Rolnictwo w Polsce.

Prezentacja na temat: "Rolnictwo w Polsce."— Zapis prezentacji:

1 Rolnictwo w Polsce

2

3 Historia rolnictwa Rolnictwo należy do najstarszych dziedzin wytwórczości materialnej człowieka - jego początki datuje się na neolit do lat p.n.e. Przejście od łowiectwa i zbieractwa do uprawy roli doprowadziło do "rewolucji" w społecznościach ludzkich (tzw. rewolucja neolityczna), przy czym często wymieniana fazą pośrednią był etap tworzenia ogrodów, które służyły jako tymczasowe zabezpieczenie dla społeczeństw zbieracko-łowieckich na wypadek nieurodzaju. Zmienił się ich tryb życia z koczowniczego na osiadły, co doprowadziło do powstania liczniejszych i bardziej złożonych form społecznych umożliwiających dalszą ewolucję umysłowości człowieka. Zmienił się też stosunek człowieka do przyrody, którą zaczął dostosowywać do własnych potrzeb. Pierwsza uprawa roli rozpoczęła się ok r. p.n.e. na Bliskim Wschodzie (żyzny półksiężyc, Mezopotamia, Egipt), a wkrótce niemal jednocześnie w trzech oddalonych od siebie częściach świata na obszarze współczesnych: Chin, Meksyku i Peru. Pierwszymi roślinami uprawnymi były różne rodzaje pszenicy i jęczmienia (Bliski Wschód). W Azji Południowo-Wschodniej były to groch, bób, ryż i proso, natomiast w Ameryce Środkowej i Południowej - dynia, fasola i kukurydza. I tak dzięki uprawie roślin mogły się rozwinąć wielkie cywilizacje starożytne, nazywane niekiedy od głównych roślin uprawnych cywilizacją pszenicy, ryżu i kukurydzy. Nieco wcześniej doszło do udomowienia niektórych zwierząt: owiec i kóz - ok lat p.n.e., później bydło i świnie - ok lat p.n.e. Doszło do tego także na Bliskim Wschodzie, skąd, zarówno uprawa roślin, jak i hodowla zwierząt, rozprzestrzeniła się po całym Starym Świecie.

4

5 Rozwój techniki i rewolucja przemysłowa
Rozwój wynalazków Tworzenie nowych maszyn rolniczych

6 Wprowadzenie nowych gatunków zależnych od: Nawozów
Zielona rewolucja Wprowadzenie nowych gatunków zależnych od: Nawozów Nawadniania i melioracji Środków ochrony roślin Zabiegów agrotechnicznych Nowe praktyki wywołały wiele skutków dla środowiska i spowodowały wzrost kosztów produkcji, oraz wiele problemów społecznych i socjalnych.

7 Rozwój rolnictwa Ulepszanie gatunków Ulepszanie maszyn Nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych Pogarszanie stanu środowiska

8 Ewolucja roślin na przykładzie kukurydzy

9 Rolnictwo współczesne

10 Klasyfikacja rolnictwa współczesnego
I - Konwencjonalne Ekstensywne – tradycyjne Intensywne – uprzemysłowione Proekologiczne Zintegrowane – rolnictwo organiczno – chemiczne II – Ekologiczne Biologiczne i Organiczno-Biologiczne (oparte na naturze ) Biodynamiczne (wykorzystanie oddziaływania planet ) Kierunki związane z ekologią wywodzą się z reakcji na postępującą degradację agroekosystemu

11 Rolnictwo jako dział gospodarki
Rolnictwo jest działem gospodarki najbardziej uzależnionym od warunków, a zwłaszcza od klimatu, ukształtowania terenu i stosunków glebowych. Z tego tez względu rolnictwo może być prowadzone na określonych terenach, gdzie warunki naturalne są dogodne. Są to w większości obszary o najlepszych glebach, korzystnym ukształtowaniu powierzchni, znajdujące się pod wpływem klimatów morskich i pośrednich strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej.

12 Gospodarstwa wielkoobszarowe Intensyfikacja Monokultury Irygacja
Pestycydy Nawozy chemiczne Ciężki sprzęt rolniczy Odpady z produkcji rolniczej Organizmy modyfikowane genetycznie Zanieczyszczenie gleby, wody i powietrza

13 Melioracja Melioracja – trwałe polepszanie właściwości fizycznych gleby, głównie przez regulację jej stosunków wodnych, tj. osuszanie. Wady: Zmiana krajobrazu rolniczego Szybka degradacja gleby prowadząca do erozji Nieodwracalny zanik pierwotnych ekosystemów Zasolenie i wymywanie nawozów Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych

14 Nawozy chemiczne Wady:
Nawozy chemiczne – są to grupy związków chemicznych, pochodzenia naturalnego lub syntetycznego stosowane do zwiększenia żyzności gleby. Są to zwykle sole pierwiastków niezbędnych dla prawidłowego rozwoju roślin. Wady: Wady wynikają ze złego stosowania i nadużywania gdy brak dokładnych analiz zasobności gleby Zasolenie i wymywanie nawozów Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych

15 Ciężki sprzęt rolniczy
Szczególnie niekorzystne dla struktury gleby i jej urodzajności jest stosowanie wielu, następujących po sobie zabiegów uprawowych wykonywanych przy użyciu różnego rodzaju maszyn uprawowych. „Potężne uprawy to potężne maszyny„ Wady: Zmiana, niszczenie struktury gleby poprzez ugniatanie, Szybka degradacja gleby prowadząca do erozji wietrznej Wzmaganie pyłów i wywiewanie warstwy próchniczej Wysokie zużycie paliwa Zanieczyszczenie powietrza spalinami Podniesienie kosztów produkcji

16 GMO – Organizmy modyfikowane genetycznie
Modyfikacja genetyczna – jest to laboratoryjna technika przenoszenia genów pomiędzy różnymi gatunkami a nawet królestwami (od bakterii do roślin i zwierząt) Prowadząca do otrzymania organizmu o nowych cechach, służy głównie poprawieniu plonowania, syntezy określonych związków (insulina, witaminy, białko), wytworzeniu ochrony przeciw szkodnikom, odporności na choroby itp.

17 Rośliny modyfikowane genetycznie jako „pasożyty” i „najeźdźcy”
Aby jaśniej opisać i wyjaśnić pojęcie „pasożyt” należy wspomnieć, że termin ten jest używany w praktykach rolniczych, i oznacza jakakolwiek roślinę, która w jakimkolwiek czasie nie jest przydatna dla uprawy. Termin „najeźdźca” będzie używany na określenie rośliny modyfikowanej genetycznie przeniesionej do innych ekosystemów, dając początek nowym organizmom, które wcześniej nie istniały. Mają również określone cechy takie jak: pozostają w ekosystemach przez długi okres czasu rozpoczynają okres kwitnienia rozprzestrzeniają pyłek kwiatowy przez wiatr lub owady produkują nasiona na wielką skalę i na duże obszary posiadają umiejętność odnowienia wzrostu ze starych roślin stare rośliny są kruche w okolicach gleby i przez to trudne do wykorzenienia mają specjalne mechanizmy, jak rozety, gęste ulistnienie i produkują substancje toksyczne.

18 Konsekwencje stosowania roślin modyfikowanych
Rozwój oporności u owadów co prowadzi do powstania opornych populacji szkodników Powstawanie nowych alergenów i toksyn Zachwianie funkcji organizmów symbiotycznych Niebezpieczeństwo ucieczki genu do roślin spokrewnionych Rozwój oporności na antybiotyki Pojawienie się opornych chwastów

19 Rolnictwo ekologiczne
Rolnictwo ekologiczne – (organiczne, biologiczne) - system gospodarowania, w którym wyklucza się stosowanie syntetycznych nawozów mineralnych, pestycydów, regulatorów wzrostu i syntetycznych dodatków paszowych. Rolnictwo to charakteryzuje się produkcją w cyklu zamkniętym: gleba – roślina – zwierzę, przy zachowaniu dużej samowystarczalności. Traktowane jest bardziej jako sposób życia w symbiozie z przyrodą, aniżeli system produkcji. Cele ekologiczne dominują nad ekonomicznymi.

20 Cechy rolnictwa ekologicznego
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Sterowanie całym gospodarstwem Programowa ochrona krajobrazu Produkcja wysokiej jakości biologicznej Dobra jakość przechowalnicza Specjalizacja dopuszczalna w ramach zasady prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa Obszar gospodarstwa i agrotechnika optymalna w stosunku do środowiska Plon optymalny Ograniczenie lub zaniechanie chemizacji Mechanizacja dostosowana do warunków glebowych , potrzeb roślin i zwierząt Ochrona gleby i wody Produkty najwyższej jakości

21 Udział gruntów ornych w powierzchni (%)
Polityka rolna Polityka rolna – oznacza zespół środków, regulacji i działań, które podejmuje państwo, aby wpływać na rozmiar produkcji rolnej i jej opłacalność. We współczesnych gospodarkach rynkowych jej celem jest koncentracja i specjalizacja rolnictwa oraz przyspieszanie postępu technologicznego i agrotechnicznego, który zapewniać ma efektywność tego działu gospodarki, a także przeciwdziałanie wyludnianiu wsi. Rolnictwo należy do sektorów gospodarki o najbardziej szkodliwym wpływie na środowisko naturalne i zdrowie. Na poziomie Unii Europejskiej podejmuje się skoordynowane działania na rzecz ograniczenia tego szkodliwego wpływu poprzez integrację polityki rolnej i wiejskiej z polityką ekologiczną. Udział gruntów ornych w powierzchni (%)

22 Warunki przyrodnicze rozwoju rolnictwa
Ukształtowanie powierzchni - najbardziej sprzyjające rolnictwu są tereny równinne lub pagórkowate o łagodnych stokach. Takie warunki występują na Nizinach Środkowopolskich, Kotlinach Podkarpackich, a także w pasie pobrzeży. Najmniej korzystne warunki panują w górach (praca maszyn rolniczych na stromych stokach jest bardzo utrudniona, konieczne jest wykonywanie orki w tradycyjny sposób. Stanowi to problem w mechanizacji robót polowych) oraz w pasie pojezierzy. Klimat - istotne są: wielkość i rozkład opadów oraz długość okresu wegetacyjnego. W Polsce roczna suma opadów zapewnia ilość wody potrzebną do uprawy roli, jednakże ich rozkład w ciągu roku jest niekorzystny. W okresie wzrostu roślin zdarzają się susze, a w okresie żniw - obfite deszcze. Gleby - od rodzaju gleby zależy w dużej mierze rodzaj uprawianych roślin i wielkość plonów. Największy obszar w Polsce zajmują gleby średniej i słabej jakości (np. bielicowe). Gdzieniegdzie występują także gleby bardzo żyzne (np. brunatne). Najżyźniejsze gleby zajmują niewielki obszar.

23 Warunki poza przyrodnicze rozwoju rolnictwa
Struktura wielkości gospodarstw rolnych - większość gospodarstw rolnych w Polsce nie przekracza 5 ha, więc nie przynoszą dużych zysków. W takim przypadku nie można zainwestować w ich rozbudowę czy też mechanizacje. Forma własności gospodarstw - w Polsce przeważają gospodarstwa indywidualne (ich właścicielami są pojedyncze osoby lub rodziny). Znacznie mniej jest gospodarstw spółdzielczych (będących wspólną własnością grupy rolników) Mechanizacja rolnictwa - ma duży wpływ na efektywność gospodarki rolnej. W Polsce poziom mechanizacji nie jest zbyt wysoki. Rolników często nie stać na zakup nowych urządzeń. Nawożenie Nawadnianie Polityka Rolna Państwa Kadra Pracownicza

24 Wady rolnictwa w Polsce wobec wejścia do Unii Europejskiej
W Polsce jest stosunkowo dużo nieurodzajnych gleb lekkich (klasa V i VI to aż 35% gruntów rolnych, a I i II to zaledwie 3%). W Polsce jest niewiele dużych obszarów ziemi o tej samej klasie. Klimat środkowoeuropejski w porównaniu z zachodnim (nie mówiąc o ciepłym śródziemnomorskim) jest ostrzejszy, przez co krótszy jest okres wegetacji, a plony są niższe. Średnia wielkość powierzchni gospodarstw w Polsce, wynosząca niespełna 8 ha (w Unii - 17 ha), powoduje, że część polskich rolników jest mniej wydajna i mało konkurencyjna w stosunku do unijnych producentów rolnych z dużych gospodarstw. Może to jednak w ostateczności okazać się zaletą naszego rolnictwa. W Unii powiększanie obszaru gospodarstw wymuszane jest przez system dopłat. W Polsce wielkość gospodarstw powiększa się, ale jeszcze zbyt wolno w stosunku do ich obecnych rozmiarów, w ostatnim roku średnio o 0,35%. W Unii wszystkie gospodarstwa produkują na rynek, w Polsce produkcyjnych jest tylko 15-16%, pozostałe produkują na własne potrzeby. W polskim rolnictwie zatrudnionych jest prawie 5-krotnie więcej osób niż w Unii Europejskiej (w Polsce - prawie 26% wszystkich pracujących, w UE - 5,5%). Wskutek niskiej wydajności polskiego rolnictwa aż jedna czwarta pracujących wytwarza zaledwie 6% PKB (dochodu narodowego). Młodzież wiejska w Polsce, wskutek rosnących kosztów nauki, jest gorzej wykształcona od młodzieży w UE. Mieszkańcy wsi nie są przygotowani do wykonywania innych zawodów niż rolnika, dlatego w usługach rolniczych w Polsce pracuje l osoba na 4 rolników, a w Unii 4 pracujące w usługach przypadają na l rolnika.

25 Zalety rolnictwa w Polsce wobec wejścia do Unii Europejskiej
Polska ma po Francji i Hiszpanii trzeci pod względem wielkości obszar ziemi rolnej (18 milionów ha), dzięki czemu nie musi prowadzić intensywnych, niszczących naturalne środowisko upraw. Równocześnie wielkość gruntów ornych (stanowiących 77% wszystkich użytków rolnych) pozwala na łatwe dostosowanie produkcji roślinnej do potrzeb rynku. W stosunku do większości krajów Unii spora część Polski to obszary słabo uprzemysłowione. Dzięki temu są ekologicznie czyste i mogą zostać wykorzystane do rozwoju agroturystyki, a przede wszystkim do produkcji zdrowej żywności, która w Unii objęta jest specjalnymi dopłatami. Młodzi rolnicy w Polsce są słabiej wykształceni, ale jest ich wielu, dzięki czemu polska wieś jest stosunkowo młoda. Młodzież szybciej się dostosowuje do nowych warunków i potrafi, uzupełniając braki w wykształceniu, osiągnąć praktyczne korzyści. Dlatego zaletą polskiej wsi jest to, że w gospodarstwach powyżej 15 ha młodzi rolnicy stanowią 43% wszystkich, a właścicielami jednej trzeciej gospodarstw są osoby mające mniej niż 40 lat. Ziemia rolna w Polsce jest tania, bo jej jakość jest niska, a podaż po likwidacji PGR-ów duża (w UE jest droższa od kilkakrotnie aż do 53-krotnie w Luksemburgu), koszty produkcji rolnej są niskie. Dlatego, mimo niskiej wydajności, polskie rolnictwo szybko może stać się konkurencyjne wobec rolnictwa unijnego.

26 Za jakie działania można uzyskać dopłatę i w jaki sposób obliczane są płatności?
uczestnicy programów uzyskują dopłatę przeliczaną na powierzchnię hektarów użytków rolnych lub na metry gdy dopłata dotyczy struktur liniowych np. zadrzewień płatności mogą uwzględniać utracony dochód netto w wyniku przestawienia gospodarki na ekstensywne metody produkcji rolniczej dopłaty obowiązują także za dodatkowo poniesione koszty nie wynikające z normalnej produkcji rolniczej za przywrócenie rolnictwa na gruntach odłogowanych ze względów ekonomicznych za przywracanie zanikających tradycyjnych praktyk rolniczych nie stosuje się podwójnego finansowania za te same czynności w odniesieniu do tej samej powierzchni uwzględniane przy tytułach płatności mają być te działania, które wykraczają poza podstawowe dobre praktyki rolnicze

27 Cena ziemi za hektar w Polsce

28 Film Rolnictwo w Polsce

29 Rolnictwo w przyszłości
Przemysł rolniczy czy Rolnictwo tradycyjne Wybór należy do Państwa

30 Bardzo dziękujemy za uwagę
WYKONALI: Krystian Kuczek Damian Bojdo Zródła informacji: google.pl Wikipedia.org Rolnicy.com Reszta sieci itp., itd.