Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Bartłomiej Jaworski Uniwersytet Wrocławski Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA prezentacja

OCHRONA KLIMATU PROTOKÓŁ Z KIOTO
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii OCHRONA KLIMATU PROTOKÓŁ Z KIOTO

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO Artykuł 2 1. Każda Strona wymieniona w załączniku I, realizując swoje zobowiązania do ilościowo określonego ograniczenia i redukcji emisji zgodnie z art. 3, w celu wspierania zrównoważonego rozwoju: (a) wdroży lub będzie rozwijać kierunki polityki i środki właściwe dla warunków krajowych, takie jak: 3

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO (i) poprawa efektywności energetycznej w odpowiednich sektorach gospodarki krajowej; (ii) ochrona i zwiększenie efektywności pochłaniaczy i zbiorników gazów cieplarnianych nieobjętych Protokołem montrealskim, uwzględniając swoje zobowiązania wynikające z odpowiednich porozumień międzynarodowych w zakresie ochrony środowiska; wspieranie zrównoważonej gospodarki leśnej, zalesiania i odnowień; 4

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO (iii) wspieranie zrównoważonych form gospodarki rolnej w kontekście ochrony klimatu; (iv) badania, wspieranie, rozwój oraz zwiększenie wykorzystania nowych i odnawialnych źródeł energii, technologii pochłaniania dwutlenku węgla oraz zaawansowanych i innowacyjnych technologii przyjaznych dla środowiska; 5

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO (v) stosowanie instrumentów rynkowych oraz stopniowe zmniejszanie lub eliminacja niedoskonałości rynkowych, zachęt podatkowych, zwolnień podatkowych i celnych oraz dotacji, sprzecznych z celami Konwencji, we wszystkich sektorach emitujących gazy cieplarniane; (vi) zachęcanie do wprowadzania w odpowiednich sektorach reform mających na celu wspieranie polityki i środków ograniczających lub redukujących emisje gazów cieplarnianych nieobjętych Protokołem montrealskim; 6

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO (vii) działania w sektorze transportu mające na celu ograniczenie lub redukcję emisji gazów cieplarnianych nieobjętych Protokołem montrealskim; (viii) ograniczenie lub redukcja emisji metanu poprzez jego odzyskiwanie i wykorzystywanie w gospodarce odpadami oraz w produkcji, przesyłaniu i dystrybucji energii; 7

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO (b) będzie współpracować z innymi Stronami wymienionymi w załączniku I w celu zwiększenia indywidualnej i wspólnej efektywności ich polityki i środków przyjętych zgodnie z niniejszym artykułem, na podstawie art. 4 ust. 2 lit. (e) tiret (i) Konwencji. W tym celu Strony te podejmą kroki zmierzające do wymiany doświadczeń i informacji dotyczących polityki i środków, w tym opracują sposoby poprawy ich porównywalności, przejrzystości i efektywności. […] 8

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO 2. Strony wymienione w załączniku I dążą do ograniczenia lub redukcji emisji gazów cieplarnianych nieobjętych Protokołem montrealskim z paliw stosowanych w transporcie lotniczym i morskim poprzez współpracę w ramach, odpowiednio, Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego oraz Międzynarodowej Organizacji Morskiej. 9

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO 3. Strony wymienione w załączniku I dążą do wdrażania polityki i środków zgodnych z niniejszym artykułem w taki sposób, aby zminimalizować szkodliwe oddziaływania, w tym negatywny wpływ zmian klimatu, wpływ na handel międzynarodowy, oraz społeczne, ekologiczne i gospodarcze oddziaływanie wywierane na inne Strony, w szczególności na Strony-państwa rozwijające się, a w szczególności określone w art. 4 ust. 8 i 9, przy uwzględnieniu art. 3 Konwencji. […] 10

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO Artykuł 3 1. W celu zredukowania antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych wymienionych w załączniku A, wyrażonych w ekwiwalencie dwutlenku węgla, w okresie zobowiązań od 2008 do 2012 r., o co najmniej 5 procent poniżej poziomu emisji z 1990 r. Strony wymienione w załączniku I zapewnią, indywidualnie lub wspólnie, iż zagregowane emisje tych gazów nie przekroczą przyznanych im ilości […] 11

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO 2. Do 2005 r. każda Strona wymieniona w załączniku I uczyni znaczący postęp w wypełnianiu zobowiązań wynikających z niniejszego protokołu. 3. Do wypełniania wynikających z niniejszego artykułu zobowiązań dla każdej Strony wymienionej w załączniku I będą wykorzystane zmiany netto emisji gazów cieplarnianych ze źródeł oraz ich pochłaniania wynikającego ze spowodowanych bezpośrednio przez człowieka zmian w użytkowaniu ziemi i w gospodarce leśnej […] 12

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO Artykuł 6 1. Dla wypełnienia zobowiązań wynikających z art. 3 każda Strona wymieniona w załączniku I może przekazać innej takiej Stronie lub od niej nabyć jednostki redukcji emisji powstałe w wyniku realizacji projektów mających na celu redukcję antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych ze źródeł lub zwiększenie ich antropogenicznego pochłaniania we wszystkich sektorach gospodarki, pod warunkiem że: 13

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO (a) każdy projekt został zaakceptowany przez zaangażowane Strony; (b) każdy projekt zapewnia dodatkową redukcję emisji ze źródeł lub zwiększa pochłanianie gazów cieplarnianych w porównaniu do sytuacji, jaka miałaby miejsce, gdyby projekt nie został zrealizowany; (c) Strona nie nabywa jednostek redukcji emisji, jeśli nie wypełnia swoich zobowiązań wynikających z art. 5 i 7 oraz 14

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO (d) nabycie jednostek redukcji emisji uzupełnia działania krajowe podejmowane w celu wypełnienia zobowiązań wynikających z art Konferencja Stron służąca jako spotkanie Stron niniejszego protokołu na swojej pierwszej sesji lub w najbliższym możliwym późniejszym terminie może opracować dalsze wytyczne dotyczące wdrażania niniejszego artykułu, w tym wytyczne dotyczące weryfikacji i sprawozdawczości. […] 15

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO Artykuł 17 Konferencja Stron określi odpowiednie zasady, reguły i wytyczne, w szczególności odnoszące się do weryfikacji, sprawozdawczości i rozliczenia handlu emisjami. Strony wymienione w załączniku B mogą uczestniczyć w handlu emisjami dla celów wywiązania się ze zobowiązań wynikających z art. 3. Handel ten będzie miał charakter uzupełniający w stosunku do działań krajowych mających na celu wypełnienie ilościowych zobowiązań do ograniczenia i redukcji emisji w ramach niniejszego artykułu. 16

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO Artykuł 18 Konferencja Stron […] zatwierdzi na swojej pierwszej sesji odpowiednie i efektywne procedury i mechanizmy określania i postępowania z przypadkami niewypełniania postanowień niniejszego protokołu, w tym opracuje listę proponowanych konsekwencji, biorąc pod uwagę przyczynę, rodzaj, stopień i częstotliwość niewypełniania zobowiązań. Procedury i mechanizmy w ramach niniejszego artykułu, powodujące wiążące konsekwencje zostaną przyjęte w drodze poprawki do niniejszego protokołu. 17

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO Artykuł Każda Strona może zaproponować poprawki do niniejszego protokołu. 18

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO 2. Poprawki do niniejszego protokołu są przyjmowane na sesjach zwyczajnych Konferencji Stron służącej jako spotkanie Stron niniejszego protokołu. Tekst proponowanej poprawki do niniejszego protokołu jest podawany Stronom do wiadomości przez sekretariat co najmniej na sześć miesięcy przed spotkaniem, na którym zostanie zaproponowane jej przyjęcie. Sekretariat przekazuje tekst proponowanych poprawek również Stronom i sygnatariuszom Konwencji oraz depozytariuszowi do wiadomości. 19

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO 3. Strony podejmują wysiłki w celu osiągnięcia porozumienia w sprawie każdej proponowanej poprawki do niniejszego protokołu w drodze konsensusu. Jeżeli wszystkie wysiłki w celu osiągnięcia konsensusu zostaną wyczerpane, a porozumienie nie zostanie osiągnięte, poprawka jest przyjmowana w głosowaniu większością trzech czwartych Stron obecnych na spotkaniu i głosujących. Przyjęta poprawka jest podawana przez sekretariat do wiadomości depozytariuszowi, który rozsyła ją wszystkim Stronom do zatwierdzenia. 20

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO Artykuł Niniejszy protokół wchodzi w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty, w której nie mniej niż 55 Stron Konwencji, obejmujących Strony wymienione w załączniku I, których emisje wynoszą co najmniej 55 % całkowitych emisji dwutlenku węgla w 1990 r. Stron wymienionych w załączniku I, złoży dokumenty ratyfikacji, zatwierdzenia, przyjęcia lub przystąpienia. […] 21

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO Artykuł 26 Do niniejszego protokołu nie można wnosić żadnych zastrzeżeń. 22

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO Artykuł Każda Strona może wycofać się z niniejszego protokołu w jakimkolwiek czasie po upływie trzech lat od wejścia w życie niniejszego protokołu dla tej Strony, w drodze pisemnego powiadomienia depozytariusza. 2. Każde takie wycofanie się wchodzi w życie po upływie jednego roku od dnia otrzymania przez depozytariusza powiadomienia o wycofaniu lub w takim późniejszym terminie, jaki został określony w tym powiadomieniu. […] 23

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PROTOKÓŁ Z KIOTO ZAŁĄCZNIK A Gazy cieplarniane Dwutlenek węgla (CO2) Metan (CH4) Podtlenek azotu (N2O) Fluorowęglowodory (HFC) Perfluorowęglowodory (PFC) Sześciofluorek siarki (SF6) 24

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto protokół wszedł w życie 16 lutego 2005 roku, trzy miesiące po ratyfikowaniu go przez Rosję (4 listopada 2004 roku), wygasł z dniem 31 grudnia 2012 roku 25

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto ważną jego wadą jest prawne ograniczenie co do możliwości ratyfikacji Protokołu z Kioto – mogą go przyjąć wyłącznie państwa które uprzednio przyjęły Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change - UNFCCC) 26

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto na szczycie klimatycznym w Kopenhadze w 2009 roku, który miał uzupełnić Protokół z Kioto konkretnymi zobowiązaniami do ograniczenia emisji, nie udało się doprowadzić do żadnych wiążących ustaleń i powszechnie uznano go za niepowodzenie zagrażające wypełnieniu zobowiązań z Kioto 27

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto stało się to głównym powodem krytyki postanowień protokołu, gdyż za złamanie nie grożą żadne konsekwencje finansowe, a raczej polubowne załatwienie sprawy w ramach mechanizmów łagodzących, takich jak handel emisyjny czy inwestycje w słabiej rozwiniętych krajach, a brak poważniejszych sankcji ekonomicznych i organów, które mogłyby je skutecznie egzekwować, stawia pod znakiem zapytania dostosowanie się niektórych krajów świata do postanowień protokołu 28

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto mechanizmy łagodzące dają poszczególnym sygnatariuszom Protokołu z Kioto możliwość wypełnienia norm także w sytuacjach, w których państwa te nie są w stanie ich spełnić, a formami handlu emisjami są: (1) mechanizm klosza (ang. Bubbles): maksymalny poziom emisji zanieczyszczeń (pułap emisyjny) jest przydzielany grupie zakładów tak, iż mogą one łącznie dokonywać najbardziej efektywnych kosztowo redukcji emisji (zakłady te mogą działać w ramach jednego przedsiębiorstwa) 29

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto (2) mechanizm kompensat (ang. Offsets): zakłady chcące rozszerzyć skalę swojej działalności mogą dokonać inwestycji redukcyjnych w innych zakładach (3) kredyty redukcji emisji (ang. Emission Reduction Credits): zakłady o emisjach poniżej określonego progu (standardu) mogą otrzymywać kredyty redukcji i następnie sprzedawać je zakładom o emisjach powyżej progu 30

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto (4) ograniczenie-handel (ang. Cap-and-Trade): całkowity limit emisji (tak zwana czapka, czyli cap) ustalany jest dla grupy zakładów lub sektorów, a następnie uprawnienia do emisji odpowiadające całkowitemu limitowi rozdzielane są pomiędzy te zakłady – emitentów zanieczyszczeń, zakłady mogą wykorzystać uprawnienia do wypełnienia swych celów redukcyjnych, sprzedać je lub zachować na przyszłe okresy rozliczeniowe 31

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto do największych oponentów Protokołu z Kioto należą USA, największe obiekcje Stanów Zjednoczonych budzi wyjątkowo łagodne potraktowanie Chin – pierwszego na świecie emitenta gazów cieplarnianych, które zostały niemal wyłączone z wymagań protokołu, równocześnie jednak to Chiny i Indie są krajami najszybciej zwiększającymi emisje dwutlenku węgla 32

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto jeżeli Protokół z Kioto zostanie w pełni wprowadzony w życie, to przewiduje się, na skutek jego postanowień, redukcję średniej temperatury globalnej pomiędzy 0,02°C a 0,28°C do roku 2050 33

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto w praktyce skuteczność protokołu oceniana jest jako bliska zeru – Stany Zjednoczone nie podlegając jego ograniczeniom zredukowały emisję o 14 ton per capita, podczas gdy średnia redukcja dla krajów EU27 wyniosła 12 ton per capita (w stosunku do roku bazowego 1990), w tym samym czasie jednak emisja per capita wzrosła o 205 ton w Chinach i o 100 ton w Indiach, ogółem emisja CO₂ od roku bazowego wzrosła ok 49% 34

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto protokół nie został dotychczas podpisany przez Andorę, Sudan Południowy i Watykan, a nie został ratyfikowany przez USA 13 grudnia 2011 Minister Ochrony Środowiska Kanady Peter Kent poinformował o wystąpieniu swojego kraju z Protokołu z Kioto stronami protokołu są obecnie 192 państwa 35

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ocena Protokołu z Kioto zaproponowany przez Komisję Europejską 6 listopada 2013 roku nowy traktat w formie poprawki (Doha amendment) do Traktatu z Kioto nie został jeszcze ratyfikowany przez Unię Europejską 36

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii OCHRONA LASÓW PRZEPISY OGÓLNE / GOSPODARKA LEŚNA / LASY OCHRONNE / PLAN URZĄDZENIA LASU / ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art. 1. Ustawa określa: 1) zasady zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych oraz zasady gospodarki leśnej w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką narodową; […] 38

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art. 2. Przepisy ustawy stosuje się do lasów, bez względu na formę ich własności. 39

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art. 3. Lasem w rozumieniu ustawy jest grunt: 1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) – drzewami i krzewami oraz runem leśnym – lub przejściowo jej pozbawiony: a) przeznaczony do produkcji leśnej lub b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo c) wpisany do rejestru zabytków; 40

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne. 41

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art Lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, zwane dalej „Lasami Państwowymi”. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do lasów: 1) będących w użytkowaniu wieczystym parków narodowych; 2) wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa; 3) będących w użytkowaniu wieczystym na mocy odrębnych przepisów. 42

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 3. W ramach sprawowanego zarządu Lasy Państwowe prowadzą gospodarkę leśną, gospodarują gruntami i innymi nieruchomościami oraz ruchomościami związanymi z gospodarką leśną, a także prowadzą ewidencję majątku Skarbu Państwa oraz ustalają jego wartość. 4. Nadzór nad Lasami Państwowymi sprawuje minister właściwy do spraw środowiska. 43

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art Nadzór nad gospodarką leśną sprawują: 1) minister właściwy do spraw środowiska – w lasach stanowiących własność Skarbu Państwa; 2) starosta – w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa. […] 2. W lasach, przez które przebiega granica powiatów, nadzór nad gospodarką leśną sprawuje starosta, na którego terenie znajduje się większa część obszaru lasu. […] 44

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) gospodarka leśna – działalność leśną w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania – z wyjątkiem skupu – drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów oraz realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu; 45

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 1a) trwale zrównoważona gospodarka leśna – działalność zmierzającą do ukształtowania struktury lasów i ich wykorzystania w sposób i tempie zapewniającym trwałe zachowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego, żywotności i zdolności do wypełniania, teraz i w przyszłości, wszystkich ważnych ochronnych, gospodarczych i socjalnych funkcji na poziomie lokalnym, narodowym i globalnym, bez szkody dla innych ekosystemów; […] 46

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 3) właściciel lasu – osobę fizyczną lub prawną będącą właścicielem albo użytkownikiem wieczystym lasu oraz osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będącą posiadaczem samoistnym, użytkownikiem, zarządcą lub dzierżawcą lasu; 4) zagrożenie trwałości – stan lasu wywołany czynnikami zewnętrznymi lub nieprawidłową gospodarką leśną, wymagający zabiegów zwalczających i ochronnych albo jego przebudowy; […] 47

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 6) plan urządzenia lasu – podstawowy dokument gospodarki leśnej opracowywany dla określonego obiektu, zawierający opis i ocenę stanu lasu oraz cele, zadania i sposoby prowadzenia gospodarki leśnej; 7) uproszczony plan urządzenia lasu – plan opracowywany dla lasu o obszarze co najmniej 10 ha, stanowiącego zwarty kompleks leśny, zawierający skrócony opis lasu i gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz podstawowe zadania dotyczące gospodarki leśnej; 48

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 8) drogi leśne – drogi położone w lasach niebędące drogami publicznymi w rozumieniu przepisów o drogach publicznych; 9) etat cięć – ilość drewna do pozyskania określoną w planie urządzenia lasu lub uproszczonym planie urządzenia lasu, wynikającą z potrzeb odnowienia, pielęgnowania i ochrony lasu oraz zasady trwałości i ciągłości użytkowania; 10) rozmiar pozyskania drewna – wielkość (miąższość) drewna do pozyskania wynikającą z planów gospodarczo-finansowych; 49

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 11) program ochrony przyrody – część planu urządzenia lasu zawierającą kompleksowy opis stanu przyrody, zadania z zakresu jej ochrony i metody ich realizacji, obejmującą zasięg terytorialny nadleśnictwa. […] 3. W lasach, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 2, będących w użytkowaniu wieczystym, określone w ustawie prawa i obowiązki Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa wykonuje użytkownik wieczysty. 50

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA Art Trwale zrównoważoną gospodarkę leśną prowadzi się według planu urządzenia lasu lub uproszczonego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem w szczególności następujących celów: 1) zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą; 51

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA 2) ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze względu na: a) zachowanie różnorodności przyrodniczej, b) zachowanie leśnych zasobów genetycznych, c) walory krajobrazowe, d) potrzeby nauki; 52

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA 3) ochrony gleb i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym; 4) ochrony wód powierzchniowych i głębinowych, retencji zlewni, w szczególności na obszarach wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych; 5) produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu. 53

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA 2. Gospodarka leśna w lasach stanowiących rezerwaty przyrody oraz wchodzących w skład parków narodowych uwzględnia zasady określone w przepisach o ochronie przyrody. 3. Gospodarka leśna w lasach wpisanych do rejestru zabytków i w lasach, na terenie których znajdują się zabytki archeologiczne wpisane do rejestru zabytków, prowadzona jest w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, z uwzględnieniem przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. 54

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA Art. 8. Gospodarkę leśną prowadzi się według następujących zasad: 1) powszechnej ochrony lasów; 2) trwałości utrzymania lasów; 3) ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów; 4) powiększania zasobów leśnych. 55

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA Art W celu zapewnienia powszechnej ochrony lasów właściciele lasów są obowiązani do kształtowania równowagi w ekosystemach leśnych, podnoszenia naturalnej odporności drzewostanów, a w szczególności do: 56

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA 1) wykonywania zabiegów profilaktycznych i ochronnych zapobiegających powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów; 2) zapobiegania, wykrywania i zwalczania nadmiernie pojawiających i rozprzestrzeniających się organizmów szkodliwych; 3) ochrony gleby i wód leśnych. 57

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA 2. W przypadku niewykonania obowiązków, o których mowa w ust. 1, w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa zadania właścicieli lasów określa, w drodze decyzji, starosta. 3. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów. 58

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA Art. 11. Jednostka organizacyjna, osoba fizyczna lub prawna odpowiedzialna za powstanie szkody w lasach jest obowiązana do jej naprawienia według zasad określonych w Kodeksie cywilnym. 59

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA Art W przypadku braku możliwości ustalenia sprawcy szkody w lasach, powstałej w wyniku oddziaływania gazów i pyłów przemysłowych, oraz w przypadku pożarów lub innych klęsk żywiołowych spowodowanych czynnikami biotycznymi albo abiotycznymi, zagrażających trwałości lasów, koszty zagospodarowania i ochrony związane z odnowieniem lub przebudową drzewostanu finansowane są z budżetu państwa. […] 60

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA Art Właściciele lasów są obowiązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ciągłości ich użytkowania, a w szczególności do: 1) zachowania w lasach roślinności leśnej (upraw leśnych) oraz naturalnych bagien i torfowisk; 2) ponownego wprowadzania roślinności leśnej (upraw leśnych) w lasach w okresie do 5 lat od usunięcia drzewostanu; 61

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA 3) pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej; 4) przebudowy drzewostanu, który nie zapewnia osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w planie urządzenia lasu, uproszczonym planie urządzenia lasu lub decyzji, o której mowa w art. 19 ust. 3; 5) racjonalnego użytkowania lasu w sposób trwale zapewniający optymalną realizację wszystkich jego funkcji przez: 62

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA a) pozyskiwanie drewna w granicach nieprzekraczających możliwości produkcyjnych lasu, b) pozyskiwanie surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu w sposób zapewniający możliwość ich biologicznego odtwarzania, a także ochronę runa leśnego. 2. Zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów. […] 63

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA Art. 13a. 1. W celu realizacji trwale zrównoważonej gospodarki leśnej Lasy Państwowe obowiązane są w szczególności do: 1) inicjowania, koordynowania i prowadzenia okresowej oceny stanu lasów i zasobów leśnych oraz prognozowania zmian w ekosystemach leśnych; 2) sporządzania okresowych wielkoobszarowych inwentaryzacji stanu lasów oraz aktualizacji stanu zasobów leśnych; 3) prowadzenia banku danych o zasobach leśnych i stanie lasów. 64

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA 2. Zadania określone w ust. 1 pkt 2 i 3 realizowane są bez względu na formę własności lasów. 65

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA Art Powiększanie zasobów leśnych następuje w wyniku zalesienia gruntów oraz podwyższania produkcyjności lasu w sposób określony w planie urządzenia lasu. 2. Do zalesienia mogą być przeznaczone nieużytki, grunty rolne nieprzydatne do produkcji rolnej i grunty rolne nieużytkowane rolniczo oraz inne grunty nadające się do zalesienia, a w szczególności: 66

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA 1) grunty położone przy źródliskach rzek lub potoków, na wododziałach, wzdłuż brzegów rzek oraz na obrzeżach jezior i zbiorników wodnych; 2) lotne piaski i wydmy piaszczyste; 3) strome stoki, zbocza, urwiska i zapadliska; 4) hałdy i tereny po wyeksploatowanym piasku, żwirze, torfie i glinie. 67

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii GOSPODARKA LEŚNA 2a. Wielkość zalesień, ich rozmieszczenie oraz sposób realizacji określa krajowy program zwiększania lesistości opracowany przez ministra właściwego do spraw środowiska, zatwierdzony przez Radę Ministrów. 3. Grunty przeznaczone do zalesienia określa miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. […] 68

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii LASY OCHRONNE Art. 15. Za lasy szczególnie chronione, zwane dalej „lasami ochronnymi”, mogą być uznane lasy, które: 1) chronią glebę przed zmywaniem lub wyjałowieniem, powstrzymują usuwanie się ziemi, obrywanie się skał lub lawin; 2) chronią zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, regulują stosunki hydrologiczne w zlewni oraz na obszarach wododziałów; 69

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii LASY OCHRONNE 3) ograniczają powstawanie lub rozprzestrzenianie się lotnych piasków; 4) są trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu; 5) stanowią drzewostany nasienne lub ostoje zwierząt i stanowiska roślin podlegających ochronie gatunkowej; 6) mają szczególne znaczenie przyrodniczo-naukowe lub dla obronności i bezpieczeństwa Państwa; 7) są położone: 70

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii LASY OCHRONNE a) w granicach administracyjnych miast i w odległości do 10 km od granic administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców, b) w strefach ochronnych uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 651 i 742), c) w strefie górnej granicy lasów. 71

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PLAN URZĄDZENIA LASU Art Plan urządzenia lasu sporządza się, z zastrzeżeniem ust. 2, na 10 lat, z uwzględnieniem: 1) przyrodniczych i ekonomicznych warunków gospodarki leśnej; 2) celów i zasad gospodarki leśnej oraz sposobów ich realizacji, określonych dla każdego drzewostanu i urządzanego obiektu, z uwzględnieniem lasów ochronnych. 72

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PLAN URZĄDZENIA LASU 2. W przypadkach uzasadnionych stanem lasów, a w szczególności wystąpieniem szkód lub klęsk żywiołowych, plan urządzenia lasu może być opracowany na okresy krótsze niż 10 lat. 3. Zmiana okresu, o którym mowa w ust. 1 i 2, wymaga zgody organu zatwierdzającego plan urządzenia lasu. 73

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PLAN URZĄDZENIA LASU 4. Plan urządzenia lasu powinien zawierać w szczególności: 1) opis lasów i gruntów przeznaczonych do zalesienia, w tym: a) zestawienie powierzchni lasów, gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz lasów ochronnych, b) zestawienie powierzchni lasów z roślinnością leśną (uprawami leśnymi) według gatunków drzew w drzewostanie, klas wieku, klas bonitacji drzewostanów oraz funkcji lasów; 74

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PLAN URZĄDZENIA LASU 2) analizę gospodarki leśnej w minionym okresie; 2a) program ochrony przyrody; 3) określenie zadań, w tym w szczególności dotyczących: a) ilości przewidzianego do pozyskania drewna, określonego oddzielnie jako etat miąższościowy użytków rębnych oraz etat powierzchniowy użytków przedrębnych, b) zalesień i odnowień, c) pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej, 75

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PLAN URZĄDZENIA LASU d) gospodarki łowieckiej, e) potrzeb w zakresie infrastruktury technicznej. 76

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PLAN URZĄDZENIA LASU Art Plany urządzenia lasu sporządza się dla lasów stanowiących własność Skarbu Państwa, z zastrzeżeniem ust Uproszczone plany urządzenia lasu, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, sporządza się dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa oraz dla lasów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. 77

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PLAN URZĄDZENIA LASU 3. Dla lasów rozdrobnionych o powierzchni do 10 ha, niestanowiących własności Skarbu Państwa, zadania z zakresu gospodarki leśnej określa decyzja starosty wydana na podstawie inwentaryzacji stanu lasów. 4. Dla lasów rozdrobnionych o powierzchni do 10 ha, wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, zadania z zakresu gospodarki leśnej na podstawie inwentaryzacji stanu lasów określa nadleśniczy. 78

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PLAN URZĄDZENIA LASU 5. Plany urządzenia lasu oraz uproszczone plany urządzenia lasu sporządzają specjalistyczne jednostki lub inne podmioty wykonawstwa urządzeniowego. 79

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW Art Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, są udostępniane dla ludności. 2. Stałym zakazem wstępu objęte są lasy stanowiące: 1) uprawy leśne do 4 m wysokości; 2) powierzchnie doświadczalne i drzewostany nasienne; 3) ostoje zwierząt; 4) źródliska rzek i potoków; 5) obszary zagrożone erozją. 80

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW 3. Nadleśniczy wprowadza okresowy zakaz wstępu do lasu stanowiącego własność Skarbu Państwa, w razie gdy: 1) wystąpiło zniszczenie albo znaczne uszkodzenie drzewostanów lub degradacja runa leśnego; 2) występuje duże zagrożenie pożarowe; 3) wykonywane są zabiegi gospodarcze związane z hodowlą, ochroną lasu lub pozyskaniem drewna. 81

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW 4. Lasy objęte stałym lub okresowym zakazem wstępu, z wyjątkiem przypadków określonych w ust. 2 pkt 1, oznacza się tablicami z napisem „zakaz wstępu” oraz wskazaniem przyczyny i terminu obowiązywania zakazu. Obowiązek ustawiania i utrzymywania znaków ciąży na nadleśniczym w stosunku do lasów będących w zarządzie Lasów Państwowych oraz na właścicielach pozostałych lasów. 5. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wzór znaku zakazu wstępu do lasu oraz zasady jego umieszczania. 82

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW Art Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa są udostępniane, z uwzględnieniem zakazów zawartych w art. 26 i art. 30, do zbioru płodów runa leśnego: 1) na potrzeby własne; 2) dla celów przemysłowych, z zastrzeżeniem ust. 2 i Zbiór płodów runa leśnego dla celów przemysłowych wymaga zawarcia umowy z nadleśnictwem. 3. Nadleśniczy odmawia zawarcia umowy, w przypadku gdy zbiór runa leśnego zagraża środowisku leśnemu. 83

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW 4. Lokalizowanie pasiek w lasach stanowiących własność Skarbu Państwa jest nieodpłatne. 5. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady ochrony i zbioru płodów runa leśnego oraz zasady lokalizowania pasiek na obszarach leśnych. 84

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW Art. 28. Właściciel lasu niestanowiącego własności Skarbu Państwa może zakazać wstępu do lasu, oznaczając ten las tablicą z odpowiednim napisem. 85

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW Art Ruch pojazdem silnikowym, zaprzęgowym i motorowerem w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast drogami leśnymi jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach. Nie dotyczy to inwalidów poruszających się pojazdami przystosowanymi do ich potrzeb. 1a. Jazda konna w lesie dopuszczalna jest tylko drogami leśnymi wyznaczonymi przez nadleśniczego. 86

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW 2. Postój pojazdów, o których mowa w ust. 1, na drogach leśnych jest dozwolony wyłącznie w miejscach oznakowanych. 3. Przepisy ust. 1 oraz art. 26 ust. 2 i 3, a także art. 28, nie dotyczą wykonujących czynności służbowe lub gospodarcze: 1) pracowników nadleśnictw; 2) osób nadzorujących gospodarkę leśną oraz kontrolujących jednostki organizacyjne Lasów Państwowych; […] 87

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW Art W lasach zabrania się: 1) zanieczyszczania gleby i wód; 2) zaśmiecania; 3) rozkopywania gruntu; 4) niszczenia grzybów oraz grzybni; 5) niszczenia lub uszkadzania drzew, krzewów lub innych roślin; 6) niszczenia urządzeń i obiektów gospodarczych, turystycznych i technicznych oraz znaków i tablic; 88

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW 7) zbierania płodów runa leśnego w oznakowanych miejscach zabronionych; 8) rozgarniania i zbierania ściółki; 9) wypasu zwierząt gospodarskich; 10) biwakowania poza miejscami wyznaczonymi przez właściciela lasu lub nadleśniczego; 11) wybierania jaj i piskląt, niszczenia lęgowisk i gniazd ptasich, a także niszczenia legowisk, nor i mrowisk; 12) płoszenia, ścigania, chwytania i zabijania dziko żyjących zwierząt; 89

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW 13) puszczania psów luzem; 14) hałasowania oraz używania sygnałów dźwiękowych, z wyjątkiem przypadków wymagających wszczęcia alarmu. 2. Przepisy ust. 1 pkt 3 i 5 nie dotyczą czynności związanych z gospodarką leśną, a pkt 12–14 nie dotyczą polowań. 90

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY UDOSTĘPNIANIA LASÓW 3. W lasach oraz na terenach śródleśnych, jak również w odległości do 100 m od granicy lasu, zabrania się działań i czynności mogących wywołać niebezpieczeństwo, a w szczególności: 1) rozniecania ognia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu przez właściciela lasu lub nadleśniczego; 2) korzystania z otwartego płomienia; 3) wypalania wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych. […] 91

OCHRONA PRZYRODY PRZEPISY OGÓLNE / FORMY OCHRONY PRZYRODY
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii OCHRONA PRZYRODY PRZEPISY OGÓLNE / FORMY OCHRONY PRZYRODY

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art. 1. Ustawa określa cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej oraz krajobrazu. 93

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody: 1) dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów; 2) roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową; 3) zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia; 4) siedlisk przyrodniczych; 5) siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; 94

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 6) tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt; 7) krajobrazu; 8) zieleni w miastach i wsiach; 9) zadrzewień. 2. Celem ochrony przyrody jest: 1) utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów; 2) zachowanie różnorodności biologicznej; 95

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 3) zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego; 4) zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony; 5) ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień; 6) utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody; 96

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 7) kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody. 97

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art. 5. Użyte w ustawie określenia oznaczają: […] 1d) integralność obszaru Natura 2000 – spójność czynników strukturalnych i funkcjonalnych warunkujących zrównoważone trwanie populacji gatunków i siedlisk przyrodniczych, dla ochrony których zaprojektowano lub wyznaczono obszar Natura 2000; 2) korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt lub grzybów; […] 98

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 2b) obszar Natura 2000 – obszar specjalnej ochrony ptaków, specjalny obszar ochrony siedlisk lub obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, utworzony w celu ochrony populacji dziko występujących ptaków lub siedlisk przyrodniczych lub gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty; 2c) obszar mający znaczenie dla Wspólnoty – projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk, zatwierdzony przez Komisję Europejską w drodze decyzji, który w regionie biogeograficznym, do którego należy, w znaczący sposób przyczynia się do zachowania lub odtworzenia stanu … 99

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE … właściwej ochrony siedliska przyrodniczego lub gatunku będącego przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także może znacząco przyczynić się do spójności sieci obszarów Natura 2000 i zachowania różnorodności biologicznej w obrębie danego regionu biogeograficznego; w przypadku gatunków zwierząt występujących na dużych obszarach obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty jest obszar w obrębie naturalnego zasięgu takich gatunków, charakteryzujący się fizycznymi lub biologicznymi czynnikami istotnymi dla ich życia lub rozmnażania; 100

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 2d) obszar morski – polski obszar morski w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm.3); 2e) krajobraz – krajobraz w rozumieniu art. 2 pkt 16e ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r. poz. 199, 443 i 774); 101

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 2f) krajobraz kulturowy – krajobraz kulturowy w rozumieniu art. 3 pkt 14 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r. poz oraz z 2015 r. poz. 397 i 774); 3) obszar specjalnej ochrony ptaków – obszar wyznaczony, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej, do ochrony populacji dziko występujących ptaków jednego lub wielu gatunków, w którego granicach ptaki mają korzystne warunki bytowania w ciągu całego życia, w dowolnym jego okresie albo stadium rozwoju; 102

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 4) ochrona częściowa – ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów dopuszczającą możliwość redukcji liczebności populacji oraz pozyskiwania osobników tych gatunków lub ich części; 5) ochrona czynna – stosowanie, w razie potrzeby, zabiegów ochronnych w celu przywrócenia naturalnego stanu ekosystemów i składników przyrody lub zachowania siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów; 103

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 6) ochrona ex situ – ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów poza miejscem ich naturalnego występowania oraz ochronę skał, skamieniałości i minerałów w miejscach ich przechowywania; 7) ochrona in situ – ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów, a także elementów przyrody nieożywionej, w miejscach ich naturalnego występowania; 8) ochrona krajobrazowa – zachowanie cech charakterystycznych danego krajobrazu; 104

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 9) ochrona ścisła – całkowite i trwałe zaniechanie bezpośredniej ingerencji człowieka w stan ekosystemów, tworów i składników przyrody oraz w przebieg procesów przyrodniczych na obszarach objętych ochroną, a w przypadku gatunków – całoroczną ochronę należących do nich osobników i stadiów ich rozwoju; […] 12) ostoja – miejsce o warunkach sprzyjających egzystencji roślin, zwierząt lub grzybów zagrożonych wyginięciem lub rzadkich gatunków; 105

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 13) ośrodek rehabilitacji zwierząt – miejsce, w którym jest prowadzone leczenie i rehabilitacja zwierząt dziko występujących, wymagających okresowej opieki człowieka w celu przywrócenia ich do środowiska przyrodniczego; 14) otulina – strefę ochronną graniczącą z formą ochrony przyrody i wyznaczoną indywidualnie dla formy ochrony przyrody w celu zabezpieczenia przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi z działalności człowieka; 106

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 15) pozyskiwanie: a) zbiór roślin lub grzybów gatunków chronionych lub ich części ze stanowisk naturalnych do celów gospodarczych, b) chwytanie, łowienie lub zbieranie zwierząt gatunków chronionych lub ich części i produktów pochodnych do celów gospodarczych, c) (uchylona); […] 107

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 16) różnorodność biologiczna – zróżnicowanie żywych organizmów występujących w ekosystemach, w obrębie gatunku i między gatunkami, oraz zróżnicowanie ekosystemów; […] 17) siedlisko przyrodnicze – obszar lądowy lub wodny, naturalny, półnaturalny lub antropogeniczny, wyodrębniony w oparciu o cechy geograficzne, abiotyczne i biotyczne; 108

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 17a) siedlisko przyrodnicze będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty – siedlisko przyrodnicze, które na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej: a) jest zagrożone zanikiem w swoim naturalnym zasięgu lub b) ma niewielki zasięg naturalny w wyniku regresji lub z powodu ograniczonego obszaru występowania wynikającego z jego wewnętrznych, przyrodniczych właściwości, lub c) stanowi reprezentatywny przykład typowych cech regionu biogeograficznego występującego w państwach członkowskich Unii Europejskiej; 109

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 17b) siedlisko przyrodnicze o znaczeniu priorytetowym – siedlisko przyrodnicze zagrożone zanikiem na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, za którego ochronę Wspólnota ponosi szczególną odpowiedzialność z powodu wielkości jego naturalnego zasięgu mieszczącego się na terytorium tych państw; 18) siedlisko roślin, siedlisko zwierząt lub siedlisko grzybów – obszar występowania roślin, zwierząt lub grzybów w ciągu całego życia lub dowolnym stadium ich rozwoju; 110

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 19) specjalny obszar ochrony siedlisk – obszar wyznaczony, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej, w celu trwałej ochrony siedlisk przyrodniczych lub populacji zagrożonych wyginięciem gatunków roślin lub zwierząt lub w celu odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub właściwego stanu ochrony tych gatunków; […] 111

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Formami ochrony przyrody są: 1) parki narodowe; 2) rezerwaty przyrody; 3) parki krajobrazowe; 4) obszary chronionego krajobrazu; 5) obszary Natura 2000; 6) pomniki przyrody; 7) stanowiska dokumentacyjne; 8) użytki ekologiczne; 9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; 112

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. 2. W drodze porozumienia z sąsiednimi państwami mogą być wyznaczane przygraniczne obszary cenne pod względem przyrodniczym w celu ich wspólnej ochrony. 113

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Utworzenie lub powiększenie obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody jest celem publicznym w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.). 114

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 2. Utworzenie lub powiększenie obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody obejmujące obszary, które stanowią nieruchomości niebędące własnością Skarbu Państwa, następuje za zgodą właściciela, a w razie braku jego zgody – w trybie wywłaszczenia określonym w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. 115

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. 116

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 2. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów. […] 117

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art. 8a. 1. Park narodowy jest państwową osobą prawną w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.). 2. Wykaz parków narodowych stanowi załącznik do ustawy. 118

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art. 8b. 1. Do zadań parków narodowych należy w szczególności: 1) prowadzenie działań ochronnych w ekosystemach parku narodowego, zmierzających do realizacji celów, o których mowa w art. 8 ust. 2; 2) udostępnianie obszaru parku narodowego na zasadach określonych w planie ochrony, o którym mowa w art. 18, lub zadaniach ochronnych, o których mowa w art. 22, i w zarządzeniach dyrektora parku narodowego; 119

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 3) prowadzenie działań związanych z edukacją przyrodniczą. 2. Parki narodowe mogą wykonywać działalność gospodarczą na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.), z ograniczeniami wynikającymi z ustawy. 120

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art. 8c. 1. Organem parku narodowego jest dyrektor parku narodowego. 2. Dyrektor parku narodowego jest powoływany przez ministra właściwego do spraw środowiska, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, oraz przez niego odwoływany. […] 121

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art. 8g. 1. Park narodowy prowadzi samodzielną gospodarkę finansową, pokrywając z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów wydatki na finansowanie zadań określonych w ustawie, w tym zadań Służby Parku Narodowego, oraz kosztów działalności. 2. Podstawą gospodarki finansowej parku narodowego jest roczny plan finansowy. […] 122

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art. 8h. 1. Przychodami parku narodowego są: 1) dotacje z budżetu państwa; 2) dotacje oraz pożyczki z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; 3) dotacje oraz pożyczki z wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej; 4) wpływy z opłat, o których mowa w art. 12 ust. 3; 5) wpływy z opłat pobieranych w związku z działalnością edukacyjną parku narodowego oraz za wstęp do obiektów związanych z tą działalnością; 123

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 6) wpływy z tytułu wynajmu pomieszczeń; 7) wpływy z tytułu dzierżawy, najmu lub użytkowania nieruchomości; 8) wpływy ze sprzedaży produktów uzyskiwane w ramach realizacji zadań wynikających z planu ochrony, o którym mowa w art. 18, lub zadań ochronnych, o których mowa w art. 22; 9) wpływy ze sprzedaży materiałów edukacyjnych, informacyjnych i naukowych; 124

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 10) wpływy ze sprzedaży składników rzeczowych majątku ruchomego; 11) wpływy wynikające z prowadzenia działalności rolniczej; 12) wpływy z tytułu udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie; 13) wpływy z opłat za udostępnienie informacji o zasobach przyrodniczych, kulturowych i kartograficznych; 14) wpływy z tytułu nawiązek orzeczonych wobec sprawców skazanych za wykroczenia przeciwko środowisku; 125

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 15) inne niewymienione przychody wynikające z działalności parku narodowego. 2. Przychodami parku narodowego mogą być: 1) dobrowolne wpłaty; 2) spadki, zapisy i darowizny; 3) świadczenia rzeczowe; 4) wpływy z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony przyrody; 5) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej; 126

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 6) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, niepodlegające zwrotowi, inne niż środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej; 7) dotacje z budżetów jednostek samorządu terytorialnego przeznaczone na realizację zadań związanych z ochroną wartości przyrodniczych lub kulturowych regionu. 127

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 3. Park narodowy, za zgodą ministra właściwego do spraw środowiska wydawaną w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, wyrażoną w drodze decyzji administracyjnej, może zaciągać kredyty i pożyczki do wysokości 60% kwot ujętych w planie finansowym przychodów lub 60% kosztów, na realizację zadań parku narodowego. 4. Przychody, o których mowa w ust. 1 pkt 1–3, 7 i 14 oraz ust. 2 pkt 7, przeznacza się wyłącznie na realizację zadań, o których mowa w art. 8b ust. 1. 128

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Nadzór nad działalnością parków narodowych sprawuje minister właściwy do spraw środowiska. […] 129

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Określenie i zmiana granic parku narodowego następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, które określa jego obszar, przebieg granicy, otulinę i nieruchomości Skarbu Państwa nieoddawane w użytkowanie wieczyste parkowi narodowemu. Rada Ministrów, wydając rozporządzenie, kieruje się rzeczywistym stanem wartości przyrodniczych obszaru. 1a. Likwidacja lub zmniejszenie obszaru parku narodowego następuje wyłącznie w razie bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych i kulturowych jego obszaru. 130

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 1b. Prawo użytkowania wieczystego w stosunku do nieruchomości Skarbu Państwa, które zostały wyłączone z granic parku narodowego w wyniku jego likwidacji lub zmiany jego granic, wygasa z dniem wejścia w życie ustawy o likwidacji parku narodowego albo rozporządzenia w sprawie zmiany jego granic. Minister właściwy do spraw środowiska przekazuje protokolarnie nieruchomości do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa. […] 131

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Na obszarach graniczących z parkiem narodowym wyznacza się otulinę parku narodowego. 2. W otulinie może być utworzona strefa ochronna zwierząt łownych ze względu na potrzebę ochrony zwierząt w parku narodowym. 3. Strefa ochronna zwierząt łownych nie podlega włączeniu w granice obwodów łowieckich. […] 132

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Obszar parku narodowego może być udostępniany w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę w parku narodowym. 2. W planie ochrony parku narodowego, a do czasu jego sporządzenia – w zadaniach ochronnych ustala się miejsca, które mogą być udostępniane, oraz maksymalną liczbę osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach. 3. Za wstęp do parku narodowego lub na niektóre jego obszary oraz za udostępnianie parku narodowego lub niektórych jego obszarów mogą być pobierane opłaty. 133

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 4. Wysokość opłat, o których mowa w ust. 3, ustala dyrektor parku narodowego. 5. Opłata za jednorazowy wstęp do parku nie może przekraczać kwoty 6 zł waloryzowanej o prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęty w ustawie budżetowej. 6. Opłaty, o których mowa w ust. 3, uiszcza się w formie wykupu biletu wstępu jednorazowego lub wstępu wielokrotnego w miejscach pobierania opłat lub wnosi się na rachunek bankowy parku narodowego. 134

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 7. Opłat za wstęp do parku narodowego lub na niektóre jego obszary nie pobiera się od: 1) dzieci w wieku do 7 lat; 2) osób, które posiadają zezwolenie dyrektora parku narodowego na prowadzenie badań naukowych w zakresie ochrony przyrody; 3) uczniów szkół i studentów odbywających zajęcia dydaktyczne w parku narodowym w zakresie uzgodnionym z dyrektorem parku narodowego; 135

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 4) mieszkańców gmin położonych w granicach parku narodowego i gmin graniczących z parkiem narodowym; 5) osób udających się do wyznaczonych w parku narodowym plaż; 6) osób udających się do miejsc kultu religijnego; 7) członków rodziny wielodzietnej w rozumieniu ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz. U. poz. 1863) posiadających ważną Kartę Dużej Rodziny. 136

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 8. Opłatę za wstęp do parku narodowego lub na niektóre jego obszary w wysokości 50% stawki opłaty ustalonej przez dyrektora parku narodowego pobiera się od: 1) uczniów szkół i studentów; 2) emerytów i rencistów; 3) osób niepełnosprawnych; 4) żołnierzy służby czynnej. […] 137

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. 2. Na obszarach graniczących z rezerwatem przyrody może być wyznaczona otulina. […] 138

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. 2. Na obszarach graniczących z parkiem krajobrazowym może być wyznaczona otulina. […] 139

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. […] 140

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje: 1) obszary specjalnej ochrony ptaków; 2) specjalne obszary ochrony siedlisk; 3) obszary mające znaczenie dla Wspólnoty. 2. Obszar Natura 2000 może obejmować część lub całość obszarów i obiektów objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–4 i 6–9. 141

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa ptasia potoczna nazwa dyrektywy 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa¹, stanowiącej wersję skonsolidowaną wcześniejszej dyrektywy EWG 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. o ochronie dziko żyjących ptaków (Directive on the Conservation of Wild Birds) 142

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa ptasia składa się z 20 artykułów i 7 załączników, które precyzują metody jej realizacji, w szczególnych przypadkach, określonych w art. 9 dyrektywy, dopuszcza się, by państwa członkowskie udzielały indywidualnych zezwoleń na odstępstwa od zakazów sformułowanych w dyrektywie 143

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa ptasia cele dyrektywy: (1) ochrona przed wyginięciem wszystkich istniejących współcześnie populacji ptaków występujących w stanie dzikim w UE (2) prawne uregulowanie handlu i odłowu ptaków (3) przeciwdziałanie pewnym metodom ich odłowu i zabijania 144

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa ptasia dyrektywa zobowiązuje do ochrony ptaków przez: (1) stworzenie obszarów specjalnej ochrony ptaków, stanowiących część sieci Natura (2) utrzymanie i zagospodarowania siedlisk ptaków zgodnie z potrzebami ekologicznymi, zarówno w ramach specjalnych obszarów ochrony, jak i poza nimi (3) przywracanie zniszczonych biotopów ptaków 145

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa ptasia (4) tworzenie biotopów dla ptaków (5) zakaz umyślnego zabijania lub chwytania jakichkolwiek ptaków jakimikolwiek metodami (z wyjątkiem w postaci polowań na gatunki ujęte w załączniku nr 2) (6) zakaz umyślnego niszczenia lub uszkadzania gniazd i jaj ptaków lub usuwania ich gniazd 146

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa ptasia (7) zakaz wybierania jaj ptaków dziko występujących oraz zatrzymania tych jaj, nawet gdy są puste (8) zakaz umyślnego płoszenia tych ptaków, szczególnie w okresie lęgowym i wychowu młodych, jeśli mogłoby to mieć znaczenie w odniesieniu do celów dyrektywy (9) zakaz przetrzymywania ptactwa należącego do gatunków, na które polowanie i których chwytanie jest zabronione 147

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa ptasia załącznik nr 1 to lista 182 gatunków ptaków, które powinny być chronione, poprzez ochronę ich siedlisk, na równi z ptakami z tego załącznika są traktowane ptaki wędrowne załączniki nr 2 i 3 określają gatunki ptaków, na które można polować, a upolowanymi handlować, co jest wyjątkiem wobec ogólnego zakazu zabijania ptaków i handlu nimi, jednak nawet na ptaki gatunków wymienionych w tym załączniku nie można polować w okresie ich wędrówki wiosennej, toków ani rozrodu 148

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa ptasia załącznik nr 4 zawiera opis nieakceptowanych form odłowu i zabijania ptaków załącznik nr 5 określa propozycje badań naukowych i eksperymentów 149

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa siedliskowa (dyrektywa habitatowa) potoczna nazwa dyrektywy 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory², będącej elementem prawa Unii Europejskiej, razem z dyrektywą ptasią stanowi podstawę europejskiego systemu ochrony przyrody Natura 2000 150

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa siedliskowa (dyrektywa habitatowa) dyrektywa wskazuje ważne w skali europejskiej gatunki roślin i zwierząt oraz typy siedlisk przyrodniczych: (1) dla których państwa członkowskie zobowiązane są powołać obszary ich ochrony (obszary Natura 2000) (2) które państwa członkowskie zobowiązane są chronić przez ścisłą ochronę gatunkową 151

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa siedliskowa (dyrektywa habitatowa) (3) które są przedmiotem zainteresowania Unii, podlegając gospodarczemu użytkowaniu, które jednak może wymagać kontroli 152

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa siedliskowa (dyrektywa habitatowa) załącznik nr 1 określa typy siedlisk naturalnych ważnych dla Wspólnoty, których ochrona wymaga wyznaczenia specjalnych obszarów szczególnie chronionych załącznik nr 2 wymienia gatunki roślin i zwierząt ważne dla Wspólnoty, których ochrona wymaga wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony 153

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa siedliskowa (dyrektywa habitatowa) załącznik nr 3 przedstawia kryteria wyboru terenów kwalifikujących się do określenia jako tereny mające znaczenie dla Wspólnoty i wyznaczenia jako specjalne obszary ochrony załącznik nr 4 wymienia gatunki roślin i zwierząt ważnych dla Wspólnoty, które wymagają ścisłej ochrony 154

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii dyrektywa siedliskowa (dyrektywa habitatowa) załącznik nr 5 wymienia gatunki roślin i zwierząt ważnych dla Wspólnoty, których pozyskiwanie ze stanu dzikiego i eksploatacja może podlegać działaniom w zakresie zarządzania załącznik nr 6 przedstawia zabronione metody i środki chwytania i zabijania oraz środki transportu 155

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. 156

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 2. Na terenach niezabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu. 157

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 3. Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, kryteria uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody, kierując się potrzebą ochrony drzew i krzewów ze względu na ich wielkość, wiek, pokrój i znaczenie historyczne, a odnośnie tworów przyrody nieożywionej – ze względu na ich znaczenie naukowe, estetyczne i krajobrazowe. 158

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Stanowiskami dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych. 2. Stanowiskami dokumentacyjnymi mogą być także miejsca występowania kopalnych szczątków roślin lub zwierząt. 159

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art. 42. Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej – naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania. 160

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art. 43. Zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne. 161

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Ochrona gatunkowa obejmuje okazy gatunków oraz siedliska i ostoje roślin, zwierząt i grzybów. 162

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 2. Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju lub innych państw członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie przepisów umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. 163

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY 3. W celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być ustalane strefy ochrony. 164

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FORMY OCHRONY PRZYRODY Art Rośliny, zwierzęta i grzyby gatunków zagrożonych wyginięciem w środowisku przyrodniczym podlegają ochronie ex situ w ogrodach zoologicznych, ogrodach botanicznych lub bankach genów. 2. Ochrona ex situ gatunków, o których mowa w ust. 1, powinna zmierzać do przywrócenia osobników tych gatunków do środowiska przyrodniczego. 165

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii OCHRONA ZWIERZĄT PRZEPISY OGÓLNE / ZWIERZĘTA DOMOWE / ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE / ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE DO CELÓW ROZRYWKOWYCH, WIDOWISKOWYCH, FILMOWYCH, SPORTOWYCH I SPECJALNYCH / ZWIERZĘTA WOLNO ŻYJĄCE (DZIKIE) / ZABIEGI NA ZWIERZĘTACH

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. 2. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy. 3. Organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt, współdziałając w tym zakresie z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi. 167

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami kręgowymi, w tym zwierzętami kręgowymi wykorzystywanymi w celach naukowych lub edukacyjnych w zakresie nieuregulowanym w ustawie z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (Dz. U. poz. 266). […] 168

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art. 3. W celu realizacji przepisów ustawy Inspekcja Weterynaryjna oraz inne właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego współdziałają z samorządem lekarsko-weterynaryjnym oraz z innymi instytucjami i organizacjami społecznymi, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. 169

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o: […] 2) „humanitarnym traktowaniu zwierząt” – rozumie się przez to traktowanie uwzględniające potrzeby zwierzęcia i zapewniające mu opiekę i ochronę; […] 4) „menażerii objazdowej” – rozumie się przez to przedsiębiorcę wykonującego działalność w zakresie organizowania obwoźnych wystaw zwierząt; […] 170

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 7) „okrutnych metodach w chowie lub hodowli zwierząt” – rozumie się przez to działania lub zaniechania człowieka prowadzące w sposób oczywisty do zmian patologicznych w organizmie zwierzęcia (somatycznych lub psychicznych), zwłaszcza w postaci skutków znoszenia dotkliwego bólu, przymuszania do określonego zachowania się (uległości) głodem, pragnieniem, działaniem prądu elektrycznego […] bądź innymi zabiegami tego rodzaju, w szczególności karmienie i pojenie zwierząt przemocą; 171

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 8) „okrutnym traktowaniu” – rozumie się przez to wymienione w ustawie przypadki znęcania się nad zwierzętami oraz inne postępowanie właściciela bądź innej osoby, prowadzące do skutków porównywalnych ze skutkami znęcania się; 9) „pielęgnacji” – rozumie się przez to wszystkie aspekty relacji pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem, w szczególności uruchamiane przez człowieka zasoby materialne i niematerialne, aby uzyskać i utrzymać u zwierzęcia stan fizyczny i psychiczny, w którym najlepiej ono znosi warunki bytowania narzucone przez człowieka; 172

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 10) „przeciążaniu zwierząt” – rozumie się przez to zmuszanie do nadmiernego wysiłku energetycznego, nieodpowiadającego możliwościom kondycyjnym zwierzęcia ze względu na jego stan fizyczny i zdrowotny; 11) „rażącym zaniedbaniu” – rozumie się przez to drastyczne odstępstwo od określonych w ustawie norm postępowania ze zwierzęciem, a w szczególności w zakresie utrzymywania zwierzęcia w stanie zagłodzenia, brudu, nieleczonej choroby, w niewłaściwym pomieszczeniu i nadmiernej ciasnocie; 173

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 12) „szczególnym okrucieństwie” – rozumie się przez to przedsiębranie przez sprawcę działań charakteryzujących się drastycznością form i metod, a zwłaszcza działanie w sposób wyszukany lub powolny, obliczony z premedytacją na zwiększenie rozmiaru cierpień i czasu ich trwania; 13) „ubojni” – rozumie się przez to każdy zakład pozostający pod państwową kontrolą sanitarną i weterynaryjną, przeznaczony do wykonywania uboju zwierząt; 174

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 14) „uwięzi” – rozumie się przez to wszelkie urządzenia mechaniczne krępujące swobodę ruchów zwierzęcia, w zakresie możliwości przemieszczania się ponad ustalony zakres, jak też niektóre urządzenia do kierowania ruchami zwierzęcia w sposób zamierzony przez człowieka; 15) „właściwych warunkach bytowania” – rozumie się przez to zapewnienie zwierzęciu możliwości egzystencji, zgodnie z potrzebami danego gatunku, rasy, płci i wieku; 175

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 16) „zwierzętach bezdomnych” – rozumie się przez to zwierzęta domowe lub gospodarskie, które uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone przez człowieka, a nie ma możliwości ustalenia ich właściciela lub innej osoby, pod której opieką trwale dotąd pozostawały; 17) „zwierzętach domowych” – rozumie się przez to zwierzęta tradycyjnie przebywające wraz z człowiekiem w jego domu lub innym odpowiednim pomieszczeniu, utrzymywane przez człowieka w charakterze jego towarzysza; 176

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 18) „zwierzętach gospodarskich” – rozumie się przez to zwierzęta gospodarskie w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich; 19) „zwierzętach laboratoryjnych” – rozumie się przez to zwierzęta laboratoryjne w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych; 177

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 20) „zwierzętach wykorzystywanych do celów specjalnych” – rozumie się przez to zwierzęta, których profesjonalna tresura oraz używanie odbywa się na podstawie odrębnych przepisów, regulujących szczegółowe zasady działania jednostek Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Agencji Wywiadu, Policji, Straży Granicznej i innych formacji podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, służb kontroli celnej, ratownictwa oraz regulujących zasady szkolenia i wykorzystania psów – przewodników osób ociemniałych; 178

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE 21) „zwierzętach wolno żyjących (dzikich)” – rozumie się przez to zwierzęta nieudomowione żyjące w warunkach niezależnych od człowieka; […] 24) „kurczętach brojlerach” – rozumie się przez to ptaki z gatunku Gallus gallus utrzymywane w celu pozyskania mięsa; […] 179

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art. 5. Każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania. 180

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PRZEPISY OGÓLNE Art […] 2. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania uwzględni problematykę ochrony zwierząt w podstawie programowej kształcenia ogólnego. 3. Zarząd województwa przygotowuje i wykonuje program upowszechniania znajomości przepisów ustawy wśród rolników przez wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego. […] 181

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA DOMOWE Art Kto utrzymuje zwierzę domowe, ma obowiązek zapewnić mu pomieszczenie chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody. 2. Zabrania się trzymania zwierząt domowych na uwięzi w sposób stały dłużej niż 12 godzin w ciągu doby lub powodujący u nich uszkodzenie ciała lub cierpienie oraz niezapewniający możliwości niezbędnego ruchu. Długość uwięzi nie może być krótsza niż 3 m. 182

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA DOMOWE Art. 9a. Osoba, która napotka porzuconego psa lub kota, w szczególności pozostawionego na uwięzi, ma obowiązek powiadomić o tym najbliższe schronisko dla zwierząt, straż gminną lub Policję. 183

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA DOMOWE Art Prowadzenie hodowli lub utrzymywanie psa rasy uznawanej za agresywną wymaga zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na planowane miejsce prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa na wniosek osoby zamierzającej prowadzić taką hodowlę lub utrzymywać takiego psa. 2. Zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie wydaje się, a wydane cofa się, jeżeli pies będzie lub jest utrzymywany w warunkach i w sposób, które stanowią zagrożenie dla ludzi lub zwierząt. 184

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA DOMOWE 2a. Organem właściwym w sprawie cofnięcia zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, jest wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa. […] 3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu opinii Związku Kynologicznego w Polsce, ustala, w drodze rozporządzenia, wykaz ras psów uznawanych za agresywne, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i zwierząt. 185

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE Art Kto utrzymuje zwierzęta gospodarskie jest obowiązany do zapewnienia im opieki i właściwych warunków bytowania. 2. Warunki chowu lub hodowli zwierząt nie mogą powodować urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień. […] 4. Zabrania się tuczu gęsi i kaczek na stłuszczone wątroby. […] 186

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE Art Sposób i warunki używania zwierząt do pracy nie mogą stwarzać nieuzasadnionego zagrożenia dla ich życia i zdrowia ani zadawać im cierpienia. 2. Zabrania się w szczególności: 1) przeciążania zwierząt; 2) używania do pracy zwierząt chorych lub niedożywionych; 3) używania uprzęży, wędzideł, rzędów wierzchowych, juków, podków, pojazdów lub narzędzi mogących, ze względu na zły stan techniczny lub niewłaściwą konstrukcję, spowodować obrażenia ciała lub śmierć zwierzęcia; 187

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE 4) używania do popędzania zwierząt przedmiotów lub narzędzi, które mogą spowodować okaleczenie zwierzęcia; 5) zmuszania do wyczerpującego kłusu lub galopu zwierząt ciągnących ładunek; 6) używania do zrywki drewna koni poniżej piątego roku życia. 3. Osoba wykorzystująca zwierzęta do pracy ma obowiązek zapewnić im, w ciągu każdej doby, wypoczynek dla regeneracji sił, właściwy dla danego gatunku. 188

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE DO CELÓW ROZRYWKOWYCH, WIDOWIS … Art Warunki występów, treningów i tresury oraz metody postępowania ze zwierzętami wykorzystywanymi do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych nie mogą zagrażać ich życiu i zdrowiu ani powodować cierpienia. 2. Warunki występów zwierząt, o których mowa w ust. 1, muszą być określone w przygotowanym przez organizatora występu scenariuszu lub odpowiednim programie zatwierdzonym przez Głównego Lekarza Weterynarii albo wskazaną przez niego osobę. 189

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE DO CELÓW ROZRYWKOWYCH, WIDOWIS … 3. Zabrania się stosowania wobec zwierząt farmakologicznych i mechanicznych metod i środków dopingujących. 4. Zwierzęta, o których mowa w ust. 1, powinny mieć zapewniony właściwy wypoczynek. Zabrania się w szczególności wykorzystywania tych zwierząt bezpośrednio po transporcie, bez regeneracji wypoczynkowo-ruchowej. 5. Zwierzętom, o których mowa w ust. 1, należy zapewnić opiekę lekarsko-weterynaryjną. […] 190

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE DO CELÓW ROZRYWKOWYCH, WIDOWIS … Art. 16. Zabrania się wykorzystywania zwierząt w widowiskach i sportach noszących znamiona okrucieństwa, w szczególności zabrania się organizowania walk z udziałem byków, psów, kogutów. 191

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE DO CELÓW ROZRYWKOWYCH, WIDOWIS … Art Do tresury i pokazów dla celów widowiskowo-rozrywkowych mogą być wykorzystywane tylko zwierzęta urodzone i wychowane w niewoli i tylko takie, którym mogą być zapewnione warunki egzystencji stosowne do potrzeb danego gatunku. 2. Tresura zwierząt do celów widowiskowo-rozrywkowych i obronnych nie może być prowadzona w sposób powodujący ich cierpienie. 3. Nie wolno prowadzić tresury zwierząt wyłącznie w celu zwiększenia ich agresywności. 192

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE DO CELÓW ROZRYWKOWYCH, WIDOWIS … 4. Zabrania się zmuszania zwierząt do wykonywania czynności, które powodują ból lub są sprzeczne z ich naturą. 5. Zabrania się działalności menażerii objazdowych. 6. Zabrania się propagowania lub upowszechniania drastycznych scen zabijania, zadawania cierpienia lub innej przemocy, ze strony człowieka, której ofiarami są zwierzęta, chyba że sceny te mają na celu napiętnowanie okrutnego zachowania wobec zwierząt. […] 193

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE DO CELÓW ROZRYWKOWYCH, WIDOWIS … Art Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych mogą być przetrzymywane, hodowane i prezentowane jedynie w stadninach, cyrkach lub bazach cyrkowych oraz w miejscach przeznaczonych dla zwierząt wykorzystywanych do celów specjalnych, pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej. 2. Przetrzymywanie, hodowla lub prezentacja zwierząt, o których mowa w ust. 1, musi być wykonywana w sposób gwarantujący bezpieczeństwo ludzi i zwierząt. 194

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WOLNO ŻYJĄCE (DZIKIE) Art. 21. Zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu, z wyjątkiem tych, o których mowa w art. 33a ust. 1. 195

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WOLNO ŻYJĄCE (DZIKIE) Art Pozyskiwanie zwierząt wolno żyjących (dzikich) w celu preparowania ich zwłok wymaga zezwolenia marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce wykonywania eksponatów. 2. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, wydaje się, jeżeli zwłoki zwierząt będą preparowane wyłącznie w celu naukowym, dydaktycznym lub edukacyjnym. 196

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WOLNO ŻYJĄCE (DZIKIE) 3. W zezwoleniu ustala się warunki i sposób pozyskiwania zwierząt, o których mowa w ust. 1, po uzyskaniu opinii starosty właściwego ze względu na miejsce pozyskiwania tych zwierząt. 4. Przepisów ust. 1–3 nie stosuje się do zwierząt wolno żyjących (dzikich), których pozyskiwanie regulują odrębne przepisy. 5. Zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie wydaje się, a wydane cofa, jeżeli: 197

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WOLNO ŻYJĄCE (DZIKIE) 1) zachodzi uzasadniona potrzeba ochrony zasobów genetycznych; 2) przemawiają za tym względy sanitarne. 198

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZWIERZĘTA WOLNO ŻYJĄCE (DZIKIE) Art. 22a. Pozyskiwanie zwierząt wolno żyjących (dzikich) w celu tworzenia kolekcji spreparowanych zwłok tych zwierząt wymaga zgody marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce tworzenia takiej kolekcji. 199

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZABIEGI NA ZWIERZĘTACH Art Zabiegi lekarsko-weterynaryjne na zwierzętach są dopuszczalne dla ratowania ich życia lub zdrowia oraz dla koniecznego ograniczenia populacji i mogą być przeprowadzane wyłącznie przez osoby uprawnione. 2. Zabiegi lekarsko-weterynaryjne i zootechniczne lub inne zabiegi wynikające z technologii produkcji mogą być wykonywane na zwierzętach wyłącznie przez osoby posiadające kwalifikacje określone odrębnymi przepisami, z zachowaniem koniecznej ostrożności, w sposób zapewniający ograniczenie cierpień i stresu zwierzęcia. 200

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZABIEGI NA ZWIERZĘTACH 3. Zabiegi powodujące ból wykonuje się w znieczuleniu ogólnym albo miejscowym, z wyjątkiem tych zabiegów, które według zasad sztuki weterynaryjnej wykonuje się bez znieczulenia. 201

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii OCHRONA WÓD USTAWA O OCHRONIE I KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA / USTAWA – PRAWO WODNE

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA O OCHRONIE I KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA Art. 18. Wody śródlądowe powierzchniowe i podziemne oraz środowisko morskie podlegają ochronie polegającej na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami, zapobieganiu lub przeciwdziałaniu naruszania równowagi przyrodniczej i wywoływania w wodach zmian powodujących ich nieprzydatność dla ludzi, dla świata roślinnego lub zwierzęcego albo dla gospodarki narodowej. 203

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA O OCHRONIE I KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA Art. 19. Jeżeli zamierzone korzystanie z wód śródlądowych lub wód tworzących środowisko morskie może spowodować znaczne przekształcenie środowiska, jednostka organizacyjna podejmująca działalność inwestycyjną lub eksploatacyjną jest obowiązana opracować program przedsięwzięć i zadań niezbędnych do nowego ukształtowania środowiska zapewniającego równowagę przyrodniczą. Działalność zmierzająca do nowego ukształtowania środowiska stanowi część składową przedsięwzięcia związanego z korzystaniem z wód. 204

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA O OCHRONIE I KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA Art Przy przygotowywaniu i wykonywaniu robót polegających na regulacji wód oraz budowie wałów przeciwpowodziowych uwzględnia się potrzebę zachowania dolin rzecznych oraz obszarów zalewowych w stanie równowagi przyrodniczej i utrzymania różnorodności biologicznej. 205

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA O OCHRONIE I KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA 2. Przy przygotowywaniu i wykonywaniu robót melioracyjnych, odwodnień budowlanych oraz innych robót ziemnych zmieniających stosunki wodne jednostki organizacyjne i osoby fizyczne są obowiązane stosować środki zapewniające zachowanie równowagi przyrodniczej i różnorodności biologicznej, w tym zwłaszcza odpowiednich stosunków wodnych w glebie. 3. Wojewoda w drodze decyzji ustala warunki prowadzenia robót, o których mowa w ust. 1 i 2. 206

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA O OCHRONIE I KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA Art. 21. Wody podziemne i obszary ich zasilania podlegają szczególnej ochronie, polegającej zwłaszcza na niedopuszczeniu do zanieczyszczenia wód oraz zapobieganiu i przeciwdziałaniu szkodliwym wpływom na obszary ich zasilania. 207

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA O OCHRONIE I KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA Art Rada powiatu w drodze uchwały ograniczy lub zakaże używania jednostek pływających lub niektórych ich rodzajów na określonych ciekach lub zbiornikach wodnych, jeżeli jest to konieczne do utrzymania środowiska we właściwym stanie. 1a. Na wodach żeglownych ograniczenia lub zakazy, o których mowa w ust. 1, wprowadza, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej. 208

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA O OCHRONIE I KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA 2. Przepis ust. 1 i ust. 1a nie dotyczy używania jednostek pływających związanych z utrzymaniem cieków lub zbiorników wodnych. 209

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA O OCHRONIE I KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA Art. 24. Szczegółowe zasady gospodarki wodnej i ochrony wód, a także zasady ochrony środowiska morskiego oraz organy administracji państwowej właściwe w sprawach tej ochrony określają przepisy szczególne. 210

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE Art Wody, jako integralna część środowiska oraz siedliska dla zwierząt i roślin, podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją stanowią własność. 2. Celem ochrony wód jest osiągnięcie celów środowiskowych dla jednolitych części wód powierzchniowych, jednolitych części wód podziemnych oraz obszarów chronionych, o których mowa w art. 113 ust. 4, a także poprawa jakości wód oraz biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na terenach podmokłych. 211

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 3. Realizując cel, o którym mowa w ust. 2, należy zapewnić, żeby wody, w zależności od potrzeb, nadawały się do: 1) zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia; 2) rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych; 2a) wykorzystywania do kąpieli; 3) bytowania ryb i innych organizmów wodnych w warunkach naturalnych, umożliwiających ich migrację. […] 212

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 5a. Ochrona wód jest realizowana w szczególności z uwzględnieniem wyników oceny stanu wód podziemnych oraz wyników oceny stanu wód powierzchniowych. 5b. Ocena stanu wód podziemnych obejmuje ocenę stanu ilościowego wód podziemnych i ich stanu chemicznego oraz określenie dobrego stanu wód podziemnych, w tym dobrego stanu ilościowego wód podziemnych i dobrego stanu chemicznego wód podziemnych, dokonywane w ramach oceny stanu jednolitych części wód podziemnych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 38a ust. 1. 213

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 5c. Ocena stanu wód powierzchniowych obejmuje klasyfikację stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego tych wód oraz określenie dobrego stanu ekologicznego, dobrego potencjału ekologicznego oraz dobrego stanu chemicznego wód powierzchniowych, dokonywane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 38a ust. 2 i 3. […] 214

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE Art. 38c. 1. Ochrona wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem obejmuje łącznie: 1) ograniczanie emisji do wód ze źródeł zanieczyszczeń punktowych przy zastosowaniu dopuszczalnych wartości emisji rozumianych jako masa, stężenie lub poziom emisji substancji lub energii, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1, wynikających z najlepszych dostępnych technik w rozumieniu art. 3 pkt 10 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, które nie powinny być przekraczane w określonym w nich czasie; 215

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 2) ograniczanie emisji do wód ze źródeł zanieczyszczeń obszarowych, przez określenie jej warunków, z uwzględnieniem najlepszych dostępnych praktyk w zakresie ochrony środowiska, o których mowa w szczególności w przepisach ustawy, a także w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. 216

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 2. Jeżeli przepisy prawa Unii Europejskiej dotyczące ochrony wód przed zanieczyszczeniem wymagają zastosowania bardziej rygorystycznych dopuszczalnych wartości emisji niż te, o których mowa w ust. 1, stosuje się bardziej rygorystyczne dopuszczalne wartości emisji, wynikające z tych przepisów. 217

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE Art. 38d. 1. Celem środowiskowym dla jednolitych części wód powierzchniowych niewyznaczonych jako sztuczne lub silnie zmienione, jest ochrona, poprawa oraz przywracanie stanu jednolitych części wód powierzchniowych, tak aby osiągnąć dobry stan tych wód, a także zapobieganie pogorszeniu ich stanu. 218

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 2. Celem środowiskowym dla sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych jest ochrona tych wód oraz poprawa ich potencjału ekologicznego i stanu chemicznego, tak aby osiągnąć dobry potencjał ekologiczny i dobry stan chemiczny wód powierzchniowych, a także zapobieganie pogorszeniu ich potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego. 219

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 3. Cele, o których mowa w ust. 1 i 2, realizuje się przez podejmowanie działań zawartych w programie wodno-środowiskowym kraju, w szczególności działań polegających na: 1) stopniowej redukcji zanieczyszczeń powodowanych przez substancje priorytetowe oraz substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1; 220

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 2) zaniechaniu lub stopniowym eliminowaniu emisji do wód powierzchniowych substancji priorytetowych oraz substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wykaz substancji priorytetowych, o których mowa w ust. 3, uwzględniając przepisy prawa Unii Europejskiej dotyczące substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej. 221

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE Art. 38e. 1. Celem środowiskowym dla jednolitych części wód podziemnych jest: 1) zapobieganie lub ograniczanie wprowadzania do nich zanieczyszczeń; 2) zapobieganie pogorszeniu oraz poprawa ich stanu; 3) ochrona i podejmowanie działań naprawczych, a także zapewnianie równowagi między poborem a zasilaniem tych wód, tak aby osiągnąć ich dobry stan. 222

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE Art. 38i. 1. Dopuszczalne jest czasowe pogorszenie stanu jednolitych części wód, jeżeli jest ono wynikiem zjawisk o charakterze naturalnym lub skutkiem siły wyższej, nadzwyczajnych lub niemożliwych do przewidzenia, w szczególności ekstremalnych zjawisk powodziowych lub długotrwałej suszy, zdarzeń o charakterze terrorystycznym, zakłócenia funkcjonowania infrastruktury krytycznej […] lub niedających się przewidzieć katastrof, oraz jeżeli zostaną spełnione następujące warunki: 223

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 1) zostały podjęte działania mające na celu zapobieżenie dalszemu pogorszeniu stanu wód, które nie zagrożą realizacji celów środowiskowych dla pozostałych wód; 2) w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza zostały ustalone warunki i wskaźniki kwalifikowania okoliczności i zjawisk, powodujących czasowe pogorszenie stanu jednolitych części wód; 224

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 3) działania, o których mowa w pkt 1 i 4, zostały zawarte w programie wodno-środowiskowym kraju i nie zagrożą przywróceniu poprzedniego stanu jednolitych części wód, gdy ustąpią przyczyny czasowego pogorszenia stanu tych wód; 4) oddziaływania okoliczności i zjawisk, powodujących czasowe pogorszenie stanu jednolitych części wód, są corocznie analizowane i zostały podjęte działania mające na celu przywrócenie poprzedniego stanu jednolitych części wód, tak szybko, jak jest to możliwe w warunkach racjonalnego działania; 225

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 5) opis skutków okoliczności i zjawisk oraz podjętych i kontynuowanych działań, o których mowa w pkt 1 i 4, zostanie zawarty w najbliższej aktualizacji planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza. 2. Nie stanowi czasowego pogorszenia stanu jednolitych części wód tymczasowe wahanie stanu […], jeżeli jest ono związane z utrzymywaniem wód powierzchniowych oraz morskich wód wewnętrznych i brzegu morskiego zgodnie z interesem publicznym, o ile stan tych wód jest przywracany bez konieczności prowadzenia działań naprawczych. 226

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE Art. 38j. 1. Dopuszczalne jest nieosiągnięcie dobrego stanu ekologicznego oraz niezapobieżenie pogorszeniu stanu ekologicznego oraz dobrego potencjału ekologicznego, jeżeli: 1) jest ono skutkiem nowych zmian właściwości fizycznych tych wód albo 2) niezapobieżenie pogorszenia się stanu tych wód ze stanu bardzo dobrego do dobrego jest wynikiem nowych działań człowieka, zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju i niezbędnych dla rozwoju społeczeństwa. 227

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 2. Dopuszczalne jest nieosiągnięcie dobrego stanu oraz niezapobieżenie pogorszeniu stanu jednolitych części wód podziemnych, o których mowa w art. 38e, jeżeli jest ono skutkiem: 1) nowych zmian właściwości fizycznych jednolitych części wód powierzchniowych albo 2) zmian poziomu zwierciadła tych wód. 228

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: 1) podejmowane są wszelkie działania, aby łagodzić skutki negatywnych oddziaływań na stan jednolitych części wód; 2) przyczyny zmian i działań, o których mowa w ust. 1 i 2, są szczegółowo przedstawione w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza; 229

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 3) przyczyny zmian i działań, o których mowa w ust. 1 i 2, są uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym, a pozytywne efekty dla środowiska i społeczeństwa związane z ochroną zdrowia, utrzymaniem bezpieczeństwa oraz zrównoważonym rozwojem przeważają nad korzyściami utraconymi w następstwie tych zmian i działań; 230

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 4) zakładane korzyści wynikające ze zmian i działań, o których mowa w ust. 1–3, nie mogą zostać osiągnięte przy zastosowaniu innych działań, korzystniejszych z punktu widzenia interesów środowiska, ze względu na negatywne uwarunkowania wykonalności technicznej lub nieproporcjonalnie wysokie koszty w stosunku do spodziewanych korzyści. 231

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE Art Zabrania się wprowadzania ścieków: 1) bezpośrednio do wód podziemnych; 2) do wód: a) powierzchniowych, jeżeli byłoby to sprzeczne z warunkami wynikającymi z istniejących form ochrony przyrody, utworzonych stref ochrony zwierząt łownych albo ostoi na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, a także stref ochronnych oraz obszarów ochronnych ustanowionych na podstawie art. 58 i art. 60, 232

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE b) powierzchniowych w obrębie kąpielisk, plaż publicznych nad wodami oraz w odległości mniejszej niż 1 kilometr od ich granic, c) stojących, d) jezior oraz do ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków do jeziora byłby krótszy niż 24 godziny; 3) do ziemi: 233

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE a) jeżeli byłoby to sprzeczne z warunkami wynikającymi z istniejących form ochrony przyrody, utworzonych stref ochrony zwierząt łownych albo ostoi na podstawie ustawy o ochronie przyrody, a także stref ochronnych oraz obszarów ochronnych ustanowionych na podstawie art. 58 i 60, b) zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1, jeżeli byłoby to niezgodne z warunkami określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 3, 234

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE c) w pasie technicznym, o którym mowa w art. 23, d) jeżeli stopień oczyszczania ścieków lub miąższość utworów skalnych nad zwierciadłem wód podziemnych nie stanowi zabezpieczenia tych wód przed zanieczyszczeniem, e) w odległości mniejszej niż 1 kilometr od granic kąpielisk oraz plaż publicznych nad wodami. […] 235

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE Art Zabrania się: 1) wprowadzania do wód odpadów, w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, z późn. zm.), oraz ciekłych odchodów zwierzęcych; 236

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 2) spławiania do wód śniegu wywożonego z terenów zanieczyszczonych, a w szczególności z centrów miast, terenów przemysłowych, terenów składowych, baz transportowych, dróg o dużym natężeniu ruchu wraz z parkingami, oraz jego składowania na terenach położonych między wałem przeciwpowodziowym a linią brzegu wody lub w odległości mniejszej niż 50m od linii brzegu wody; 237

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 3) lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, gromadzenia ścieków, odchodów zwierzęcych, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególności ich składowania; 4) mycia pojazdów w wodach powierzchniowych oraz nad brzegami tych wód; 238

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 5) pobierania z wód powierzchniowych wody bezpośrednio do opryskiwaczy rolniczych oraz ich mycia w tych wodach; 6) używania farb produkowanych na bazie związków organiczno-cynowych (TBT) do konserwacji technicznych konstrukcji podwodnych. 239

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE Art Ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi w ramach zwykłego albo szczególnego korzystania z wód powinny być oczyszczone w stopniu wymaganym przepisami ustawy i nie mogą: 1) zawierać: a) odpadów oraz zanieczyszczeń pływających, b) dwuchloro-dwufenylo-trójchloroetanu (DDT), polichlorowanych bifenyli (PCB), polichlorowanych trifenyli (PCT), aldryny, dieldryny, endryny, izodryny, heksachlorocykloheksanu (HCH), 240

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE c) chorobotwórczych drobnoustrojów pochodzących z obiektów, w których leczeni są chorzy na choroby zakaźne; 2) powodować w tych wodach: a) zmian w naturalnej, charakterystycznej dla nich biocenozie, b) zmian naturalnej mętności, barwy, zapachu, c) formowania się osadów lub piany. 2. Zabrania się rozcieńczania ścieków wodą w celu uzyskania ich stanu, składu oraz minimalnego procentu redukcji zanieczyszczeń zgodnego z przepisami. 241

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii USTAWA – PRAWO WODNE 3. Dopuszcza się wprowadzanie do wód lub do ziemi wód opadowych z przelewów kanalizacji deszczowej lub ścieków z przelewów burzowych komunalnej kanalizacji ogólnospławnej na warunkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 3. […] 242

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii opracowano na podstawie Protokół z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zamian klimatu (Dz.U. z 2005 r. Nr 203, poz. 1684)¹ Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 2014 r., poz. 1153)² Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.)³ Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. z 2013 r. poz. 856, z późn. zm.)⁴ Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz.U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196, z późn. zm.)⁵ Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz.U. z 2015 r. poz. 469)⁶

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres