SEN O POTĘDZE czy CIEMNOŚĆ WIDZĘ ? W poszukiwaniu podlaskiej innowacji

Prezentacja na temat: "SEN O POTĘDZE czy CIEMNOŚĆ WIDZĘ ? W poszukiwaniu podlaskiej innowacji"— Zapis prezentacji:

1 SEN O POTĘDZE czy CIEMNOŚĆ WIDZĘ ? W poszukiwaniu podlaskiej innowacji
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Inauguracja roku akademickiego w Politechnice Białostockiej Wykład inauguracyjny Białystok, 4 października 2013 r. SEN O POTĘDZE czy CIEMNOŚĆ WIDZĘ ? W poszukiwaniu podlaskiej innowacji Politechnika Białostocka, Wydział Zarządzania

2 Plan wykładu Istota i pojęcie innowacji
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Plan wykładu Kleosin, r. Istota i pojęcie innowacji Zależność pomiędzy poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego a innowacyjnością Bez iluzji. Gdzie jesteśmy dokąd zmierzamy? Scenariusze rozwoju innowacyjności podlaskiej Polityka innowacyjna Imperatyw nowego paradygmatu rozwoju województwa Strategia innowacji czy zapaści? Specjalizacje inteligentne inaczej „Nieoczywiste” kierunki rozwoju Zwiastuny zmian czy fantomy? Podsumowanie Źródło:

3 J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Pojęcie innowacji Kleosin, r. Innowacja oznacza obiektywne udoskonalenie właściwości produktu, procesu bądź systemu organizacyjnego w stosunku do produktów, procesów i metod organizacji dotychczas istniejących. [ Innowacje powstają w wyniku działalności innowacyjnej obejmującej szereg działań o charakterze badawczym (naukowym), technicznym, organizacyjnym, finansowym, handlowym i marketingowym. [ tsl.pl/obj.php/act=show/id/26] [Na podstawie: GUS Portal Informacyjny id=POJ-205.htm]

4 Relatywność innowacji
INNOWACJE ABSOLUTNE Produkty i procesy nowe w skali światowej Produkty i procesy nowe w skali kraju lub rynku Produkty i procesy nowe tylko dla danego przedsiębiorstwa, lecz już wdrożone w innych przedsiębiorstwach, dziedzinach działalności lub krajach INNOWACJE IMITACYJNE

5 Istota innowacji Istotą innowacji jest wdrożenie nowości do praktyki.
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Istota innowacji Istotą innowacji jest wdrożenie nowości do praktyki. Samo odkrycie nowości nie jest jeszcze innowacją, dopiero wdrożenie nowości do praktyki tworzy innowację. Innowacja jest motorem rozwoju społeczno-ekonomicznego! Oferuje szeroki wachlarz możliwości w kontekście zrównoważonego rozwoju, tworzenia nowych miejsc pracy, zwiększania produktywności, usprawniania procesów operacyjnych i, co kluczowe, spełniania potrzeb społeczeństwa. Na podstawie: W. Cellary, Innowacyjność i nauka to nie to samo…,

6 Innowacyjność motorem rozwoju – UE
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Innowacyjność motorem rozwoju – UE Źródło: opracowanie własne na podstawie: wskaźnik SII - Innovation Union Scoreboard 2013; wskaźnik HDI

7 Innowacyjność motorem rozwoju – województwa
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Innowacyjność motorem rozwoju – województwa Źródło: opracowanie własne, dane za: EUROSTAT; B. Plawgo i in., Regionalne systemy innowacji. Raport z badań, PARP, Warszawa 2013, s. 58.

8 Bez iluzji – siła innowacji Polski na tle krajów UE
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Bez iluzji – siła innowacji Polski na tle krajów UE Źródło: opracowanie własne na podstawie: Innovation Union Scoreboard 2013, European Commission, s.79.

9 J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Bez iluzji – siła innowacji województwa podlaskiego na tle pozostałych województw Źródło: opracowanie własne, dane za: B. Plawgo i in., Regionalne systemy innowacji. Raport z badań, PARP, Warszawa 2013, s. 58.

10 Bez iluzji – pogłębianie luki rozwojowej (nie chowajmy głowy w piasek)
PKB pc kraj – PKB pc wp Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z BDL/GUS.

11 Bez iluzji – potencjał innowacyjny województw
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Bez iluzji – potencjał innowacyjny województw Kleosin, r. Zmiana pozycji Pozycja 2003 Źródło: opracowanie własne na podstawie: M. Feltynowski, Ranking potencjału innowacyjnego polskich regionów z wykorzystaniem miar syntetycznych [w:] A. Nowakowska (red.), Zdolności innowacyjne polskich regionów, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2009, s ; dane za: B. Plawgo i in., Regionalne systemy innowacji. Raport z badań, PARP, Warszawa 2013,

12 Polityka innowacyjna Kreowanie procesów innowacyjnych w regionach jest ważnym elementem zarządzania regionem, przyczyniającym się do jego rozwoju i służącym całej społeczności. Skuteczna polityka innowacyjności to taka, która doprowadzi do znaczących zmian gospodarczych Na podstawie: W. Cellary, Innowacyjność i nauka to nie to samo…, M. Sadowska, Rola władz publicznych we wspieraniu innowacyjności, demosEuropa Centrum Strategii Europejskiej, Warszawa 2009.

13 Analiza SWOT – sytuacje decyzyjne
Przeorientuj się. Szukaj na nowo swojego miejsca! Źródło:

14 Kluczowe czynniki sukcesu
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Kluczowe czynniki sukcesu I. Poziom potencjału badawczo-rozwojowego w regionie Poziom infrastruktury B+R w regionie Stan badań wdrożeniowych Stan transferu technologii z nauki do gospodarki regionu Stan wykorzystania nowoczesnych technologii w gospodarce regionu II. Efektywność sieci współpracy nauka-biznes-administracja Poziom zaufania między podmiotami ze sfery nauki, biznesu i administracji Stopień kooperacji w triadzie nauka-biznes-administracja Poziom zbiurokratyzowania decyzji administracyjnych Otwartość instytucji administracyjnych na wspieranie działań podmiotów opracowujących i wdrażających przełomowe technologie Zrozumienie wzajemnych korzyści współpracy biznesu i sfery B+R

15 Scenariusze rozwoju innowacyjności podlaskiej
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Scenariusze rozwoju innowacyjności podlaskiej Kleosin, r. WYSOKI potencjał badawczo-rozwojowy ZOSIA SAMOSIA Nie nastąpił istotny wzrost potencjału B+R województwa. Przełomowe technologie pozostają na marginesie zainteresowania zarówno naukowców, jak i przedsiębiorców. Lokalne władze, biznes i środowiska akademickie nie zdołały wypracować wspólnej wizji rozwojowej dla zapóźnionego cywilizacyjnie regionu i przekonać do tej wizji społeczeństwa. Województwo podlaskie konsekwentnie okupuje końcówki rankingów zamożności, atrakcyjności inwestycyjnej, innowacyjności gospodarki oraz nakładów na B+R. Przedsiębiorstwa tylko sporadycznie przejawiają ambicje kreowania unikalnej wartości dodanej swoich produktów opartych na przełomowych technologiach. Z powodu braku prężnych sieci współpracy w triadzie administracja-biznes-nauka region traci (często bezpowrotnie) szansę, jaką daje unijna i krajowa polityka wspierania innowacyjnych przedsięwzięć. SEN O POTĘDZE Barierę postępu stanowią niskie nakłady (względem reszty kraju) na badania i rozwój oraz niska atrakcyjność regionu dla polskich i zagranicznych naukowców. Władze samorządowe, przedsiębiorstwa, uczelnie oraz organizacje pozarządowe rozumieją potrzebę współpracy w celu podnoszeniu konkurencyjności regionu. Rośnie liczba wspólnych projektów badawczych, powstają nowe kierunki studiów realizowane wspólnie przez uczelnie z dużym udziałem przedsiębiorstw i instytucji otoczenia biznesu. Podlaski inno-entuzjazm jest mocno schładzany słabą pozycją na rynku specjalistycznych kadr oraz niewystarczająco wysokim poziomem naukowym i potencjałem biznesowym realizowanych projektów. Na tle niskiej kondycji ekonomicznej regionu, wciąż niewielkie są możliwości gospodarczego wykorzystania badań i przełomowych technologii w gospodarce województwa, szczególnie w nowych branżach. Scenariusz ambiwalencji rozwojowej Scenariusz nowych szans rozwojowych W regionie kształtują się silne ośrodki badawcze z powodzeniem pozyskujące znaczne fundusze na infrastrukturę, laboratoria i badania ze źródeł publicznych (krajowych i europejskich). Rozwój kierunków badawczych bardziej o charakterze teoretyczno-poznawczym niż aplikacyjnym. Słaba kooperacja w triadzie nauka-administracja-biznes i dysfunkcyjne mechanizmy transferu technologii Brak zainteresowania lokalnego biznesu innowacyjnymi technologiami. Innowacyjne technologie tworzone w regionie są komercjalizowane poza nim. Przełomowe technologie to jedynie wątek poboczny w regionalnej strategii rozwoju. Rozwój regionu toczy się starym, powolnym rytmem. Następuje radykalny wzrost potencjału badawczo-rozwojowego w województwie podlaskim. Podmioty administracji publicznej, jednostki naukowo-badawcze oraz przedsiębiorstwa tworzą silne i efektywne sieci współpracy. Innowacyjne przedsiębiorstwa wzmacniają swoją pozycję w wybranych przez siebie rynkowych niszach i odnoszą sukcesy na rynkach krajowych i zagranicznych Władze regionu dostrzegają potrzebę oparcia rozwoju regionu na przełomowych technologiach i upatrują w tym szansy na społeczno-gospodarczy skok rozwojowy. Efektywne wykorzystanie nowych instrumentów polityki państwa i Unii Europejskiej pobudza innowacyjność województwa. Następuje napływ wybitnych specjalistów spoza regionu, wokół których powstają silne i dynamiczne zespoły o ponadregionalnym znaczeniu. Region staje u progu epokowej szansy nadrobienia cywilizacyjnego zapóźnienia względem reszty kraju i lepiej rozwiniętych państw Europy. NIEEFEKTYWNE regionalne sieci współpracy podmiotów N-B-A EFEKTYWNE regionalne sieci współpracy podmiotów N-B-A CIEMNOŚĆ WIDZĘ W POGONI ZA INNOWACJĄ Scenariusz niemocy rozwojowej NISKI potencjał badawczo-rozwojowy Scenariusz ograniczeń rozwojowych

16 Nakłady na B+R w województwie podlaskim na tle kraju
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Nakłady na B+R w województwie podlaskim na tle kraju nakłady na B+R pc kraj – nakłady na B+R pc wp Spróbujmy odnieść się do zmian czynników kluczowych w województwie podlaskim. Wykres wskazuje na wzrastające rozwarstwienie pomiędzy nakładami na B+R przypadającymi na jedną osobą średnio w kraju a analogicznymi nakładami w województwie podlaskim. W 2011 roku stanowiły one mniej niż 40% średniej krajowej. Spójrzmy na dynamikę drugiego czynnika kluczowego. Źródło: opracowanie własne na podstawie na podstawie danych z BDL/GUS.gar

17 Wskaźnik współpracy przedsiębiorstw
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Wskaźnik współpracy przedsiębiorstw Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z BDL/GUS

18 J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r.

19 J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r.

20 Nowy paradygmat rozwoju województwa
Oparcie strategii rozwoju regionu na logice sprzężenia nadążnego, wytyczającego trajektorię rozwoju, która nie naśladuje innych, ale zmierza w kierunku, gdzie znajdą się w przyszłości liderzy. Gdy rozwój tradycyjnych branż nie powoduje przyspieszenia rozwoju regionu - promowanie, rozwijanie i wdrażanie przełomowych technologii.

21 Strategia rozwoju województwa podlaskiego
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Strategia rozwoju województwa podlaskiego Podlaskie ZIELONE Podlaskie OTWARTE Podlaskie DOSTĘPNE Podlaskie PRZEDSIĘBIORCZE WYEDUKOWANE KREATYWNE PRODUKTYWNE WSPÓŁPRACUJĄCE Źródło: opracowanie własne za: Strategia rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Białystok 2013.

22 Inteligentne specjalizacje województwa podlaskiego
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Inteligentne specjalizacje województwa podlaskiego Produkcja rolnicza Ekologicznie i zielono Kierunek na wschód Branże niskoproduktywne i „przegrane” Źródło: dreamstime.com Przełomowe technologie przyszłości Źródło: opracowanie własne za: Strategia rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Białystok 2013; Surfdaddy Orca, Nano-Bio-Info-Cogno: Paradigm for the Future,

23 Specjalizacja inteligentna inaczej
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Specjalizacja inteligentna inaczej Słabość teoretyczna Inteligentna specjalizacja w istocie promuje regiony wiodące, a degraduje regiony słabe i peryferyjne Wewnętrzna niespójność w odniesieniu do oczekiwanej roli władz Marginalizacja funkcji uczelni wyższych Źródło: M. Ranga, A Triple Helix Systems „horse” for the Smart Specialisation „carriage”?, Triple Helix XI Conference Workshop “Supercharging the Triple Helix: Smart Specialisation as a game changer”, London, 8-10 July 2013.

24 Szansą Podlasia rozwój „nieoczywisty”
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Szansą Podlasia rozwój „nieoczywisty” Podstaw do budowania strategii, które może przynieść sukces należy upatrywać w informacjach śladowych, niepowtarzalnych, trudnych do natychmiastowej interpretacji i pochodzących z nieoczywistych źródeł. Wykorzystywanie informacji pewnych, jednoznacznych, niewymagających pogłębionej reinterpretacji daje co najwyżej możność formułowania strategii naśladowczych, a nie innowacyjnych. Binsztok, A., Perechuda, K., Nowe funkcje informacji we współczesnych koncepcjach zarządzania. [w:] R. Borowiecki (red.), M. Kwieciński (red.), Informacja w zarządzaniu przedsiębiorstwem: pozyskiwanie, wykorzystanie i ochrona, Kantor Wydawniczy "Zakamycze", Kraków 2003, s.37-52; K. Materska, Pozyskiwanie informacji gospodarczych, [dokument elektroniczny] data wejścia:

25 Wskaźnik dobrostanu psychicznego
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Wskaźnik dobrostanu psychicznego Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z: Diagnoza społeczna Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czaplicki, T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego. Warszawa 2013, s. 449.

26 J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Podsumowanie Skracanie dystansu rozwojowego województwa nie będzie możliwe w modelu „dyfuzji naśladowczej”. Nieodzowne staje się kształtowanie modelu „dyfuzji kreatywnej”. Konieczne jest znaczące zwiększenie finansowania nauki oraz prac badawczo-rozwojowych. Niezbędne jest wzmocnienie regionalnych sieci współpracy biznes-nauka-administracja. Kształcenie na trzecim stopniu studiów na potrzeby sektora innowacji, a nie sektora nauki. Kształtowanie przestrzeni publicznej wspierającej aktywność obywatelską i twórczą. [ 2009/01/reading.jpg]

27 J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'
J. Nazarko, Foresight technologiczny 'NT FOR Podlaskie 2020'. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii Kleosin, r. Zwiastuny czy fantomy? Zapraszam Państwa na wystawę w holu. Może tam odnajdziecie Państwo zwiastuny zmian? A ile z nich okaże się fantomami? Dziękuję za uwagę!

28 Dziękuję za uwagę! www.nazarko.pl
prof. dr hab. inż. Joanicjusz Nazarko Politechnika Białostocka