Dokąd zmierza ludzkość? Eksperyment Calhouna Dr inż. Krzysztof Bogusławski

Eksperyment Calhouna „Mouse Utopia”

Pytania o przyszłość ludzkości Jakie są cele ludzkości? Jakie instynkty nami rządzą? Czy dążymy do jakichś wyższych celów, czy chodzi wyłącznie o rozmnożenie się i walkę o przetrwanie?

Pytania o przyszłość ludzkości John Calhoun stworzył mysi odpowiednik rozwiniętej cywilizacji ludzkiej. Eksperyment został przeprowadzony na myszach w roku 1968 i trwał 4 lata. Mimo wielokrotnych prób efekt końcowy był zawsze ten sam – Nieograniczony dostęp do pokarmu i brak zagrożeń powodował wymarcie populacji.

Formalne założenia (mysi raj): 1.Nieograniczony dostęp do pożywienia, wody oraz materiałów potrzebnych do budowania schronienia. 2.Brak zagrażających życiu drapieżników. 3.Maksymalnie ograniczone rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych (opieka lekarska dla myszy). 4.Jedyne ograniczenie – przestrzeń, która mogła pomieścić maksymalnie 3840 myszy.

Przebieg eksperymentu Faza A – Okres przystosowywania się (dni 0-104) Faza B – Gwałtowny wzrost populacji – okres eksploatacji zasobów (dni ) Faza C – Stagnacja – okres równowagi (dni ) Faza D – Okres wymierania (dni )

Faza A – Okres przystosowywania się Dnia pierwszego do siedliska wpuszczono 4 samce i 4 samice. Początkowo myszy miały problem z przystosowaniem się do środowiska i do siebie nawzajem. Po względnym ustabilizowaniu się sytuacji myszy stworzyły swego rodzaju podział terytorialny i zaczęły budować gniazda. W dniu 104. zaczęły rodzić się pierwsze „nowe” myszy.

Faza B – Gwałtowny wzrost populacji Populacja gryzoni dubluje się co 55 dni. Wykształcenie się rodzaju struktury socjalnej – wielkość miotu jest zależna od „pozycji społecznej” rodziców. Więcej myszy rodzi się w boksach zamieszkałych przez bardziej dominujące samce, podczas gdy mało dominujące myszy mają znikomą ilość potomstwa.

Faza B – Gwałtowny wzrost populacji Mimo tego, że warunki panujące w każdym z boksów były identyczne i dawały jednakowe warunki bytowe, można zauważać gromadzenie się myszy i konsumowanie pokarmu, w konkretnych miejscach. Myszom przestała przeszkadzać obecność innych. Coraz bardziej zauważalny był tłok w „wybranych” boksach.

Faza B – Gwałtowny wzrost populacji Pod koniec fazy B było trzykrotnie więcej osobników nieradzących sobie społecznie (niedominujących w żaden sposób), niż osobników społecznie stabilnych, mających ugruntowaną pozycję (samce dominujące). Wartym odnotowania jest fakt, że stabilnie społeczne osobniki to głównie starsze myszy.

Faza C – Stagnacja – okres równowagi Populacja dubluje się co 145 dni. U samców zanika umiejętność obrony własnego terytorium. Karmiące samice zaczynają być wyraźnie agresywne, niejako przejmując od samców role obrony gniazda. Agresja ta kierowana jest również ku własnemu potomstwu, które bywa atakowane, ranione i zmuszane do opuszczenia gniazda.

Faza C – Stagnacja – okres równowagi Powszechna staje się przemoc. – Samce przestają w jakikolwiek sposób zabiegać o samice. – Zamiast tego atakują się wzajemnie. – Tworzy się rodzaj nowej struktury. Są samce agresywne – bardziej dominujące, jak również bierne – nadmiernie gryzione przez inne. Pojawiają się zachowania homoseksualne. – Bardziej dominujące samce wykorzystują te bardziej bierne, które przyjmują „rolę żeńską”.

Faza C – Stagnacja – okres równowagi U samic pojawia się mechanizm naturalnej antykoncepcji – wchłanianie płodów. – Jest również coraz mniej zapłodnień oraz zanika instynkt rodzicielski. – Skutkiem tego rodzi się coraz mniej młodych. – Pojawiają się także całkiem bezdzietne samice. W połowie fazy C praktycznie wszystkie młode były odrzucane przez matki. – Rozpoczynały one osobne życie, bez wykształcenia jakichkolwiek zachowań emocjonalnych czy społecznych.

Faza C – Stagnacja – okres równowagi Mimo tego, że spodziewanym czynnikiem hamującym wzrost będzie osiągnięcie limitu 3840 osobników, maksymalna populacja wyniosła jedynie Dodatkowo tylko 20% gniazd była stale zajęta.

Faza D – Okres wymierania W dniu 560. zakończył się wzrost populacji. Samice bardzo rzadko zachodzą w ciążę, a nieliczne rodzone młode nie przeżywają. Ostatnie zapłodnienie miało miejsce w dniu 920. Po pewnym czasie populacja całkowicie utraciła zdolność do reprodukcji.

Faza D – Okres wymierania Pojawiły się męskie odpowiedniki samic, tzw. „piękni” („beautiful ones”). Samce te nie wykazywały żadnego zainteresowania samicami, jak również nigdy nie brały udziału w jakichkolwiek konfliktach. Ich zachowanie sprowadzało się wyłącznie do picia, jedzenia, spania, jak również dbania o własny wygląd – (np. czyszczenie futerka, czy nieangażowanie się w walki – brak blizn).

Faza D – Okres wymierania Ostatni tysiąc myszy nie wykształcił w sobie jakichkolwiek reakcji społecznych. Nieznana im była agresja oraz zachowania prowadzące do ochrony gniazda i potomstwa. Nie angażowały się w inne działania niż picie, jedzenie, spanie oraz dbanie o siebie. Osobniki w tym czasie wyglądały wyjątkowo ładnie i zadbanie.

Faza D – Okres wymierania Posiadały zdrowe ciało i dobrze wyglądające oczy. Jednak nie potrafiły poradzić sobie z jakimkolwiek nietypowym bodźcem. Choć wyglądały wyjątkowo dobrze, były również wyjątkowo głupie. W dniu 1588 umiera ostatni osobnik.

Fazy eksperymentu

PODSUMOWANIE Według Johna Calhouna: „Wnioski wyciągnięte z tego eksperymentu były następujące: – gdy całe dostępne miejsce jest zajęte i określone są wszystkie role społeczne, – konkurencja i stres, doświadczane przez jednostki, doprowadzają do całkowitego załamania skomplikowanych zachowań społecznych, ostatecznie pociągając za sobą wymarcie populacji”.

PODSUMOWANIE Brak wyzwań stopniowo pogarsza zachowanie kolejnych pokoleń populacji. Ta degeneracja jest nieunikniona i kończy się wymarciem populacji.

PODSUMOWANIE Moim zdaniem należy zadać sobie dwa pytania: Czy obecna sytuacja jest w jakiś sposób podobna do którejś fazy z eksperymentu? Przy fakcie, że ludzie to nie myszy, czy znajdą się osobniki, które znajdą w sobie inne wyzwanie niż pić, jeść i spać? – Ale co z tego będzie wynikać?

Dziękuję bardzo za uwagę