Wielkanoc.

Prezentacja na temat: "Wielkanoc."— Zapis prezentacji:

1 Wielkanoc

2 Głos Żółkiewki - Wielkanocne obyczaje
Palemki na szczęście Wielki tydzień zaczyna się Niedzielą Palmową. Kiedyś nazywano ją kwietną lub wierzbną. Po poświeceniu palemki biło się lekko domowników, by zapewnić im szczęście na cały rok. Połknięcie jednej poświęconej bazi wróżyło zdrowie i bogactwo. Włożenie za obraz lub włożone do wazonów palemki chroniły przed nieszczęściem lub złem sąsiadów. Palemki - rózgi wierzbowe, gałązki bukszpanu, porzeczek- ozdabiano kwiatkami, mchem, ziołami itp.

3 Rysunek palm wykonywanych na Wielkanoc.
Palmy wielkanocne Rysunek palm wykonywanych na Wielkanoc.

4 Świąteczne porządki Przed Wielkanocą robimy wielkie świąteczne porządki nie po to, by mieszkanie lśniło czystością. Porządki mają także symboliczne znaczenie - wymiatamy z mieszkania zimę, a wraz z nią wszelkie zło i choroby.

5 Święconka Wielka Sobota była dniem radosnego oczekiwania. Koniecznie należało tego dnia poświęcić koszyczek z jedzeniem nie mogło w nim zabraknąć baranka, mięsa, wędlin. Święcono też chrzan, masło i jajka. Święconkę jadło się następnego dnia, po rezurekcji. Tego dnia święcono też wodę.

6 Koszyczek Wielkanocny.

7 Lany poniedziałek Lany poniedziałek, śmigus-dyngus święto lejka - to zabawa, którą wszyscy doskonale znamy. Oblewać można było wszystkich i wszędzie. Zmoczone tego dnia panny miały szanse na zamążpójście. A jeśli któraś się obraziła - to nieprędko znalazła męża. Wykupić się można było od oblewania pisanką - stąd każda panna starała się, by jej kraszanka była najpiękniejsza. Chłopak, wręczając tego dnia pannie pisankę, dawał do zrozumienia że mu się podoba.

8 Wielkanocne jajo Jajo - króluje na wielkanocnym stole jest symbolem życia i odrodzenia. Tradycja pisanek i dzielenia się święconym jajkiem sięga daleko w przeszłość. Rumuńskie przysłowie ludowe mówi: ''Jeśli my, chrześcijanie zaprzestaniemy barwienia jej na czerwono, wówczas nastąpi koniec świata''. Czerwone pisanki mają ponoć moc magiczną i odpędzają złe uroki, są symbolem serca i miłości.

9 Pisanki - Kraszanki :)

10 Święcenie pól i gospodarstw
W wielką Niedziele rano gospodarz bierze święconą wodę oraz palmę i idzie święcić pola, ma to za zadanie pomóc ulepszać plony.

11 Meus W Wielkanoc ludzie idą grupkami na ogniska zwane meusem.
Wyścigi rezurekcyjne W Wielkanoc tuż po porannej rezurekcji gospodarze jak najszybciej wracają do domu, gdyż ten który pierwszy będzie na podwórku wcześniej zacznie żniwa.

12 Segregator Wiedza i świat. Świat bez tajemnic
Segregator Wiedza i świat. Świat bez tajemnic. Świat sztuki - o pisankach Pisanki wielkanocne to najstarsza forma plastyki obrzędowej. Tradycja zdobienia jaj sięga XI wieku i jest kontynuowana do dzisiaj. Wielką precyzją wyróżniają się pisanki huculskie oraz za Śląska Opolskiego. Niektóre przypominają miniaturowe arcydzieła. Wyroby z regionów wschodnich są tworzone techniką batikową, polegającą na tym, że na skorupce nakłada się miejscami wosk, a następnie całe jajko zanurza się w farbie.

13 Segregator Wiedza i świat. Świat bez tajemnic. Świat sztuki. Cz. II
Na Śląsku zafarbowane uprzednio jajka skrobie się ostrym narzędziem, a w ten sposób powstają wzory. Jeszcze inną techniką zdobi się jaja w regionie Łowicza, na Podlasiu i Kurpiach. Sposób wykonywania pisanek określa tradycja. Ornamenty zawsze wypełniają całą powierzchnię jajka. Na zdjęciu ukazano pisanki batikowe.

14 Victor Junior nr.8'2010r. Czy pisanki to to samo co kraszanki?
Jajka święcone w Wielką Sobotę są kolorowe. Ale nie wszystkie nazywają się tak samo. Kraszanki to te pomalowane na jeden kolor. Pisanki to jajka pomalowane na jeden kolor lub kilka barw i ozdobione białym wzorem.

15 Encyklopedia Staropolska według A. Bruckner
Niedziela Palmowa rozpoczynała Wielki Tydzień największego święta Zmartwychwstania Pańskiego. Obrzędy tu najbogatsze. W Niedzielę Palmową łykano bagniątka, bazie wierzbowe, z dziatwą wystrojoną prowadzono drewnianego Chrystusa na drewnianym osiołku do kościoła w Krakowie od kościoła św. Wojciecha szła taka procesja prowadzili ją niegdyś rajcy, później siepacze miejscy przed tym Chrystusem.

16 Encyklopedia staropolska według A. Bruckner Cz. II
W Wielki Piątek słuchano najdłuższego czytania pasyjnego, zasypiając na posadzce kościelnej, tak że kaznodzieja drastycznych nieraz środków używał, aby śpiących rozbudzić procesje kapników biczujących się w kościele przerażały widzów. W Wielką Sobotę świecono ogień i wodę.

17 Słownik Folkloru Polskiego wg. J. Krzyżanowskiego
ŚMIGUS - zwany inaczej dyngusem, zwyczaj oblewania się wodą w Poniedziałek Wielkanocny. Dyngus w niemczyźnie znaczy okup. W Polsce dyngus - śmigus, pojmowany jako zabawa był zjawiskiem importowanym, świadczy brak związanych z nim praktyk wierzeniowych. Praktyki te i to bardzo bogate znane są natomiast z folkloru niemieckiego.

18 Encyklopedia Staropolska według Zygmunta Gloger
Piątek Wielki. Dzień ten był poświęcony rozpamiętywaniu męki Jezusa Chrystusa. Po nabożeństwie rozpoczynała się obchodzenie grobów. Mężczyźni i damy ubrani byli na czarno.

19 Encyklopedia Staropolska Z. Gloger cz. II
Wielkanocne obyczaje. W czasopiśmie ''Ognisko domowe'' ksiądz W. Siarkowski pomieścił obszerną i poważną pracę pt. ''Zwyczaje ludowe w Święta Wielkanocne i początek święconego w kraju naszym - szkic historyczno-etnograficzny'‘. W dziele ''Rok polski w życiu, tradycji i pieśni przedstawił Z. Gloger'' znajdują się opisy różnych zwyczajów wielkanocnych i wyjątki z innych autorów wierszem i prozą od str W Enc. Starop. znajdują się zwyczaje takie jak :

20 Encyklopedia Staropolska według Z. Gloger Cz. II
Dyngus Gaik Groby wielkopiątkowe Rezurekcja Rękawka i itp. Przy Rezurekcji podana jest melodia z 1635r. do słów ''Wstał Pan Chrystus''

21 Święcone Uroczyście naród polski obchodził Boże Narodzenie, Wielkanoc i Zielone Świątki, ale najuroczyściej Wielkanoc. W Wielką Sobotę kapłan poświęcał wyczekiwaną po długim i surowym poście obfitą mięsną zastawę świąteczną. Gdy przybył do dworu wiejskiego, cała wieś znosiła święcone w kobiałkach podesłanych białymi ręcznikami i ustanawiała w półkole na ziemi, w pośrodku zaś ceber z wodą.

22 Święcone Cz. II Kapłan poświęcał wodę i jadło, które odtąd przybierało nazwę'' święconego''. Wodę rozbierano do wszystkich domów we flaszki a resztę wylewano do studni. Potem kapłan święcił we dworze święcone gospodarstwa. W dawnych czasach po rezurekcji o północy dzielono się jajkiem, dziś rozpoczynają od tego jadło zimne w dniu świątecznym. W dniu tym przy stole spotykamy się, najzawziętsi nieprzyjaciele podawali sobie dłoń na znak pojednania i przebaczenia nawzajem .

23 Święcone Cz. III Ł. Gołębiowski pisze w trzecim lat dziesiątku XIX w. ,,uginają się i teraz stoły pod ciężarem szynek, mięsiw, jaj, kiełbas, placków, mazurków’’. Rzadko już gdzie dają się widzieć starożytne kołacze, obertuchy, jajeczniki. Jakaż radość, kiedy się udały się ciasta.

24 DZIĘKUJĘ ZA OBEJRZENIE
Prezentacje pt. ''O WIELKANOCY'' przygotowała uczennica klasy V ''a'' Patrycja Kutrzepa