PSYCHOTERAPIA czyli - w poszukiwaniu ZDROWIA I WŁAŚCIWEJ DROGI …

Prezentacja na temat: "PSYCHOTERAPIA czyli - w poszukiwaniu ZDROWIA I WŁAŚCIWEJ DROGI …"— Zapis prezentacji:

1 PSYCHOTERAPIA czyli - w poszukiwaniu ZDROWIA I WŁAŚCIWEJ DROGI …
Lechosław Gapik PSYCHOTERAPIA czyli - w poszukiwaniu ZDROWIA I WŁAŚCIWEJ DROGI …

2 PSYCHOTERAPIA jest formą leczenia
poprzez oddziaływanie na psychikę i ciało pacjenta środkami psychologicznymi. Istnieją liczne koncepcje teoretyczne leżące u podstaw naukowej psychoterapii, ale zawsze jej celem jest uzyskanie korzystnej i możliwie trwałej zmiany w samopoczuciu psychicznym i fizycznym (poprzez korektę funkcjonowania intelektualnego, emocjonalnego oraz społecznego), a także poprawę reakcji psychofizycznych (psychosomatycznych), wskutek aktywizacji procesów samoregulacji.

3 RÓŻNE FORMY PSYCHOTERAPII

4 Lista modalności psychoterapeutycznych wg EAP
Psychologia analityczna (CG Jung) Trening autogenny Terapia behawioralna Biosynteza Terapia praca z ciałem Psychoterapia skoncentrowana na kliencie Psychoterapia komunikatywna Dynamiczna psychoterapia grupowa Analiza egzystencjalna Gestalt Psychoanaliza grupowa Psychoterapia grupowa Hipno-psychoterapia Psychologia indywidualna Integracyjna terapia gestalt Integracyjna psychoterapia Katathym imaguinative psychotherapy Logoterapia Podejście multimodalne Neurolingwistyczna psychoterapia Psychoterapia skoncentrowana na osobie Pozytywna psychoterapia Psychoanaliza Psychodrama Psychodynamiczna / psychoanalityczna psychoterapia Psycho - organiczna analiza Psychosynteza Systemowa terapia rodzin Analiza transakcyjna

5 Prócz wiedzy teoretycznej
PSYCHOTERAPIA jest teatrem a psychoterapeuta zajmuje się specyficznie ukierunkowaną działalnością parateatralną PSYCHOTERAPIA jest psychodramą angażującą wszystkich jej uczestników a więc w równym stopniu psychoterapeutę, jak i pacjentów. Prócz wiedzy teoretycznej i zastosowanej metody LICZY SIĘ: lokalizacja gabinetu urządzenie pomieszczenia wiek psychoterapeuty i pacjenta wzrost, figura, aparycja kostium / ubiór język / treść i forma inne komunikaty niewerbalne mimika gest dystans przestrzenny dotyk tonacja i siła głosu I M P O N D E R A B I L I A Gabinet psychoterapii powinien znajdować się w miejscu łatwo dostępnym, ale z dyskretnym wejściem, dogodnym dojazdem i parkingiem. Urządzenie gabinetu powinno uwzględniać rodzaj przyjmowanych pacjentów, ma wzbudzać zaufanie, dawać poczucie bezpieczeństwa i nie rozpraszać uwagi. W „teatrze” psychoterapii istotną rolę odgrywa wiek psychoterapeuty, powinien on być starszy od swoich pacjentów, ale różnica wieku raczej nie powinna przekraczać dwóch pokoleń. Inne proporcje wieku wymagają specjalnych umiejętności w zakresie nawiązywania kontaktu.

6 Optymalny wygląd psychoterapeuty powinien lekko przewyższać przeciętny wygląd osób tej grupy społecznej, z której rekrutują się jego pacjenci. Korzystny jest przeciętny wzrost i tusza, sympatyczna aparycja – nie sprawdzają się natomiast w tym zawodzie osoby mające rażące wady kosmetyczne wyglądu (co nie wyklucza inwalidów), z nadmierną potliwością, nieuporządkowanym uzębieniem, nieprzyjemnym zapachem itp. Z drugiej strony trudności w nawiązaniu dobrego kontaktu z pacjentami mają piękne kobiety oraz bardzo przystojni mężczyźni, bo cechy te tworzą nadmierny dystans u pacjentki / pacjenta i powodują powstawanie niekorzystnej relacji emocjonalnej – nastawienia nieufnego, niechętnego a nawet agresywnego lub przeciwnie, zakochiwania się w psychoterapeutce / psychoterapeucie. Należy pamiętać o tym, że psychoterapeuci pełnią dla wielu swoich pacjentów nieświadomą rolę wzorca identyfikacyjnego i to nie tylko w zakresie zdrowia psychicznego i stylu życia – dlatego musi to być wzorzec atrakcyjny ale osiągalny, nie nazbyt odległy. I M P O N D E R A B I L I A W pracy psychoterapeuty bardzo ważny jest ubiór. Powinien być nie tylko schludny, a nawet do pewnego stopnia elegancki (bez przesady), jednakże nie rozpraszający formą (np. kolorem) uwagi pacjentów. Nie może to być również strój stanowiący prowokację seksualną – uwaga ta dotyczy również używanych kosmetyków i zapachów. Wpływ na efekty psychoterapii ma także nasza pantomimika i ewentualny dotyk podkreślający tworzoną relację terapeutyczną – jest to ten szczególny rodzaj aktorstwa, którego nauczamy na szkoleniach specjalistycznych. Język w komunikacji werbalnej z pacjentem odgrywa istotną role ponieważ zawiera również dużą ilość (często równie ważnych) komunikatów niewerbalnych zawartych w dobieranym słownictwie (naukowym, popularnym a w uzasadnionych przypadkach nawet trywialnym), w intonacji, akcentacji, głośności wypowiedzi, itp.

7 PSYCHOTERAPIA OSOBOWOSCI AKTYWIZACJA SYSTEMU IMMUNOLOGICZNEGO
Trzy główne cele psychoterapii: (mogą być realizowane autonomicznie lub komplementarnie) OD NADMIERNEGO STRESU UWOLNIENIE PACJENTA PSYCHOTERAPIA OSOBOWOSCI AKTYWIZACJA SYSTEMU IMMUNOLOGICZNEGO 1 CEL 2 CEL 3 CEL

8 W SPOSOBIE GOSPODAROWANIA ENERGIĄ ŻYCIOWĄ
UWOLNIENIE PACJENTA OD NADMIERNEGO STRESU 1 CEL TERAPEUTYCZNA ZMIANA W SPOSOBIE GOSPODAROWANIA ENERGIĄ ŻYCIOWĄ STRES

9 Różnimy się znacznie indywidualną odpornością na stres
ODPORNOŚĆ NA STRES Różnimy się znacznie indywidualną odpornością na stres i wynika to z wielu czynników: Cech genetycznych (na które nie mamy wpływu a to one wyznaczają typ układu nerwowego, poziom indywidualnej wrażliwości, itp.); Sposobu wychowania budującego odporność na stres lub wręcz przeciwnie; Doświadczeń indywidualnych (ewentualnych urazów psychicznych wyniesionych z uprzednich a szczególnie – podobnych sytuacji); Umiejętności nabytych, np. przejścia przez różne formy treningu antystresowego; Wieku

10 STRES A UTRATA ENERGII ŻYCIOWEJ (UWAGA: czynnik bardzo istotny dla oceny skutków działania stresu w różnym wieku) 20 lat 50 lat 80 lat

11 SPOSOBY OBNIŻANIA POZIOMU STRESU I ODREAGOWYWANIA EMOCJI:
sen, radosne życie osobiste, seks, aktywny wypoczynek, sport, spotkania towarzyskie, oglądanie widowisk, filmów, rozrywki umysłowe. objadanie się, patologiczne odchudzanie się, pijaństwo, narkotyzowanie się, obsesyjny seks, zachowania agresywne, bójki, samookaleczanie się.

12 PSYCHOTERAPIA OSOBOWOSCI
2 CEL ZMIANA FUNKCJONOWANIA OSOBOWOŚCI (głównie w zakresie funkcjonowania: intelektualnego, emocjonalnego i społecznego)

13 EMOCJE TOWARZYSZĄCE NASZYM ZACHOWANIOM
? Emocje destruktywnie wpływające na zachowanie

14 CECHY EMOCJI Afektywny charakter emocji – emocje są zawsze przyjemne lub nieprzyjemne (nie ma emocji obojętnych); Aktywizacyjny charakter emocji – emocje wywołują różnorodne reakcje psychosomatyczne; Majoryzujący charakter emocji – emocje modyfikują inne procesy psychiczne, podporządkowują je sobie; Odruchowy charakter emocji – emocje pojawiają się wyłącznie jako reakcje odruchowe (w ogromnej większości są to odruchy warunkowe).

15 MECHANIZM BŁĘDNEGO KOŁA: Od wzmożonego napięcia emocjonalnego (stresu) do zaburzeń psychosomatycznych i nerwicy… STRES REAKCJE PSYCHOSOMATYCZNE NERWICA

16 Najczęstsze objawy nerwicy
OBJAWY SOMATYCZNE: nadmierna lub zbyt słaba wrażliwość na bodźce, trudności z oddychaniem, uczucie ciasnoty w klatce piersiowej, osłabienie siły mięśniowej, szybkie męczenie się, napięciowy ból głowy, ból żołądka, serca, kręgosłupa, bóle wędrujące po różnych częściach ciała, zawroty głowy, drżenie kończyn, kołatanie serca, zaburzenia snu, odczucie zaburzonego funkcjonowania różnych organów wewnętrznych, zaburzenia erekcji, wytrysk przedwczesny, anorgazmia, oziębłość płciowa, pochwica, ZABURZENIA PROCESÓW POZNAWCZYCH: trudności w koncentracji uwagi, w precyzyjnym spostrzeganiu rzeczywistości, w myśleniu i planowaniu działań, poczucie niemożności dorównania innym w dyskusji, odczuwalne pogorszenie pamięci (zwykle subiektywne), ZABURZENIA EMOCJI: lęk wolno-płynący, nieokreślony niepokój, nagłe napady silnego lęku, lęk przed chorobą psychiczną i jej konsekwencjami dla życia rodzinnego i zawodowego, fobie, czyli patologiczny lęk przed niektórymi przedmiotami, zwierzętami, sytuacjami, przed otwartą lub zamkniętą przestrzenią, przed tłumem, ekspozycją społeczną, wyjazdami, itd., brak motywacji do działania, apatia, przygnębienie lub przeciwnie - stan podwyższonego napięcia, nieuzasadniona i chaotyczna nadmierna aktywność, chwiejność emocji, nagłe zmiany nastroju, płaczliwość, egzaltacje. UWAGA: POWYŻSZE OBJAWY NERWICY NIE MAJĄ PODŁOŻA ORGANICZNEGO!

17 AKTYWIZACJA SYSTEMU IMMUNOLOGICZNEGO
3 CEL TRADYCYJNE SPOSOBY LECZENIA: podawanie środków doustnych iniekcje domięśniowe iniekcje dożylne bezpośrednie leczenie chirurgiczne chorego narządu a) c) PSYCHOTERAPIA PRZEZ A-S-I WZMOCNIENIE HOMEOSTAZY (procesów samoregulacyjnych) b) d)

18 TECHNIKI PSYCHOTERAPII STOSOWANE PRZY A-S-I
nawiązanie specyficznego kontaktu psychicznego specjalistyczne techniki terapii werbalnej, wizualizacja specjalistyczne techniki terapii pozawerbalnej (dotykowe, intonacyjne, pantomimiczne, itp.) hipnoterapia inne sugestie ukryte bodźce podprogowe NIESTOSOWANE W MOIM GABINECIE Wiele lat mojego doświadczenia klinicznego wskazuje na to, że umiejętne stosowanie technik A-S-I przynosi bardzo dobre a niekiedy wręcz zdumiewająco dobre rezultaty terapeutyczne w odniesieniu do różnych zaburzeń nerwicowych oraz chorób somatycznych, które w istocie i tak zawsze są psychosomatyczne! Dlatego po wielu latach poszukiwań techniki te stały się głównymi w mojej pracy psychoterapeutycznej.

19 PSYCHOTERAPIA POPRZEZ A-S-I W GABINECIE AUTORA
Metodę terapeutyczną w obecnej formule wprowadziłem około 15-tu lat temu wobec osób z problemami nerwicowymi i psychosomatycznymi. Teoretycznie metoda ta jest terapią behawioralną polegającą na desensytyzacji (odwrażliwianiu) oraz desensybilizacji (obniżaniu poziomu lęku) a także na neutralizowaniu innych negatywnych emocji, charakterystycznych dla tego typu pacjentów i stanowiących podstawę występujących u nich zaburzeń. Metoda ta zawiera również elementy stymulujące procesy samoregulacyjne w organizmie pacjenta, co pozwala na aktywne samo-przeciwdziałanie istniejącym zaburzeniom i schorzeniom; (są to tzw. „oddziaływania psychoimmunologiczne”).

20 PSYCHOTERAPIA POPRZEZ A-S-I W GABINECIE AUTORA
Mój autorski wkład w tę metodę polega na umiejętnym połączeniu sterowanej relaksacji ze specjalistycznym oddziaływaniem terapeutycznym: werbalnym (słownym) i pozawerbalnym (dotykowym, intonacyjnym, pantomimicznym, itp.). Wykorzystuję przy tym moje ponad dwudziestoletnie doświadczenie w stosowaniu hipnoterapii, aczkolwiek już od kilkunastu lat (od drugiej połowy lat 90-tych) nie stosuję hipnozy, uznając tę metodę za obciążoną różnymi ograniczeniami, mało nowoczesną i zbyt czasochłonną. Opracowaną przeze mnie metodę terapeutyczną stosuję w ten sam sposób do pacjentek, jak i do pacjentów, ponieważ płeć nie ma w tej terapii istotnego znaczenia (tylko w ciągu ostatnich 10-ciu lat przeprowadziłem z dobrym skutkiem kilka tysięcy zabiegów terapeutycznych wykonanych tą metodą). Zmienia się natomiast treść i forma oddziaływań terapeutycznych, które są dopasowywane do indywidualnych problemów poszczególnych pacjentów. Szczegółowy opis stosowanej w moim Gabinecie metody terapeutycznej zawarty jest w artykule opublikowanym na łamach PRZEGLĄDU TERAPEUTYCZNEGO NR 8/2010.

21 CO MA ISTOTNE ZNACZENIE, CZYLI: CZTERY CECHY DOBREJ PSYCHOTERAPII
1 2 WŁAŚCIWA METODA PRAWIDŁOWA DIAGNOZA 3 … i najważniejsze MAKSYMALNA SKUTECZNOŚĆ 4 NAJKRÓTSZY Z MOŻLIWYCH CZAS PSYCHOTERAPII

22 WNIOSKI Długotrwały, nadmierny stres dezorganizuje procesy nerwowe i prowadzi do naruszenia równowagi psychofizycznej oraz chorób. PROBLEM TEN NASILA SIĘ U LUDZI CHORYCH I W ZAAWANSOWANYM WIEKU. Antidotum dla stresu są wszelkie formy radosnego przeżywania, wszelkie pozytywne emocje, których należy świadomie poszukiwać, traktując je jako specyficzne lekarstwo, sprzyjające nie tylko odzyskaniu radości życia, ale również - jego przedłużaniu. W uzasadnionych przypadkach, a szczególnie wówczas, gdy pojawiają się zaburzenia nerwicowe i psychosomatyczne - należy bez zbędnej zwłoki odszukać w pełni kwalifikowanego specjalistę i poddać się PSYCHOTERAPII - metodą dopasowaną do występujących problemów, najbardziej efektywną i skuteczną.

23 Literatura wykorzystana przy redagowaniu tematu prezentacji
Aleksandrowicz, J.W., (1998), Zaburzenia nerwicowe. PZWL. Warszawa. Gapik, L., (1990), Hipnoza i hipnoterapia. PZWL. Warszawa. Gapik, L., (2010), Sugestia i dotyk w terapii nerwic i zaburzeń psychosomatycznych. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY nr 8/2010. Grzesiuk, L., (2005), Psychoterapia. Teoria. Wydawnictwo Psychologii i Kultury. ENETEIA. Warszawa. Grzesiuk, L., (2006), Psychoterapia. Praktyka. Wydawnictwo Psychologii i Kultury. ENETEIA. Warszawa. Haley, J., (1999), Niezwykła terapia. Techniki terapeutyczne Miltona H. Ericksona. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk. Kępiński, A., (1986), Psychopatologia nerwic. PZWL. Warszawa. Kratochvil, S., (1974, 1978) Psychoterapia. PWN. Warszawa. Kubitsky, J., (2008), Vademecum psychoterapeuty. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa. Lowen, A., (1992), Bioenergetic analysis: A mind-body therapy. W: J. K. Zeig. The evolution of psychotherapy. The second conference. Brunner/Mazel. New York.

24 NIEKTÓRE OPRACOWANIA WŁASNE
Prace zbiorowe pod moją redakcją o różnych aspektach i zastosowaniach psychoterapii Prace własne- poradniki psychoterapeutyczne

25 CZŁOWIEK, KTÓRY UMIE ŻYĆ W HARMONII Z SAMYM SOBĄ - JEST SZCZĘŚLIWY.
Oscar Wilde ( )