Św. Tomasz z Akwinu ( ) Życie

Prezentacja na temat: "Św. Tomasz z Akwinu ( ) Życie"— Zapis prezentacji:

1 Św. Tomasz z Akwinu ( ) Życie - urodził się w zamożnej włoskiej rodzinie szlacheckiej jako syn hrabiego Akwinu - od 5 roku życia pobierał nauki w zakonie Benedyktynów na Monte Cassino r. – przyjmuje święcenia kapłańskie (dominikanin) r. – przejmuje katedrę teologii w Paryżu r. – przejmuje szkołę teologii w Neapolu r. – kanonizacja Tomasza przez Jana XXII Główne dzieła: O bycie i istocie - O wieczności świata Suma teologiczna (niedokończył) komentarze do pism Arystotelesa

2 XII w. to czas kiedy Zachód – Europa łacińska odzyskuje dzieła Arystotelesa. W Hiszpańskim Toledo tłumaczone są najpierw z arabskiego na łacinę. Arystotelizm z końcem XII w. a następnie w XIII zapanował na jednym z najważniejszych ówczesnych uniwersytetów, tzn. na Uniwersytecie w Paryżu. „Bez Arystotelesa nie byłoby św. Tomasza” (ARYSTOTELIZM CHRZEŚCIJAŃSKI)

3 Odróżnienie filozofii od teologii
Na skutek lektury Metafizyki Arystotelesa, św. Tomasz dokonał rozróżnienia na: Filozofia → wiedza autonomiczna → poznanie przyczynowe; punkt wyjścia → świat materialny (poznanie ‘z dołu’) metoda → poznanie rozumowe; Teologia → wiedza autonomiczna punkt wyjścia → Objawienie (poznanie ‘z góry’) metoda → wiara; Rozum i objawienie stanowią obydwie wiedze autonomiczne ale względem siebie komplementarne ↓ Pełne poznanie = rozum + wiara Fides quaerens intellectum

4 Św. Tomasz, tworząc w złotym wieku scholastyki , przyczynił się do ukształtowania filozofii chrześcijańskiej w sensie właściwym. Stworzył tak spójny (racjonalny) system filozoficzno- teologiczny, że TOMIZM na długie wieki był uważany, za kwintesencję podstawowych zasad katolicyzmu

5 (1) KONCEPCJA RZECZYWISTOŚCI
Św. Tomasz przyjmował koncepcję racjonalnego i celowego porządku świata, mając na myśli każdą płaszczyznę rzeczywistości. Wszechświat, stworzenie ziemskie, społeczność ludzka, człowiek – wszystko to jest racjonalne i celowe: ma swoje miejsce i cel.

6 Najważniejsze idee filozofii Tomasza to:
Racjonalność i celowość świata Hierarchiczna struktura rzeczywistości Idea osoby ludzkiej Idea Opatrzności Bożej

7 Hierarchiczna struktura rzeczywistości
Cały wszechświat zostaje stworzony po to, aby objawić doskonałość Boga. Ta doskonałość nie mogła się objawić przez tworzenie jednej istoty, stąd świat przyrody jest nieskończenie zróżnicowany; [pogodzenie biblijnego wątku o stworzeniu z arystotelesowskim pluralizmem metafizycznym]. Hierarchia: Istoty rozumne (aniołowie, ludzie) Zwierzęta Rośliny Minerały Inne cząstki itd..

8 Koncepcja hierarchii wprowadzona jest po to, by wskazać na porządek, a dokładniej na to, że jedne rzeczy, tzn. te niższe powinny być zawsze podporządkowane tym wyższym. W każdym stworzeniu jest ślad Boga. W człowieku jednak nie jest to tylko ślad, lecz znacznie więcej: - Każdy człowiek nosi w sobie obraz boży, tzn. ziszcza, w mniejszym lub większym stopniu, ideę Boga, która jest w nim samym (możliwość samodoskonalenia się).

9 Na czym polega owa koncepcja powszechnego upodporządkowania?
Jest to swego rodzaju koncepcja władzy, ale władzy pojętej idealnie, tzn. wszelka władza musi być mądra i dobra. I tak np.: Człowiek podlega (powinien) Bogu; Świat przyrody nierozumnej podlega (powinien) człowiekowi; Człowiek mniej mądry podlega (powinien) mądrzejszemu; Sfera zmysłowa w człowieku podlega (powinna) rozumowi; Idea Opatrzności Bożej Bożych rządów, które wyrażają się w uporządkowaniu Wszechświata i planie rządzenia dotyczącym wszystkich rzeczy.

10 Św. Tomasz odrzuca zarówno Augustiańską koncepcję iluminacji, jak i predystynacji.
Rozum – boski element w człowieku – został w wyniku grzechu pierworodnego jedynie osłabiony

11 Homo generat hominem et Deus (Człowieka rodzi człowiek i Bóg)
Koncepcja człowieka U Arystotelesa człowiek to animal razionale, czyli człowiek to twór natury; U Tomasza człowiek to twór ponadnaturalny compositum duszy i ciała (podobnie jak u Augustyna, obydwa elementy pierwotnie pochodzą od Boga); Def. Człowiek to osoba → 3 specyficznie ludzkie działania to: rozumność, wolność, zdolność do miłości altruistycznej ↓ Dusza ludzka pochodzi bezpośrednio od Boga; Ciało od człowieka Homo generat hominem et Deus (Człowieka rodzi człowiek i Bóg) Chrześcijańska koncepcja niezbywalnej wartości/godności człowieka.

12 (2) ZAGADNIENIA BOGA Tomasz zadaje pytanie:
W jaki sposób możemy sensownie mówić o Bogu? Odp. Nie możemy wiedzieć nic nt. natury Boga, ewentualnie tylko możemy rozprawiać nt. istnienia Na drodze wiary – Objawienie Na drodze filozoficznej – obszar doświadczenia

13 Czy istnienia Boga można w ogóle dowodzić?

14 5 dróg Tomaszowych do poznania Boga
Wielkim osiągnięciem Tomasza są filozoficzne „dowody” na istnienie Boga. „droga” – „argument” – „dowód”? Tomaszowe Drogi dojścia do poznania Boga są podsumowaniem filozofii Platona i Arystotelesa. - Argumenty te mają empiryczno-racjonalny (metoda arystotelesowska): punktem ich wyjścia zawsze jest otaczający świat, jego obserwacja empiryczna, a następnie na drodze rozumowania dochodzi się do stwierdzenia istnienia Boga.

15 Droga 1: Z analizy relacji przyczyna-skutek
Bóg jako nieuprzyczynowana Pierwsza Przyczyna Wyjaśnianie świata w odwołaniu do relacji przyczynowo-skutkowej nie może iść w nieskończoność, by nie popełniać błędu ‘ciągu nieskończonego’; Ergo trzeba więc wskazać na coś, co nie jest uprzyczynowane;

16 Droga 2: Z przygodnego istnienia świata
Bóg jako tożsamość Istoty i Istnienia Świat jest przygodny tzn. jest niekonieczny w swoim istnieniu – nie można więc przyczyny istnienia świata szukać w tym świecie (skoro nie jest konieczny w swoim istnieniu). Ergo musi istnieć Coś, co nie potrzebuje wytłumaczenia swojego istnienia, tzn. istnieje samo przez się.

17 Droga 5: Z porządku w świecie
Bóg jako Logos Obserwowany ład w świecie wskazuje na to, że świat jest celowy tzn. racjonalny. Racjonalność musi skądś pochodzić. Ergo tylko Bóg jako Czysty Intelekt może być przyczyną takiego świata

18 Etapy rozwoju definicji człowieka w filozofii Zachodniej PODSUMOWANIE
Sokrates: Człowiek to dusza, a dusza to rozum; Arystoteles: Homo est animal racjonale; (dopełniona def. Sokratesa) Św. Augustyn: Człowiek to osoba, czyli istota wolna i rozumna (pojęcie osoby wskazuje również na wymiar cielesny: compositum duszy i ciała) Św. Tomasz: Człowiek to osoba, czyli istota rozumna, wolna i zdolna do miłości altruistycznej