetycznymi, słyszanych przez ludzkie ucho (A) 20 Hz – 20 000 Hz

Energia Słońca padająca na Ziemię i emitowana z Ziemi w kosmos emitowane przez H2O i CO2 100% 6 20 4 6 38 26 Absorbowane przez H2O i CO2 4 Absorbowane przez H2O, O3, pył 21 7 51% 23 Ziemia Energia Słońca padająca na Ziemię i emitowana z Ziemi w kosmos

Znaczna część promieniowania leży w zakresie widzialnym (400 – 700 nm), część w zakresie nadfioletu (> 400 nm) oraz promieniowanie podczerwone Gazy znajdujące się w atmosferze (głównie wodór i hel) pochłaniają promieniowanie o pewnych długościach – linie Fraunhofera w widmie

A - pasmo O2 759.4 - 762.1 B - pasmo 686.7 - 688.4 C H 656.3 a - pasmo Linia pierwiastek długość fali [nm] A - pasmo O2 759.4 - 762.1 B - pasmo 686.7 - 688.4 C H 656.3 a - pasmo 627.6 - 628.7 D -1, 2 Na 589.6, 589.0 E Fe 527.0 b -1, 2 Mg 518.4, 517.3 c 495.8 F 486.1 d 466.8 e 438.4 f 434.0 G Fe i Ca 430.8 g Ca 422.7 h 410.2 396.8 K 393.4

przepuszczone                                                                                                                           

gaz Zawartość [%] azot 78,030 tlen 20,99 argon 0.937 wodór 0,01 neon 0,001 krypton hel 0,0004 ksenon 0,0001 inne 0,0305 Skład powietrza

Własności absorpcyjne i emisyjne Ziemi Albedo (białość) – to stosunek ilości promieniowania odbitego do padającego, jest parametrem określającym zdolność odbijania promieni przez daną powierzchnię. Rodzaj powierzchni Albedo Sucha gleba piaszczysta 0.35 – 0.45 Gleba wilgotna 0.10 – 0.15 Las iglasty Las liściasty 0.15 – 0.20 Świeży śnieg 0.80 – 0.85

Uproszczony bilans energetyczny Ziemi (na podstawie pracy Kiehl i Trenberth (1997))

Co się dzieje z promieniowaniem gdy przechodzi przez atmosferę? 2. Część promieniowania słonecznego dociera do powierzchni Ziemi, która jest bardzo zróżnicowana, pokryta m.in. lasami, oceanami, pustyniami, sawannami, miastami, lodem i śniegiem. 3. Powierzchnia Ziemi nie pochłania całego promieniowania słonecznego, częściowo je odbija. Zwłaszcza jasne powierzchnie, jak lód czy śnieg, odbijają znaczną część docierającego promieniowania słonecznego. 4. Odbicie promieniowania ma miejsce nie tylko na powierzchni Ziemi. Także chmury i niektóre aerozole odbijają promieniowanie słoneczne. 5. Pochłanianie promieniowania (absorpcja) także zachodzi nie tylko na powierzchni Ziemi, ale również w powietrzu; niektóre cząsteczki gazów i cząstki stałe absorbują część promieniowania. Ta część promieniowania słonecznego, która zostanie pochłonięta ogrzewa powierzchnię Ziemi. Ziemia wypromieniowuje to ciepło jako promieniowanie podczerwone. Popatrzmy teraz co się dzieje z tym promieniowaniem. 6. Powierzchnia Ziemi ogrzana dzięki pochłanianiu promieniowania słonecznego jest źródłem promieniowania cieplnego (czyli długofalowego, podczerwonego). 7. Część energii jest zużywana na parowanie wody. W przyrodzie woda w stanie ciekłym, np. w oceanach, paruje tworząc parę wodną w powietrzu. 8. Część promieniowania podczerwonego uchodzi bezpośrednio w kosmos, ale stosunkowo niewiele. 9. Chmury nie tylko odbijają promieniowanie słoneczne, one także pochłaniają je i potem ponownie wypromieniowują, także w kierunku Ziemi. Pochmurne niebo utrzymuje ciepło na Ziemi jak kołderka. 10. Ponadto w powietrzu znajdują się cząstki stałe i gazy, które pochłaniają promieniowanie podczerwone. Są to tzw. gazy cieplarniane. Zatrzymują energię tego promieniowania blisko powierzchni Ziemi.

Efekt cieplarniany Widmo promieniowania ciała doskonale czarnego dla T = 6 000 K (temperatura powierzchni Słońca) i T = 288 K (średnia temperatura powierzchni Ziemi) daleka podczerwień widzialne Ziemia pełni rolę konwertera promieniowania z jednej długości fali na inną.

Problemem nie jest efekt cieplarniany lecz zmiany jego nasilenia !!! Jak wynika z wyliczeń naukowców, temperatura powierzchni Ziemi pozbawionej atmosfery utrzymywałaby -17°C, podczas, gdy obecnie średnia temperatura na Ziemi wynosi +15°C. Efekt cieplarniany jest zjawiskiem naturalnym i z naszego punktu widzenia - bardzo korzystnym, gdyż bez niego na Ziemi nie mogłoby powstać i rozwinąć się życie. Problemem nie jest efekt cieplarniany lecz zmiany jego nasilenia !!!

Skutkiem efektu cieplarnianego może być:  wymieranie gatunków, ubożenie gleb, niedobory wody na obszarach, gdzie dotychczas nie było z nią kłopotów, anomalie klimatyczne, zmniejszenie się powierzchni lądów, w tym obszarów możliwych do zasiedlenia,

 Ozon to jedyny gaz w atmosferze, który zatrzymuje nadmiar promieniowania ultrafioletowego. Gdyby jednak go zabrakło promieniowanie ultrafioletowe mogłoby zniszczyć życie na lądzie i w powierzchownych warstwach wody. Ta ozonowa warstwa ochronna staje się jednak coraz bardziej "dziurawa".

Destrukcja warstwy ozonowej Ozon - niebieski gaz, o większej gęstości od powietrza. Powietrze po burzy ma zapach ozonu (powstaje w temperaturze łuku elektrycznego podczas uderzeń piorunów). W stanie wolnym występuje w atmosferze, powstaje w górnych warstwach atmosfery pod wpływem promieniowania ultrafioletowego w wyniku rozpadu cząsteczek O2 pod wpływem światła i dalszego łączenia się ich, wg równań:                      W wyższych warstwach atmosfery cykl ten sterowany jest przede wszystkim światłem słonecznym, w środkowych i dolnych częściach stratosfery dochodzą procesy destrukcyjne wywołane różnymi związkami chemicznymi.

Destrukcja warstwy ozonowej         Na pierwszy plan wysuwają się tu atomy chloru, bromu i ich rodniki. Najpokaźniejszym źródłem stratosferycznego chloru i bromu są freony i halony. Odkryte 1928 r. znalazły szerokie zastosowanie w technice. Produkowane liczne odmiany freonów znajdują ciągle jeszcze wiele zastosowań. Najbardziej rozpowszechnione, to Freon 12 (CCl2F2), Freon 11 (CCl3F)i Freon 113 (CCl2FCClF2). Halony, które obok chloru lub fluoru zawierają też brom (np. Halon 1211 ­ CF2ClBr, Halon 1301 ­ CF3Br), uznano za doskonałe środki gaśnicze. Pokrewne, szeroko stosowane związki chemiczne, to czterochlorek węgla i metylochloroform. Rodniki – atomy lub cząsteczki zawierające niesparowane elektrony, czyli charakteryzujące się spinem elektronowym różnym od 0. Wolne rodniki w organizmie są przyczyną degradacji DNA i są rozważane jako przyczyna starzenia się organizmu.         

Destrukcja warstwy ozonowej    Pomiędzy 1969 a 1986 rokiem nad strefami klimatu umiarkowanego nastąpiło zmniejszenie się stężenia ozonu o 1,7 do 3,0 %. Ubytek ten wywołany został wyłącznie działalnością człowieka.  Szczególna sytuacja ma miejsce w czasie zimy polarnej, gdy trwały prąd powietrzny prowadzi do silnego wychłodzenia się dolnych warstw stratosfery, nie dopuszczając jednocześnie do wnikania cieplejszych mas powietrznych z umiarkowanych i tropikalnych szerokości. Przy temp. około -80oC tworzą się różnego rodzaju chmury stratosferyczne, na których powierzchni dochodzi, przy udziale związków chloru, do reakcji chemicznych prowadzących do szybkiego rozpadu ozonu. Ta swoistego rodzaju sytuacja, intensywna nad biegunami, szczególnie nad Antarktydą prowadzi do tzw. rozwarcia się dziury ozonowej.       

Destrukcja warstwy ozonowej  Obliczono, że od 1979 roku dochodziło do zmniejszania się warstwy ozonowej nad Antarktydą o 0,6 do 1 % dziennie. Sytuację tą powiązano z ponad dwu miliardowym stężeniem chloru w stratosferze. W 1990 roku ilość ozonu osiągnęła już tylko połowę dawnej wartości. W tymże roku po raz pierwszy w historii w dolnych warstwach stratosfery nad Antarktydą zanotowano kilkudniowy całkowity brak ozonu. Zanieczyszczenia emitowane z Ziemi nie pozostają długo w dolnej warstwie atmosfery, w troposferze. Cząsteczki pyłów lub gazów uczestniczą w różnego rodzaju obiegach i reakcjach chemicznych. Niektóre zanieczyszczenia przedostają się do wyższych warstw stratosfery. Tam masy powietrza przemieszczają się w kierunku poziomym. Dlatego też zanieczyszczenia mogą pozostać w górnej warstwie stratosfery, w ozonosferze nawet setki lat.                  

Destrukcja warstwy ozonowej       Osłabienie warstwy ozonowej jest powiązane na wielu płaszczyznach z efektem cieplarnianym - drugim zagrożeniem w skali globalnej - nadmiernym wzrostem temperatury przy powierzchni Ziemi. Niszczenie stratosferycznej warstwy ozonowej, skutki jej degradacji oraz zwiększony efekt cieplarniany wiążą się z działalnością Słońca.         Z jednej strony ultrafioletowe promieniowanie słoneczne inicjuje w stratosferze niszczenie ozonu, przez uwalnianie atomów chloru i bromu wchodzących w skład, wspomnianych powyżej, gazów z grupy chlorowcopochodnych węglowodorów (freony, halony). Uwolnione atomy chloru lub bromu, pochodzące z tych substancji, reagują z ozonem tworząc tlenki chloru lub bromu. Następnie w wyniku reakcji tlenków z atomami tlenu , atomy Cl i Br zostają ponownie uwolnione, powodując dalsze niszczenie ozonu.         Z drugiej strony powyższe gazy (obok gazów powodujących tylko efekt cieplarniany, tj. dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu) powodują zwiększenie temperatury powierzchni Ziemi.

Ozon, powstanie, budowa i funkcje         Gdy przed mniej więcej czterema i pół miliardami lat mineralna materia uległa zespoleniu tworząc naszą Ziemię, ów zlepek materii spowity był nieprzezroczystą otoczką gazową składającą się z dwutlenku węgla, pary wodnej i metanu. W ciągu kolejnego miliarda lat Ziemia ochłodziła się do tego stopnia, że nastąpiła kondensacja pary wodnej - powstały olbrzymie oceany. Atmosfera zaczęła przepuszczać promienie słoneczne. W oceanach tworzyły się pierwsze drobiny ożywionej materii: łańcuchy protein i aminokwasy. Pod wpływem bogatego w energię, ultrafioletowego świata słonecznego, atmosfera zaczęła się zmieniać. Cząsteczki wody rozbite zostały na atomy tlenu i wodoru. Obficie występujący dwutlenek węgla również został rozłożony na swe podstawowe składniki: węgiel i tlen. Owe uwolnione atomy tlenu zaczęły się łączyć się ze sobą tworząc warstwę ozonu atmosferycznego eliminującego większość promieniowania ultrafioletowego ze spektrum światła słonecznego. Umożliwiło to rozprzestrzenienie się życia z oceanów na lądy.         

Ozon, powstanie, budowa i funkcje         Ozon to forma tlenu z trzema atomami. Promieniowania UV-C i UV-B powodują rozpad dwuatomowej cząsteczki tlenu na tlen molekularny, atomowy. Uczestnicząc w reakcjach fotochemicznych, które przebiegają w stratosferze z udziałem wodoru i azotu, łączy się on z tlenem dwuatomowym. W ten sposób tworzą się cząsteczki ozonu.         Powstanie ozonu z cząsteczek tlenu wymaga dużej ilości energii. Tej energii dostarcza promieniowanie ultrafioletowe (UV), które jest wykorzystywane do rozbijania cząsteczek tlenu i dzięki temu zmniejsza się jego ilość dochodząca na powierzchnię Ziemi. Nie wszystkie pasma promieniowania ultrafioletowego są zatrzymywane przez warstwę ozonu. Pasmo o największej długości fali UV-A praktycznie dociera do powierzchni Ziemi bez przeszkód. Pasmo o najmniejszej długości fali UV-C jest całkowicie pochłaniane, co jest gwarancją bezpieczeństwa dla życia. Pasmo o średniej długości UV-B jest stosunkowo mniej szkodliwe i pochłaniane jest z mniejszą intensywnością.        

Ozon, powstanie, budowa i funkcje                 Blisko powierzchni Ziemi ozon jest trucizną, która współuczestniczy w tworzeniu smogu fotochemicznego i kwaśnego deszczu. Ozon jako reaktywna forma tlenu, niszcząco wpływającą na organizmy żywe. Jego reaktywność wyrażającą się w działaniu bakteriobójczym wykorzystuje się ozonując wodę przeznaczoną do spożycia, jednak kontakt z ozonem atmosferycznym należy ograniczyć do minimum. Efekty wdychania ozonu nie ograniczają się tylko do uszkodzenia płuc, ale dotyczą również innych tkanek takich jak, serce mózg, wątroba. Ważnym jest więc informowanie o stężeniu ozonu w powietrzu w warunkach zagrożenia smogiem.         Plamy na liściach specjalnie wyhodowanych odmian tytoniu (Bel-W3 ­ bardzo wrażliwą, Bel-C ­ wrażliwą i Bel-B ­ najmniej wrażliwą) to uszkodzenia wywołane przez ozon. Tytoń jako "wykrywacz" ozonu był używany już w wielu krajach Europy (Danii, Niemczech, Holandii, Włoszech, Szwecji, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii), w USA, Australii, Indiach, Izraelu, na Tajwanie, ostatnio też w Polsce.         

Ozon, powstanie, budowa i funkcje          15-50 km w górę od powierzchni Ziemi ozon staje się już bardzo pożyteczny, tworzy warstwę ochronną, która chroni organizmy żywe przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego. Warstwa ozonu w stratosferze ma średnio około 25 km grubości, ale jest bardzo rozrzedzona - gdyby przenieść ozon ze stratosfery do przyziemnej warstwy troposfery, to utworzyłby zaledwie pasemko 3-5 mm. Ozonosfera jest bardzo delikatna, a w ostatnich latach jej grubość wyraźnie maleje.         Ozon powstaje głównie nad równikiem, gdzie promieniowanie słoneczne jest wyjątkowo intensywne. Duża część ozonu przemieszcza się poziomo z masami powietrza w kierunku biegunów. Jego koncentracja w różnych rejonach ulega zmianie w ciągu roku.

Następstwa niszczenia warstwy ozonowej         Barierą dla niebezpiecznego dla organizmów żywych promieniowania UV jest odpowiednio duża liczba cząstek tlenu i ozonu w stratosferze (ozonosferze),co gwarantuje dostateczną liczbę cykli reakcji powstawania i rozkładu ozonu. Przedostająca się do powierzchni Ziemi ilość promieniowania UV jest jednak ostrzeżeniem przed konsekwencjami, jakie powoduje uszkodzenie warstwy ozonowej. Promieniowanie to, uszkadzając materiał genetyczny DNA, jest główną przyczyną raka skóry. Wzrost zachorowalności na tą chorobę występuje na całym świecie-tylko w Stanach Zjednoczonych Ameryki wykrywa się około 300 tys. przypadków rocznie. W ciągu dwudziestolecia zaobserwowano podwojenie liczby zachorowań na nowotwór złośliwy skóry (czerniak). Kumulacja dawek przy ekspozycji na słońce długo uważana była za czynnik ryzyka rozwoju nowotworów skóry. Nowe dane sugerują, że wiodącą rolę w patogenezie nieczerniakowych raków skóry może odgrywać intensywne opalanie w dzieciństwie zwłaszcza gdy powstaną pod jego wpływem oparzenia i pęcherze.

Najbardziej rakotwórcze jest światło ultrafioletowe w zakresie długości fali B (UVB). Jednak również ultrafiolet A (UVA) może ułatwiać powstanie nowotworów złośliwych.         Promieniowanie UV może powodować obniżenie odporności organizmu przeciwko infekcjom atakującym organizm przez skórę. Jest przyczyną powstawania katarakty i innych uszkodzeń oczu. Szacuje się, że liczba osób dotkniętych na świecie tą chorobą sięga 50 mln., z czego co najmniej 15 mln. staje się niewidomymi z powodu katarakty. Podobne problemy obserwuje się także u zwierząt.         Promieniowanie ultrafioletowe jest również szkodliwe dla roślin, będących podstawą wyżywienia w wielu krajach. Na przebadanych 300 gatunków zbóż i innych roślin uprawnych u 2/3 stwierdzono wrażliwość na promieniowanie. Podobną wrażliwość stwierdzono również u drzew. Promieniowanie UV przenika czyste wody mórz i oceanów do głębokości 20 m, wpływając szkodliwie na drobną florę i faunę.    Niszczenie warstwy ozonowej i spowodowany tym wzrost promieniowania ultrafioletowego docierającego do powierzchni Ziemi stanowi więc zagrożenie, którego nie można bagatelizować.

Zapobieganie niszczeniu warstwy ozonowej         Istotnym elementem są systematyczne pomiary ilości ozonu. Pierwsze pomiary zmierzające do określenia całkowitej zawartości ozonu w atmosferze zostały wykonane w 1920 roku. Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) w 1955 roku zaproponowała, a od 1957 roku rozpoczęła skoordynowane pomiary ozonu w atmosferze. Pomiary te prowadzi blisko 150 stacji naziemnych wspomaganych przez satelity badawcze (od 1966 r.). Tworzą one Globalny System Obserwacji Ozonu, którego dane przekazywane są do światowego Centrum Danych Ozonowych, mieszczącego się od 1960 roku w Kanadzie.         W Polsce Centralne Obserwatorium Geofizyczne PAN w Belsku koło Grójca prowadzi pomiary ozonu atmosferycznego wykazując między innymi, że jego ilość nad Belskiem potrafi wzrosnąć niemal dwukrotnie w ciągu paru dni, by w ciągu następnych paru dni opaść do stanu wyjścia.

Spadek ilości ozonu zaznacza się szczególnie wyraźnie w miesiącach zimowych, w których jest go teraz około 4% mniej niż w miesiącach zimowych przy końcu lat 60. Rekordowo niską zawartość trójatomowego tlenu nad Polską zaobserwowano 28 stycznia 1992 roku prawie dwukrotny spadek w porównaniu z wieloletnią średnią dla tej pory roku). Podobne badania prowadzi Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz Ośrodek Aerologii w Legionowie (od 1979 roku) gdzie od 1993 roku mierzy się promieniowanie ultrafioletowe w paśmie UV, na które najbardziej wrażliwa jest skóra człowieka.         Występujące w lecie i obserwowane niekiedy w Polsce ubytki ozonu atmosferycznego sięgające do 20% mogą przy bezchmurnym niebie spowodować wzrost promieniowania UV-B do 40%.         

        Światowe reakcje na zagrożenie warstwy ozonowej i idące za tym postanowienia i działania są przykładem, jak do tej pory, najbardziej optymistycznym, jeżeli chodzi o wspólną akcję wobec zagrożenia. Są to postanowienia na szczeblach rządowych - by przyspieszyć proces oczyszczania atmosfery. Wprowadzanie jednak nowych technologii i zamienników, eliminujących substancje niebezpieczne dla warstwy ozonowej jest bardzo kosztowne. Obok tego, w wielu przypadkach od naszej decyzji zależy, co wybierzemy: dezodorant oparty na freonie czy dezodorant z "kulką" lub napisem "ozone friendly" (przyjazny ozonowi) lub "CFC free" i oparty na nieszkodliwych nośnikach (np. gazach propan i butan).  Przewiduje się jednak, że powrót do stanu ozonosfery bserwowanego w 1982 roku potrwa co najmniej 100 lat.

Wykorzystanie energii słonecznej Wartości promieniowania słonecznego bezpośredniego w całym kraju mieszczą się w granicach 600-800 W/m2.

Instalacja solarna współpracująca z:

termokominkiem CTM

kotłem gazowym VIESSMAN do podgrzewania basenu i wspomagania CO

Pompy ciepła – systemy grzewcze zastępujące ogrzewanie gazowe, olejowe, itp. Pozwalają uzyskiwać ciepło z: gruntu wody gruntowej powietrza nagrzanego przez słońce

Ogniwo fotowoltaiczne (baterie słoneczne) - dwie płytki krzemowe Ogniwo fotowoltaiczne (baterie słoneczne) - dwie płytki krzemowe. Gdy promienie słoneczne padają na ogniwo, elektrony z dolnej warstwy przemieszczają się do warstwy górnej, generując napięcie elektryczne.                                                                                                       

Zastosowania - w zegarkach i w kalkulatorach, bardziej złożone instalacje służą do oświetlania domów i ulic. Zasilają one telefony awaryjne przy autostradach, umożliwiają pracę latarni morskich, odpowiadają za funkcjonowanie stacji meteorologicznych i telekomunikacyjnych, pompowanie wody i destylację wody słonej, zasilanie kolejowej sygnalizacji świetlnej, telefonów komórkowych, radioodbiorników, zabawek, a nawet przenośnych telewizorów i eksperymentalnych samochodów. Niektóre parkometry w Polsce funkcjonują dzięki bateriom słonecznym.