Seksualność: wokół przemian

Prezentacja na temat: "Seksualność: wokół przemian"— Zapis prezentacji:

1 Seksualność: wokół przemian
Między ryōsai kenbo a modan gāru: Przekształcenia w zakresie seksualności i ról społecznych japońskiej kobiety w latach i ich filmowe manifestacje Dawid Głownia, Instytut Sztuk Audiowizualnych UJ

2 Podstawowy problem 1878 1928

3 Fundamentalne pytanie
Dlaczego kino?

4 Projekt przemian epoki Meiji (1868-1912)
datsua nyūō (脱亜入欧) „wyjść z Azji, wejść do Europy” Yukichi Fukuzawa ( ) wakon-yōsai (和魂洋才) „japoński duch, zachodnia technologia” Tadayasu Yoshiazawa ( ) inspiracja: tōyō no dōtoku seiyō no gakugei (東洋道徳西洋芸術) „wschodnia moralność, zachodnia nauka” Shōzan Sakuma ( )

5 „Tradycyjna” japońska rodzina i kobieta
Stereotyp / wyobrażenie: wzajemna bliskość członków rodziny separacja świata świata wewnętrznego (uchi, 内) od zewnętrznego (soto, 外) koncentracją kobiety na pracach domowych oraz wychowywaniu i kształceniu dzieci

6 Kobieta i rodzina przed epoką Meiji
Punkt wyjścia: (do VII w. n.e.) Swoboda w kwestii małżeństwa i seksualności Związki między kobietami i mężczyznami nie wymagające kontraktowego zobowiązania Brak obowiązującej formy rytuału zawarcia małżeństwa Brak wymogu czystości przedmałżeńskiej Częste samodzielne rządy kobiet i współ-rządy kobiety i mężczyzny Pierwszy moment: (VII i VIII w. ne.) centralizacja władzy biurokratyczne rządy Adaptacja scentralizowanego chińskiego modelu administracyjnego Wprowadzenie kodeksu karnego (ritsu, 律)i cywilnego (ryō, 令) Ustanowienie domostwa jako podstawowej jednostki administracyjnej Wprowdzenie konfuncjańskiego modelu rodziny patriarchalnej Wprowadzenie ceremonii legalizującej małżeństwo, pojęcia cudzołóstwa, rozróżnienia statusu żony i kochanki i zakazu przedmałżeńskiego seksu - Uznanie prawa kobiety do posiadania ziemi i majątku Relatywnie niewielki wpływ nowych przepisów na życie rodzinne i seksualne

7 Kobieta i rodzina przed epoką Meiji
Drugi moment: (XIV-XVI w. n.e.) wojny domowe Początkowo: kobiety utrzymały prawo do posiadania ziemi, dziedziczenia według systemu dzielnego i własności niezależnej od swych mężów Od poł. XIV w.: dominuje praktyka przekazywania całego majątku głównemu synowi i udostepnanie kobietom drobnych połaci ziemi tylko na okres ich życia Kult wartości wojennych doprowadził do zmniejszenia się pozycji społecznej kobiety i jej roli publicznej Koncentracja kobiet na zadaniach domowych Korzystniejsza sytuacja kobiet plebejskich Trzeci moment: (XVII w. n.e.) zjednoczenie kraju Intensyfikacja i legitymizacja procesów okresu wojen domowych Pogłębianie się różnic w zakresie rodziny i płci między klasą wojowników i niższymi klasami System rejestracji ziemi uwzględniający niemal wyłącznie mężczyzn Obowiązek przekazywania majątku męskiemu dziedzicowi Rozprzestrzenenie się dyskursu moralistycznego, wymagającego od kobiety godnego i cnotliwego prowadzenia się Utrzymała się duża swoboda w zakresie zawierania i kończenia związków małżeńskich

8 Koncepcja domostwa ie (家)
Złożone pojęcie: fizyczny dom, rzeczywista grupa rodzinna go zamieszkująca (domownicy) i abstrakcyjna grupa rodzinna (ród) reprezentowana przez nazwisko rodowe (zmarli członkowie, nienarodzeni jeszcze członkowie) Obejmuje wszystkich współrezydentów, nawet jeśli nie są krewnymi lub powinowatymi Jednostka produkcyjna i reprodukcyjna utrzymująca się przez wiele pokoleń W epoce Edo wiązała się z jasno określonym modelem rodziny: sprawowanie władzy przez męską „głowę rodziny” stosunki między domownikami oparte na relacji władca – poddany nieegalitarny system dziedziczenia – dziedziczy tylko jeden syn wielopokoleniowość separacja młodszych synów, córka wchodząca do rodu męża silna hierarchia – głowa rodziny, rodzice, żona, krewni, konkubiny, dzieci, służba silna sepracja przestrzenna i funkcjonalna funkcje reprodukcyjne i seksualne pełnione przez konkubiny

9 Rodzina samurajska Były daimyō hanu Ōmura z rodziną, 1872

10 Polityka władz Meiji względem kobiet
? ? ? ? ? ? ? ?

11 Meirokusha (明六社) Arinori Mori (1847-1889) Yukichi Fukuzawa (1835-1901)
Masanao Nakamura ( )

12 Ryōsai kembo (良妻賢母) Dosł. „Dobra żona, mądra matka” Rola kobiety: praca domowa, edukowanie i wychowywanie dzieci Podział obowiązków: meżczyzna pracował zawodowo, żona zarządzała domem Żona jako partnerka męża, związki oparte na bliskości Pole aktywności kobiety ograniczone do uchi – sfery wewnętrznej, domowej Pod koniec XIX wieku ideologia ryōsai kembo stało się oficjalną polityką państwa względem kobiet. Model dominujący w klasie średniej i wyższej, trudny jednak do zrealizowania w przypadku klas niższych

13 Shin-fujin (新婦人) – Nowa Kobieta
Magazyn literacki „Seitō” („Błękitna podwiązka”), 1911 Stowarzyszenie Nowych Kobiet (Shin Fujin Kyōkai), 1919 Kluczowe kwestie: indywidualizm kobieca seksualność samorealizacja równouprawnienie prawa polityczne i obywatelskie macierzyństwo Raichō Hiratsuka ( )

14 Wizerunek Nowej Kobiety
Karykatura z zamieszczona w listopadzie 1915 w sarytycznym piśmie „Osaka Puck” Wizerunek Nowych Kobiet: obecność w miejscach publicznych swobodne zachowanie, zachodni ubiór nowoczesny makijaż alkohol towarzystwo mężczyzn

15 Kobiety w latach 20-tych sengyō shufu – profesjonalne żony
shokugyō fujin – kobiety pracujące modan gāru – nowoczesne dziewczyny rōdō fujin / jokō – pracownice przemysłu Kyoshi Kobayakawa, 1930

16 Modan gāru (モダンガール) Nowoczesna dziewczyna a Nowa kobieta:
żyła w wielkim mieście podążała za zachodnią modą była finansowo i emocjonalnie niezależna sama wybierała partnerów seksualnych była o kilka lat młodsza nie wywodziła się z klas wyższych nie była zaangażowana politycznie Styl życia: kafejki, kina, jazz, zachodni ubiór, prasa kobieca, swoboda seksualna

17 Modan gāru - wizualizacja
1925

18 Modan gāru - wizualizacja
1928

19 Kobieta – matka żołnierza

20 Japońska kobieta okiem kamery
Kino Nippon Gekijō w Tokio w połowie lat 30.

21 Wybrane japońskie gatunki filmowe
Shinpa (新派) – melodramtyzm i sensacyjność, „wyciskacz łez” Keikō-eiga (傾向映画) – „film tendencyjny”, zaangażowany społecznie, o wyraźnym odchyleniu lewicowym Shōmin-geki (庶民劇) – „filmy o zwykłych ludziach”, bohaterowie wywodzący się z klasy średniej, codzienne sytuacje życiowe, struktura epizodyczna, brak wyraźnej intrygi

22 Biała nić wodospadu (Taki no shiraito, 1933)
Taki no Shiraito (Takako Irie) i Kinya Murakoshi (Tokihiko Okada)

23 Dlaczego to zrobiła (Nani ga kanojo o sō saseta ka, 1929)
Uboga młoda dziewczyna Sumiko Nakamura (Keiko Takatsu), po samobójstwie ojca…

24 Dlaczego to zrobiła (Nani ga kanojo o sō saseta ka, 1929)
… trafia do rodziny wuja, która sprzedaje ją…

25 Dlaczego to zrobiła (Nani ga kanojo o sō saseta ka, 1929)
… do cyrku, gdzie niewynagradzana bierze udział w niebezpiecznych pokazach.

26 Dlaczego to zrobiła (Nani ga kanojo o sō saseta ka, 1929)
Po udziale w kradzieży trafia do nędznego, prywatnego domu socjalnego.

27 Dlaczego to zrobiła (Nani ga kanojo o sō saseta ka, 1929)
Otrzymuje pracę w domu radnego, gdzie jest znieważana.

28 Dlaczego to zrobiła (Nani ga kanojo o sō saseta ka, 1929)
Podejmuje pracę u nauczyciela gry na biwie, który próbuje wykorzystać ją seksualnie.

29 Dlaczego to zrobiła (Nani ga kanojo o sō saseta ka, 1929)
Po nieudanej próbie samobójczej trafia do chrześcijańskiego domu poprawczego. Nie mogąc znieść nieludzkiego traktowania podpala go, ginąc w płomieniach.

30 Żona i sąsiadka (Madamu to nyōbō , 1931)
Ryōsai kembo (Kinuyo Tanaka) vs. Modan gāru (Satoko Date)

31 Dama i bordacz (Shukujo to hige, 1931)
? tradycjonalista (Tokihiko Okada) ryōsai kembo (Hikoro Kawasami) modan gāru (Satoko Date) arystokratka (Toshiko Iizuka)

32 Dziękuję za uwagę.