Prawa pacjenta i zasady etyczne personelu laboratorium

Prezentacja na temat: "Prawa pacjenta i zasady etyczne personelu laboratorium"— Zapis prezentacji:

1 Prawa pacjenta i zasady etyczne personelu laboratorium
Madame, mesie!

2 Prawa pacjenta Deklaracja Genewska -1980 r.
„Pierwszeństwo interesów pojedynczego człowieka przed ogólnie rozumianym pierwszeństwem interesu nauki i interesu społecznego”. Ten dokument stał się podstawą wszelkich późniejszych opracowań WE i WHO.

3 Prawa pacjenta Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – 6 listopad 2008 (Dziennik Ustaw 31 marca 2009, Nr 52, poz. 417) „Vademecum 2010” Ustawa określa: Prawa pacjenta Zasady udostępniania dokumentacji medycznej Obowiązki podmiotów udzielających świadczenia zdrowotne Tryb powoływania, odwoływania i kompetencje Rzecznika Praw Pacjenta Postępowanie w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjenta

4 Rzecznik Praw Pacjenta
Rzecznik Praw Pacjenta: Krystyna Barbara Kozłowska ul. Aleja Zjednoczenia 25, Warszawa sekretariat: tel: (22) fax: (22) połączenia z tel. komórkowych: (płatne wg stawek operatora) (22) (22) Oficjalna strona Rzecznika Praw Pacjenta: Bezpłatna infolinia: (pn. - pt. w godz ) Biuro czynne: pn. - pt. w godz.  Prawnik biura przyjmuje: pn. - pt. w godz Konsultanci medyczni Biura Praw Pacjenta: od wtorku  do piątku w godz  

5 Prawa pacjenta w diagnostyce laboratoryjnej
Podmiotem działania diagnostyki laboratoryjnej jest materiał pobrany do badań. Konieczne jest traktowanie pacjenta jako osoby a nie jako obiektu badań.

6 Prawa pacjenta w diagnostyce laboratoryjnej
Działania diagnosty laboratoryjnego (wynik badania) w istotny sposób wpływają na stan zdrowotny (bezpieczeństwo, dobro, los) pacjenta. Diagnosta laboratoryjny jest odpowiedzialny za dobro pacjentów. Naruszenie dobra pacjenta wynika z rutyny działania laboratorium, zaniedbania, zaniechania lub złej woli pracowników laboratorium.

7 Zasady etyczne dla personelu laboratorium
Zasada nie szkodzenia pacjentowi w laboratorium oznacza spełnienie wszystkich warunków koniecznych dla zapewnienia wiarygodności wyników. Z drugiej strony oddalenie laboratorium od pacjenta i jego problemów sprzyja koncentrowaniu uwagi na problemach technicznych, pozornie zwalniających diagnostów laboratoryjnych od oceny etycznej wykonywanej pracy.

8 Prawa pacjenta w diagnostyce laboratoryjnej
Nieumyślne naruszenie interesów/dobra pacjenta w praktyce diagnostyki laboratoryjnej: Pobieranie materiału w ilości większej niż niezbędna do wykonania badań Nieprzestrzeganie zasady najkrótszego czasu oczekiwania na wynik Brak zabezpieczenia danych pacjenta przed dostępem osób trzecich Tworzenie zagrożenia błędami poprzez nieprzestrzeganie zasad GLP#3. Good Laboratory Practice (GLP) Tworzenie zagrożeń infekcją z powodu nieprzestrzegania procedur bezpieczeństwa biologicznego Tworzenie zagrożeń przez dopuszczenie do działania osób niekompetentnych Udostępnianie bez zgody pacjentów próbek zgromadzonych w bankach materiałów biologicznych Stosowanie przestarzałych testów, metod i aparatury

9 Good Laboratory Practice
Opracowane w 1978 r, przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w ramach Programu Kontroli Substancji Chemicznych. W Polsce wprowadza ją Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 czerwca 2003 r. w sprawie kryteriów, które powinny spełniać jednostki organizacyjne wykonujące badania substancji i preparatów chemicznych, oraz kontroli spełnienia tych kryteriów (Dz. U. z 2003 r. Nr 116, poz. 1103).

10 Good Laboratory Practice
Jest to system norm gwarantujący odpowiednią jakość badań poprzez określenie zasad organizacji jednostek badawczych wykonujących niekliniczne badania z zakresu bezpieczeństwa i zdrowia człowieka i środowiska. Mają zastosowanie do badania produktów: farmaceutycznych kosmetycznych zawierających pestycydy lekarstwa weterynaryjne dodatki do żywności i pasz chemikalia przemysłowe.

11 Good Laboratory Practice
Zasady GLP dotyczą: Organizacji jednostki badawczej i jej personelu Programu zapewnienia jakości Pomieszczeń jednostki badawczej Aparatury, materiałów i odczynników Systemów badawczych Materiałów badanych i materiałów odniesienia Standardowych procedur roboczych Wykonania badań Sprawozdań z badań Archiwizacji

12 Prawa pacjenta w diagnostyce laboratoryjnej
Umyślne naruszenie interesów/dobra pacjenta w praktyce diagnostyki laboratoryjnej: Wypisywanie fikcyjnych wyników badań Fałszowanie wyników Udostępnianie danych pacjenta osobom trzecim Prowokowanie pobrań materiału w celu komercyjnego wykorzystania próbek Stosowanie odstępstw od protokołów analitycznych i zasad GLP w celu osiągnięcia korzyści (oszczędności) Stosowanie odstępstw od zasad bezpieczeństwa biologicznego Nieprzestrzeganie zasady odrzucenia serii badań przy wskazaniach kontroli wewnątrzlaboratoryjnej Stosowanie podwójnych kryteriów kontroli jakości: rygorystycznego permisywnego

13 Zasady etyczne dla personelu laboratorium
Nigdy nie łam zasad obowiązującego prawa (kradzież, korupcja) Nie ukrywaj łamania prawa oraz zasad etycznych przez innych. Komentarz 1 Nie ukrywaj braku wiedzy przeszkadzającego w wykonywaniu twoich obowiązków. Komentarz 2 Nie reaguj agresją na krytykę dotyczącą twojej pracy. Nie podejmuj się pracy, do której nie jesteś kwalifikowany. Komentarz 3 Przestrzegaj procedur. Przestrzegaj zasad bezpieczeństwa własnego, innych pracowników i osób postronnych. Nie przenoś zakresu własnej odpowiedzialności na inne osoby. Przestrzegaj zasad ochrony interesów pracodawcy, poprzez właściwą obsługę sprzętu, poprawne korzystanie z zasobów i środków komunikacji. Nie wyróżniaj osób (pozytywnie lub negatywnie), z którymi pracujesz ze względu na płeć, pochodzenie, lub inne cechy.

14 Komentarz 1 Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego, ptk.3, §19:
„Diagnosta laboratoryjny w relacjach z innymi diagnostami laboratoryjnymi w przypadku zauważenia błędów w ich postępowaniu winien z należnym taktem zwrócić się najpierw do samego zainteresowanego, a w sytuacji szczególnej skonsultować się z jego przełożonym.”

15 Komentarz 2 Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego, pkt.3, §20:
„Diagnosta laboratoryjny powinien dzielić się swoją wiedzą ze współpracownikami, a sprawując funkcję kierowniczą, nie może utrudniać podwładnym zdobywania wiedzy związanej z wykonywanym zawodem, ma motywować ich do rozwoju i ułatwiać podnoszenie kwalifikacji.”

16 Komentarz 3 Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego, pkt.3, §17:
„Diagnosta laboratoryjny przestrzega zasad kompetencji, a w wypadku problemów przekraczających jego wiedzę, bądź jakichkolwiek wątpliwości dotyczących uzyskanych wyników lub ich interpretacji winien zasięgać porad odpowiednich specjalistów.”

17 Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego
Zachowanie tajemnicy zawodowej regulują: Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (rozdz. 4) Ustawa o diagnostyce laboratoryjnej Przysięga składana przez diagnostów laboratoryjnych Kodeks Karny Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego

18 Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego
Ustawa o diagnostyce laboratoryjnej z dnia 27 lipca 2001 roku, Art. 29 1. Diagnosta laboratoryjny jest obowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej. 2. Od zachowania tajemnicy zawodowej diagnosta laboratoryjny jest zwolniony: 1) w stosunku do osoby, pod której opieką medyczną znajduje się pacjent; 2) w stosunku do samego pacjenta, a gdy jest on niepełnoletni lub ubezwłasnowolniony – w stosunku do jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego; 3) gdy badanie diagnostyczne zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych na podstawie odrębnych ustaw organów lub instytucji; wówczas diagnosta laboratoryjny jest obowiązany poinformować o wynikach badań wyłącznie te organy lub instytucje; 4) gdy jest to niezbędne do praktycznej nauki zawodów medycznych; 5) gdy jest to niezbędne dla celów naukowych; 6) w przypadkach gdy przewidują to przepisy szczególne.   3. Ujawnianie tajemnicy poza przypadkami, o których mowa w ust. 2, pkt 1 i 2, może nastąpić wyłącznie w niezbędnym zakresie.

19 Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego
Przysięga składana przez diagnostów: „Ślubuję uroczyście, że jako diagnosta laboratoryjny będę wykonywał czynności diagnostyki laboratoryjnej z całą sumiennością i rzetelnością, zgodnie z najlepszą wiedzą, zgodnie z prawem i prawami pacjenta <Salus aegroti suprema lex> i zasadami etyki zawodowej. Poznane w związku z wykonywaniem czynności diagnostyki laboratoryjnej fakty i informacje zachowam w tajemnicy w zakresie określonym przepisami prawa.”

20 Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego
Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego z dnia 13 stycznia 2006 roku, pkt. 2: § 11. „DL zobowiązany jest zachować w ścisłej tajemnicy wszystkiego, czego dowiedział się o pacjencie podczas przeprowadzania badań. Zarazem zobowiązany jest do zabezpieczenia wszelkich informacji przed osobami trzecimi” § 12. „DL nie może brać udziału w: 4) udostępnianiu wyników badań lab. dotyczących pacjenta, bądź też informacji o zagrożeniu dla zdrowia i życia pacjenta każdemu nieuprawnionemu, w tym pracodawcom i firmom ubezpieczeniowym; 5) przekazywaniu materiału biologicznego osobom trzecim” § 13.„Wyniki badań należą do osoby, której one dotyczą, i mogą być tylko przez tę osobę lub za jej zgodą udostępnione innym osobom lub instytucjom”

21 Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego
Odpowiedzialność karną nakłada Kodeks Karny, art. 266, § 1: „Kto wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu ujawnia lub wykorzystuje informacje, z którymi zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.”

22 Zasady postępowania kierownika laboratorium
Nie wydawaj wyników o niesprawdzonej jakości. Nie oszukuj procedur kontroli jakości. Nie pozwól na łamanie zasady poufności danych pacjenta. Przestrzegaj zasad i przepisów ochrony środowiska. Prowadź obowiązkowe szkolenia personelu. Bądź uczciwy i jednoznaczny w porozumieniach z dostawcami materiałów i sprzętu. Informuj nadzór wyższego szczebla o wszystkich konfliktach interesów wynikających w pracy laboratorium. Nie akceptuj prezentów o znacznej wartości od dostawców aparatury i materiałów. Wymagaj od wszystkich zatrudnionych znajomości zasad etycznych oraz instrukcji poprawnego postępowania. Regularnie sprawdzaj przestrzeganie zasad etycznych oraz sformułowanych w instrukcjach poprawnego postępowania.

23 Zasady etyczne dla personelu laboratorium
Praca diagnostów jest pracą zespołową. Najczęstszym źródłem konfliktów jest: uchylanie się od wykonywania własnych zadań nieuprawnione przejmowanie cudzych zadań Te zachowania są przyczyną błędów i pomyłek skutkujących pogorszeniem jakości wykonywanych badań.

24 Zasady etyczne dla personelu laboratorium
Mnożenie ilości przykazań etycznych nie może zastąpić systemu zachowań, które człowiek wynosi z sobą w wyniku wychowania, oceny postępowania innych i samooceny własnych postępków.

25 Zasady etyczne dla personelu laboratorium
Przestrzeganie zasad etycznych wymaga: Znajomości tych zasad i elementarnego rozumienia tych zasad Rozumienia istoty wykonywanej pracy Kontroli przestrzegania zasad Stosowanie zasad jako kryteriów oceny osób i ich działań

26 Dziękuję za uwagę