Starożytna rodzina chrześcijańska

Prezentacja na temat: "Starożytna rodzina chrześcijańska"— Zapis prezentacji:

1 Starożytna rodzina chrześcijańska

2 Najstarsze zasady wspólnoty
Nauka dwunastu Apostołów ( Didache): I, 1. Dwie są drogi, jedna droga życia, a druga śmierci – i wielka jest między nimi różnica I, 2. Oto droga życia: Przede wszystkim będziesz miłował Boga, który cię stworzył, następnie zaś bliźniego swego jak siebie samego … I, 4. Powstrzymuj się od umysłowych i cielesnych pożądań … II, 1. A oto dalsze zalecenia nauki: (2) Nie zabijaj, nie cudzołóż, nie uwodź młodych chłopców, nie uprawiaj rozpusty, nie kradnij, nie zajmuj się magią ani czarami, nie zabijaj dzieci przez poronienie, ani nie przyprawiaj ich o śmierć już po urodzeniu … III, 3. Dziecko moje, nie poddawaj się namiętnościom, namiętność bowiem wiedzie do rozpusty. Unikaj słów nieprzyzwoitych i spojrzeń bezwstydnych, bo z tego wszystkiego rodzi się cudzołóstwo.

3 Najstarsze zasady wspólnoty
Nauka dwunastu Apostołów ( Didache): IV, 9. Nie trzymaj twojej ręki z dala od syna lub od córki twoje, lecz już od dzieciństwa ucz ich bojaźni Bożej. IV, 10. Niewolnikowi twemu lub niewolnicy, pokładającej nadzieję w tym samym Bogu, nie dawaj nigdy poleceń ze złością, aby nie przestał bać się Boga, który jest nad nim i nad nami … IV, 11. A wy, niewolnicy, bądźcie poddani waszym panom niby wizerunkom Boga, z szacunkiem i należną bojaźnią. VI, 3. Co do pożywienia, weź na siebie tyle, ile zdołasz, lecz powstrzymuj się bezwzględnie od ofiar składanych bożkom, jest to bowiem kult bogów martwych. XII, 1. Przyjmujcie każdego, kto przychodzi w imię Pana. Później wypróbujecie go i poznacie, potraficie bowiem odróżnić prawą rękę od lewej.

4 Wolne związki i konkubinat
Chrześcijaństwo nie dopuszczało instytucji „małżeństwa na próbę”, ani związków pozamałżeńskich. W bogatych rodzinach jako rozwiązanie problemu młodzieńczego „wyszumienia się” akceptowano konkubinat. Konkubina – focaria – mogła być towarzyszką życia żołnierza, lub służącą i towarzyszką łoża mężczyzny nieżonatego Nawet św. Monika akceptowała „stabilizację” swojego syna, św. Augustyna u boku konkubiny – ubogiej handlarki fiołkami. Nie zezwoliła jednak na małżeństwo, mimo, że oficjalnie uznano Adeodata, syna Augustyna i konkubiny. Kościół z większym zrozumieniem podchodził do konkubinatu wśród ubogich i niewolników, choć starał się skłaniać ich do zawierania małżeństw. Potępiał natomiast zdecydowanie konkubinat jako rozrywkę bogatych. Św. Augustyn - Jeśli nie jesteście żonaci /…/ nie wolna wam mieć konkubiny, kobiety, która później odeślecie, by zawrzeć związek małżeński.

5 Zaręczyny Zaręczyny nie były obowiązkowe, ale jeżeli je zawarto traktowano poważnie. Niewierna narzeczona mogła być karana sądownie (Sulpicjusz Sewer), dla św. Hieronima była cudzołożnicą, a ustawy Konstantyna Wielkiego narzeczoną winną zerwania zaręczyn obligowały do zwrócenia wszystkich podarków jakie dostała od narzeczonego. Kościół zmniejszał rolę ojca w decyzji o narzeczeństwie i małżeństwie, stawiając na równi odpowiedzialność obojga rodziców, a Tertulian bardzo jednoznacznie podkreślał konieczność istnienia zgody obojga zainteresowanych. Ponieważ Ojcowie Kościoła jednomyślnie bronili prawa kobiety do zachowania dziewictwa, wzmacniali automatycznie znaczenie zgody dziewczyny na związek małżeński. Jeszcze silniej niż w obyczaju pogańskim podkreśla się zasadę obopólnej zgody.

6 Ślub W przeciwieństwie do państwowego prawa rzymskiego, Kościół od początku uważał małżeństwo za związek na całe życie i wykluczał możliwość rozwodu. Kościół nie zmienił ceremonii ślubnej Rzymian, usunął z niej jedynie elementy będące zdecydowanie pogańskimi reliktami, np. ofiary dla bogów. Po oficjalnej zgodzie na małżeństwo państwo młodzi składali przysięgę wierności. Jedna z kobiet (univira !)kładła prawą dłoń dziewczyny w dłoni mężczyzny, lub oboje kładli ręce na Ewangelii. Następnie biskup błogosławił małżonków i odczytywano publicznie kontrakt małżeński (tabulae matrimoniales), który redagowano z udziałem biskupa i on też go podpisywał. Podstawowym celem małżeństwa była prokreacja. Wesele trwało siedem dni i nie było wolne od moralnie podejrzanych elementów (np. epitalamion) dlatego synopsy odradzały duchownym udziału w tej części zaślubin, choć nie zabraniały tego w sposób jednoznaczny.

7 Kwestia poślubiania pogan
Małżeństwa mieszane zdarzały się często. Tertulian piętnował je jako cudzołóstwo, św. Cyprian łagodził ten osąd mówiąc tylko o ciężkim grzechu. Co paradoksalne, zwycięstwo chrześcijaństwa przyniosło zwiększenie ilości małżeństw mieszanych. Św. Augustyn przyznaje, że w tej kwestii Pismo Święte nie udziela żadnych wskazówek, jednak sam odradzał małżeństw mieszanych, lub zachęcał do nawracania współmałżonków. Nie wyraził zgody na małżeństwo dziewczyny, którą opiekował się jako biskup z poganinem. Konstancjusz II ustawowo karał małżonków mieszanych par chrześcijańsko – żydowskich jako cudzołożników Synody afrykańskie zabraniały poślubiania poganek i heretyczek synom kapłanów i biskupów.

8 Nowe wartości w małżeństwie chrześcijańskim
Uznanie ważności małżeństwa niewolników. Choć zawarcie małżeństwa niewolników różnych panów zależne jest od zgody właścicieli. Nierozerwalność rodziny dotyczy także dzieci z małżeństw niewolniczych. Nierozerwalność i trwałość związku. Równość małżonków. Wzajemna wierność. Wzmocnienie roli prokreacji Uszanowanie decyzji o stałym zachowaniu dziewictwa Przykładem równego traktowania małżonków jest oburzenie św. Augustyna na prawa karzące tylko cudzołożnice – Bo czy kogoś pociągnięto kiedy do odpowiedzialności sądowej za wejście do domu nierządnicy? Czy kiedy oskarżono kogo przed sądem o rozpustę, popełnioną z pieśniarkami? Czy jest taki żonaty uwodziciel swej służącej, który by uważał to za występek?

9 Patologie w małżeństwie
Prostytucja różnego rodzaju. Czasem będąca sposobem zebrania posagu. Wykorzystywanie seksualne żeńskiej służby domowej Przekonanie, że mężczyzna ma prawo do zdrady, a zona nie. Widowiska mimiczne i związana z nimi zorganizowana prostytucja. Handel kobietami wbrew ich woli. Sprzedawanie do mastropeionów. Dopiero Justynian I Wielki za sprawą swojej żony Teodory wydaje prawa karzące konfiskatą domu, jeżeli mastropos przetrzymuje tam kobiety kupione dla prostytucji wbrew ich woli. Pomniejszanie dzietności lub celowe rezygnowanie z prokreacji (czasami z powodów religijnych – manichejczycy, czy pryscyllianie.

10 Znane małżeństwa z udziałem chrześcijan
Znane przypadki małżeństw mieszanych: Stilichon – Serena Arkadiusz – Atenais Eudokia Honoriusz – Maria i Thermantia Athaulf – Galla Placydia Bonifacjusz – Pelagia Aecjusz – córka Karpiliona i Pelagia Huneryk - Eudocja Rycymer i Alipia