Socjologia rynku pracy

Prezentacja na temat: "Socjologia rynku pracy"— Zapis prezentacji:

1 Socjologia rynku pracy

2 Warunki zaliczenia 5 punktów – obecność 15 punktów – wiedza
30 punktów – aktywność (jednorazowo max 5), prace zlecone (za jedną max 10 punktów)  PUNKTACJA 0 – 25 – ndst 26 – 30 – dst 31 – dst 36 – 40 – db 41 – db 46 – 50 - bdb

3 Socjologiczne aspekty pracy

4 Definicja Praca to zespół różnego typu czynności mających na celu wytworzenie jakichś dóbr lub świadczenie usług. Wytworzone dobra lub usługi mogą być przeznaczone dla innych lub do własnej konsumpcji. Praca zazwyczaj wiąże się z uzyskiwaniem wynagrodzenia, będącego podstawą utrzymania.

5 Aspekty pracy zawodowej
Pieniądze Poziom aktywności Urozmaicenie Struktura czasu Kontakty społeczne Poczucie własnej tożsamości Brak pracy może zachwiać wiarą jednostki w jej społeczną wartość.

6 Motywy skłaniające ludzi do podjęcia pracy: typologia S. Ossowskiego
Czynności autoteliczne (samocelowe) Czynności wykonywane z motywów społecznych Praca przymusowa

7 Rodzaje motywacji pracy
Motywacja ekonomiczna Motywacja pozaekonomiczna (produkcyjna) Motywacja społeczno-osobista

8 Satysfakcja z wykonywanej pracy zależy od:
Czynników autotelicznych Wysokość wynagrodzenia Charakter relacji w miejscu pracy Fizyczne warunki pracy (ergonomia)

9 Złożoność pracy Wymiar substantywny – stopień skomplikowania wykonywanych czynności: praca z ludźmi praca z symbolami (ideami) praca z przedmiotami Wymiar organizacyjny – wiąże się z koniecznością kooperacji z innymi pracownikami, grupami lub instytucjami

10 Ujęcie makrostrukturalne pracy
Przedmiot analizy: zbiorowe stosunki pracy (relacje występujące między głównymi aktorami życia społeczno-gospodarczego)  relacje między rządem, organizacjami pracowniczymi i organizacjami pracodawców. Charakter tych relacji określa zasadnicze cechy ustroju społeczno-gospodarczego w danym kraju  model korporatystyczny.

11 Typy zbiorowych stosunków pracy
Model amerykański Model japoński Model europejski

12 Model amerykański USA, Kanada, Wielka Brytania, Australia, Nowa Zelandia Relacje w sferze pracy są ustalane na poziomie przedsiębiorstw Duża elastyczność zatrudnienia i płac Zaleta: Szybkie reagowanie na zmiany sytuacji rynkowej Wada: Mniejszy stopień ochrony zatrudnionych

13 Większe zagrożenie wzrostem stopy bezrobocia
Model europejski Państwo w większym stopniu gwarantuje bezpieczeństwo zatrudnionych Odmiana polaryzacyjna i integracyjna Główna wada: Większe zagrożenie wzrostem stopy bezrobocia

14 Model japoński Porozumienia dotyczące problemów w sferze pracy zawierane są na poziomie zakładu Gwarantuje duże bezpieczeństwo socjalne pracownikom. Model pośredni

15 Polska: Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych
Przedstawiciele rządu (MPiPS), samorządu, administracji publicznej, NBP, GUS Przedstawiciele związków zawodowych (NSZZ „Solidarność”, Forum Związków Zawodowych, OPZZ) Przedstawiciele pracodawców (Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych, Konfederacja Pracodawców Polskich, Business Centre Club, Związek Rzemiosła Polskiego)

16 Polska: Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych
Przedmiot ustaleń: wzrost poziomu przeciętnego wynagrodzenia w podmiotach gospodarczych wysokość środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej problemy ubezpieczeń emerytalnych zakres prywatyzacji tworzenie nowych miejsc pracy i inne

17 Klasyczne problemy socjologii pracy: poziom funkcjonowania przedsiębiorstwa
Kształtowanie się stosunków międzyludzkich w przedsiębiorstwie Style zarządzania Stabilizacja i fluktuacja kadr Motywacja pracy Społeczne uwarunkowania wydajności pracy Humanizacja pracy

18 Praca w Polsce Podejścia do pracy
PRL – praca jako obowiązek, ideologizacja pracy Encyklika Laborem Exercens Jana Pawłą II (1981): „(…)jest człowiek przez to samo od początku powołany do pracy. Praca wyróżnia go wśród reszty stworzeń, których działalności związanej z utrzymaniem życia nie można nazywać pracą — tylko człowiek jest do niej zdolny i tylko człowiek ją wykonuje, wypełniając równocześnie pracą swoje bytowanie na ziemi.” W latach ,6% badanych postrzegało pracę jako wartość życiową. Początek lat 90. – ambiwalentne postawy wobec pracy.

19 Szok roku 1998

20 Praca w Polsce dziś 61% Polaków jest zadowolonych ze swojej pracy (CBOS, styczeń 2009)

21 CBOS, 2006

22 Klasyfikacje i skale zawodów

23 Polska Społeczna Klasyfikacja Zawodów PSKZ (H. Domański, Z. Sawiński)

24 Definicja Zawód - zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów.

25 Polska nomenklatura zawodów
"[ ... ] pod zawodem lub specjalnością rozumie się oparte na kwalifikacjach (wiadomościach, umiejętnościach) wyko­nywanie w celach zarobkowych wynikającego z podziału pracy zespołu czyn­ności (robót) społecznie użytecznych [...]" Instrukcja Komitetu Pracy i Płacy z dn. 30 X 1961 r

26 Z socjologicznego punktu widzenia
zbiorowość ludzi wykonujących określone rodzaje czynności, ukształtowane w ramach społecznego podziału pracy według kwalifikacji przypisanych do ich wykonywania, ludzi mających świadomość pewnej wspólności spraw i poczucie własnej odrębności. Grupa zawodowa Zbiorowość społeczna

27 ISCO (International Standard Classification od Occupations) 1958
Międzynarodowa klasyfikacja zawodów (MOP): Wojskowi Wysocy urzędnicy państwowi, członkowie organów przedstawicielskich, kadra kierownicza przedsiębiorstw i organizacji Specjaliści, wolne zawody Technicy i specjaliści średniego szczebla Urzędnicy Pracownicy usług osobistych i placówek handlowych Rolnicy i robotnicy rolni Brygadziści i robotnicy wykwalifikowani Robotnicy zatrudnieni przy obsłudze maszyn, robotnicy taśmowi, kierowcy Pracownicy fizyczni wykonujące prace proste w produkcji i usługach.

28 Socjologiczne klasyfikacje
Typy skal: odwołujący się do społecznego prestiżu o wielowymiarowym charakterze – budowanie indeksów łączących kilka kryteriów (skale społeczno-ekonomicznego statusu zawodów)

29 Elementy oceny prestiżu zawodowego
wymagany poziom kwalifikacji i wykształcenia, zajmowane stanowisko, ponoszona odpowiedzialność, zakres podejmowanych decyzji, uciążliwość pracy, społeczne znaczenie zawodu, stałość i pewność pracy, możliwość uzyskania dodatkowego wykształcenia.

30

31

32

33 Podstawowe definicje Rynek pracy – instytucja ekonomiczna, na której działają podstawowe prawa ekonomiczne (np. prawo popytu i podaży), ale również funkcjonują i są obecne takie elementy życia społecznego jak relacje międzyludzkie, sieci społeczne, grupy interesu, rozwiązania instytucjonalne, konkurencja, rywalizacja, etc. Główni aktorzy rynku pracy to: Poszukujący pracy i ich oferty Pracodawcy tworzący miejsca pracy i poszukujący siły roboczej

34 Segmentacja rynków pracy
Rynki regulowane i otwarte Podział ze względu na charakter pracodawcy (duże – małe przedsiębiorstwa, sektor publiczny-prywatny, branża, lokalizacja) Podział ze wzglądu na strukturę społeczno-zawodową pracowników

35 Najczęściej stosowane analizy rynku pracy
Poziom aktywności zawodowej Stopa bezrobocia Wskaźnik aktywności zawodowej wg płci Stopa pracujących wg poziomu wykształcenia Pracujący wg grup wiekowych Sektorowo-branżowe zróżnicowanie poziomu zatrudnienia, stosowane polityki rynku pracy

36 Do przygotowania Zmiany demograficzne w Polsce
Stopa bezrobocia wg różnych kryteriów (płeć, miejsce zamieszkania, wiek, wykształcenie, region, zasiłki, etc.) Wynagrodzenia Migracje Wskaźniki zatrudnienia Zatrudnienie wg branż, sektorów gospodarki Definicja: bezrobocie, stopa bezrobocia, wskaźnik zatrudnienia,

37 Dziękuję za uwagę