Badanie wykonane na zlecenie

Prezentacja na temat: "Badanie wykonane na zlecenie"— Zapis prezentacji:

1 Badanie wykonane na zlecenie
Raport z badania Postawy młodzieży wobec uzależnień i zagrożeń społecznych Badanie wykonane na zlecenie Urzędu Miasta w Grodzisku Mazowieckim przez PBS Spółka z o.o. Sopot, październik 2005 roku

2 Spis treści Opis badania Prezentacja wyników
1. Charakterystyka badania 2. Cele badania 3. Charakterystyka próby Prezentacja wyników 1. Najważniejsze wyniki badania 2. Oceny i samoocena uczniów 3. Sytuacja rodzinna 4. Aktywność w czasie wolnym 5. Sytuacja szkolna 6. Wsparcie i pomoc 7. Substancje uzależniające 8. Papierosy 9. Alkohol 10. Narkotyki 11. Marihuana 12. Amfetamina

3 Opis badania

4 1. Charakterystyka badania
Projekt badawczy: Badanie postaw młodzieży wobec uzależnień i zagrożeń społecznych Klient: Urząd Miejski w Grodzisku Mazowieckim Wykonawca: PBS Spółka z o.o. Termin realizacji prac terenowych: 10 – 14 października 2005 roku Metodologia: badanie ilościowe w formie ankiety audytoryjnej (z zapewnieniem anonimowości) Długość wywiadu: 45 minut Próba: uczniowie klas 6 szkół podstawowych oraz klas 1, 2 i 3 szkół gimnazjalnych z Grodziska Mazowieckiego Ilość badanych osób: 1235 uczniów: 299 uczniów klas 6 szkół podstawowych 323 uczniów klas 1 szkół gimnazjalnych 314 uczniów klas 2 szkół gimnazjalnych 299 uczniów klas 3 szkół gimnazjalnych Ilość badanych klas: 48 klas Prace terenowe: przeszkoleni ankieterzy PBS Spółka z o.o. Analizy statystyczne: SPSS, Excel

5 Cel główny 2. Cele badania Cele szczegółowe Oceny i samoocenę uczniów;
Przeprowadzone badanie służyło przede wszystkim zebraniu informacji na temat postaw uczniów klas szóstych szkół podstawowych oraz pierwszych, drugich i trzecich szkół gimnazjalnych wobec środków uzależniających – papierosów, alkoholu i narkotyków. Cele szczegółowe Problematyka badania objęła następujące obszary: Oceny i samoocenę uczniów; Sytuację rodzinną; Aktywność w czasie wolnym; Sytuację szkolną, w tym zagadnienie przemocy w szkole; Spostrzegane możliwości uzyskania pomocy w sytuacjach trudnych; Postawy wobec papierosów, alkoholu i narkotyków, a w szczególności: spostrzeganą dostępność substancji uzależniających, ocenę ich szkodliwości dla zdrowia, wiek inicjacji dla poszczególnych środków, częstotliwość zażywania poszczególnych substancji.

6 ilość badanych uczniów procent wszystkich badanych
3. Charakterystyka próby Rozkład próby w klasach Przy doborze próby wykorzystano listę wszystkich klas 6 szkół podstawowych oraz klas 1, 2 i 3 szkół gimnazjalnych z terenu Grodziska Mazowieckiego. Dobór próby był równoliczny – wylosowano do badania po 12 klas każdego poziomu. W sumie badanie objęło 1235 uczniów w 48 klasach. Szczegółowe ilości uczniów poszczególnych klas, którzy wzięli udział w badaniu prezentuje tabela. klasa i szkoła ilość badanych uczniów procent wszystkich badanych 6 klasa szkoły podstawowej 299 24% 1 klasa gimnazjum 323 26% 2 klasa 314 25% 3 klasa łącznie: 1235 100% Wszystkie wyniki prezentowane są dla ogółu badanych uczniów oraz dla dwóch grup wiekowych: uczniów młodszych – uczęszczających do 6 klasy szkoły podstawowej oraz do 1 klasy gimnazjum i uczniów starszych – uczących się w 2 i 3 klasie gimnazjum.

7 liczebności ważone do struktury populacji
3. Charakterystyka próby Ważenie zbioru Aby dostosować rozkład uczniów w poszczególnym wieku otrzymany w wylosowanej próbie do rozkładu rzeczywistego (w całej populacji) należy dokonać ważenia zbioru. Polega to na nałożeniu na poszczególne grupy wiekowe wskaźników – wag, większych lub mniejszych od 1. W ten sposób odpowiedzi części uczniów (tych którzy są w próbie niedoreprezentowani w stosunku do populacji) są „rozmnażane” a pozostałych (tych, którzy są nadreprezentowani) „zmniejszane”. Poniższa tabela prezentuje liczebności uczniów poszczególnych klas: rzeczywiście występujące w próbie i ważone. klasa i szkoła liczebności w próbie liczebności ważone do struktury populacji 6 klasa szkoły podstawowej 299 294 1 klasa gimnazjum 323 318 2 klasa 314 319 3 klasa 304 łącznie: 1235

8 3. Charakterystyka próby Płeć badanych uczniów
Pod względem płci większość wśród badanych uczniów stanowiły dziewczęta – – 56%. Dysproporcja między dziewczętami i chłopakami była nieco większa w klasach młodszych (57% stanowiły dziewczęta, 43% chłopcy) niż w klasach starszych (proporcja wyniosła odpowiednio 55% do 45%).

9 Prezentacja wyników

10 1. Najważniejsze wyniki badania

11 1. Najważniejsze wyniki badania
Dwie trzecie pytanych osób ocenia siebie jako uczniów bardzo dobrych lub raczej dobrych. Trzy czwarte uczniów (74%) uważa, że jest lubiana przez rówieśników w szkole. Co trzeci uczeń (37%) jest bardzo zadowolony ze swojego życia. W przypadku 68% pytanych uczniów oboje rodzice mają zatrudnienie, w 7% domów nie pracuje żadne z rodziców. Połowa uczniów uważa, że w ich domu panuje bardzo dobra atmosfera. Średnio co drugi uczeń ocenia atmosferę panującą w jego szkole jako bardzo lub raczej dobrą. Połowa pytanych uczniów padła ofiarą różnych form przemocy w szkole lub w jej najbliższym otoczeniu. Najczęściej spotykali się oni z agresją słowną. W trudnej sytuacji życiowej zdecydowana większość uczniów szukałaby pomocy u rodziców: 72% u matki, co trzeci uczeń (37%) u ojca. Najczęściej wskazywanymi osobami i miejscami, w których można zdobyć substancje odurzające są: handlarze, koledzy i szkoła. 44% uczniów przynajmniej raz zapaliło papierosa. Zrobił to co trzeci młodszy uczeń oraz co drugi uczeń starszy. Ponad połowa pytanych uczniów uważa, że nawet sporadyczne palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia. Ponad połowa uczniów (55%) przynajmniej raz piła alkohol. Co czwarty uczeń (27%) upił się alkoholem. 16% pytanych uczniów przyznało się do spróbowania narkotyków. Zrobił to co dziesiąty uczeń młodszy i co piąty uczeń starszy. Do najczęstszych środków inicjacji narkotykowej należą: marihuana oraz leki uspokajające i nasenne brane bez zalecenia lekarza. 72% uczniów uważa, że nawet sporadyczne zażywanie narkotyków jest bardzo szkodliwe dla zdrowia.

12 2. Oceny i samoocena uczniów

13 2. Oceny i samoocena uczniów Ocena siebie jako ucznia
Największy odsetek pytanych uczniów (44%) uważa się za uczniów raczej dobrych, a co czwarty (23%) twierdzi, że jest uczniem bardzo dobrym. Niemal jedna trzecia badanych (31%) ocenia siebie jako uczniów średnich – i na tle całej grupy jest to ocena niska, ponieważ zaledwie 2% badanych mówi o sobie, jako o uczniach raczej złych i bardzo złych. Średnia ocena siebie jako ucznia wyrażona na skali od 1-bardzo zły do 5-bardzo dobry, wynosi dla wszystkich badanych uczniów 3,87. Uczniowie młodsi oceniają siebie w roli ucznia niemal identycznie jak uczniowie starsi. Średnia ich ocen na skali 5-cio stopniowej wynosi 3,88, a dla uczniów starszych 3,85.

14 2. Oceny i samoocena uczniów Ocena relacji z rówieśnikami
Nieco lepiej, niż ocena siebie w roli ucznia wypada ocena relacji z rówieśnikami. Średnio co trzeci uczeń (36%) twierdzi, że jest lubiany przez kolegów i koleżanki w szkole, podobna grupa (38%) uważa, że jest raczej lubiana. Co czwarty uczeń jest przekonany, że relacje te są różne – z jednymi lepsze, z innymi gorsze. Zaledwie 3% pytanych uczniów sądzi, że rówieśnicy ich nie lubią lub raczej nie lubią. Proporcje wybieranych odpowiedzi są bardzo podobne bez względu na wiek pytanych.

15 2. Oceny i samoocena uczniów Średnie ocen szkolnych
Pytani uczniowie deklarują dobre i bardzo dobre wyniki w nauce. Co czwarty uczeń w ubiegłym roku szkolnym uzyskał średnią ocen pomiędzy 4,5 a 5,0 i taki sam odsetek pomiędzy 4,0 a 4,5. 14% pytanych uczniów uzyskało najwyższe wyniki (średnia ocen wyższa niż 5,0) a 6% najniższe (średnia ocen poniżej 3,0). Nieco wyższe oceny deklarowali uczniowie młodsi – w tej grupie pojawiło się więcej niż wśród starszych uczniów średnich powyżej 4,5 a mniej średnich niższych.

16 2. Oceny i samoocena uczniów Oceny z zachowania
Równie wysoko przedstawiają uczniowie swoje oceny z zachowania – dominują oceny wzorowe (44%) i dobre (4%). Tylko 3% pytanych podało, że na koniec ubiegłego roku szkolnego otrzymało ocenę nieodpowiednią. Uczniowie młodsi znacznie częściej niż starsi zachowywali się wzorowo (odsetki osób z taką oceną wyniosły odpowiednio 51% i 48%), natomiast mniejsza była grupa uczniów z oceną dobrą (odpowiednio 36% i 47%) oraz z oceną nieodpowiednią (2% wśród uczniów młodszych i 4% wśród starszych).

17 2. Oceny i samoocena uczniów Zadowolenie z życia
Większość badanych uczniów jest bardzo zadowolona (37%) lub raczej zadowolona (35%) ze swojego życia. Podobnie, jak przy innych pytaniach związanych z samooceną niewielki odsetek badanych (6%) wybrał odpowiedzi negatywne: ‘raczej niezadowolony’ i ‘bardzo niezadowolony’. Nieco bardziej krytyczni w ocenach byli uczniowie starsi – częściej niż młodsi deklarowali umiarkowane zadowolenie oraz twierdzili że bywa różnie: czasem są, czasem nie są zadowoleni.

18 2. Oceny i samoocena uczniów Ocena swojego życia
Uczniowie, proszeni o ocenę swojego życia w porównaniu do życia swoich rówieśników, twierdzą w zdecydowanej większości, że jest ono równie szczęśliwe – – odpowiedziało tak ponad dwie trzecie pytanych (70%). Wśród pozostałych nieco więcej jest osób przekonanych, że ich życie jest gorsze od życia rówieśników (16%), niż osób przekonanych, że jest lepsze (13%). Odsetek uczniów uważających swoje życie za lepsze niż innych jest zbliżony w obu grupach wiekowych, natomiast wśród uczniów starszych więcej niż w grupie młodszych uważa swoje życie za mniej szczęśliwe (twierdzi tak 18% starszych i 14% młodszych uczniów).

19 3. Sytuacja rodzinna

20 3. Sytuacja rodzinna Wykształcenie rodziców
Jeśli weźmiemy pod uwagę wykształcenie obojga rodziców, największą grupę (44%) stanowią uczniowie, których co najmniej jedno z rodziców ma wykształcenie wyższe. Niewiele mniejszą grupę (38%) stanowią rodziny, w których choć jedno z rodziców ma ukończoną szkołę średnią. Rodzice średnio co piątego ucznia (19%) mają wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe. Proporcje wykształcenia rodziców są podobne w grupie uczniów starszych i młodszych. Jedyną znaczącą różnicą jest nieco większy odsetek rodzin, w których oboje rodzice mają wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe, wśród uczniów młodszych (22%) niż w grupie uczniów starszych (16%).

21 3. Sytuacja rodzinna Zatrudnienie rodziców
W przypadku dwóch trzecich pytanych uczniów (68%) oboje rodzice mają zatrudnienie. W jednej czwartej domów (25%) pracuje tylko jedno z rodziców, częściej jest to ojciec niż matka. W przypadku 7% uczniów obydwoje rodzice nie mają zatrudnienia. Proporcje te są identyczne w obu porównywanych grupach wiekowych.

22 3. Sytuacja rodzinna Posiadanie rodzeństwa
Prawie połowa uczniów (48%) ma brata lub siostrę, a co trzeci (30%) posiada dwoje lub więcej rodzeństwa. Co piąty pytany uczeń (19%) jest jedynakiem. Proporcje te niewiele się różnią w rozbiciu na dwie grupy wiekowe – choć wśród uczniów młodszych odsetek osób nie posiadających rodzeństwa jest nieco wyższy niż wśród uczniów starszych. W tej ostatniej grupie więcej jest domów, w których jest dwoje, troje lub więcej dzieci.

23 3. Sytuacja rodzinna Ocena atmosfery rodzinnej
Największy odsetek pytanych uczniów (41%) deklaruje, że rzadko kłóci się z rodziną – niemal co trzeci (30%), że czasami. 18% pytanych stwierdza, że kłótnie z rodziną zdarzają im się często lub zawsze, a co dziesiąty uczeń (11%) nigdy nie kłóci się z najbliższymi. Kłótnie z rodziną znacznie częściej zdarzają się uczniom starszym: prawie co czwarty uczeń z tej grupy (23%) kłóci się z najbliższymi często lub zawsze (wśród uczniów młodszych ta grupa stanowi 18%), co trzeci (33%) często (wśród uczniów młodszych 27%) a jedynie 7% nie robi tego nigdy (w grupie uczniów młodszych odsetek ten jest dwukrotnie wyższy – wynosi 15%).

24 3. Sytuacja rodzinna Ocena atmosfery rodzinnej
Na pytanie wprost o atmosferę panującą w domu co drugi uczeń (51%) odpowiada, że jest bardzo dobra, a co trzeci (33%) ocenia ją jako raczej dobrą. Podobnie jak przy innych pytaniach związanych z oceną ważnych sfer życia (relacje z rówieśnikami, sytuacja szkolna, samoocena) odpowiedzi negatywne – ‘raczej zła’ i ‘zła” pojawiały się bardzo rzadko (łącznie 4%). Co ósmy pytany uważa, że atmosfera w jego domu jest różna – czasem dobra, czasem zła. Młodsi uczniowie oceniają atmosferę rodzinną lepiej niż starsi. Przede wszystkim znacznie większy odsetek z nich sądzi, że jest ona bardzo dobra (56%), natomiast w grupie uczniów starszych (47%).

25 3. Sytuacja rodzinna Relacje z rodzicami
O dość dobrych relacjach z najbliższymi świadczy również fakt, że niemal dwie trzecie pytanych uczniów (65%) nie zgadza się ze stwierdzeniem, że ich rodzice widzą w nich więcej wad niż mają rzeczywiście. Pozostałe 34% jest przeciwnego zdania. Podobnie, jak przy innych pytaniach o relacje z najbliższymi osobami, starsi uczniowie są bardziej krytyczni – 37% z nich uważa, że rodzice są nadmiernie krytyczni w ocenie ich osoby, w grupie uczniów młodszych odsetek ten wynosi 31%.

26 3. Sytuacja rodzinna Warunki materialne rodziny
Większość badanych uczniów (69%) uważa, że warunki materialne ich rodziny są dobre lub bardzo dobre. 8% pytanych ocenia sytuację materialną swoich najbliższych jako gorszą niż przeciętna. Bardziej krytycznie warunki finansowe rodziny widzą uczniowie starsi – w tej grupie średnio co piąty uczeń uważa, że są one bardzo dobre (wśród uczniów młodszych twierdzi tak co trzeci pytany), a 8% ocenia je jako lokujące się poniżej przeciętnej (taką opinię wyraziło 6% młodszych uczniów).

27 4. Aktywność w czasie wolnym

28 4. Aktywność w czasie wolnym Formy aktywności w czasie wolnym
Większość uczniów w wolnym czasie przede wszystkim podejmuje aktywność sportową, jeździ na rowerze i realizuje własne hobby – ponad połowa deklaruje, że podejmuje te formy aktywności co najmniej raz w tygodniu. Co czwarty uczeń w wolnym czasie czyta książki, jeździ na deskorolce lub wychodzi gdzieś z przyjaciółmi. Uczniowie młodsi częściej wolny czas spędzają na aktywności fizycznej (jazda na rowerze, uprawianie sportu, jazda na deskorolce) oraz czytaniu książek i grze na automatach, starsi – częściej wychodzą ze znajomymi. Zaznaczono te formy aktywności, które są podejmowane przez uczniów co najmniej raz w tygodniu. Uczniowie mogli wybrać kilka odpowiedzi.

29 4. Aktywność w czasie wolnym Czas spędzany przed telewizorem i komputerem
Znaczną część wolnego czasu uczniowie spędzają przed telewizorem i komputerem. Co piąty badany uczeń (22%) poświęca na oglądanie telewizji około godzin dziennie, 26% pytanych spędza przed telewizorem mniej niż 2 godziny, a 32% ponad 2 godziny dziennie. Podobną ilość czasu uczniowie spędzają przy komputerze, natomiast większy niż w przypadku telewizji jest odsetek osób, które wcale nie podejmują takiej aktywności, wynosi on 14%. Co piąty pytany uczeń (a w grupie uczniów młodszych nawet co czwarty) nie potrafi oszacować, jaką ilość czasu w ciągu dnia poświęca na oglądanie telewizji. W przypadku komputera, ta grupa jest mniejsza i wynosi 10%. uczniowie ogółem uczniowie młodsi uczniowie starsi

30 5. Sytuacja szkolna

31 5. Sytuacja szkolna Ocena atmosfery szkolnej
Uczniowie pytani o ocenę atmosfery panującej w ich szkole, odpowiadali najczęściej, że jest ona raczej dobra (40%) lub różna: czasem dobra, czasem zła (36%). Co szósty pytany (16%) uważa, że atmosfera szkolna jest bardzo dobra, natomiast 7% uczniów ocenia ją jako raczej złą lub złą. W podziale na grupy wiekowe nie ma różnic w odsetkach osób oceniających atmosferę szkolną jako bardzo dobrą. Uczniowie starsi częściej jednak oceniali ją jako raczej dobrą (41% odpowiedzi uczniów starszych i 39% uczniów młodszych), młodsi częściej twierdzili, że jest ona różna – czasem dobra, czasem zła (uważa tak 38% uczniów młodszych i 34% uczniów starszych).

32 5. Sytuacja szkolna Plany kontynuowania nauki
Zdecydowana większość pytanych uczniów (94%) jest przekonana, że po ukończeniu obecnej szkoły będzie lub raczej będzie kontynuowała naukę szkolną. Niewielkie odsetki uczniów nie wiedzą (2%) lub nie planują (4%) dalszego kształcenia się. Grupa osób zdecydowanych lub rozważających dalszą edukację jest liczniejsza wśród uczniów starszych (wynosi 96%) niż wśród uczniów młodszych (91%).

33 5. Sytuacja szkolna Plany kontynuowania nauki poza miejscem zamieszkania
W grupie uczniów, którzy w mniej lub bardziej zdecydowanym stopniu planują dalszą naukę, co piąty (21%) nie wie jeszcze, czy chciałby się uczyć nadal w swoim miejscu zamieszkania, czy poza nim. Taki sam odsetek uczniów (21%) chciałby po zakończeniu obecnej szkoły wyjechać do innej miejscowości, a nieco mniejsza grupa (18%) planuje dalej uczyć się w Grodzisku Mazowieckim. Uczniowie starsi, zdecydowanie częściej niż młodsi, chcieliby kontynuować edukację poza miejscem zamieszkania – planuje to co drugi starszy uczeń (w grupie uczniów młodszych co trzeci).

34 5. Sytuacja szkolna Spostrzegana powszechność używek w szkole
Poprosiliśmy uczniów o ocenę ilości osób w ich szkole, które mają kontakt z różnymi substancjami uzależniającymi. Zebrane odpowiedzi pokazują, że najbardziej powszechnym środkiem jest alkohol – 14% pytanych uważa, że piją go prawie wszyscy uczniowie, a co piąty, że robi to większość. W ocenie uczniów zdecydowanie mniejszy odsetek kolegów i koleżanek upija się alkoholem – 9% sądzi, że zdarza się to prawie wszystkim, według 11% pytanych – większości. Kolejną popularną używką są papierosy – co dziesiąty uczeń twierdzi, że palą je w szkole prawie wszyscy, a co piąty (19%), że robi to większość. 15% uczniów uważa, że w ich szkole nie pali prawie nikt. Ponad połowa uczniów (57%) jest przekonana, że prawie żaden z uczniów ich szkoły nie spróbował narkotyków, a trzy czwarte (75%) sądzi, że tylko nieliczne osoby regularnie ich używają. O tym, że substancji odurzających próbowali prawie wszyscy uczniowie jest przekonany co dwudziesty uczeń (5%). Taki sam odsetek twierdzi, że prawie wszyscy uczniowie w szkole regularnie zażywają narkotyki.

35 5. Sytuacja szkolna Powszechność używek w szkole według uczniów młodszych
Nieco odmiennie wyglądają oceny powszechności używania substancji uzależniających w ocenie uczniów młodszych. Według nich najpopularniejszą używką są papierosy, o tym że palą prawie wszyscy w szkole przekonane jest 8% pytanych. Co dziesiąty (11%) sądzi, że pali większość. Podobne odsetki uczniów uważają, że większość (9%) lub prawie wszyscy (8%) w ich szkole piją alkohol. Jednak o tym, że równie wiele osób upija się jest przekonana tylko połowa tej grupy (odpowiedzi ‘prawie wszyscy’ i ‘większość’ wybrało łącznie 11% pytanych). Równocześnie ponad połowa uczniów młodszych (57%) twierdzi, że nikt lub prawie nikt z ich szkoły nie upija się alkoholem. Zdecydowana większość uczniów uważa, że w szkole prawie nie ma osób, które spróbowały narkotyków (71%) lub używają ich regularnie (80%).

36 5. Sytuacja szkolna Powszechność używek w szkole według uczniów starszych
Uczniowie starsi oceniają wszystkie substancje uzależniające jako bardziej powszechne w szkole niż w ocenie uczniów młodszych. Największe różnice dotyczą najpopularniejszych używek: alkoholu i papierosów. Połowa starszych uczniów (50%) twierdzi, że większość lub prawie wszyscy w ich szkole piją alkohol, o równej powszechności upijania się przekonany jest co czwarty pytany uczeń (26%). 40% uczniów ocenia, że prawie wszyscy lub większość rówieśników szkolnych pali papierosy. W ocenie uczniów starszych powszechniejsze jest także próbowanie i regularne zażywanie narkotyków – 6% pytanych uważa, że dotyczy to prawie wszystkich w szkole, mniej niż połowa uczniów (44%) sądzi, że prawie nikt z ich kolegów nie próbował narkotyków.

37 5. Sytuacja szkolna Przemoc w szkole
Prawie połowa pytanych uczniów (48%) podała, że nigdy nie padła ofiarą przemocy na terenie i jej najbliższego otoczenia. Pozostała grupa najczęściej spotkała się z agresją słowną - obiektem wyzwisk był średnio co trzeci uczeń (36%). Dosyć częstą formą przemocy w szkole jest również ściganie pierwszoklasistów tzw. „kotów”, jego ofiarą padło 13% pytanych. Jeden na dziesięciu uczniów (11%) został pobity w szkole lub jej najbliższej okolicy, takiemu samemu odsetkowi pytanych zniszczono jakiś wartościowy przedmiot. Ofiarami przemocy na terenie szkoły równie często stawali się uczniowie młodsi i starsi.

38 6. Wsparcie i pomoc

39 6. Wsparcie i pomoc Wiedza na temat możliwości uzyskania pomocy przez ofiary przemocy w szkole
Zdecydowana większość pytanych uczniów (81%) deklaruje, że wie, dokąd mogą zwrócić się osoby, które padły ofiarą przemocy na terenie szkoły, aby uzyskać pomoc. Wiedzę taką w równym stopniu posiadają wszyscy uczniowie, bez względu na wiek.

40 6. Wsparcie i pomoc Spostrzegana dostępność pomocy dla ofiar przemocy w szkole
Uczniowie nie tylko w większości wiedzą, gdzie może uzyskać pomoc ktoś, kto padł ofiarą przemocy, większość z nich sądzi, że uzyskanie takiej pomocy jest raczej łatwe (23% wszystkich odpowiedzi). Co piąty pytany uczeń (20%) uważa, że jest to łatwe, a jeden na dziesięciu (11%), że bardzo łatwe. Prawie co trzeci pytany sądzi, że ofierze przemocy w szkole będzie raczej trudno (17% odpowiedzi), trudno (6%) lub bardzo trudno (6%) uzyskać pomoc. Nieco bardziej sceptycznie oceniają możliwość uzyskania pomocy uczniowie starsi.

41 6. Wsparcie i pomoc Korzystanie z pomocy dla ofiar przemocy w szkole
Jak pokazują slajdy 34, 35 i 36, połowa badanych uczniów deklaruje, że w większym lub mniejszym stopni padła ofiarą przemocy w szkole lub w jej otoczeniu, jednocześnie większość (81%) wie, gdzie w takiej sytuacji może szukać pomocy i postrzega taką pomoc jako dość łatwą do uzyskania (uważa tak 54% uczniów). Pomimo tego tylko co szósty uczeń (14%) korzystał z takiej pomocy. Ponad połowa tych osób była z uzyskanej pomocy zadowolona (32% uczniów, którzy korzystali z pomocy) lub raczej zadowolona (21% uczniów). Prawie co trzeci uczeń korzystający z pomocy (29%) był z niej w mniejszym lub większym stopniu niezadowolony.

42 6. Wsparcie i pomoc Korzystanie z pomocy dla ofiar przemocy w szkole przez uczniów młodszych
Z pomocy w sprawie przemocy na terenie szkoły korzystało 14% młodszych uczniów. Większość z nich jest zadowolona z pomocy, jaką uzyskała, kolejne 24% pytanych uważa się za raczej zadowolonych. Co czwarty uczeń (23%) mniej lub bardziej negatywnie ocenia pomoc, którą otrzymał.

43 6. Wsparcie i pomoc Korzystanie z pomocy dla ofiar przemocy w szkole przez uczniów starszych
Uczniowie starsi korzystali z pomocy równie często jak ich młodsi koledzy. Różnią się jednak w jej ocenie. Co trzeci korzystający z pomocy uczeń (33%) jest z niej zadowolony, a 18% uważa się za raczej zadowolonych. Większe niż w grupie uczniów młodszych są odsetki osób raczej i zdecydowanie niezadowolonych – wynoszą one odpowiednio: 15% i 22%.

44 6. Wsparcie i pomoc Korzystanie z Telefonu Zaufania
Zdecydowanie rzadziej niż z pomocy dla ofiar przemocy w szkole, uczniowie korzystali z Telefonu Zaufania. Jego numer wybrało tylko 6% pytanych. Odsetek ten jest podobny zarówno w grupie uczniów starszych, jak i wśród uczniów młodszych.

45 6. Wsparcie i pomoc Osoby zaufane
Zdecydowana większość uczniów, poproszona o wskazanie osób, do których mogłaby zwrócić się w trudnej sytuacji życiowej, na pierwszym miejscu wskazuje matkę (odpowiedź taką wybrało 72% pytanych). W dalszej kolejności, z prawie o połowę mniejszą ilością wskazań, znajduje się ojciec (37%) oraz koledzy i koleżanki (32%). Co piąty uczeń (19%) zwróciłby się do rodzeństwa. Uczniowie bardzo niechętnie szukaliby pomocy u: nauczycieli, wychowawców, pedagogów oraz w poradniach – odpowiedzi takie wybrało od 1% do 3%. Co dziesiąty pytany uczeń (10%) nie szukałby pomocy, ale samodzielnie próbował rozwiązać swój problem. Uczniowie młodsi, częściej wskazywali na rodziców, jako na osoby zaufane. Starsi chętniej zwróciliby się do rówieśników.

46 6. Wsparcie i pomoc Stosunek do wiary i religii
Większość pytanych uczniów (81%) deklaruje, że są osobami wierzącymi, a zaledwie 3% to osoby niewierzące. Pozostali dzielą się na dwie grupy – osoby poszukujące (8%) i religijnie obojętne (8%). Młodsi uczniowie zdecydowanie częściej niż starsi oceniają się, jako osoby wierzące (odsetek takich osób wnosi 88%, a wśród starszych uczniów 75%). W grupie uczniów starszych dwukrotnie więcej osób niż wśród młodszych spostrzega siebie jako niewierzących (odpowiednio 4% i 2%), religijnie obojętnych (11% i 5%) oraz poszukujących (10% i 5%).

47 7. Substancje uzależniające

48 7. Substancje uzależniające Spostrzegana dostępność substancji uzależniających
Uczniowie zostali poproszeni o ocenę, jak łatwe byłoby dla nich zdobycie różnych substancji uzależniających, oceny były wyrażone na skali od 1-niemożliwe do 5-bardzo łatwe. Substancją najłatwiejszą do uzyskania są papierosy – średnia ocena wynosi 3,39. Dość łatwo jest także uzyskać piw9 (średnia 3,32) i wino (średnia 3,10), nieco trudniej wódkę (2,82). Zdecydowanie trudniej jest uzyskać środki odurzające: łatwość zdobycia środków dość powszechnych, jak leki uspokajające i środki wziewne, uczniowie oceniają odpowiednio na 2,59 i 2,5. W dalszej kolejności plasują się: marihuana (2,35), sterydy anaboliczne (2,29) oraz amfetamina (2,24). Uczniowie jako najtrudniejsze do zdobycia oceniają heroinę (2,22) oraz LSD (2,19). Uczniowie starsi oceniają wszystkie substancje jako łatwiejsze do zdobycia, niż uczniowie młodsi. Średnie ocen na skali od 1-niemożliwe do 5-bardzo łatwe.

49 7. Substancje uzależniające Spostrzegana szkodliwość substancji uzależniających
Uczniowie oceniali przy pomocy skali 5-cio stopniowej (od 1-bardzo szkodliwe do 5-zupełnie nieszkodliwe), jak szkodliwe dla osób w ich wieku jest nawet sporadyczne używanie różnych substancji uzależniających. Za najmniej szkodliwe uważane jest picie alkoholu (średnia ocena szkodliwości 2,28), a w dalszej kolejności – upijanie się nim (średnia 1,87). Nieco mniej szkodliwe jest w ocenie uczniów palenie papierosów (1,79). Za najbardziej szkodzące zdrowiu uczniowie uważają narkotyki twarde (1,44), natomiast szkodliwość dwóch najpopularniejszych środków odurzających oceniana jest nieco „łagodniej” – dla amfetaminy średnia wynosi 1,53, dla marihuany 1,56. Starsi uczniowie spostrzegają zażywanie środków uzależniających jako mniej szkodliwe, niż w odbiorze uczniów młodszych. Największe rozbieżności pojawiają się przy substancjach ocenianych jako najmniej szkodliwe dla zdrowia (przede wszystkim przy alkoholu), natomiast oceny szkodliwości narkotyków różnią się już nieznacznie. Średnie ocen na skali od 1-bardzo szkodliwe do 5-zupełnie nieszkodliwe.

50 8. Papierosy

51 8. Papierosy Próbowanie papierosów
Do palenia papierosów przynajmniej raz w życiu przyznaje się prawie połowa (44%) badanych uczniów. Znacznie częściej deklarację taką składają uczniowie starsi (53% z nich ma za sobą pierwszego wypalonego papierosa) niż uczniowie młodsi (34% z nich przynajmniej raz paliło papierosy).

52 8. Papierosy Wiek inicjacji nikotynowej
Spośród tych uczniów, którzy zadeklarowali przynajmniej jednorazowe zapalenie tytoniu, duża grupa badanych (42%) zrobiła to po raz pierwszy w wieku lat 12 lub wcześniej (połączone odpowiedzi: ’12 lat’ oraz ’11 lat lub wcześniej’). Tak młody wiek inicjacji tytoniowej deklaruje zdecydowanie więcej uczniów młodszych (83% tych, którzy spróbowali papierosów), niż starszych (55%). Natomiast uczniowie starsi dwukrotnie częściej (24%) niż młodsi (12%) deklarują zapalenie pierwszego papierosa w wieku 13 lat. 16% uczniów starszych pierwszy raz paliło w wieku 14 lat, a jedynie 4% w wieku 15 lat.

53 8. Papierosy Częstotliwość palenia papierosów
W przypadku wielu badanych kontakt z tytoniem nie skończył się na jednokrotnym eksperymentowaniu. Do wielokrotnego palenia papierosów (20 i więcej razy) w ciągu życia przyznaje się 38% uczniów, którzy przynajmniej raz zapalili. Przynajmniej dwudziestokrotne palenie papierosów w ciągu ostatniego roku, deklaruje nieco mniej ankietowanych – średnio co czwarty (25%). Natomiast w grupie osób najbardziej zagrożonych nałogiem – tych, którzy deklarowali, że w ciągu ostatniego miesiąca palili przynajmniej 20 razy, znalazło się 15% uczniów.

54 8. Papierosy Częstotliwość palenia papierosów
Podział badanych uczniów na grupy wiekowe ujawnia różnice w częstotliwości palenia papierosów przez uczniów młodszych i starszych. Do wielokrotnego (przynajmniej 20 razy) palenia tytoniu w ciągu życia przyznają się częściej uczniowie starsi (45%) niż młodsi (26%). W ciągu roku do wielokrotnego (20 razy i więcej) palenia przyznaje się 29% uczniów starszych i 17% uczniów młodszych. Prawie co piąty (19%) uczeń starszy deklaruje wielokrotne palenie tytoniu w ciągu miesiąca przed badaniem. Tak częste palenie deklaruje natomiast prawie co dziesiąty (9%) uczeń młodszy. Uczniowie młodsi częściej deklarują sporadyczne (1-2 razy) palenie papierosów w ciągu życia niż uczniowie starsi. Deklarację taką złożył co trzeci (33%) młodszy oraz średnio co piąty (21%) starszy uczeń. Częściej również młodsi niż starsi ukrywają częstotliwość palenia w tym okresie – paliło, lecz nie podało ile razy – 14% uczniów młodszych oraz 3% uczniów starszych w życiu w ostatnim roku w ostatnim miesiącu

55 8. Papierosy Postrzeganie szkodliwości palenia papierosów
Mimo, iż 44% badanych przyznaje, że przynajmniej raz paliło papierosy, większość zdaje sobie sprawę, że nawet sporadyczne palenie jest szkodliwe dla zdrowia – uważa tak 80% badanych uczniów (zsumowane odpowiedzi ‘bardzo szkodliwe’ i ‘raczej szkodliwe’ ). Co dziesiąty uczeń (10%) twierdzi, że palenie nie szkodzi zdrowiu (łącznie odpowiedzi: ‘raczej nieszkodliwe’ i ‘zupełnie nieszkodliwe’). Porównując obie grupy wiekowe można zauważyć, że uczniowie młodsi są nieco bardziej przekonani o szkodliwości palenia niż ich starsi koledzy: 65% uczniów młodszych i 48% starszych twierdziło, że palenie jest bardzo szkodliwe. Co dziesiąty badany uczeń (10%) nie ma zdania na temat szkodliwości palenia papierosów.

56 9. Alkohol

57 9. Alkohol Próbowanie alkoholu i upijanie się
39% pytanych uczniów nie próbowało alkoholu. Średnio co czwarty pytany uczeń (28%) pił alkohol, ale nigdy się nie upił, podobny odsetek przynajmniej raz upił się alkoholem. 6% pytanych uczniów nie odpowiedziało, czy kiedykolwiek piło napój alkoholowy. Wśród uczniów młodszy grupa osób, które nie piły alkoholu jest dwukrotnie większa niż w przypadku uczniów starszych. Co trzeci młodszy uczeń (37%) pił alkohol (w tym 12% młodszych uczniów upiło się), a wśród uczniów starszych robiło to prawie trzy czwarte (72%).

58 9. Alkohol Wiek inicjacji alkoholowej
Średnio co trzeci uczeń, który pił alkohol (35%) spróbował go po raz pierwszy w wieku 11 lat lub wcześniej. Blisko co czwarty uczeń (23%) spróbował alkoholu po raz pierwszy jako 12-latek, co piąty (20%) w wieku 13 lat, 13% w wieku 14 lat, natomiast jedynie 4% w wieku 15 lat. Wśród uczniów młodszych aż 43% swój pierwszy kontakt z alkoholem miało w wieku 11 lat lub wcześniej, a prawie co trzeci (29%) w wieku 12 lat. 14% uczniów młodszych pierwszy raz piło alkohol w wieku 13 lat. Co trzeci starszy uczeń (30%) pierwszy raz alkoholu spróbował jako 11-latek lub wcześniej, a co piąty (20%) w wieku 12 lat. Blisko co czwarty (23%) w wieku 13 lat, a prawie co piąty (19%) w wieku 14 lat. 6% uczniów starszych pierwszy raz piło w wieku 15 lat. 1%

59 9. Alkohol Wiek pierwszego upicia się alkoholem
Wśród uczniów, którzy zadeklarowali picie alkoholu, 44% nigdy się nie upiło. Wśród pozostałych największy odsetek stanowią uczniowie, którzy upili się po raz pierwszy w wieku lat 14, co dziesiąty uczeń zrobił to jako 13-latek. Ponad połowa uczniów młodszych (52%) deklaruje, że nigdy się nie upiła. Odsetki uczniów, którzy po raz pierwszy upili się w wieku lat 11, 12 lub 13 są zbliżone i wynoszą od 8% do 9%. Blisko co piąty (18%) młodszy uczeń nie odpowiedział na to pytanie. W grupie uczniów starszych 39% deklaruje, że nigdy się nie upiło. Najliczniejsza jest grupa tych, którzy twierdzą, iż upili się pierwszy raz w wieku 14 lat – stanowią oni 22%. O połowę mniejszy odsetek – średnio co dziesiąty uczeń (12%) – deklaruje, że po raz pierwszy upił się mając 13 lat.

60 9. Alkohol Częstotliwość picia alkoholu
Spośród badanych 58% deklaruje, że przynajmniej raz w życiu piło alkohol. W tej grupie do wielokrotnego picia alkoholu (ponad 19 razy) w ciągu życia przyznaje się 35% uczniów. Nieco mniej (30%) deklaruje, że piło od 6 do 19 razy, natomiast 14% twierdzi, iż piło kilkakrotnie (3-5 razy). 17% badanych twierdzi, że piło sporadycznie 1-2 razy w życiu. W ciągu ostatniego roku 18% badanych piło ponad 19 razy, natomiast 29% przyznaje się, że piło od 6 do 19 razy. 15% deklaruje, iż piło kilka razy (3-5 razy), natomiast do sporadycznego picia alkoholu (1-2 razy) przyznaje się średnio co piąty (21%) uczeń. Odsetek uczniów, którzy w tym czasie w ogóle nie pili, wynosi 13%. Do wielokrotnego picia alkoholu – 20 i więcej razy – w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem przyznaje się prawie co dziesiąty uczeń (9%). Od 6 do 19 razy piło 14% uczniów, 12% piło kilkakrotnie (3-5razy), natomiast sporadycznie (1-2 razy) piło 28% badanych. Ani razu w tym okresie nie piło 37% uczniów.

61 9. Alkohol Częstotliwość picia alkoholu przez uczniów młodszych i starszych
Uczniowie starsi dwukrotnie częściej (43%) niż młodsi (21%) deklarują, że pili alkohol wielokrotnie (ponad 19 razy) w ciągu życia. Odsetki uczniów, którzy w ciągu życia pili alkohol od 6 do 19 razy są takie same. Kilkakrotne picie (3-5 razy) deklaruje 13% uczniów młodszych i 14% starszych. Częściej natomiast uczniowie młodsi (27%) niż starsi (11%) twierdzą, że pili sporadycznie (1-2 razy) w życiu. W ciągu ostatniego roku do wielokrotnego picia alkoholu przyznaje się 23% uczniów starszych i połowa mniej uczniów młodszych (10%). Odsetki uczniów pijących alkohol w tym czasie 6-19 razy oraz 3-5 razy są nieco wyższe wśród uczniów starszcy. Młodsi uczniowiei częściej (22%) niż starsi (8%) deklarują, że nie pili ani razu w ostatnim roku. W grupie najbardziej zagrożonych nałogiem – tzn. tych, którzy pili 20 i więcej razy w okresie miesiąca przed badaniem – znalazło się 11% uczniów starszych oraz 4% młodszych. Uczniowie młodsi częściej (49%) niż starsi (30%) deklarują, że nie pili ani razu w tym okresie, natomiast starsi częściej (29%) niż młodsi (19%) przyznają, że pili w tym okresie sporadycznie (1-2 razy).

62 9. Alkohol Częstotliwość upijania się
Spośród uczniów, którzy zadeklarowali, że przynajmniej raz w życiu upili się alkoholem, najliczniejsze są grupy uczniów, którzy upijali się 3-5 razy (28%) oraz 6-19 razy (26%) w ciągu życia. Co piąty badany (20%) upijał się kilkakrotnie (3-5 razy), natomiast do wielokrotnego (ponad 19) upijania, przyznaje się 15% badanych. Co trzeci badany (33%) deklaruje, iż w ciągu ostatniego roku upił się 1-2 razy. Odsetki uczniów, robiących to 3-5 razy oraz 6-19 razy są podobne i wynoszą odpowiednio 18% i 17%. Co dziesiąty uczeń pijący alkohol upijał się wielokrotnie, natomiast co piąty (20%) deklaruje, iż nie upił się ani razu w tym okresie. Połowa uczniów twierdzi, że w ciągu miesiąca przed badaniem, ani razu się nie upiła. Blisko co czwarty uczeń (24%) upił się 1-2 razy. Więcej niż co dziesiąty badany (12%) upijał się kilkakrotnie (3-5 razy). Podobny odsetek uczniów deklaruje, iż piło od 6 do 19 razy oraz 20 i więcej razy – odpowiednio: 7% oraz 6% uczniów.

63 9. Alkohol Częstotliwość upijania się przez uczniów młodszych i starszych
Do wielokrotnego upijania się alkoholem (ponad 19 razy) w ciągu życia przyznaje się taki sam odsetek uczniów młodszych jak i starszych – 15%. W przypadku osób, które deklarują, że upijały się 6-19 razy i 3-5 razy – odsetki te są zbliżone i wynoszą dla uczniów młodszych i starszych odpowiednio: 27% i 26% oraz 17% i 20%. Nieco więcej uczniów starszych (30%) niż młodszych (23%) upiło się 1-2 razy w życiu. Najmniej zróżnicowaną ze względu na wiek częstotliwość upijania się ujawniają uczniowie w ciągu ostatnich 12 miesięcy – odpowiedzi uczniów młodszych i starszych nie różnią się znacznie od siebie. W czasie miesiąca przed badaniem, ani razu nie piło 47% uczniów młodszych i 51% starszych. Częściej młodsi uczniowie (13%) niż starsi (5%) upijali się 6-19 razy, natomiast starsi nieco częściej (7%) niż młodsi (4%) upijali się wielokrotnie (ponad 19 razy). Częściej także starsi (24%) niż młodsi (21%) deklarują, że upili się 1-2 razy w ostatnim miesiącu. w życiu w ciągu roku w ciągu miesiąca

64 9. Alkohol Miejsca spożywania alkoholu
Badani najczęściej piją alkohol ‘w domu u kogoś’ lub ‘u siebie w domu’ – takich odpowiedzi udzieliło odpowiednio: 46% oraz 41% badanych. Popularne jest także picie na świeżym powietrzu (‘na ulicy, w parku’) – dotyczy ono 36% badanych. Nieco mniej – 34% uczniów nie podało konkretnego miejsca (odpowiedz: ‘gdzieś indziej’). W dalszej kolejności uczniowie wymieniają: wycieczkę szkolną – 22%, dyskotekę – 20%, bar lub pub – 15% oraz restaurację – 8% uczniów. Starsi uczniowie częściej niż młodsi piją alkohol: u kogoś w domu – odpowiednio 51% i 35%, ‘na ulicy, w parku’ (odpowiednio 43% i 20%), podczas wycieczki szkolnej (odpowiednio 25% i 14%) oraz ‘w barze lub pubie’ (19% i 7%i). Równie popularne wśród obu grup wiekowych uczniów są takie miejsca, jak: swój dom (40% i 41 % uczniów), dyskoteka (21%) oraz restauracja (8% starszych i 6% młodszych).

65 9. Alkohol Źródła zaopatrywania się w alkohol
Najczęściej uczniowie zaopatrują się w alkohol od pełnoletnich kolegów (50%) lub po prostu kupują go w sklepie (30%). Inne sposoby to: wzięcie go z domu bez wiedzy rodziców (19%), kupno na bazarze (16%), kupno od nielegalnych handlarzy (14%) lub kupno w sklepie samoobsługowym (10%). Z innych źródeł, niż wymienione w ankiecie zaopatruje się 10% badanych uczniów. Uczniowie starsi częściej niż młodsi zdobywają alkohol od pełnoletnich kolegów lub kupują go w sklepie. Natomiast uczniowie młodsi częściej niż starsi biorą alkohol z domu kupują na bazarze lub zdobywają od nielegalnych handlarzy. Młodsi uczniowie (22%) częściej niż starsi (10%) nie potrafili podać źródła zaopatrywania się w alkohol (odpowiedź ‘nie wiem’).

66 9. Alkohol Próby i efektywność zakupu piwa
W ciągu ostatniego roku prawie co piąty badany (18%) przynajmniej 5 razy (połączone odpowiedzi ‘5-6’ oraz ‘7 i więcej razy’) próbował kupić piwo. 20% uczniów zadeklarowało, że próbowali kupić piwo kilka razy (połączone odpowiedzi: 1-2 razy oraz 3-4 razy). Spośród tych osób, blisko połowa (46%) nigdy nie spotkała się z odmową ze strony sprzedawcy. Rys. Ile razy w ciągu ostatniego roku próbowałeś kupić piwo? uczniowie ogółem Rys. Ile razy sprzedawca odmówi Ci sprzedaży piwa?

67 9. Alkohol Próby i efektywność zakupu piwa przez uczniów młodszych
W grupie uczniów młodszych odsetek tych, którzy próbowali kupić piwo przynajmniej 5 razy w ciągu ostatniego roku, wynosi 11%. Kilkakrotne próby (1-4 razy) zakupu piwa ma za sobą 14% młodszych uczniów. Spośród tej grupy uczniów, 38% nigdy nie spotkało się z odmową ze strony sprzedawcy. Rys. Ile razy w ciągu ostatniego roku próbowałeś kupić piwo? uczniowie młodsi Rys. Ile razy sprzedawca odmówił Ci sprzedaży piwa?

68 9. Alkohol Próby i efektywność zakupu piwa przez uczniów starszych
Uczniowie starsi częściej niż młodsi próbowali w ciągu ostatniego roku kupić piwo. 19% z nich próbowało przynajmniej siedmiokrotnie, natomiast 36% kilkakrotnie (1-4 razy) kupić piwo. Połowie z nich sprzedawca nigdy nie odmówił ze względu na ich młody wiek. Rys. Ile razy w ciągu ostatniego roku próbowałeś kupić piwo? uczniowie starsi Rys. Ile razy sprzedawca odmówi Ci sprzedaży piwa?

69 9. Alkohol Próby i efektywność zakupu wina
Średnio co dziesiąty uczeń (11%) w ciągu ostatniego roku przynajmniej 5 razy próbował kupić wino (połączone odpowiedzi: ‘5-6-razy i ‘7 lub więcej razy’), natomiast 13% badanych próbowało kupić wino 1-4 razy (połączone odpowiedzi: ‘1-2 razy’ oraz ‘3-4 razy’). Co trzeci uczeń nigdy nie spotkał się z odmową sprzedaży wina ze względu na swój młody wiek. Rys. Ile razy w ciągu ostatniego roku próbowałeś kupić wino? uczniowie ogółem Rys. Ile razy sprzedawca odmówi Ci sprzedaży wina?

70 9. Alkohol Próby i efektywność zakupu wina przez uczniów młodszych
Spośród uczniów młodszych prawie równoliczne są grupy badanych, którzy próbowali kupić wino przynajmniej pięciokrotnie w ciągu ostatniego roku (8%) oraz tych, którzy próbowali kilkakrotnie (1-4 razy) kupić wino (9%). Średnio co czwartemu (26%) spośród nich nigdy nie odmówiono sprzedaży wina. Rys. Ile razy w ciągu ostatniego roku próbowałeś kupić wino uczniowie młodsi Rys. Ile razy sprzedawca odmówi Ci sprzedaży wina?

71 9. Alkohol Próby i efektywność zakupu wina przez uczniów starszych
Uczniowie starsi częściej niż ich młodsi koledzy i koleżanki próbowali kupić wino w okresie ostatniego roku. Przynajmniej 5 razy próbowało kupić 14% badanych, natomiast 17% ma za sobą kilkakrotne (1-4 razy) próby zakupu tego alkoholu. Spośród tych uczniów, którzy próbowali kupić wino, 38% nigdy nie spotkało się z odmową sprzedawcy. Rys. Ile razy w ciągu ostatniego roku próbowałeś kupić wino? uczniowie starsi Rys. Ile razy sprzedawca odmówi Ci sprzedaży wina?

72 9. Alkohol Próby i efektywność zakupu wódki
W ciągu ostatniego roku 12% uczniów przynajmniej 5 razy próbowało kupić wódkę (połączone odpowiedzi: ‘5-6-razy i ‘7 lub więcej razy’). Taki sam odsetek (12%) badanych próbował 1-4 razy (połączone odpowiedzi: ‘1-2 razy’ oraz ‘3-4 razy’). Prawie co trzeci (31%) uczeń nigdy nie spotkał się z odmową sprzedaży wina ze względu na swój młody wiek. Rys. Ile razy w ciągu ostatniego roku próbowałeś kupić wódkę? uczniowie ogółem Rys. Ile razy sprzedawca odmówi Ci sprzedaży wódki?

73 9. Alkohol Próby i efektywność zakupu wódki przez uczniów młodszych
Spośród uczniów młodszych 9% deklaruje, że próbowało dokonać zakupu wódki przynajmniej 5 razy. Niemal tyle samo badanych (8%) próbowało kilkakrotnie (1-4 razy) kupić wódkę. Blisko co czwarty (24%) z nich nigdy nie spotkał się z odmową sprzedaży wódki ze względu na swoją niepełnoletność. Rys. Ile razy w ciągu ostatniego roku próbowałeś kupić wódkę? uczniowie młodsi Rys. Ile razy sprzedawca odmówi Ci sprzedaży wódki?

74 9. Alkohol Próby i efektywność zakupu wódki przez uczniów starszych
Podobnie, jak w przypadku innych wspomnianych wcześniej alkoholi, także prób zakupu wódki częściej dokonywali starsi uczniowie – 13% z nich ma za sobą przynajmniej pięciokrotne próby zakupu tego alkoholu. 16% próbowało kupić wódkę 1-4 razy. Wśród tych, którzy próbowali kupić wódkę, 36% nigdy nie spotkało się z odmową sprzedawcy. Rys. Ile razy w ciągu ostatniego roku próbowałeś kupić wódkę? uczniowie starsi Rys. Ile razy sprzedawca odmówi Ci sprzedaży wódki?

75 9. Alkohol Spostrzegana szkodliwość picia alkoholu i upijania się
Badani uczniowie są świadomi, że picie, a zwłaszcza upijanie się alkoholem jest szkodliwe dla zdrowia. 63% badanych uczniów uznało sporadyczne picie alkoholu za szkodliwe (połączone odpowiedzi ‘bardzo szkodliwe’ i raczej szkodliwe’), a 76% uczniów twierdzi, że zdrowiu szkodzi sporadyczne upijanie się (łączne odpowiedzi ‘bardzo szkodliwe’ i ‘raczej szkodliwe’). Bardziej o szkodliwości picia alkoholu przekonani są uczniowie młodsi – twierdzi tak 51% w porównaniu do 27% uczniów starszych. Podobnie jest w odniesieniu do upicia się napojem alkoholowym. Za ‘bardzo szkodliwe’ uznało ten fakt 66% młodszych w porównaniu do 44% starszych uczniów. uczniowie ogółem uczniowie młodsi uczniowie starsi

76 9. Alkohol Opinie związane z piciem alkoholu
Ankietowani zostali zapytani o opinie na temat alkoholu. 84% badanych uczniów wyraziło opinię, że picie szkodzi zdrowiu, po 83% badanych twierdzi, iż zbyt często ma zły wpływ na życie rodzinne, niektóre skutki picia są okropne oraz, że picie zbyt często prowadzi do groźnych wypadków. 81% uczniów jest przekonanych o tym, że trudno przestać pić, gdy wpadnie się w nałóg, natomiast 80% badanych twierdzi, że ludzie, którzy piją, tracą panowanie nad sobą w nieprzyjemny sposób. Spośród badanych 41% twierdzi, że nie pije z powodów religijnych. Uczniowie młodsi nieco częściej niż ich starsi koledzy i koleżanki zgadzali się z twierdzeniami wymienionymi w ankiecie. Różnica między grupami wiekowymi najwyraźniej zarysowała się w przypadku dwóch pytań. Uczniowie młodsi znacznie częściej niż starsi twierdzą, że picie jest wbrew ich zasadom – odpowiednio: 75% (młodsi) i 49% (starsi) oraz, że alkohol ma wstrętny smak – odpowiednio: 70% (młodsi) i 46% (starsi).

77 9. Alkohol Opinie związane z piciem alkoholu

78 9. Alkohol Spostrzegane konsekwencje picia alkoholu
Badanych uczniów zapytano o prawdopodobieństwo wydarzenia się im różnych sytuacji, gdy będą pod wpływem alkoholu. Średnie wyniki zostały przedstawione na stopniowej skali od 5, które oznacza, że dana sytuacja wydaje się badanym wysoce prawdopodobna do 1 – zupełnie niemożliwa. Spośród zjawisk wywołanych piciem alkoholu najbardziej możliwe badanym wydają się ‘negatywne’ skutki. Najczęściej wymieniają to, że alkohol może zaszkodzić ich zdrowiu (średnia: 3,1), będą mieć kaca (średnia: 2,99). W następnej kolejności badani uważają, że pod wpływem alkoholu zrobią coś, czego będą żałować (średnia: 2,84), zrobi im się niedobrze (średnia: 2,81) oraz, że będą mieć kłopoty z policją (średnia: 2,74). Najmniej prawdopodobne uczniom wydaje się, że nie będą w stanie przestać pić (średnia: 2,52). Wśród ‘pozytywnych’ skutków najwięcej uczniów uważa, że pod wpływem alkoholu poczują się odprężeni oraz, że będą się świetnie bawić (średnia: 2,67). Badani uważają też, że po wypiciu alkoholu zapomną o swoich problemach (średnia: 2,61), staną się bardziej towarzyscy (średnia: 2,45) oraz, że poczują się szczęśliwi (średnia: 2,42). Uczniowie młodsi nieznacznie częściej uznają sytuacje ‘negatywne’ jako bardziej możliwe do wydarzenia się, a uczniowie starsi częściej postrzegają sytuacje ‘pozytywne’ jako możliwe po wypiciu alkoholu. Wyjątkiem jest prawdopodobieństwo wystąpienia kaca. W tym przypadku zarówno uczniowie młodsi, jak i starsi wydają się jednakowo świadomi cierpienia z powodu kaca – średnie dla grup wynoszą odpowiednio: 3 i 2,99.

79 9. Alkohol Spostrzegane konsekwencje picia alkoholu
Średnie ocen na skali od 1-bardzo prawdopodobne do 5-zupełnie nieprawdopodobne.

80 9. Alkohol Rzeczywiste konsekwencje picia alkoholu
Uczniów, którzy deklarowali przynajmniej jednokrotne picie alkoholu zapytano o to, czy mieli w związku z tym jakieś problemy. Najczęściej wymieniano kłótnię lub sprzeczkę – wskazało na nią 26% badanych, problemy z rodzicami (23%), problemy z przyjaciółmi (23%). W następnej kolejności wymieniano: zniszczenie rzeczy lub ubrania (22%), przepychankę lub bójkę (21%), wypadek lub uszkodzenie ciała (18%) oraz kłopoty z policją (17%). Odpowiedzi badanych z obu grup wiekowych nie różnią się znacząco w większości przypadków. Uczniowie starsi częściej niż młodsi mają problemy z przyjaciółmi, z rodzicami, zniszczono im rzeczy lub ubranie oraz częściej mieli kłopoty z policją. Uczniowie młodsi natomiast częściej niż starsi deklarują, że prowadzili pojazd pod wpływem alkoholu, częściej byli ofiarami kradzieży oraz częściej uzyskiwali gorsze wyniki w nauce.

81 9. Alkohol Rzeczywiste konsekwencje picia alkoholu
Procent uczniów, którzy odpowiedzieli pozytywnie.

82 10. Narkotyki

83 10. Narkotyki Znajomość środków odurzających
Do najbardziej znanych środków odurzających należą: środki uspokajające oraz nasenne, kokaina, marihuana, amfetamina i heroina – zna je ponad dwie trzecie pytanych uczniów. Najmniej znanymi narkotykami są: crack i LSD. Znajomość poszczególnych środków odurzających jest zdecydowanie większa wśród uczniów starszych, niż w grupie uczniów młodszych – różnice wynoszą od kilku do kilkudziesięciu punktów procentowych. Największe dysproporcje dotyczą substancji mało znanych: LSD, tzw. „polskiej heroiny” oraz cracku.

84 10. Narkotyki Źródła dostępności narkotyków
Większość pytanych uczniów nie wie, gdzie lub od kogo można zdobyć substancje odurzające – odpowiedź taką wybrało 60% pytanych. Pozostali, jako źródło zdobycia narkotyków, wymieniali najczęściej dealerów i handlarzy narkotykowych (23%), szkołę (17%) oraz kolegów (15%). W obu grupach wiekowych te trzy „źródła” uzyskiwania środków odurzających były wymieniane najczęściej i w tej samej kolejności. Widać jednak, że uczniowie starsi wymieniali więcej miejsc i osób, od których mogliby zdobyć narkotyki.

85 10. Narkotyki Próbowanie narkotyków
16% pytanych uczniów przyznało się, że przynajmniej raz spróbowało jakiejś substancji odurzającej. Odsetek ten jest dwukrotnie wyższy w grupie uczniów starszych – do spróbowania narkotyków przyznała się co piąta osoba, niż w grupie uczniów młodszych, gdzie narkotyków próbował co dziesiąty uczeń. Około 10% uczniów w obu grupach wiekowych nie odpowiedziało na pytanie, czy kiedykolwiek próbowało jakiejś substancji odurzającej.

86 10. Narkotyki Środek inicjujący
Najczęstszym środkiem inicjacji narkotykowej jest marihuana. Była ona pierwszą zażytą substancją odurzającą dla 31% uczniów, którzy spróbowali narkotyków, co piąty uczeń jako pierwsze zażył leki uspokajające lub nasenne bez zalecenia lekarza, a co dziesiąty – amfetaminę. Taka kolejność zostaje zachowana również po rozbiciu odpowiedzi uczniów na dwie grupy wiekowe. Widać jednak, że wśród uczniów młodszych marihuana, nie jest już tak powszechną substancją inicjacji narkotykowej – pojawia się równie często jak leki. W tej grupie, znacznie częściej niż wśród uczniów starszych, pierwszym przyjętym środkiem odurzającym były: LSD (odpowiednio 9% i 2% wskazań), sterydy (9% i 2% wskazań) i kokaina (8% i 4% wskazań). 5% uczniów, którzy spróbowali narkotyków, nie wie jaki środek wzięli pierwszym razem.

87 10. Narkotyki Pochodzenie pierwszego zażytego narkotyku
Zdecydowana większość uczniów (45% uczniów młodszych i 28% uczniów starszych) nie chciała podać, skąd uzyskała pierwszą zażytą substancję odurzającą. Pozostali najczęściej brali narkotyki wspólnie z przyjaciółmi (9%), bądź dostawali je od kolegów, przede wszystkim starszych (9%), od rodzeństwa (6%) oraz brali z domu, bez wiedzy rodziców (8%). Uczniowie starsi częściej niż młodsi pierwszy środek odurzający wzięli z domu lub otrzymali od rówieśników. Większość uczniów pierwszy zażyty narkotyk dostała od kogoś (27%), tylko co dziesiąty uczeń go kupił.

88 10. Narkotyki Spostrzegana szkodliwość narkotyków
Pytani uczniowie zdają sobie sprawę, ze szkodliwości narkotyków. 69% uważa, że nawet sporadyczne zażywanie substancji odurzających przez osoby w ich wieku jest bardzo szkodliwe, a dalsze 13%, że jest raczej szkodliwe. 5% wszystkich uczniów uważa, że narkotyki są zupełnie nieszkodliwe. W ocenie uczniów marihuana i amfetamina są trochę mniej szkodliwe niż tzw. narkotyki twarde.

89 10. Narkotyki Spostrzegana szkodliwość narkotyków
Pytani uczniowie młodsi spostrzegają sporadyczne nawet zażywanie narkotyków jako bardziej szkodliwe niż uczniowie starsi, ponad trzy czwarte jest przekonane, że jest to bardzo szkodliwe. W przeciwieństwie do starszych kolegów nie różnicują oni wyraźnie szkodliwości różnych typów narkotyków. Starsi uczniowie różnicują oceny szkodliwości poszczególnych środków odurzających: o dużej szkodliwości narkotyków twardych jest przekonane jest trzy czwarte pytanych (73%), ale w odniesieniu do marihuany twierdzi tak 62%. uczniowie młodsi uczniowie starsi

90 11. Marihuana

91 11. Marihuana Ilość uczniów, którzy spróbowali marihuany
Wśród uczniów, którzy przynajmniej raz zażyli narkotyk, prawie połowa (45%) spróbowała marihuany, a tylko co piąty uczeń (21%) nie brał tej substancji. Jedna trzecia uczniów po inicjacji narkotykowej nie chciała odpowiedzieć na pytanie, czy próbowali marihuany. Odpowiedzi znacznie częściej nie udzielali uczniowie młodsi – dotyczy to prawie połowy uczniów młodszych, którzy próbowali narkotyki. Tylko co trzeci uczeń z tej grupy przyznał się do zażywania marihuany. Wśród uczniów starszych odsetek osób, które próbowały marihuanę wynosi 55%.

92 11. Marihuana Wiek pierwszego zażycia marihuany
Wśród uczniów, którzy próbowali marihuany odsetki tych, którzy zażyli ją po raz pierwszy w wieku lat: 11, 12, 13, 14 lub 15 są zbliżone i wynoszą od 9% do 14%. Młodsi uczniowie najczęściej próbowali marihuany pierwszy raz w wieku 12 lat, czyli na przełomie piątej i szóstej klasy szkoły podstawowej. W grupie uczniów starszych co piąty zażył marihuanę po raz pierwszy jako 14-latek, czyli będąc już w gimnazjum. Znaczna grupa uczniów, którzy próbowali marihuany nie chciała podać wieku, w którym robiła to po raz pierwszy – wśród uczniów młodszych było to 61%, a w grupie uczniów starszych – 32%.

93 11. Marihuana Częstotliwość zażywania marihuany
Wśród uczniów, którzy zażywali marihuanę co trzeci nie chciał udzielić odpowiedzi na temat częstotliwości przyjmowania narkotyku. Co piąty uczeń (21%) brał marihuanę ponad 19 razy w ciągu swojego życia, podobny odsetek (20%) robił to od 6 do 19 razy. 15% uczniów poprzestało na 1 lub 2-krotnym kontakcie z marihuaną. 8% uczniów próbujących marihuany nie brało jej w ciągu ostatniego roku, a co piąty nie robił tego również podczas ostatniego miesiąca. Odsetki osób, które brały narkotyk 1-2 razy lub od 3 do 5 razy są zbliżone, niezależnie od tego, czy pytamy o całe życie, ostatni rok, czy ostatni miesiąc. Im krótszy okres czasu, tym mniejsza grupa osób, biorących marihuanę do 6 od 19 razy (w ciągu ostatniego roku dotyczyło to 22% uczniów, w ostatnim miesiącu 14%) i ponad 19 razy (w ostatnim roku dotyczyło to 15% uczniów, w ostatnim miesiącu – co dziesiątego).

94 11. Marihuana Częstotliwość zażywania marihuany przez uczniów młodszych i starszych
Uczniowie młodsi znacznie częściej niż starsi nie odpowiadali na pytanie o częstotliwość zażywania marihuany, mimo tego odsetki osób, które zażywały narkotyk ponad 19 razy w ciągu całego życia i w ostatnim roku są zbliżone w obu grupach wiekowych. Wśród uczniów młodszych najliczniejszą grupę stanowią te osoby, które przyjmowały marihuanę od 6 od 19 razy w ciągu całego życia (24%), w ostatnim roku (25%) i w ostatnim miesiącu (19%), w grupie uczniów starszych odsetki te są wyraźnie niższe. Starsi uczniowie dwukrotnie częściej niż młodsi deklarują też nie branie marihuany w ciągu ostatniego roku (co dziesiąty starszy uczeń i co dwudziesty młodszy) i w ostatnim miesiącu (27% uczniów starszych i 13% uczniów młodszych). w życiu w ostatnim roku w ostatnim miesiącu

95 12. Amfetamina

96 12. Amfetamina Ilość uczniów, którzy spróbowali amfetaminy
Wśród uczniów, którzy próbowali narkotyków prawie co trzeci (28%) przynajmniej raz brał amfetaminę – odsetek ten jest podobny w grupie uczniów młodszych i wśród uczniów starszych. Znaczna część pytanych uczniów, co drugi uczeń młodszy i co trzeci starszy, nie odpowiedziała, czy kiedykolwiek brała amfetaminę.

97 12. Amfetamina Wiek pierwszego zażycia amfetaminy
Ponad połowa uczniów, którzy próbowali amfetaminy nie podała wieku, w którym robili to po raz pierwszy. Dla pozostałych wiek inicjacji wynosi najczęściej od 11 do 14 lat. W grupie uczniów młodszych wiek ten jest nieco niższy – co dziesiąty uczeń brał amfetaminę pierwszy raz jako 13 latek, podobna grupa w wieku lat 14. Najczęściej uczniowie ci próbują amfetaminy na przełomie szkoły podstawowej i gimnazjalnej. Wśród uczniów starszych pojawiają się dwie dość wyraźne grupy: uczniowie którzy próbowali amfetaminy w szkole podstawowej, przed ukończeniem 12 lat stanowią 12%, a kolejne 13% przyjmowało tę substancję po raz pierwszy w gimnazjum w wieku lat 14.

98 12. Amfetamina Częstotliwość zażywania amfetaminy
Wśród uczniów, którzy zażywali amfetaminę połowa nie odpowiedziała na pytanie o to, jak często przyjmowała ten środek. Co piąty uczeń (22%), podobnie jak w przypadku marihuany, zażywał amfetaminę ponad 19 razy w ciągu swojego życia, nieco mniejszy odsetek (17%) robił to od 6 do 19 razy. Tylko 4% uczniów poprzestało na jedno lub dwukrotnym wzięciu amfetaminy. 7% uczniów próbujących amfetaminę nie robiło tego podczas ostatniego roku, a co dziesiąty nie brał tej substancji również podczas ostatniego miesiąca. Odsetki osób, które brały narkotyk 1-2 razy lub od 3 do 5 razy wahają się od 4% od 10% i są tym większe, im krótszego okresu czasu dotyczą. Podobna tendencja rysuje się w grupie osób, które przyjmują amfetaminę najczęściej.

99 12. Amfetamina Częstotliwość zażywania amfetaminy przez uczniów młodszych i starszych
Przy porównaniu uczniów młodszych i starszych widać, że odsetki osób biorących amfetaminę najczęściej, czyli ponad 19 razy są zbliżone: dla całego życia wynoszą 20% wśród uczniów młodszych i 23% u starszych, dla ostatniego roku odpowiednio – 18% i 19%, a w przypadku ostatniego miesiąca po 16%. W grupie uczniów starszych większe są odsetki osób zażywających amfetaminę regularnie (ponad 5 razy w poszczególnych okresach czasu) i takich, które brały ją raz lub dwa, niż w grupie uczniów młodszych. Wśród uczniów, którzy próbowali amfetaminy co dziesiąty młodszy uczeń i 6% uczniów starszych nie robiło tego w ciągu ostatniego roku, a nieco większa grupa (odpowiednio 10% i 12%) nie brał narkotyku w ostatnim miesiącu. w życiu w ostatnim roku w ostatnim miesiącu