Opodatkowanie dochodów z tytułu zbycia składników majątkowych Grudzień 2015 r. Dr Janusz Fiszer, radca prawny i doradca podatkowy Partner, Kancelaria GESSEL.

Prezentacja na temat: "Opodatkowanie dochodów z tytułu zbycia składników majątkowych Grudzień 2015 r. Dr Janusz Fiszer, radca prawny i doradca podatkowy Partner, Kancelaria GESSEL."— Zapis prezentacji:

1 Opodatkowanie dochodów z tytułu zbycia składników majątkowych Grudzień 2015 r. Dr Janusz Fiszer, radca prawny i doradca podatkowy Partner, Kancelaria GESSEL Docent, Wydział Zarządzania UW Podyplomowe Studia Międzynarodowych Strategii Podatkowych

2 Zakres tematyczny 1.Struktura bilateralnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania dochodu/zasady opodatkowania 2.Opodatkowanie dochodów z tytułu zbycia składników majątkowych 3.Opodatkowanie składników majątkowych 4.Przykłady: (a) Modelowa Konwencja OECD; (b) inne umowy bilateralne 5.Praktyczne aspekty wykorzystania niektórych polskich bilateralnych umów o unikaniu międzynarodowego podwójnego opodatkowania dochodu – optymalizacja podatkowa

3 Struktura bilateralnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania dochodu/zasady opodatkowania Podyplomowe Studia Międzynarodowych Strategii Podatkowych

4 Opodatkowanie dochodów z tytułu zbycia składników majątkowych Opodatkowanie dochodów z tytułu zbycia składników majątkowych [Art.13] (capital gains) – podstawowe zasady (pierwotna wersja):  dochód ze zbycia nieruchomość może być opodatkowany także w państwie źródła;  dochód ze zbycia elementów stanowiących część zakładu może być opodatkowany także w państwie źródła;  dochód ze zbycia statków i samolotów może być opodatkowany tylko w państwie, w którym znajduje się faktyczny zarząd przedsiębiorstwa transportowego;  dochód ze zbycia innych elementów majątku może być opodatkowany tylko w państwie siedziby.

5 Opodatkowanie dochodów z tytułu zbycia składników majątkowych Opodatkowanie dochodów z tytułu zbycia składników majątkowych [Art. 13] (capital gains) – podstawowe zasady (obecna wersja):  dochód ze zbycia nieruchomość może być opodatkowany także w państwie źródła;  dochód ze zbycia elementów stanowiących część zakładu może być opodatkowany także w państwie źródła;  dochód ze zbycia statków i samolotów może być opodatkowany tylko w państwie, w którym znajduje się faktyczny zarząd przedsiębiorstwa transportowego;  dochód ze zbycia akcji „spółek nieruchomościowych” może być opodatkowany także w państwie położenia nieruchomości;  dochód ze zbycia innych elementów majątku może być opodatkowany tylko w państwie siedziby.

6 Opodatkowanie składników majątkowych Opodatkowanie majątku [Art. 22] (capital) – podstawowe zasady:  nieruchomość może być opodatkowana także w państwie źródła;  elementy stanowiące część zakładu mogą być opodatkowane także w państwie źródła;  statki i samoloty mogą być opodatkowane tylko w państwie, w którym znajduje się faktyczny zarząd przedsiębiorstwa transportowego;  inne elementy majątku mogą być opodatkowane tylko w państwie siedziby.

7 Ograniczony obowiązek podatkowy w PIT i CIT – regulacje ustawowe Podyplomowe Studia Międzynarodowych Strategii Podatkowych

8 Ograniczony obowiązek podatkowy w PIT i CIT – regulacje ustawowe PIT: Art. 3 2a. Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy). 2b. Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się w szczególności dochody (przychody) z: 1) pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia; 2) działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;

9 Ograniczony obowiązek podatkowy w PIT i CIT – regulacje ustawowe 3) działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 4) położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości. CIT: Art. 3. 2. Podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

10 Definicja źródła dochodów w PIT i CIT Wyrok WSA w Krakowie z 10 maja 2010 sygn. I SA/Kr 327/11 „Stwierdzić należy, że w świetle przytoczonych przepisów, a zwłaszcza art. 3 ust. 2b ustawy obowiązek podatkowy nierezydentów powiązany został ściśle z uzyskiwaniem dochodów (przychodów) na terytorium naszego kraju. Jak to wskazano wyżej, przepis mówi przykładowo o działalności wykonywanej osobiście przez rezydenta na terytorium RP lub działalności gospodarczej prowadzonej także na terytorium RP.” Wyrok NSA z 2 czerwca 2011 sygn. II FSK 138/10 „Ustawodawca w art. 3 ust. 2b u.p.d.o.f. wymienił w sposób przykładowy te przychody, które uważa za przychody uzyskane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”

11 Definicja źródła dochodów w PIT i CIT Wyrok NSA z 23 kwietnia 2010 sygn. II FSK 2144/08 „Ustawodawca w art. 3 ust. 2b u.p.d.o.f. wymienił w sposób przykładowy te przychody, które uważa za przychody uzyskane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”

12 Opodatkowanie dochodów z tytułu zbycia składników majątkowych - przykłady Konwencja Modelowa OECD Podyplomowe Studia Międzynarodowych Strategii Podatkowych

13 Artykuł 13 MK OECD Zyski z przeniesienia własności majątku 1/3 1. Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, pochodzące z przeniesienia własności majątku nieruchomego, o którym mowa w artykule 6 i położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie. 2. Zyski z przeniesienia własności majątku ruchomego stanowiącego część majątku zakładu, który przedsiębiorstwo jednego Umawiającego się Państwa posiada w drugim Umawiającym się Państwie, łącznie z zyskami, które pochodzą z przeniesienia tytułu własności takiego zakładu (odrębnie albo razem z całym przedsiębiorstwem) lub stałej placówki, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

14 Artykuł 13 MK OECD Zyski z przeniesienia własności majątku 2/3 3. Zyski osiągane przez przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa z przeniesienia własności eksploatowanych w transporcie międzynarodowym statków morskich, statków powietrznych i barek żeglugi śródlądowej oraz z przeniesienia własności majątku ruchomego związanego z eksploatacją takich statków morskich, statków powietrznych lub barek podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

15 Artykuł 13 MK OECD Zyski z przeniesienia własności majątku 3/3 4. Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z przeniesienia własności akcji lub udziałów, których wartość stanowi ponad 50% wartości bezpośrednio lub pośrednio nieruchomości położonej w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie. 5. Zyski z przeniesienia własności jakiegokolwiek majątku niewymienionego w ustępach 1, 2 i 3 podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym przenoszący własność ma miejsce zamieszkania lub siedzibę

16 „Klauzula nieruchomościowa” w MK OECD Artykuł 13 ust. 4 Modelowej Konwencji OECD (dalej MK OECD) wprowadza zasadę, że zysk ze zbycia udziałów lub akcji, których wartość pochodzi w ponad 50% bezpośrednio lub pośrednio z majątku nieruchomego usytuowanego w jednym z państw, może być opodatkowany w państwie położenia tego majątku nieruchomego. Jest to tzw. „klauzula nieruchomościowa”, która została wprowadzona do MK OECD w 2003 r.

17 Konwencja z dnia 20 lipca 2006 r. Polska-Wielka Brytania – Artykuł 13 Artykuł 13 - Zyski majątkowe …. 2. Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z przeniesienia własności: a) udziałów (akcji), innych niż akcje, które są przedmiotem znaczącego i regularnego obrotu na giełdzie, których wartość w całości lub w większej części związana jest bezpośrednio lub pośrednio z majątkiem nieruchomym położonym w drugim Umawiającym się Państwie, lub b) udziału w spółce osobowej lub truście, których aktywa składają się głownie z majątku nieruchomego położonego w drugim Umawiającym się Państwie, lub z udziałów (akcji), o których mowa w punkcie a) niniejszego ustępu, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

18 Konwencja z dnia 13 lutego 2002 r. Polska-Holandia – Artykuł 13 Artykuł 13 Zyski z przeniesienia własności majątku 1. Zyski, osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z przeniesienia własności majątku nieruchomego w rozumieniu artykułu 6 i położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

19 Konwencja z dnia 13 lutego 2002 r. Polska-Holandia – Artykuł 13 2. Zyski z przeniesienia własności mienia ruchomego stanowiącego część mienia zakładu, który przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa posiada w drugim Umawiającym się Państwie, albo z przeniesienia własności mienia ruchomego należącego do stałej placówki, którą osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie posiada w drugim Umawiającym się Państwie w celu wykonywania wolnego zawodu, łącznie z zyskami, które pochodzą z przeniesienia własności takiego zakładu (odrębnie albo z całym przedsiębiorstwem) lub takiej stałej placówki, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

20 Konwencja z dnia 13 lutego 2002 r. Polska-Holandia – Artykuł 13 3. Zyski osiągane z przeniesienia własności eksploatowanych w transporcie międzynarodowym statków morskich, statków powietrznych lub statków żeglugi śródlądowej oraz z przeniesienia własności majątku ruchomego związanego z eksploatacją takich statków morskich, statków powietrznych lub statków żeglugi śródlądowej podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa. Dla celów tego ustępu stosuje się postanowienia ustępu 3 artykułu 8. 4. Zyski z przeniesienia własności jakiegokolwiek majątku niewymienionego w ustępach 1, 2 i 3 podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym przenoszący własność ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

21 Konwencja z dnia 13 lutego 2002 r. Polska-Holandia – Artykuł 13 [„Exit Tax”] 5. Postanowienia ustępu 4 nie naruszają prawa każdego Umawiającego się Państwa do nałożenia zgodnie z własnym ustawodawstwem podatku od zysków z przeniesienia własności akcji lub praw do udziału w zyskach w spółce, której kapitał jest całkowicie lub częściowo podzielony na akcje (udziały) i która zgodnie z prawem tego Państwa posiada w tym Państwie siedzibę, osiągniętych przez osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie, i która miała miejsce zamieszkania w pierwszym Państwie w ciągu ostatnich dziesięciu lat poprzedzających przeniesienie własności akcji (udziałów) lub praw do udziału w zyskach spółki. W przypadku gdy na podstawie prawa wewnętrznego pierwszego Umawiającego się Państwa ustalony zostanie wymiar podatku od osoby z tytułu przeniesienia własności wymienionych wyżej akcji (udziałów) uznany za dokonany w czasie jej emigracji z pierwszego wymienionego Państwa, to powyższe postanowienie ma zastosowanie tylko w takim zakresie, w jakim część wymiaru pozostaje nieuregulowana.

22 Konwencja z dnia 19 czerwca 1998 r. Polska-Islandia – Artykuł 13 Artykuł 13 Zyski z przeniesienia tytułu własności majątku 1. Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z przeniesienia tytułu własności majątku nieruchomego, o którym mowa w artykule 6, i położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

23 Konwencja z dnia 19 czerwca 1998 r. Polska-Islandia – Artykuł 13 2. Zyski z przeniesienia tytułu własności majątku ruchomego stanowiącego część majątku zakładu, który przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa posiada w drugim Umawiającym się Państwie, albo z przeniesienia tytułu własności majątku ruchomego należącego do stałej placówki, którą osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie posiada w drugim Umawiającym się Państwie w celu wykonywania wolnego zawodu, łącznie z zyskami, które pochodzą z przeniesienia tytułu własności takiego zakładu (odrębnie albo razem z całym przedsiębiorstwem) lub takiej stałej placówki, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

24 Konwencja z dnia 19 czerwca 1998 r. Polska-Islandia – Artykuł 13 3. Zyski z przeniesienia: a) tytułu własności udziałów w kapitale zakładowym spółki, której mienie składa się głównie z majątku nieruchomego położonego w Umawiającym się Państwie, i b) udziałów w spółce osobowej, mieniu powierniczym lub majątku spadkowym, których mienie składa się głównie z nieruchomości położonych w Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym Państwie. W rozumieniu niniejszego ustępu, określenie "majątek nieruchomy" obejmuje udziały w spółce, o której mowa pod literą a), lub udział w spółce osobowej, mieniu powierniczym lub majątku spadkowym, o których mowa pod literą b).

25 Konwencja z dnia 19 czerwca 1998 r. Polska-Islandia – Artykuł 13 4. Zyski osiągane z przeniesienia tytułu własności statków morskich lub statków powietrznych, eksploatowanych w transporcie międzynarodowym, oraz z przeniesienia tytułu własności majątku ruchomego związanego z eksploatacją takich statków morskich lub statków powietrznych podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa. 5. Zyski z przeniesienia tytułu własności jakiegokolwiek majątku nie wymienionego w ustępach 1, 2, 3 i 4 podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym przenoszący tytuł własności ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

26 Konwencja z dnia 4 czerwca 1992 r. Polska-Cypr – Artykuł 13 Artykuł 13 Zyski ze sprzedaży majątku 1. Zyski, osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, z przeniesienia tytułu własności majątku nieruchomego, o którym mowa w artykule 6, a położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

27 Konwencja z dnia 4 czerwca 1992 r. Polska-Cypr – Artykuł 13 2. Zyski z przeniesienia tytułu własności majątku ruchomego stanowiącego część majątku zakładu, który przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa posiada w drugim Umawiającym się Państwie, lub z przeniesienia tytułu własności majątku ruchomego należącego do stałej placówki, którą osoba zamieszkała w Umawiającym się Państwie dysponuje w drugim Umawiającym się Państwie dla wykonywania wolnego zawodu, łącznie z zyskami uzyskanymi z przeniesienia własności takiego zakładu, odrębnie albo razem z całym przedsiębiorstwem lub takiej stałej placówki, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

28 Konwencja z dnia 4 czerwca 1992 r. Polska-Cypr – Artykuł 13 3. Zyski osiągnięte z przeniesienia tytułu własności statków, samolotów lub pojazdów drogowych eksploatowanych w komunikacji międzynarodowej lub majątku ruchomego związanego z eksploatacją takich statków, samolotów lub pojazdów drogowych podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym mieści się siedziba prawna przedsiębiorstwa. 4. Zyski z przeniesienia tytułu własności majątku, inne niż wymienione w ustępach 1, 2 i 3 niniejszego artykułu, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym przenoszący tytuł własności ma miejsce zamieszkania lub siedzibę

29 Umowa z dnia 8 października 1974 r. Polska-Stany Zjednoczone – Artykuł 14 Artykuł 14 - Zyski kapitałowe 1. Osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw będzie zwolniona od opodatkowania w drugim Umawiającym się Państwie zysku ze sprzedaży, zamiany lub innej dyspozycji walorami kapitałowymi, chyba że: a) zysk został osiągnięty przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw ze sprzedaży, zamiany lub innej dyspozycji mieniem wymienionym w artykule 7 niniejszej Umowy, położonym na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, b) osoba osiągająca zysk, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw, posiada zakład w drugim Umawiającym się Państwie i wartość majątkowa przynosząca zysk jest rzeczywiście związana z tym zakładem lub

30 Umowa z dnia 8 października 1974 r. Polska-Stany Zjednoczone – Artykuł 14 c) osoba fizyczna osiągająca zysk, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw, przebywa w drugim Umawiającym się Państwie przez okres lub okresy, sięgające łącznie lub przekraczające 183 dni w ciągu roku podatkowego

31 Umowa z dnia 14 maja 2003 r. Polska-Niemcy – Artykuł 13 Artykuł 13 Zyski z przeniesienia własności majątku …. (2) Zyski z przeniesienia własności akcji, udziałów lub innych praw w spółce, której aktywa majątkowe składają się głównie, bezpośrednio lub pośrednio z majątku nieruchomego, położonego w Umawiającym się Państwie lub z praw wchodzących w skład tego majątku nieruchomego, mogą być opodatkowane w tym Państwie.

32 Zmiana umowy z dnia 7 stycznia 1994 r. Polska-Malta - Protokół z dnia 6 kwietnia 2011 r.

33 Zmiana umowy z dnia 14 czerwca 1995 r. Polska- Luksemburg - Protokół z dnia 7 czerwca 2012 r. Artykuł 13 ust. 4 otrzymuje następujące brzmienie: 4. Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, z tytułu przeniesienia udziałów (akcji), których wartość w więcej niż w 50 procentach pochodzi bezpośrednio lub pośrednio z majątku nieruchomego położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

34 Nowa umowa Polska-Singapur z dnia 4 listopada 2012 r. – Artykuł 13 Artykuł 13 Zyski z przeniesienia własności majątku ……… 4. Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z przeniesienia własności akcji (udziałów) spółki, innych niż akcje znajdujące się w obrocie na uznanej giełdzie papierów wartościowych, których więcej niż 75% wartości pochodzi bezpośrednio lub pośrednio z majątku nieruchomego, położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

35 Opodatkowanie składników majątkowych Konwencja Modelowa OECD Podyplomowe Studia Międzynarodowych Strategii Podatkowych

36 Artykuł 22 MK OECD Opodatkowanie składników majątkowych 1/2 Artykuł 22 Opodatkowanie majątku 1. Majątek nieruchomy, określony w Artykule 6, będący własnością osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, a położony w drugim Umawiającym się Państwie, może być opodatkowany w tym drugim Państwie. 2. Majątek ruchomy stanowiący część majątku zakładu, który przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa posiada w drugim Umawiającym się Państwie, może być opodatkowany w tym drugim Państwie.

37 Artykuł 22 MK OECD Opodatkowanie składników majątkowych 2/2 3. Majątek w postaci statków morskich i statków powietrznych eksploatowanych w transporcie międzynarodowym oraz barek eksploatowanych w żegludze śródlądowej, jak również mienie ruchome służące do eksploatacji takich statków morskich, statków powietrznych i barek podlega opodatkowaniu tylko w Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa. 4. Wszelkie inne części majątku osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

38 Konwencja z dnia 4 czerwca 1992 r. Polska-Cypr – Artykuł 23 Artykuł 23 Majątek 1. Majątek nieruchomy, o którym mowa w ustępie 2 artykułu 6, który jest własnością osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, a położony w drugim Umawiającym się Państwie, może być opodatkowany w tym drugim Państwie. 2. Majątek ruchomy stanowiący część majątku zakładu, który przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa posiada w drugim Umawiającym się Państwie, lub majątek ruchomy należący do stałej placówki, którą osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie dysponuje w drugim Umawiającym się Państwie dla celów wykonywania wolnego zawodu, może być opodatkowany w tym drugim Państwie.

39 Konwencja z dnia 4 czerwca 1992 r. Polska-Cypr – Artykuł 23 3. Majątek, który stanowią statki, samoloty i pojazdy drogowe eksploatowane w komunikacji międzynarodowej, jak również majątek ruchomy służący do eksploatacji takich statków, samolotów lub pojazdów drogowych podlega opodatkowaniu tylko w Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się siedziba prawna przedsiębiorstwa. 4. Wszystkie inne części majątku osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

40 Praktyczne aspekty wykorzystania niektórych polskich bilateralnych umów o unikaniu międzynarodowego podwójnego opodatkowania dochodu Unikanie podwójnego opodatkowania dochodu z tytułu zbycia nieruchomości – zbycie spółki „nieruchomościowej” Podyplomowe Studia Międzynarodowych Strategii Podatkowych

41 Wybrane kwestie podatkowe – obrót nieruchomościami [nieefektywny podatkowo] Inwestor X Nieruchomość B Nieruchomość A Nieruchomość C PL Dochód ze sprzedaży nieruchomości opodatkowany w Polsce i na Cyprze

42 Wybrane kwestie podatkowe – obrót nieruchomościami [efektywny podatkowo] Inwestor X Cypr Spółka projektowa B Spółka projektowa A Spółka projektowa C alternatywnie Holandia PL Dochód ze sprzedaży akcji opodatkowany tylko na Cyprze + Brak opodatkowania w Polsce

43 Praktyczne aspekty wykorzystania niektórych polskich bilateralnych umów o unikaniu międzynarodowego podwójnego opodatkowania dochodu Unikanie podwójnego opodatkowania dochodu z tytułu zbycia akcji „spółek nieruchomościowych” – zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu Podyplomowe Studia Międzynarodowych Strategii Podatkowych

44 Wybrane kwestie podatkowe – zbycie akcji spółki holdingowej Spółka holdingowa Luksemburg Nr 2 Spółka holdingowa Luksemburg Nr 1 Spółka projektowa B Spółka projektowa A Spółka projektowa C PL Dochód ze sprzedaży akcji opodatkowany tylko na Cyprze + Brak opodatkowania w Polsce Inwestor X

45 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 1/16 Sprzedaż udziałów w spółce, której majątek składa się z nieruchomości jako źródło dochodów w Polsce Art. 13. 4. Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, z tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji), których wartość w więcej niż 50 procentach pochodzi bezpośrednio lub pośrednio z majątku nieruchomego położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie. Pismo Ministra Finansów z dnia 24 lipca 2001 r. sygn. PB4 AK-8214- 1045-277 01

46 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 2/16 „O źródle dochodów położonych w Polsce można więc mówić wtedy gdy takie źródło dochodów trwale związane jest z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy źródłem dochodów są polscy rezydenci eksploatujący rzeczy lub dobra niematerialne należące do innych podmiotów. Nie stanowią zaś dochodów uzyskanych ze źródeł dochodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochody: ze zbycia „praw do źródeł dochodów'" (np. zbycia udziałów, akcji, obligacji i innych papierów wartościowych wyemitowanych przez polskie podmioty, wierzytelności polskich podmiotów), gdyż zbycie takie stanowi odrębne od zbywanego źródła źródło dochodów, które nie jest trwale związane z terytorium Polski;

47 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 3/16 wyjątkiem jest sytuacja gdy zbycie takie dokonywane jest na polskiej giełdzie (bowiem w takim przypadku giełda i obrót na niej dokonywany stanowi samoistne źródło dochodów położone na terytorium Polski), lub gdy zbycie udziałów akcji czy innych papierów wartościowych prowadzi w praktyce do „przeniesienia praw" do nieruchomości (np. gdy majątek spółki. której akcje są zbywane składa się głównie z nieruchomości),” Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 listopada 2009 r. sygn. IPPB5/423-481/09-4/MB „Z uwagi na fakt, że majątek G składa się głównie z udziałów w spółkach posiadających nieruchomości, a tylko w niewielkiej części z majątku nieruchomego, w wyniku zbycia udziałów w G nie dojdzie zasadniczo do przeniesienia praw do nieruchomości położonych w Polsce.”

48 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 4/16 „W świetle powyższego, Spółka stoi na stanowisku, że skoro polsko- francuska UFO nie odwołuje się do pośredniego posiadania majątku nieruchomego przez spółkę, której udziały są zbywane, to państwo, w którym położone są nieruchomości posiadane pośrednio przez taką spółkę, nie jest uprawnione do opodatkowania dochodu ze zbycia udziałów w tej spółce.”

49 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 5/16 Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 grudnia 2009 r. sygn. IPPB2/415-598/09-2/MK1 „Z uwagi na fakt, iż przepisy ustaw o podatkach dochodowych nie regulują powyższej kwestii, konieczne jest dokonanie wykładni tych przepisów poprzez odwołanie się w tym zakresie do wyjaśnień organów podatkowych udzielanych na tle przedmiotowego zagadnienia. Podstawowe znaczenie ma w tym zakresie pismo Ministra Finansów z dnia 24 lipca 2001 r. (PB4/AK-8214-1045-277/01), odnoszące się zarówno do podatku dochodowego od osób prawnych, jak i podatku dochodowego od osób fizycznych. W piśmie tym Minister Finansów wyjaśnił, że co do zasady dochód osiągany jest na terytorium Polski, gdy jego źródło jest trwale związane z tym terytorium lub gdy źródłem dochodów są Polscy rezydenci eksploatujący rzeczy lub dobra niematerialne należące do innych podmiotów.”

50 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 6/16 Pismo Ministra Finansów z dnia 24 lipca 2001 r. sygn. PB4 AK- 8214-1045-277 01 „O źródle dochodów położonych w Polsce można więc mówić wtedy gdy takie źródło dochodów trwale związane jest z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy źródłem dochodów są polscy rezydenci eksploatujący rzeczy lub dobra niematerialne należące do innych podmiotów.

51 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 7/16 Nie stanowią zaś dochodów uzyskanych ze źródeł dochodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochody: ze zbycia „praw do źródeł dochodów'" (np. zbycia udziałów, akcji, obligacji i innych papierów wartościowych wyemitowanych przez polskie podmioty, wierzytelności polskich podmiotów), gdyż zbycie takie stanowi odrębne od zbywanego źródła źródło dochodów, które nie jest trwale związane z terytorium Polski; wyjątkiem jest sytuacja gdy zbycie takie dokonywane jest na polskiej giełdzie (bowiem w takim przypadku giełda i obrót na niej dokonywany stanowi samoistne źródło dochodów położone na terytorium Polski), lub gdy zbycie udziałów akcji czy innych papierów wartościowych prowadzi w praktyce do „przeniesienia praw" do nieruchomości (np. gdy majątek spółki. której akcje są zbywane składa się głównie z nieruchomości),”

52 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 8/16 „Minister Finansów wskazał również, że „w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania podpisywane są dwustronne międzynarodowe umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania, które kwestie miejsca opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł regulują w sposób szczegółowy”. Biorąc pod uwagę przytoczone wyżej poglądy stwierdzić należy, iż w przypadku transakcji pomiędzy nierezydentami, w wyniku której następuje zbycie udziałów lub akcji polskiej spółki mające postać sprzedaży lub wniesienia aportem, dochód osiągnięty przez zbywcę jest opodatkowany w Polsce jedynie wówczas, gdy sprzedaż akcji następuje na polskiej giełdzie, bądź gdy zbycie udziałów lub akcji prowadzi w praktyce do przeniesienia praw do nieruchomości. W pozostałych zaś wypadkach dochód taki nie będzie opodatkowany w Polsce.”

53 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 9/16 Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 listopada 2009 r. sygn. IPPB4/415-539/09-2/SP „Zdaniem Wnioskodawczyni uregulowanie zawarte w art. 3 ust. 2b updof (przepis ten został wprowadzony do updof z dniem 01 stycznia 2007 r.) jest odzwierciedleniem dotychczasowego, ugruntowanego w doktrynie i praktyce organów podatkowych stanowiska, zgodnie z którym źródło przychodów jest położone na terytorium RP wówczas, gdy źródło takie jest w sposób trwały związane z terytorium RP. Stanowisko takie zostało wyrażone w szczególności w piśmie Ministra Finansów z dnia 24 lipca 2001 r., sygn. PB4/AK-8214-1045-277/01 (Biuletyn Skarbowy 4/2001, s. 13), które odnosiło się do zasady ograniczonego i nieograniczonego obowiązku podatkowego zarówno na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, jak i podatku dochodowego od osób fizycznych.”

54 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 10/16 Wyrok WSA w Krakowie z 10 maja 2010 sygn. I SA/Kr 327/11 „Z tak brzmiących przepisów wynika, że o tym, czy dochody (przychody) nierezydentów będą podlegały opodatkowaniu decyduje źródło ich pochodzenia, które musi być położone na terytorium RP. W piśmiennictwie przyjmuje się, że o źródle dochodów położonym w Polsce można więc mówić wtedy, gdy takie źródło dochodów trwale związane jest z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy źródłem dochodów są polscy rezydenci eksploatujący rzeczy lub dobra niematerialne należące do innych podmiotów (tak: Komentarz do art.3, art.4(a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.00.14.176), [w:] A. Bartosiewicz, R. Kubacki, PIT. Komentarz, Lex, 2010, wyd. II).”

55 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 11/16 Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 lipca 2009 r. sygn. IPPB2/415-284/09-2/MK „Ponieważ nieruchomości nie stanowią jedynego, ani głównego aktywa Spółki (na podstawie sprawozdania finansowego Spółki ich wartość księgowa wynosi znacznie poniżej 50% wartości księgowej aktywów Spółki i wynosi około 25% wartości wszystkich aktywów), nie znajdzie też zastosowania art. 13 ust. 4 Umowy, który pozwala na opodatkowanie w Polsce dochodów z odpłatnego zbycia akcji w spółkach, których bezpośrednio lub pośrednio jedynym lub głównym aktywem są nieruchomości.”

56 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 12/16 Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 listopada 2009 r. sygn. IPPB5/423-481/09- 4/MB „Z uwagi na fakt, że majątek G składa się głównie z udziałów w spółkach posiadających nieruchomości, a tylko w niewielkiej części z majątku nieruchomego, w wyniku zbycia udziałów w G nie dojdzie zasadniczo do przeniesienia praw do nieruchomości położonych w Polsce.” „W świetle powyższego, Spółka stoi na stanowisku, że skoro polsko- francuska UFO nie odwołuje się do pośredniego posiadania majątku nieruchomego przez spółkę, której udziały są zbywane, to państwo, w którym położone są nieruchomości posiadane pośrednio przez taką spółkę, nie jest uprawnione do opodatkowania dochodu ze zbycia udziałów w tej spółce.”

57 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 13/16 M. Jamroży, Sprzedaż nieruchomości w świetle umów o unikaniu podwójnego opodatkowania – kilka uwag o sprawach kontrowersyjnych, Państwo i Prawo 2011.12.6. „Uważam, że „głównie” powinno oznaczać udział wartości majątku nieruchomego w aktywach spółki na poziomie wyższym niż 50%, czyli przyjmując kierunek interpretacji w zgodzie z treścią art. 13 ust. 4 KM OECD.”

58 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 14/16 Definicja źródła dochodów w PIT i CIT Wyrok WSA w Krakowie z 10 maja 2010 sygn. I SA/Kr 327/11 „Stwierdzić należy, że w świetle przytoczonych przepisów, a zwłaszcza art. 3 ust. 2b ustawy obowiązek podatkowy nierezydentów powiązany został ściśle z uzyskiwaniem dochodów (przychodów) na terytorium naszego kraju. Jak to wskazano wyżej, przepis mówi przykładowo o działalności wykonywanej osobiście przez rezydenta na terytorium RP lub działalności gospodarczej prowadzonej także na terytorium RP.” Wyrok NSA z 2 czerwca 2011 sygn. II FSK 138/10 „Ustawodawca w art. 3 ust. 2b u.p.d.o.f. wymienił w sposób przykładowy te przychody, które uważa za przychody uzyskane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”

59 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu 15/16 Wyrok NSA z 23 kwietnia 2010 sygn. II FSK 2144/08 „Ustawodawca w art. 3 ust. 2b u.p.d.o.f. [CIT] wymienił w sposób przykładowy te przychody, które uważa za przychody uzyskane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.” Art. 3. 1. Podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. 2. Podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

60 Zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu - wątpliwości prawne 16/16 Kluczowa kwestia prawna: gdzie znajduje się źródło dochodu – położone w Polsce (państwo położenia nieruchomości), czy w państwie trzecim (państwo, gdzie dokonuje się zbycie akcji spółki holdingowej drugiego poziomu) ? Brak ustawowej definicji w tym zakresie ! Czy krajowe prawo podatkowe (ustawa o PIT, ustawa o CIT) daje podstawę prawną) do opodatkowania dochodu z transakcji zbycia akcji spółki holdingowej drugiego poziomu, dokonywanej zagranicą ? Czy pomimo uprawnienia wynikającego z nowego brzmienia Artykułu 13 ust. 4 MK OECD, brak jest podstawy prawnej w obecnym wewnętrznym prawie podatkowym ?

61 Praktyczne aspekty wykorzystania niektórych polskich bilateralnych umów o unikaniu międzynarodowego podwójnego opodatkowania dochodu Unikanie podwójnego opodatkowania dochodu z tytułu zbycia akcji „spółek nieruchomościowych” – wykorzystanie polskiego FIZ Podyplomowe Studia Międzynarodowych Strategii Podatkowych

62 Wykorzystanie polskiego FIZ - analiza 1/6 Liczne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte przez Polskę zawierają zmodyfikowaną w mniejszym lub większym stopniu „klauzulę nieruchomością”. Przykładowo: a) Umowa z Danią precyzuje zakres podmiotów, w których zbycie udziałów lub akcji jest zdarzeniem podatkowym poprzez dodanie "innych osób prawnych lub spółek osobowych„; b) Umowy z Austrią, Finlandią, Francją i Niemcami oprócz udziałów i akcji posługują się sformułowaniami "inne/podobne prawa w spółce„; c) Umowa z Chorwacją zawęża zakres klauzuli tylko do "akcji w spółce akcyjnej„.

63 Wykorzystanie polskiego FIZ - analiza 2/6 Klauzula nieruchomościowa (obowiązująca m.in. w umowach Belgią, Danią, Francją, Niemcami, Wielką Brytanią oraz wprowadzona w Protokole do Umowy z Maltą oraz Protokole do Umowy z Luksemburgiem) dotyczy sytuacji, w której nierezydent uzyskuje dochody z tytułu przeniesienia własności udziałów w spółce, której wartość głównie składa się z nieruchomości położonych w drugim kraju (tzw. spółka nieruchomościowa). Klauzula ta, chodź ma na celu zatrzymanie prawa do opodatkowania transakcji, których przedmiotem jest zbycie spółek nieruchomościowych w kraju rezydencji tych spółek, pod warunkiem odpowiedniego sformułowania, nie wyklucza optymalizacji podatkowej dochodu nierezydenta z tego rodzaju transakcji.

64 Wykorzystanie polskiego FIZ - analiza 3/6 Zgodnie z punktem 28.5. Komentarza do Modelowej Konwencji OECD Państwa – strony umowy mogą: (a) przyjąć Modelowe brzmienie art. 13 pkt. 4 Konwencji, w którym prawo do opodatkowania w danym państwie zysków nierezydenta ograniczone jest do zysków z przeniesienia akcji lub udziałów (takie brzmienie przepisu przewiduje m.in. protokół do Umowy z Maltą oraz protokół do Umowy z Luksemburgiem), lub (b) zmodyfikować brzmienie przepisu, jeśli uważają, że przepis ten powinien obejmować nie tylko akcje i udziały (zmodyfikowane brzmienie występuje w praktyce niezwykle często).

65 Wykorzystanie polskiego FIZ - analiza 4/6 Pytanie: Czy klauzula nieruchomościowa w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Polskę ma zastosowanie do dochodu nierezydenta z umorzenia certyfikatów w polskim funduszu inwestycyjnym zamkniętym [FIZ] (ewentualnie innego rodzaju dochodów z FIZ) – analiza art. 13 pkt. 4 Modelowej Konwencji OECD.

66 Wykorzystanie polskiego FIZ - analiza 5/6 Traktowanie akcji oraz certyfikatów rezydencji, jako oddzielnych instrumentów finansowych nie budzi zasadniczo kontrowersji. Art. 3 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi zawiera definicji legalną papierów wartościowych, w której to akcje oraz certyfikaty inwestycyjne są wymienione odrębnie, jako odrębna kategoria papieru wartościowego. Powyższe stanowisko potwierdza również doktryna. Interpretacja indywidualna z 2010.01.13 (IPPB5/423-651/09-2/IŚ), Interpretacja indywidualna z 2010.05.21 (IPPB5/423-250/10-2/IŚ), Interpretacja indywidualna z 2009.01.21 (ILPB3/423-714/08-3/HS), Interpretacja indywidualna z 2008.12.15 (IPPB5/423-49/08-2/IŚ)

67 Wykorzystanie polskiego FIZ - analiza 6/6 W celu optymalizacji podatkowej zysku osiąganego przez nierezydenta (z kraju stosującego w swych umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania modelowe brzmienie klauzuli nieruchomościowej) z przeniesienia akcji lub udziałów w spółkach nieruchomościowych, których pośrednio lub bezpośrednio, wartość wywodzi się w przeważającej części z nieruchomości usytuowanej w kraju trzecim, możliwe jest posłużenie się strukturą zawierającą Polski Fundusz Inwestycyjny Zamknięty. W tym celu spółki nieruchomościowe powinny znaleźć się „pod” Funduszem, a nierezydent powinien objąć w nim certyfikaty inwestycyjne. Następnie, poprzez umorzenie certyfikatów inwestycyjnych w Funduszu, nierezydent ma możliwość zbycia spółek nieruchomościowych w sposób efektywny podatkowo.

68 Klauzula nieruchomościowa – i co dalej

69 LITERATURA Wybór …

70 LITERATURA: Janusz Fiszer, Umowy o UPO, których stroną jest Polska, Komentarz do Artykułu 1 – Zakres podmiotowy, Komentarz do Artykułu 2 – Zakres przedmiotowy, Komentarz do Artykułu 23A i 23B – Metody eliminacji podwójnego opodatkowania, (w): Bogumił Brzeziński (red.), Model Konwencji OECD - Komentarz" (współautor: Marcin Panek), Wyd. Oficyna Prawa Polskiego, Warszawa, 2010 Magdalena Zasiewska, Agata Oktawiec, Jadwiga Chorążka (Red.), Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Komentarz. Wyd. ABC Wolters Kluwer, Warszawa 2011 Józef Banach, Polskie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, Wyd. C.H. Beck, 2000 Janusz Fiszer, Międzynarodowe podwójne opodatkowanie (problemy definicji), "Państwo i Prawo" nr 3/1990 Janusz Fiszer, Unikanie międzynarodowego podwójnego opodatkowania, "Państwo i Prawo" nr 9/1990 Janusz Fiszer, Polskie umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, "Państwo i Prawo", nr 2/1991 Janusz Fiszer, Charakterystyka polskich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, "Monitor Podatkowy", nr 6/1994

71 LITERATURA: Janusz Fiszer, Zaliczenie pośrednie - nowa metoda unikania podwójnego opodatkowania, "Monitor Podatkowy", nr 3/2002 Janusz Fiszer, Międzynarodowe prawo podatkowe: Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, "Przegląd Podatkowy", nr 6/1992, s. 1 i s. 9-12 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (2): Zakres podmiotowy umów, "Przegląd Podatkowy", nr 7/1992, s. 10-11 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (3): Przedmiot umów, "Przegląd Podatkowy", nr 8/1992, s. 17-18 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (4): Podstawowe definicje, "Przegląd Podatkowy", nr 9/1992, s. 8-10 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (5): Podwójny domicyl podatkowy, "Przegląd Podatkowy", nr 10/1992, s. 14-15 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski)

72 LITERATURA: Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (6): Zakład, "Przegląd Podatkowy", nr 11/1992, s. 5-6 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (7): Opodatkowanie zysków przedsiębiorstw, "Przegląd Podatkowy", nr 12/1992, s. 8-10 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Slawomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (8): Dochód z nieruchomości, "Przegląd Podatkowy", nr 1/1993, s. 9-10 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (9): Transport międzynarodowy, "Przegląd Podatkowy", nr 2/1993, s. 10-11 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (10): Opodatkowanie dywidend, "Przegląd Podatkowy", nr 3/1993, s. 8-11 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski)

73 LITERATURA: Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (11): Odsetki, "Przegląd Podatkowy", nr 5/1993, s. 10-11 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (12): Opodatkowanie należności licencyjnych, "Przegląd Podatkowy", nr 6/1993, s. 25-26 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (13): Zyski kapitałowe, "Przegląd Podatkowy", nr 8/1993, s. 10-11 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (14): Wolne zawody, "Przegląd Podatkowy", nr 9/1993, s. 17-18 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (15): Metody eliminacji podwójnego opodatkowania, "Przegląd Podatkowy", nr 10/1993, s. 12-15 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (16): Dochody z pracy najemnej, "Przegląd Podatkowy", nr 11/1993, s. 8-9 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski)

74 LITERATURA: Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (17): Szczególne postanowienia umów: równe traktowanie, "Przegląd Podatkowy", nr 1/1994, s. 12-14 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (18): Szczególne postanowienia umów: wymiana informacji, "Przegląd Podatkowy", nr 3/1994, s. 14 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Janusz Fiszer, Unikanie podwójnego opodatkowania (19) * : Końcowe postanowienia umów podatkowych, "Przegląd Podatkowy", nr 4/1994, s. 9 (współautorzy: Mariusz Aleksandrowicz, Sławomir Jędrzejewski) Jarosław Sekita, Metody unikania podwójnego opodatkowania, Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych. Nr 4/2004 Józef Banach, Opodatkowanie dywidend wypłacanych podmiotom zagranicznym oraz uzyskiwanych ze źródeł zagranicznych przez polskie podmioty, (w:) Janusz Marciniuk (red.), Międzynarodowe prawo podatkowe. Zbiór przepisów, C.H. Beck, 2006 Józef Banach, Metody eliminacji podwójnego opodatkowania, (w:) Janusz Marciniuk (red.), Międzynarodowe prawo podatkowe. Zbiór przepisów, C.H. Beck, 2006

75 Dziękuję Państwu za uwagę!

76 Kontakt: Dr Janusz Fiszer Kancelaria GESSEL Partner Tel.: +48 22 318 69 23 Kom.: +48 660 450 842 Fax: +48 22 318 69 31 E-mail: j.fiszer@gessel.pl