Rynek walutowy i kurs walutowy

Rynek walutowy to zespół reguł i instytucji pozwalających dokonać wymiany pieniądza jednego kraju na pieniądz drugiego kraju. oznaczenie pieniędzy symbolami np. złoty polski – PLN, dolar amerykański - USD Kurs walutowy = cena na rynku walutowym Kurs waluty to cena jednej waluty wyrażona w innej walucie.

Cechy rynku walutowego: rynek nie jest umiejscowiony geograficznie rynek walutowy funkcjonuje przez całą dobę (Londyn – 30% transakcji, New York, Tokio) rynek walutowy należy do najtańszych, ze względu na niskie koszty transakcji, i do najlepiej zintegrowanych w skali międzynarodowej

Uczestnicy rynku walutowego: każdy, kto dokonuje transakcji z udziałem pieniądza zagranicznego banki komercyjne przedsiębiorstwa instytucje finansowe np. fundusze inwestycyjne, firmy ubezpieczeniowe spekulanci walutowi banki centralne administracja skarbu państwa ( w Polsce – Ministerstwo Finansów)

Rodzaje rynku walutowego: rynek bieżący rynek terminowy premia dyskonto

Rodzaje eurorynków pieniężny – rynek eurowalut (głównie dolara) kapitałowy – głównie rynek euroobligacji eurowaluta (≠euro) – każda waluta danego kraju poza jego granicami np. eurozłoty, eurodolar

Funkcje rynku walutowego: możliwość dokonania wymiany pieniądza jednego kraju na pieniądz innego kraju, zabezpieczenie uczestników obrotu gospodarczego przed negatywnymi konsekwencjami wahań kursowych Jeśli na początku miesiąca 1 EUR = 5PLN, a pod koniec tylko 4PLN, majątek właściciela 1000EUR zmniejszył się z 5000 PLN do 4000PLN, czyli o 20%. umożliwienie uczestnikom gry na zniżkę lub zwyżkę wartości walut i pomnażania dochodów

spekulacje kurs kasowy złotego do dolara – luty: 1 USD = 3,95 PLN spekulacja – złoty umocni się w marcu: 1 USD = 3,90 PLN czyli 1PLN = 0,256 USD spekulant sprzedając 100 000USD w lutym: 100 000 * 3,95 = 395 000 PLN jeśli przewidywania są trafne, to w marcu zamieni PLN na USD: 395 000PLN * 0,256 USD = 101 282 USD ZYSK : 101 282 – 100 000 = 1282 USD jeśli kurs USD w marcu wzrośnie – spekulant straci

Funkcje kursu walutowego: cenotwórcza – wpływa na ceny dóbr i komponentów importowanych; - wpływa na efektywność transakcji eksportowych i importowych informacyjna – informuje o dynamice i konkurencyjności danej gospodarki

Zapis kursu walutowego Pestki Duża figura

waluta bazowa – jej ilość zwykle jest stała w danym kursie waluta kwotowana – jej ilość zmienia się w kolejnych kwotowaniach kurs kupna BID – cena, po której dealer jest gotowy kupić jednostkę waluty bazowej kurs sprzedaży OFFER lub ASK – cena po której dealer jest gotowy sprzedać jednostkę waluty bazowej prowizja – opłata kwotowa lub procentowa związana z przeprowadzeniem transakcji Źródło: Finanse międzynarodowe zbiór zadań, P.Kowalik, A.Pietrzak, PWN, Warszawa 2005

SPREAD różnica między kursem BID i OFFER marża – wielkość, jaką bank dodaje do kursu sprzedaje i odejmuje od kursu kupna waluty kwotowanej na rynku międzybankowym EURO kupno: 3,8372, sprzedaż: 3,9148 spread: 3,9148 – 3,8372 = 0,0776

Kurs walutowy - wycena z punktu widzenia podmiotu krajowego Cena waluty obcej wyrażona w walucie krajowej, liczba jednostek pieniądza krajowego, jaką trzeba zapłacić za nabycie jednostki walutowej innego kraju (notowanie pośrednie) Metoda europejska - ile złotówek należy zapłacić za jedno euro, np. 4,3 PLN/EUR.

- wycena waluty krajowej z punktu widzenia inwestora zagranicznego Metoda anglosaska - wycena waluty krajowej z punktu widzenia inwestora zagranicznego cena jednostki waluty krajowej wyrażona w walucie zagranicznej, określa liczbę jednostek pieniądza zagranicznego przypadającego na jednostkę pieniądza krajowego (notowanie bezpośrednie), 0,2325 EUR/PLN (wg def. europejskiej 4,3) =1/4,3

Kurs walutowy rośnie podaż waluty – zmniejsza się jej kurs rośnie popyt – wzrasta kurs

Czynniki makroekonomiczne kształtujące kurs walutowy: PKB wzrost PKB  zwykle umacnianie się waluty krajowej w stosunku do waluty obcej spadek PKB  możliwe osłabienie waluty krajowej w stosunku do waluty obcej Poziom stóp procentowych wzrost stóp procentowych  wzrost napływu kapitału  wzrost podaży waluty (umacnianie się waluty krajowej) spadek stóp procentowych  odwrotnie Poziom bezrobocia wzrost bezrobocia  osłabienie się wartości waluty krajowej spadek bezrobocia  umocnienie się waluty krajowej Bilans płatniczy dodatni BP  umocnienie się waluty krajowej ujemny BP  osłabienie kursu waluty krajowej Źródło: Finanse międzynarodowe zbiór zadań, P.Kowalik, A.Pietrzak, PWN, Warszawa 2005

6. Poziom rezerw walutowych brutto 5. Inflacja spadek inflacji  zazwyczaj umacnianie się wartości krajowej wzrost inflacji  osłabienie się wartości waluty krajowej jako efekt spadku siły nabywczej pieniądza umocnienie się waluty krajowej  spadek kosztów importu (spadek inflacji) obniżenie się waluty krajowej  wzrost kosztów importu (wzrost importu) 6. Poziom rezerw walutowych brutto wzrost rezerw = dodatni efekt wymiany międzynarodowej 7. Inwestycje portfelowe i bezpośrednie 8. Spekulacje na rynkach walutowych 9. Stabilność polityczna 10. Wydarzenia na świecie, zmiany na rynku światowym cen towarów o dużym udziale w obrotach 11. Polityka kursowa BC Źródło: Finanse międzynarodowe zbiór zadań, P.Kowalik, A.Pietrzak, PWN, Warszawa 2005

Sposoby wyznaczania kursu Systemy (mechanizmy) kursowe: kurs płynny kurs stały

Równowaga na rynku walutowym Podaż walut zagranicznych: Przychody z eksportu, zagraniczny popyt na aktywa krajowe, etc. Kurs walutowy S Popyt na waluty zagraniczne : Wydatki na import, krajowy popyt na aktywa zagraniczne, etc. E0 D Q0 Popyt, podaż

System płynnego kursu walutowego

W systemie kursu płynnego zmiany popytu i podaży walut powodują nieustającą fluktuacje kursu walutowego, dzięki którym rynek utrzymuje się w równowadze Spadek wartości euro  deprecjacja wzrost wartości euro  aprecjacja

Aprecjacja (deprecjacja) dla waluty bazowej S0 – początkowa wartość waluty ( bazowej w walucie kwotowanej) S1 – aktualna wartość waluty ( bazowej w walucie kwotowanej) dla waluty kwotowanej Źródło: Finanse międzynarodowe zbiór zadań, P.Kowalik, A.Pietrzak, PWN, Warszawa 2005

Przykład (aprecjacja/deprecjacja) Kurs EUR/PLN zmienił się z poziomu 3,8352 do 3,9132. Określ aprecjację/ deprecjację dla EUR oraz dla PLN. dla EUR dla PLN Wzrost kursu EUR/PLN spowodował deprecjację złotego o 2,59% oraz aprecjację euro o 2,03%

System kursu stałego

W systemie kursu stałego równowaga na rynku walutowym jest odzyskiwana na skutek interwencji władz monetarnych dewaluacja – urzędowe obniżenie waluty krajowej względem zagranicznej rewaluacja – urzędowe podniesienie waluty krajowej względem zagranicznej

Klasyfikacja systemów kursu walutowego   systemy płynne systemy pośrednie systemy sztywne kurs płynny, (kierowany) pełzające pasmo, kurs płynny wewnątrz pasma, pełzająca dewaluacja, kurs nieregularnie dostosowywany kurs sztywny zarząd walutą, dolaryzacja, unia walutowa

Pieniądz opiera się na zaufaniu stron Dlatego władza publiczna podejmuje działania potrzebne dla zwiększania zaufania do pieniądza krajowego poprzez utrzymanie kontroli nad jego emisją Największą przeszkodą w budowaniu zaufania do pieniądza jest ... Inflacja

Poland: CPI inflation, 1989-2006

stały kurs w Polsce (lata 1990-1991) W Polsce politykę stałego kursu walutowego zapoczątkowano w 1990 roku, celem czego było ograniczenie inflacji oraz stabilizacja gospodarki. Program stabilizacyjny zakładał funkcjonowanie tego systemu tylko przez jeden kwartał, zaś w rzeczywistości funkcjonował on do października 1991 roku i opierał się na następujących założeniach: ograniczenie inflacji, zapewnienia konkurencyjności polskiego eksportu, lepsza alokacja zasobów prowadząca do wzrostu eksportu, zapewnienie równowagi na rynku walutowym, odbudowa zaufania do pieniądza krajowego.

Aprecjacja - należy przeznaczyć mniejszą ilość waluty krajowej na zakup walut obcych, a to oznacza spadek kursu walutowego - kurs walutowy spada z 4,0 PLN /EUR do 3,8 PLN /EUR Deprecjacja, czyli spadek wartości waluty krajowej oznacza wzrost kursu walutowego, czyli wzrost wartości waluty zagranicznej – kurs walutowy rośnie z 4,0PLN /EUR do 4,3 PLN /EUR

Kurs walutowy jest jedną z najważniejszych kategorii w gospodarce: W skali makro – wiąże krajowy poziom cen z poziomem międzynarodowym – pełni funkcję cenotwórczą, W skali mikro - decyduje o powodzeniu działalności gospodarczej,

Przychody z eksportu są mniejsze przy niskim kursie walutowym, czyli przy silnej walucie krajowej – 3PLN/EUR (eksporterzy domagają się słabej waluty)- przy niskim przeliczniku Dla krajowych podmiotów import jest droższy przy słabej walucie krajowej - wysokim kursie walutowym – np. 5 PLN/EUR – (importerzy domagają się silnej waluty) – wysokim przeliczniku

Załóżmy, że polski eksporter otrzymuje od niemieckiego nabywcy 1000 EURO: Przy kursie równym 5 PLN/EURO jego zysk będzie równy 5000 PLN Przy kursie równym 3 PLN/ EURO jego zysk będzie równy 3000 PLN Załóżmy, że polski importer zamierza wydać 5000 PLN na zakup dóbr w Niemczech: Przy kursie 5 PLN dysponuje 1000 EURO Przy kursie 3 PLN dysponuje 1666 EURO

Polityka pieniężna w reżimie sztywnego kursu walutowego: Załóżmy że Bank Centralny chce obniżyć inflację: Co robi ? Podnosi stopy procentowe !!!! Co to powoduje ? Napływ kapitału (czyli popyt na złotego)

Wykres 3 Kurs EURPLN w latach 1999 -2009  

kursy krzyżowe, krosowe (cross-rate) Aby dowiedzieć się jaka jest relacja dolara kanadyjskiego do złotego, trzeba znać ich kurs do dolara amerykańskiego. Jeśli 1USD = 4PLN 1USD = 2CAD to 1CAD = 2PLN

Kursy wzajemne walut z 18.03.2010 r. przykład: 1EUR = 1,369 USD ; 1EUR = 0,89 GBP Źródło: „Rzeczpospolita” 18.03.2010 r.

Przypadek 1 Mamy kursy walutowe: EUR/PLN EUR/USD „wspólna waluta” (EUR)  waluta bazowa ROZWIĄZANIE: PLN/USD = EUR/USD : EUR/PLN lub USD/PLN = EUR/PLN : EUR/USD

Przypadek 2 Mamy kursy walutowe: PLN/EUR USD/EUR „wspólna waluta” (EUR)  waluta kwotowana ROZWIĄZANIE: PLN/USD = PLN/EUR : USD/EUR lub USD/PLN = USD/EUR : EPLN/EUR

Przypadek 3 Mamy kursy walutowe: PLN/EUR EUR/USD „wspólna waluta” (EUR) waluta kwotowana, waluta bazowa ROZWIĄZANIE: PLN/USD = PLN/EUR * EUR/USD lub USD/PLN = 1/(PLN/EUR * EUR/USD)