ZNACZENIE KOMUNIKACJI DLA ROZWOJU CYWILIZACJI

Prezentacja na temat: "ZNACZENIE KOMUNIKACJI DLA ROZWOJU CYWILIZACJI"— Zapis prezentacji:

1 ZNACZENIE KOMUNIKACJI DLA ROZWOJU CYWILIZACJI

2 MOWA Mowa, zbiór wokalnych symboli opartych na logicznej strukturze, umożliwiła przekazywanie informacji i wiedzy kolejnym pokoleniom w doskonalszy sposób. Doświadczenia przekazywane za pomocą języka stawały się coraz bogatsze, a człowiek mógł zmieniać się i przystosowywać się do otoczenia – bądź przystosowywać otoczenie do siebie – znacznie szybciej niż gatunki opierające się na genetycznej ewolucji. Mowa oznaczała możliwość koordynacji i współpracy, postępu technicznego, nauki, inżynierii, powstania pojęć abstrakcyjnych i kultury. Ulokowała człowieka na szczycie łańcucha pokarmowego, umożliwiając homo sapiens walkę i zwycięstwo nad zwierzęcymi drapieżnikami. Pośrednio umożliwiła podróże przez niesprzyjające tereny (morza, pustynie) i ekspansję człowieka we wszystkie rejony Ziemi. Mowa nie jest jednak doskonała. Wypowiedziane słowo czy zdanie docierało tylko do osób znajdujących się w pobliżu mówiącego. Komunikacja przy pomocy głosu, bądź sygnałów migowych, na odległości większe niż kilometr była praktycznie niemożliwa. Pamięć ludzka wraz z upływem czasu często ulegała zniekształceniu, istnieje także ograniczenie ilości informacji możliwych do zapamiętania przez jednostkę. Wraz z przedwczesną śmiercią ‘osób pamiętających’ – szamanów, mędrców – którzy nie zdążyli przekazać swojej wiedzy uczniom - prymitywna społeczność mogła bezpowrotnie stracić wiedzę wielu pokoleń.

3 PIERWSZE SYMBOLE Niedoskonałości mowy prowadziły do prób stworzenia lepszego sposobu przekazywania i przechowywania informacji. Rozwijane techniki należy podzielić na dwa rodzaje – te przeznaczone do komunikacji na dalsze odległości (omówione w dalszych rozdziałach) i te przeznaczone do komunikacji w czasie, czyli nadania wiedzy ludzkiej trwałości. Wszystkie te techniki opierały się na wspólnym elemencie – symbolach. Powoli następowała ewolucja od rysowania do pisania. W starożytnym Egipcie oraz w dawnej Grecji pojęcia pisania i rysowania były tożsame, na co wskazują m.in. egipskie słowo s–sz i greckie graphein, które oznaczały zarówno pisanie, jak i rysowanie.

4 PISMO Symbole były prekursorem kolejnego wielkiego wynalazku – pisma. Zamknięty zbiór symboli, wyrażających dźwięki fonetyczne bądź pojęcia, umożliwił przechowywanie skomplikowanych, długich wiadomości i stanowił ‘graficzny zapis mowy’. Pismo było darzone wielkim szacunkiem. Starożytni Egipcjanie uważali za jego twórcę Thota, boga kultury, nauki i magii. Nebo, syn Marduka, był babilońskim bogiem pisma – i ludzkiego przeznaczenia. Według tradycji żydowskiej pismo wynalazł Mojżesz, według mitów greckich – Hermes. Klasa urzędników rządzących imperium chińskim, literati, za jedną z najważniejszych cech wykształconego człowieka uważała zdolność czytania i pisania.

5 PIKTOGRAMY Najstarszym podgatunkiem pisma są piktogramy, czyli pismo obrazkowe, w którym obrazy lub schematyczne rysunki przedmiotów są symbolami tych zjawisk. Symbole te nie przedstawiają dźwięków mowy – jest to alfabet semantyczny (od gr. sema, znak), a nie fonetyczny. Piktogramy są kolejnym krokiem w ewolucji symboli. Tak jak petroglify rozwinęły się z malowideł naściennych, tak z petroglifów powstały piktogramy. Istotna różnica między takimi malowidłami, jak petroglify, a piktogramami polega na tym, że te pierwsze przedstawiają jakieś wydarzenie – podczas gdy piktogramy o tym wydarzeniu opowiadają. Mają więc znaczenie użytkowe.

6 PISMA IDEOGRAFICZNE Z czasem ideogramy coraz bardziej odchodziły od ‘zwykłych obrazków’ i ewoluowały w stronę bardziej abstrakcyjnych symboli, nadal jednak zachowały swoją podstawową ideę, że dany znak reprezentuje konkretne pojęcie. Ideogramy są spotykane w starszych systemach pisma Dalekiego Wschodu – m.in. w japońskim Kanji, koreańskim Hanja (z V wieku n.e.), które z kolei wywodzą się z chińskich znaków (1200 p.n.e). Najstarszy system pisma, sumeryjskie pismo klinowe, jest przykładem pisma ideograficznego.

7 PISMA analityczne Pisma starożytnych Egipcjan, Kreteńczyków, Hetytów czy mieszkańców Mezopotamii nie były pismami ideograficznymi. Już w swych najstarszych znanych nam formach słowa zbudowane były z symboli, połączonych w różne kombinacje. Tym samym stanowią fazę przejściową pomiędzy pismem czysto ideograficznym, a pismem czysto fonetycznym, gdyż zawierają elementy obu tych rodzajów pisma. Warto jednak podkreślić, że granica między pismami ideograficznymi i analitycznymi jest stosunkowo płynna, i wiele opracowań naukowych nie czyni różnicy między pismami ideograficznymi (logograficznymi) a analitycznym

8 Pisma sylabiczne Pisma fonetyczne-sylabiczne (sylabariusze) to takie zespoły symboli fonetycznych, w których poszczególne znaki są znakami samogłosek lub sylab, połączonych tak by przekazywały słowo mówione. Sylabariusze istniały w Europie i na Bliskim Wschodzie (m.in. Babiloński z 3000 p.n.e., Minojski Linear B z 1400 p.n.e, aksumicki Ge’ez z 500 p.n.e.), w Afryce Zachodniej, w Ameryce Północnej i w Azji. Nawet obecnie używa się ich w niektórych kulturach, np. w Japonii korzysta się aż z dwóch sylabariuszy (katakany i hiragany).

9 Pismo fonetyczne Najstarszy znany nam dziś przykład alfabetu datuje się na 2000 p.n.e. i był on używany w Egipcie przez Semitów, którzy nadali egipskim hieroglifom nowe nazwy. Początkowo tylko spółgłoski miały swoje fonemy, ale kolejne mutacje alfabetu (m.in. fenicki – 1200 p.n.e) ewoluowały w kierunku włączenia samogłosek, co nastąpiło w alfabecie starogreckim (900 p.n.e), przodku alfabetów cywilizacji europejskiej. Kolejna wersje alfabetu z tej linii ewolucyjnej to alfabet etruski, a następnie alfabet rzymski (600 p.n.e.), z którego w prostej linii wywodzą się alfabety łacińskie, którymi się dziś posługujemy.

10 SYGNAŁY OPTYCZNE Wiele kultur stosowało sygnały wzrokowe, oparte na dymie i ogniu, nazywane dziś także ‘optycznym telegrafem’. Ognisko było przykrywane koszem lub matą i odsłaniane, w ciągu dnia wypuszczając w różnych odstępach czasu smugi dymu, a w nocy dając migające światło. Widoczność tych sygnałów, zwłaszcza dymnych, był jednak zależna od pogody (wiatr, opady), co utrudniało stosowanie skomplikowanych kodów. Taki sposób sygnalizacji był wykorzystywany m.in. przez Indian północnoamerykańskich. Ograniczeniem zasięgu takich sposobów komunikacji był zasięg zmysłów. Częstym usprawnieniem było więc przekazywanie wiadomości przez wczesny rodzaj ’stacji wzmacniających i przekaźnikowych’, czyli stworzenie punktów powtarzających ten sygnał pomiędzy grupą inicjującą a docelową. Takie modyfikacje były często stosowane przez bardziej zaawansowane cywilizacje o osiadłym trybie życia. Polegały one na rozpalaniu ciągu oddalonych od siebie ogromnych ognisk na wzgórzach i górach. Najbardziej zaawansowane budowały niekiedy wieże sygnałowe, jak Chiny na Wielkim Murze. Specyficznym rodzajem wież sygnałowych są do dziś używane latarnie morskie.

11 SYGNAŁY DŹWIĘKOWE Kultury żyjące na obszarach obfitujących w duże drzewa stosowały wydrążone pnie drzew, niekiedy przykryte skórą, czyli bębny – ten wynalazek powstał niezależnie od siebie w wielu kulturach afrykańskich i amerykańskich. Najbardziej znanym dziś przykładem takiej komunikacji są tam-tamy, czyli ‘mówiące bębny’ pochodzące z kultur zachodniej Afryki, dziś dalej wykorzystywane (choć przede wszystkim jako element muzyki juju).28 Podobnie jak przy sygnałach optycznych, także przy sygnałach dźwiękowych stosowano ’stacje przekaźnikowe’. Rogi, bębny i inne sposoby przekazywania dźwięku były także często używane do komunikacji na polach bitew. Na niewielkie odległości w budowlach dźwięki były też przesyłane w systemach rur – najstarszy znany taki system to wynalazek Chińczyka Kung-Foo-Whing z 968 roku n.e.

12 KURIERZY I POCZTA W połączeniu z technologią wytwarzania coraz to praktyczniejszych materiałów piśmienniczych – od tabliczek glinianych, poprzez papirusowe zwoje po papier, pismo umożliwiło także przysyłanie wiadomości na dalsze odległości. Specjaliści od szybkiego i pewnego dostarczania fizycznych wiadomości – kurierzy – z pewnością pojawili się wkrótce po wynalezieniu pisma. Najstarsze informacje o istniejącym systemie kurierskim pochodzą z Egiptu 2400 p.n.e. Rozwój tego sposobu przesyłania wiadomości dał początek systemowi pocztowemu. Palma pierwszeństwa należy się Asyrii (lata p.n.e), aczkolwiek pewne – stosunkowo nieliczne – przesłanki wskazują na istnienie systemu pocztowego nawet w 1700 p.n.e, w czasach Hammurabiego. Asyryjski system pocztowy powstał jako dodatek do systemu zbierającego informację – szpiegowskiego i podatkowego. Chiński system pocztowy jest z pewnościa najstarszym dalej działającym – dzisiejsza poczta chińska wywodzi się w ciągłej linii od reform za czasów dynasti Qin ( p.n.e), aczkolwiek istnieją dowody na istnienie zalążków systemu pocztowego w czasach Konfucjusza (550 p.n.e), który powiedział, że “plotki podróżują szybciej niż poczta”.

13 TELEGRAF Wynalazek elektryczności oznaczał nowa erę w technikach komunikacji, tworząc możliwość prawie natychmiastowej (praktycznie z prędkością światła) komunikacji na dłuższe odległości. Pierwszy z elektrycznych wynalazków komunikacyjnych, telegraf, został zastosowany w 1838 r. w Anglii przez Sir Charlesa Wheatstone’a. W porównaniu z późniejszymi urządzeniami miał niską przepustowość danych (to właśnie w celu jej przyśpieszenia powstał kod Morse’a) i można go nazwać ‘nowym tam-tamem’, ale w swoim czasie był wspaniałym urządzeniem, jednym z tych które zmieniają świat.

14 TELEFON Telefon jest starszy od telegrafu tylko o dekadę – Antonio Meucci skonstruował pierwszy telefon w W latach 70. XIX wieku wynalazek ten spopularyzował Amerykanin Aleksander Bell, popularnie lecz błędnie uznawany za wynalazcę tego urządzenia. Meucii wytoczył proces o plagiat, przerwany jednak przez jego śmierć w 1896 roku. Faktycznie Bell dokonał pewnych ulepszeń w projektach Meucciego, Edisona i Gray’a, jednak jego największy nie pozostawiający żadnych wątpliwości wkład w rozwój komunikacji to stworzenie pierwszego komercyjnego systemu telefonu – prawdziwsze jest więc stwierdzenie, że Bell wynalazł nie telefon, ale firmę telekomunikacyjną. Prekursorem dzisiejszej telefonii bezprzewodowej były wynalazki Mikołaja Tesli z końca XIX wieku. Pierwsze przenośne aparaty telefoniczne zaczęły być wykorzystywane przez wojsko i policję w latach 50. XX wieku w USA i w Szwecji32, a od lat 90. przenośne, bezprzewodowe telefony komórkowe stają się coraz popularniejsze, jako przedmioty codziennego użytku. Modele najnowszej generacji są w stanie przesyłać także inne niż głos rodzaje informacji – m.in. wiadomości tekstowe, graficzne, pliki komputerowe, itp, a także łączyć się z Internetem.

15 RADIO Ojcem teorii, które doprowadziły do stworzenia radia był fizyk James Maxwell, którego praca dotycząca fal elektromagnetycznych została opublikowana w 1873 roku. Eksperymenty Heinricha Hertza z lat przetarły drogę wynalazcom radia. Wynalazcom – gdyż, choć pierwszy patent otrzymał w Wielkiej Brytanii w 1896 Guglielmo Marconi, pretendentem do tego miana był też Mikołaj Tesla, który otrzymał patent w USA w 1897, jednak stracił go w 1907 na rzecz Marconiego. Patent ten został mu przywrócony po jego śmierci w 1943 roku. Pierwsza transmisja radiowa miała miejsce w 1906, gdy Guglielmo MarReginald Fessenden dokonał transmisji kolędy ‘Cicha noc’ z Brant Rock w USA. Pierwsza transmisja wiadomości to rok 1920, stacja 8MK w USA. Pierwsze regularne transmisje o charakterze rozrywkowym rozpoczęły się dwa lata później, w 1922.

16 KOMPUTER Już pod koniec XIX wieku słowo to odnosiło się do mechanicznych urządzeń ułatwiających obliczenia (po raz pierwszy określenie to znajdujemy w Oxford Dictionary w 1897 roku). Pierwsze komputery miały jednak istotne ograniczenie, gdyż dana maszyna mogła wykonywać tylko te konkretne i nieliczne operacje, do jakich została zaprojektowana od podstaw. Znacząca rewolucja w świecie komputerów nastąpiła w 1941 roku, gdy Konrad Zuse zbudował Z3, pierwszy komputer ‘kompletny’ w interpretacji Teorematu Turinga, czyli taki, który może wykonywać każde zaprogramowane mu zadanie. Od tej pory komputer umożliwiał coraz łatwiejszy dostęp, bardziej skomplikowane i szybkie operacje na informacji. Komputery bez wątpienia przyczyniły się do zwiększenia tempa postępu naukowego, jednak przez długi czas sposoby komunikacji używane przez komputer (karty perforowane, taśmy magnetyczne, wydruki) nie miały dużego znaczenia dla rozwoju technik komunikacji międzyludzkich. Znaczenie komputerów dla komunikacji gwałtownie wzrosło w drugiej połowie dwudziestego wieku, wraz z rozwojem sieci komputerowych.

17 TELEWIZJA Pierwsze eksperymenty z przesyłaniem obrazów na odległość są niewiele późniejsze od wynalazku radia – już w 1884 Paul Gottlieb Nipkow opatentował pierwszy system elektromechanicznego przesyłania obrazu. Pierwsza transmisja telewizji publicznej odbyła się w Nowym Jorku w 1927 roku. Pierwsza transmisja rozrywkowa ma miejsce w Wielkiej Brytanii w 1930 roku. Pierwsza transmisja międzykontynentalna na żywo to USA, 1957 rok. W tym także dziesięcioleciu telewizja zaczęła przekształcać się z czarno-białej w kolorową. W 1980, w niespełna wiek po patencie Nipkowa, 98% rodzin w USA dysponowało odbiornikiem telewizyjnym. Od lat 60. telewizja w połączeniu z telefonem i komputerem oferowała w niektórych krajach usługi videotekstu, wykorzystujące telewizor do wyświetlania interaktywnych menu, a telefon jako urządzenie do jego nawigacji. Prawdopodobnie najbardziej znanym i zaawansowanym z tych systemów jest francuski Minitel rozpowszechniony w latach 80-tych, który wykorzystywał własny terminal z modemem. Inną pochodną videotekstu jest usługa teletekstu, wykorzystująca telewizory i ich piloty.

18 INTERNET Próby stworzenia funkcjonalnych sieci komputerowych nabrały tempa w latach 60., a ich najbardziej znaczącym osiągnięciem w tamtej dekadzie była sieć ARPANET w USA. Pierwsze połączenie pomiędzy komputerami w sieci ARPANET nastąpiło 21 listopada Od 1978 wszystkie komputery wyposażone w modemy mogły przesyłać między sobą dane przez linie telefoniczne, wykorzystując usługę Bulletin Board Services (BBS). 1 stycznia 1983 ARPANET zaczął stosować protokoły TCP/IP i to zdarzenie uznaje się za moment jego transformacji w Internet. Internet w połączeniu z funkcjonalnością komputera to kolejna rewolucja w technikach komunikacji. W połączeniu z Internetem i peryferiami komputerowymi, takimi jak drukarka, skaner, słuchawki i mikrofon, a także z rozwijanymi technologiami, takimi jak elektroniczny papier, komputer wkrótce może połączyć w sobie wszystkie zalety poprzednich sposobów komunikacji. Dzisiejszy komputer to nie jest ogromne, ciężkie monstrum sprzed kilkunastu lat. Nowe, przenośne i lekkie urządzenia, takie jak palmtop, mają ogromne implikacje dla technik komunikacji. Człowiek wykorzystując tę technologię ma teraz zawsze, w dowolnym miejscu i porze możliwość zarówno natychmiastowej komunikacji (tekstowej, dźwiękowej i wizualnej) jak i dostępu do największej multimedialnej biblioteki świata, jaką jest dziś Internet.

19 Źródło: http://histmag.org/Komunikacja-od-mowy-do-Internetu-744