Zobowiązania podatkowe

Prezentacja na temat: "Zobowiązania podatkowe"— Zapis prezentacji:

1 Zobowiązania podatkowe
Prawo podatkowe [2] Zobowiązania podatkowe

2 Rodzaje obowiązków podatkowych:
Obowiązek podatkowy Definicja: ORDYNACJA art. 6: „Nieskonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie” NTA ( Naczelny Trybunał Administracyjny, wyrok z 1934 roku): „Abstrakcyjne zobowiązanie do poniesienia ciężaru podatkowego związane przez przepisy prawa z zaistnieniem danego stanu faktycznego” Rodzaje obowiązków podatkowych: Materialny = zapłata podatku 2. Formalny ( techniczny) = zapewnienie prawidłowego wymiaru i poboru podatku poprzez: dokonanie rejestracji podatkowej ( NIP, VAT UE, VAT czynny) składanie informacji i deklaracji podatkowych poddanie się kontroli podatkowej prowadzenie ksiąg i innych dokumentów podatkowych ORD 86: Podatnicy obowiązani do prowadzenia ksiąg podatkowych przechowują księgi i związane z ich prowadzeniem dokumenty do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej. [2] Zobowiązania podatkowe

3 Identyfikacja podatników
Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników: Art Identyfikatorem podatkowym jest: 1) numer PESEL - w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług; 2) NIP - w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art NIP nie może mieć ukrytego lub jawnego charakteru znaczącego, określającego pewne cechy podatnika, płatnika podatku albo płatnika składek ubezpieczeniowych. ORDYNACJA PODATKOWA Art. 3f. § 1. Identyfikacja podatników, płatników, inkasentów, ich następców prawnych oraz osób trzecich na portalu podatkowym następuje przez zastosowanie kwalifikowanego certyfikatu przy zachowaniu zasad przewidzianych w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 262) lub przez zastosowanie profilu zaufanego ePUAP w rozumieniu art. 3 pkt 15 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2013 r. poz. 235 oraz z 2014 r. poz. 183). [2] Zobowiązania podatkowe

4 Zobowiązanie podatkowe - schemat
Wierzyciel podatkowy: SP / JST Organ podatkowy Dłużnik podatkowy: Podatnik – płatnik – inkasent – osoba 3cia – następca podatkowy ORD 5. Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. [2] Zobowiązania podatkowe

5 Elementy zobowiązania podatkowego
Kto jest wierzycielem? Kto jest dłużnikiem Strony zobowiązania (Do) kiedy należy wpłacić podatek? W jakiej formie należy wpłacić podatek? Termin zobowiązania Gdzie wpłacić dany podatek? Miejsce zobowiązania Ile wynosi podatek do zapłaty? Kto oblicza ten podatek? Wysokość zobowiązania [2] Zobowiązania podatkowe

6 Powstawanie zobowiązań podatkowych
Tryb Ex lege (ORD 21 § 1 pkt.1) Administracyjny (ORD 21 § 1 pkt.2) Kiedy powstaje zobowiązanie? Z chwilą dokonania czynności / zaistnienia zdarzenia, z którymi prawo łączy powstanie obowiązku podatkowego Z dniem DORĘCZENIA dłużnikowi decyzji podatkowej Jaki jest termin płatności? Określają go ustawy szczegółowe ( np. PIT - do 30 IV R+1) 14 dni od doręczenia decyzji, z zastrzeżeniem ORD 47 § 2 Kto oblicza podatek? Samodzielne podatnik lub płatnik Organ podatkowy w decyzji podatkowej Przykłady: Zawarcie umowy (PCC), import towarów (akcyza), osiągnięcie przychodu (PIT) - wszystkie te czynności w świetle prawa są wystarczającą przesłanką powstania zobowiązania podatkowego Nabycie lasu = abstrakcyjny obowiązek podatkowy dla jego właściciela Doręczenie decyzji o podatku leśnym = powstanie konkretnego zobowiązania podatkowego względem tego właściciela [2] Zobowiązania podatkowe

7 Termin do wydania decyzji podatkowych ( ORD 68)
Kiedy powstał obowiązek podatkowy? 2015 Termin podstawowy Gdy podatnik nie złożył w terminie deklaracji podatkowej lub nie podał tam wszystkich danych Gdy podatnik ukrył dochody przed fiskusem (68 § 4a) [2] Zobowiązania podatkowe

8 Rodzaje decyzji podatkowych
Ustalająca ( konstytutywna, tworzy nowy stan prawny, działa EX NUNC – na przyszłość). Przykłady: ORD 21/1 dot. powstania zobowiązania podatkowego ORD 67a dot. umorzenia zaległości podatkowej ROL 13c dot. zaniechania ustalenia zobowiązania podatkowego lub poboru podatku rolnego Określająca (deklaratoryjna, stwierdza zaistniały stan prawny, działa EX TUNC) Przykłady: ORD 21/3 dot. stwierdzenia zaległości podatkowej ORD 53a dot. określenia wysokości odsetek za zwłokę ORD 67a dot. rozłożenia podatku na raty ORD 74a dot. określenia wysokości nadpłaty [2] Zobowiązania podatkowe

9 Termin przedawnienia zobowiązań podatkowych (ORD 70)
Kiedy upłynął termin płatności podatku? 2015 Termin przedawnienia zobowiązania ORD 70 § 8. Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu. [2] Zobowiązania podatkowe

10 Różne reakcje na podatek
POWSTAŁO ZOBOWIĄZANIE PODATKOWE….. ….WPŁACAM PODATEK….. ….ZOBOWIĄZANIE PODATKOWE WYGASA ….NIE WPŁACAM PODATKU… …POWSTAJE ZALEGŁOŚĆ PODATKOWA …WYSTĘPUJĘ Z WNIOSKIEM O: ROZŁOŻENIE NA RATY PODATKU ( ZALEGŁOŚCI ) ODROCZENIE SPŁATY PODATKU (ZALEGŁOŚCI) KOMPENSATĘ PODATKU (ZALEGŁOŚCI) UMORZENIE ZALEGŁOŚCI …CHCĘ ZAWRZEĆ UMOWĘ O PRZENIESIENIU WŁASNOŚCI RZECZY W ZAMIAN ZA ZALEGŁOŚCI PODATKOWE [2] Zobowiązania podatkowe

11 Ogólne zasady opłacania podatków
Termin: Zobowiązania EX LEGE: określony w ustawie podatkowej Zobowiązania z decyzji organu podatkowego: 14 dni od jej doręczenia Sposób: przedsiębiorcy w zakresie podatków gospodarczych oraz płatnicy przekazujący te podatki do organów podatkowych – forma bezgotówkowa (polecenie przelewu) pozostali dłużnicy – w dowolny sposób Art. 63. § 1. Podstawy opodatkowania, kwoty podatków, odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, oprocentowanie nadpłat oraz wynagrodzenia przysługujące płatnikom i inkasentom zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych, z zastrzeżeniem § 1a i 2. § 1a. Podstawy opodatkowania, o których mowa w art. 30a ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz kwoty podatków od nich pobierane zaokrągla się do pełnych groszy w górę. § 2. Zaokrąglania podstaw opodatkowania i kwot podatków nie stosuje się do opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych. [2] Zobowiązania podatkowe

12 Jak obliczać terminy podatkowe?
ORDYNACJA PODATKOWA: Art. 12. § 1. Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. (…) § 5. Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej. § 6. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało: 1) wysłane w formie dokumentu elektronicznego do organu podatkowego, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie odbioru; 2) nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego (…) 3) złożone przez żołnierza lub członka załogi statku morskiego w dowództwie jednostki wojskowej lub kapitanowi statku; 4) złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego; 5) złożone przez osobę aresztowaną w administracji aresztu śledczego. [2] Zobowiązania podatkowe

13 Czy można płacić podatek za pośrednictwem innej osoby?
Wyrok NSA z dnia 6 marca 1998 r., I SA/Lu 192/97 Wyrok NSA z dnia 17 marca 1998 r., SA/Łd 1676/98 Teza, że dobrowolna zapłata podatku przez osobę trzecią powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego i tym samym zwalnia podatnika z ciążącego na nim obowiązku zapłaty podatku nie znajduje podstawy prawnej i sprzeczna jest z istotą podatkowego stosunku zobowiązaniowego. Określone w ustawach podatkowych obowiązki podatkowe mają charakter osobisty, wynikają wyłącznie z ustaw i nie mogą być znoszone przez cywilnoprawne umowy pomiędzy podatnikiem a osobą trzecią. Zobowiązanie podatkowe wygasa przez zapłatę podatku, przy czym ustawa nie zastrzega, że zapłata ta musi być dokonana przez podatnika. Oznacza to, że może tego dokonać za podatnika osoba trzecia. Zobowiązanie osoby trzeciej do uiszczenia za inną osobę kwot podatków może wynikać z umów cywilnoprawnych. Oczywiście zobowiązanie to nie jest zobowiązaniem podatkowym, tylko cywilnoprawnym, a jego wykonania nie mogą skutecznie dochodzić organy podatkowe [2] Zobowiązania podatkowe

14 Zaległość podatkowa TERMIN PŁATNOŚCI PODATKU
Powstanie zobowiązania podatkowego Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego ZOBOWIĄZANIE (aktualne) ZALEGŁOŚĆ PODATKOWA [2] Zobowiązania podatkowe

15 [2] Zobowiązania podatkowe
Skala i struktura zaległości podatkowych (Dane: NIK, stan na r.) [2] Zobowiązania podatkowe

16 Główne przyczyny zaległości podatkowych
Obiektywne: - Przyczyny gospodarcze - Nadmierny fiskalizm - Stan prawa podatkowego - Praca organów skarbowych skuteczność egzekucji zaległości = 25% zaległości przedawnione = 1,7 mld zł zaległości > 5 lat = 9,8 mld zł Subiektywne: - Moralność podatkowa - Mentalność podatkowa - Opór antypodatkowy - Szara strefa ( podziemie gospodarcze) Ponad 8000 podatników z zaległościami > 1 mln zł UKS: w 2013 r. wykryto faktur na fikcyjne transakcje o wartości 20 mld zł UKS: w 2014 r. wykryto faktur na fikcyjne transakcje o wartości 33 mld zł [2] Zobowiązania podatkowe

17 Skutki zaległości podatkowych
1/ Odsetki za każdy dzień zwłoki Wzór: Dług podatkowy X liczba dni zwłoki x STAWKA 365 PODSTAWOWA STAWKA ODSETEK = [ 2 x stopa kredytu lombardowego ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej + 2 % ] > 8% PREFERENCYJNA STAWKA ODSETEK 0,75 x stawka podstawowa dla podatników, którzy dokonają korekty deklaracji i w ciągu 7 dni zapłacą zaległość podatkową 2/ organ podatkowy może zabezpieczyć wykonanie zobowiązania podatkowego na majątku dłużnika 3/ organ podatkowy może przenieść odpowiedzialność podatkową na osobę trzecią 4/ sankcje karno – skarbowe dla dłużnika KKS 57: Podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe KKS 77: Płatnik lub inkasent, który pobranego podatku nie wpłaca w terminie na rachunek właściwego organu podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3 albo obu tym karom łącznie [2] Zobowiązania podatkowe

18 Procedura zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych
CEL: Zagwarantowanie środków płatniczych na pokrycie należności podatkowych PRZEDMIOT: Cały majątek podatnika PRZESŁANKA: uzasadniona obawa niewykonania zobowiązania podatkowego CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCE KONTROLA PODATKOWA POSTĘPOWANIE PODATKOWE DECYZJA O ZARZĄDZENIU ZABEZPIECZENIA wybór trybu dokonania zabezpieczenia TRYB USTAWY o POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM W ADMINISTRACJI TRYB ORDYNACJI PODATKOWEJ (urzędowe zabezpieczenie) (dobrowolne zabezpieczenie, na wniosek podatnika) DECYZJA O DOKONANIU ZABEZPIECZENIA ZAJĘCIE ZABEZPIECZAJĄCE BLOKADA RACHUNKU BANKOWEGO HIPOTEKA PRZYMUSOWA ZASTAW SKARBOWY GWARANCJA BANKOWA PORĘCZENIE BANKOWE WESKEL WŁASNY Z AKCEPTEM BANKU [2] Zobowiązania podatkowe

19 ograniczonego prawa rzeczowego
Hipoteka i zastaw Podobieństwa Przymusowy charakter Ustanawiane na rzecz SP / JST względem wszystkich typów dłużników podatkowych Przywilej pierwszeństwa wierzycieli Prawo bezpośredniej skuteczności Hipoteka podatkowa Zastaw skarbowy 1. Nieruchomości (również części ułamkowe i współwłasność) 2. Prawa: użytkowania wieczystego, ograniczone spółdzielcze 3. Subintabulat 4. Statek morski Przedmiot Ruchomości powyżej zł ( kwota corocznie waloryzowana o wskaźnik inflacji; na rok 2015 jest to zł) Wpis do księgi wieczystej ( dokonany przez sąd) Powstanie ograniczonego prawa rzeczowego Wpis do rejestru zastawów skarbowych ( lokalny – nUS, centralny - MF) [2] Zobowiązania podatkowe

20 Zabezpieczenie dobrowolne: gwarancja bankowa
4. Żądanie wypłaty sumy gwarantowanej i jego realizacja 3. Umowa gwarancji bankowej BANK GWARANT BENEFICJENT GWARANCJI (fiskus) 5. Regres (bo gwarancja nie jest akcesoryjna względem umowy głównej) 2. List gwarancyjny 1. Umowa zlecenia udzielenia gwarancji 0. Zobowiązanie główne (podatkowe) ZLECENIODAWCA GWARANCJI (podatnik) [2] Zobowiązania podatkowe

21 Zabezpieczenie typu „reverse charge” ORD 33 b pkt
Zabezpieczenie typu „reverse charge” ORD 33 b pkt. 3, także ORD 117b oraz art. 105 a ustawy o podatku od towarów i usług Możliwym jest dokonanie zabezpieczenia na majątku podatnika NA RZECZ KTÓREGO DOKONANO dostawy towarów wrażliwych w rozumieniu ustawy o PTU, po doręczeniu mu decyzji orzekającej o odpowiedzialności podatkowej za zaległości podatkowe podmiotu dokonującego na jego rzecz dostawy towarów, JEŻELI ZACHODZI UZASADNIONA OBAWA, ŻE ZOBOWIĄZANIE NIE ZOSTANIE PRZEZ DOSTAWCĘ WYKONANE, a w szczególności gdy dostawca trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję; Towary wrażliwe w rozumieniu PTU: wyroby stalowe, benzyny silnikowe, oleje opałowe, złoto, srebro, platyna, cyfrowe kamery i aparaty fotograficzne, kasety i tonery do drukarek NUS - WIERZYCIEL Zobowiązanie podatkowe (VAT) DOSTAWCA TOWARÓW WRAŻLIWYCH Umowa sprzedaży Odpowiedzialność osoby trzeciej NABYWCA TOWARÓW WRAŻLIWYCH Nabywca może być odpowiedzialny jak dłużnik solidarny z dostawcą , jeżeli: Nabywca ma status podatnika VAT Wartość dostawy od tego samego dostawcy > zł w danym miesiącu W momencie dostawy nabywca wiedział / miał uzasadnione podstawy by przypuszczać że podatek od tej dostawy nie zostanie w całości / w części przekazany do nUS Egzoneracja: złożenie kaucji gwarancyjnej ( co najmniej zł) przez nabywcę w formie depozytu pieniężnego albo gwarancji bankowej na rzecz właściwego nUS [2] Zobowiązania podatkowe