Ryzyko i ubezpieczenia w handlu zagranicznym

Prezentacja na temat: "Ryzyko i ubezpieczenia w handlu zagranicznym"— Zapis prezentacji:

1 Ryzyko i ubezpieczenia w handlu zagranicznym

2 Ryzyko – najważniejsze pytania
Na jakiego rodzaju ryzyko jestem narażony? Czy ryzyko to jest wystarczająco duże by narazić na niepowodzenie przedsięwzięcie i stąd czy należy poświęcić mu więcej czasu? Czy istnieją instrumenty, które można wykorzystać do ochrony przed tym ryzykiem? Jakie będą koszty tego zabezpieczenia lub rezygnacji z przedsięwzięcia?

3 Ryzyko – źródła ryzyka Środowisko naturalne (trzęsienia ziemi, susze, itp.), Środowisko społeczne (uwarunkowania kulturowe, zmieniające się obyczaje i wartości), Środowisko polityczne (zmiany władz, sposób tej zmiany, stabilność polityczna, kultura polityczna), Środowisko prawne (pewność ochrony prawnej, stabilność prawa, standardy postępowania sądowego), Środowisko działalności operacyjnej (procesy i procedury w organizacji), Środowisko ekonomiczne (sytuacja makroekonomiczna, skala umiędzynarodowienia gospodarki), Środowisko poznawcze (ograniczenia związane z predyspozycjami osób zarządzających)

4 Ryzyko – poszczególne kategorie
Prawne, Siły wyższej, Kontraktowe, Transportowe, Wyboru zagranicznego ogniwa sprzedaży, Ceny, Transakcji kooperacyjnych, licencyjnych i kompensacyjnych, Systemu płatności (kredytowe, finansowe), Systemowe (instytucjonalne), Finansowe (walutowe, stopy procentowej) Kredytowe, Operacyjne, Inwestycji finansowych (siły nabywczej, inflacji), Makroekonomiczne, Polityczne, Ubezpieczeniowe, Cywilizacyjne, Technologiczne, Marketingowe, Środowiska

5 Ryzyko – narzędzia kontroli
Pełna akceptacja ryzyka Kontrola ryzyka Fizyczna: unikanie ryzyka (w tym rezygnacja z przedsięwzięcia), redukcja (np. ograniczenie działalności obarczonej największym ryzykiem) Finansowa: zarządzanie ryzykiem (rynkowe metody zabezpieczeń), transfer ryzyka (odpłatne przeniesienie ryzyka na osobę trzecią w ramach umowy ubezpieczeniowej)

6 Ryzyko – przykładowe instrumenty ograniczania ryzyka
Uwarunkowane formy płatności Gwarancje bankowe i akredytywa standby Kontrakty terminowe i opcje Factoring (forfaiting) Klauzule siły wyższej Klauzule arbitrażowe Klauzula wyboru prawa Ubezpieczenia transakcji

7 Ubezpieczenie Ubezpieczenie jest urządzeniem gospodarczym, którego nadrzędnym celem jest łagodzenie (lub w pełni likwidowanie) negatywnych skutków zdarzeń losowych poprzez rozłożenie ciężaru tego łagodzenia na wiele jednostek, którym dane zdarzenia zagrażają. Dzięki temu urządzeniu jednostka gospodarcza może się uwolnić od finansowego problemu związanego z możliwością zaistnienia strat losowych, a więc strat od niej – bardziej lub mniej – niezależnych, a przy tym potencjalnie nieuniknionych (Ubezpieczenia gospodarcze (red.) T. Saganowski, Poltext, Warszawa, s. 59)

8 Ubezpieczenie w KC Zgodnie z art. 805 KC przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie zdarzenia, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę Ubezpieczenie stanowi zatem sposób przeniesienia ryzyka na inny podmiot gospodarczy w zamian za odpowiednią cenę (składkę)

9 Ubezpieczenie – podstawowe podziały
Dobrowolne Obowiązkowe Osobowe Majątkowe Społeczne Gospodarcze

10 Ubezpieczenia transportowe
Przez ubezpieczenie transportowe eksporter przenosi na ubezpieczyciela ryzyko związane z towarem. W zależności od sposobu i rodzaju transportu, mówimy o ubezpieczeniu morskim, śródlądowym, lądowym i lotniczym.

11 Institute Cargo Clauses
Instytut Londyńskich Ubezpieczycieli Instytutowe Klauzule Ładunkowe (A) Instytutowe Klauzule Ładunkowe (B) Instytutowe Klauzule Ładunkowe (C) Każdy z zestawów składa się z 19 klauzul. Klauzula 1 wyznacza rodzaje ryzyka objęte ubezpieczeniem Klauzule 4-7 zawierają wyłączenia odpowiedzialności

12 ICC (C) Klauzula C obejmuje szkody spowodowane przez:
Pożar lub eksplozje, Wejście statku na mieliznę, zatonięcie lub wywrócenie się, Wywrócenie lub wykolejenie się pojazdu lądowego, Zderzenie się statku lub pojazdu z jakimkolwiek obiektem zewnętrznym innym niż woda, Wyładunek w porcie schronienia, Poświęcenie w awarii wspólnej, Wyrzucenie za burtę statku.

13 ICC (B) Klauzula B obejmuje szkody spowodowane:
Przez zdarzenia wymienione w klauzuli C, Trzęsienie ziemi, wybuch wulkanu lub uderzenie pioruna, Wyrzucenie lub zmycie za burtę statku, Przedostanie się wody morskiej, jeziornej lub rzecznej do wnętrza statku, ładowni, pojazdu, kontenera, nadwozia wymiennego lub miejsca składowania (nie dotyczy wody deszczowej), Stratę całkowitą ładunku, który został utracony za burtą lub spadł w czasie załadunku lub wyładunku.

14 ICC (A) Klauzula A obejmuje wszelki ryzyko powodujące utratę lub uszkodzenie towaru z wyłączeniem klauzul 4-7, czyli m.in.: Ubytków naturalnych, Niewłaściwego opakowania towaru, Wad wewnętrznych, Świadomie niewłaściwego postępowania ubezpieczonego, Szkody spowodowane opóźnieniem w dostawie towaru, Szkody jądrowe, Ryzyko wojenne Ryzyko strajkowe

15 Dodatkowe Klauzule Institute War Clauses Institute Strikes Clauses

16 Ubezpieczenia kontraktów eksportowych
Kredytu kupieckiego Kredytu bankowego Spłaty rat leasingowych Należności factoringowych Inwestycji zagranicznych inwestora krajowego od ryzyka handlowego i pozapolitycznego Ryzyka badania nowych rynków zbytu na wypadek uniemożliwienia lub przerwania prac badawczych przez wypadki polityczne lub gospodarcze Uczestnictwa w targach i wystawach zagranicznych od ryzyka niehandlowego Towarów złożonych w zagranicznych składach celnych lub konsygnacyjnych od ryzyka niehandlowego Gwarancji bankowych Bankowych nieodwołalnych akredytyw dokumentowych Wzrostu kosztu produkcji ponad określony poziom

17 Kredyty ubezpieczeniowe
W ramach ubezpieczenia kredytu przedmiotem ubezpieczenia są przysługujące ubezpieczonemu (kredytodawcy) bezsporne należności z tytułu udzielonych kredytów kupieckich, które powstały w okresie ubezpieczenia, nie zapłacone w terminie i kwotach określonych w fakturach

18 Gwarancje ubezpieczeniowe
Przetargowe Zwrotu zaliczki Wykonania kontraktu Celne Dla banków dokonujących refinansowania Dla banków potwierdzających akredytywy

19 Instytucja ubezpieczeniowa dysponująca gwarancjami Skarbu Państwa Oferuje ubezpieczenia przekraczające oferty firm komercyjnych (ryzyko nierynkowe, niehandlowe, polityczne) Specjalne pakiety dla rynków uznawanych za ryzykowne

20 Dokumenty ubezpieczeniowe
Podstawowym dokumentem jest polisa ubezpieczeniowa: Pojedyncza (zawierana na czas określonej podróży albo na dany okres) Generalna (zawarta na określony czas i wartość, obejmuje zobowiązanie ubezpieczającego do dokonywania ubezpieczenia wszystkich towarów przewidywanych w polisie): Odpisowa (wartość poszczególnych przesyłek jest stopniowo odpisywana od sumy polisy, wygasa ona z chwilą wyczerpania sumy ubezpieczenia). Obrotowa (do ubezpieczenia zgłasza się z góry określoną globalną masę towarową zgodnie z przewidywanymi obrotami w okresie objętym ubezpieczeniem).

21 Polisa ubezpieczeniowa - zawartość
Oznaczenie ubezpieczyciela, Oznaczenie ubezpieczonego, Oznaczenie przedmiotu ubezpieczenia, Oznaczenie niebezpieczeństw objętych umową ubezpieczenia, Określenie czasu lub podróży, której dotyczy, Określenie środka transportu, Określenie trasy transportu, Sumę ubezpieczenia, Miejsce i datę wystawienia Podpis ubezpieczyciela

22 Rynek i kontrahent Ryzyko badania obcego rynku
Ryzyko błędnie wybranego rynku Ryzyko wyboru zagranicznych kanałów dystrybucji Ryzyko wyboru kontrahenta Ryzyko niedopuszczenia towaru do obrotu Pogłębianie badań Korzystanie z ratingów Korzystanie z danych wywiadowni gospodarczych Ubezpieczenia Korzystanie z czasopism branżowych, informacji placówek dyplomatycznych, izb handlowych

23 Towarowe Ryzyko niewłaściwej jakość towaru
Ryzyko niewłaściwej ilość towaru Ryzyko braku dostawy Ryzyko uszkodzenia towaru Ryzyko opóźnienia dostawy Właściwa redakcja kontraktu Żądanie certyfikatów jakości (liczenia, mierzenia, itp.) Wybór przewoźnika (spedytora) Kontraktowe rozgraniczenie przejścia ryzyka Ubezpieczenia

24 Finansowe Ryzyko braku zapłaty (zwrotu zaliczki)
Ryzyko opóźnienia zapłaty Ryzyko ceny Ryzyko walutowe Zaliczka - (nieuwarunkowany) kredyt kupiecki Uwarunkowane formy płatności Gwarancje bankowe Klauzula waloryzacji i/lub rewizji ceny Instrumenty pochodne i opcje Faktoring, forfaiting Ubezpieczenia

25 Transportowe Ryzyko wyboru środka transportu
Ryzyko wyboru przewoźnika (spedytora) Ryzyko doboru opakowania Analiza kosztów alternatywnych dróg transportu Weryfikacja przewoźnika Weryfikacja spedytora Wykorzystanie spedytora Ubezpieczenia

26 Kontraktowe (transakcyjne)
Ryzyko prawidłowej redakcji klauzul kontraktowych Ryzyko nieznajomości zwyczajów handlowych Ryzyko wyboru prawa właściwego Ryzyko niewykonania kontraktu Korzystanie z gotowych wzorców (zweryfikowanych) Weryfikacja OWS proponowanych przez drugą stronę Korzystanie z usług prawników Wyłączenie (włączenie) zwyczajów handlowych i właściwego prawa Mediacje i arbitraż

27 Polityczne, ekonomiczne i prawne
Ryzyko załamania gospodarczego Ryzyko zakazu eksportu (importu) Ryzyko zawieszenia lub anulowania transakcji z przyczyn politycznych Ryzyko zawieszenia płatności (transferu dewiz) Ryzyko konfiskaty towaru Ryzyko dewaluacji (rewaluacji) Ryzyko naruszenia reguł celnych (podatkowych) Korzystanie z ratingów Badanie rynku Uwarunkowane formy płatności Kontraktowe klauzule zawieszające Kontraktowa klauzula rebus sic stantibus Korzystanie z agencji celnych Ubezpieczenia

28 Siła wyższa Ryzyko wystąpienia zjawisk niezależnych od stron
Kontraktowa klauzula siły wyższej Ubezpieczenia