Logopeda specjalista od emisji głosu

Prezentacja na temat: "Logopeda specjalista od emisji głosu"— Zapis prezentacji:

1

2 Logopeda specjalista od emisji głosu

3 Logopeda jako specjalista
logopeda medialny logopeda szkolny neurologopeda surdologopeda

4 Emisja głosu (od łac. emissio = wypuszczanie) to:
skoordynowany zespół czynności oddychania, fonacji i artykulacji oraz powstającego przy tym rezonansu (H. Sobierajska), proces wydobywania głosu i wysyłania go (M. Chęciek), wydobycie głosu na zewnątrz (B. Tarasiewicz), to nauka wydobywania głosu polegająca na skoordynowanej pracy aparatu głosowego i mięśni oddechowych w celu uzyskania rezonansu (B. Tarasiewicz), zespolona czynność oddychania, fonacji i artykulacji w połączeniu ze zjawiskiem rezonansu w przestrzeniach rezonacyjnych klatki piersiowej, krtani i nasady (M. Śliwińska-Kowalska).

5 Wytwarzanie głosu Jest możliwe dzięki współdziałaniu ze sobą wielu narządów: układu oddechowego, w skład którego wchodzą: płuca, oskrzela, tchawica, krtani – z drgającymi fałdami głosowymi, aparatu artykulacyjnego, rezonatorów – przestrzeni powietrznych, w których dźwięk nabiera odpowiedniej barwy i brzmienia, narządu słuchu, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

6 Cechy głosu charakter głosu wysokość głosu zakres głosu (skala)
średnie położenie głosu natężenie głosu (siła) nastawienie głosu czas fonacji barwa głosu rejestry głosowe

7 Zdemistyfikowanie i zdemitologizowanie obiektów latających.
Wyindywidualizowałem się z rozentuzjazmowanego tłumu, który oklaskiwał przeliteralizowane i przeintelektualizowane arcydzieło. Po suszy szosa sucha. Tracz tarł tarcicę tak takt w takt, jak takt w takt tarcicę tartak tarł.

8

9 Logopeda specjalista od głosu i mowy osób po laryngektomii

10

11 Wytwarzanie głosu i mowy zastępczej polega na:
wytworzeniu bani zapasowego powietrza w przełyku, wykorzystaniu fizjologicznego odruchu dźwięcznego odbijania się (ructus), w wyniku którego powstaje odpowiednie ciśnienie powietrza, umożliwiające wprawienie w ruch określonych struktur anatomicznych zastępujących wiązadła głosowe.

12 Rodzaje mowy zastępczej
przełykowa gardłowa przetokowa

13 Logopeda specjalista od wczesnej interwencji i wspomagania rozwoju małego dziecka
13

14 Wczesna interwencja logopedyczna to:
zespół działań zmierzających do zmiany istniejących nieprawidłowości anatomicznych i/lub funkcjonalnych w obrębie aparatu oralnego oraz działania i starania zmierzające do wywołania prawidłowego odruchu lub jego wygaszenia (B. Wiśniewska)

15 jest wspomaganie rozwoju dziecka oraz przeciwdziałanie utrwalaniu
Celem wczesnej interwencji logopedycznej jest wspomaganie rozwoju dziecka oraz przeciwdziałanie utrwalaniu patologicznych wzorców rozwojowych.

16 Kto objęty jest wczesną interwencją logopedyczną?
dzieci grupy wysokiego ryzyka: z ciąż wielopłodowych, z porodów patologicznych, z obniżoną punktacją Apgar, dystroficzne, z problemami neurorozwojowymi, z wadami rozwojowymi, z zakażeniami z grupy TORCH,

17 u których stwierdzono zaburzenia napięcia mięśniowego,
z asymetrycznym ułożeniem ciała, dzieci przedwcześnie urodzone, dzieci z zespołami genetycznymi.

18 Badanie logopedyczne najmłodszych dzieci obejmuje ocenę:
warunków anatomicznych w obrębie twarzy i jamy ustnej funkcjonowania narządów artykulacyjnych, sposobu oddychania odruchów: szukania, ssania, otwierania ust, odruchów wargowych, połykania, wysuwania języka, odruchu gardłowego (zwracania) reakcji akustyczno-twarzowej

19 koordynacji ssania, połykania i oddychania
sposobu karmienia piersią i oddychania przez nos pozycji, które dziecko przyjmuje w czasie spożywania posiłków rozwoju funkcji przedjęzykowych, głużenia, gaworzenia

20 Wczesne wspomaganie rozwoju mowy u dzieci obejmuje:
prawidłowe karmienie piersią lub butelką masaże ustno-twarzowe gimnastykę całego ciała stymulujące sferę ustno-twarzową w przypadku niemożności porozumiewania się werbalnego – wprowadzenie komunikacji alternatywnej

21 SPECJALISTA OD KORYGOWANIA
LOGOPEDA SPECJALISTA OD KORYGOWANIA WAD WYMOWY

22 DYSLALIA – CO TO JEST? Najczęściej terminu „dyslalia” używa się w znaczeniu: wady wymowy; nieprawidłowe realizacje głosek języka ojczystego; zaburzenia rozwoju mowy dotyczące aspektu artykulacyjnego; specyficzne zaburzenia artykulacji.

23 JAKIE SĄ PRZYCZYNY DYSLALII?
zaburzenia słuchu fonematycznego, różnicującego dźwięki; nieprawidłowe połykanie; zbyt długie korzystanie ze smoczka; wady zgryzu; anatomiczne uszkodzenia narządów mowy (np. rozszczep podniebienia, za krótkie wędzidełko podjęzykowe); słaba sprawność narządów mowy; częste choroby górnych dróg oddechowych (zapalenie gardła, ucha, stany zapalne zatok, alergie); brak troskliwości rodziców i opiekunów o wymowę.

24 RODZAJE DYSLALII W dyslalii najczęściej mamy do czynienia z:
opuszczaniem trudnej do wymówienia dla dziecka głoski (tzw. elizja), np. rak – ak, kalosz – kalo; zastępowaniem danej głoski inną (tzw. substytucja), np. sowa – szowa, kaczka – kacka; ze zniekształconą artykulacją określonej głoski (tzw. deformacja), np. ser – seR (tzw. „r” francuskie).

25 RODZAJE DYSLALII SYGMATYZM (seplenienie) – nieprawidłowości w wymowie głosek „s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź”, np. szafa – safa, czapka – capka, morze – moze; LAMBDACYZM – nieprawidłowości w wymowie głoski „l”; głoska ta najczęściej jest zastępowana przez „j” albo przez „r”, np. lew – jef, lampa – jampa. BETACYZM – nieprawidłowości w wymowie głosek „p”, „b”, np. baba – wawa, kapa – kafa;

26 RODZAJE DYSLALII KAPPACYZM – nieprawidłowości w wymowie głoski „k”, np. kura – tura; GAMMACYZM – nieprawidłowości w wymowie głoski „g”, np. droga – droda; ROTACYZM (reranie) – nieprawidłowości w wymowie głoski „r”, np. rower – jowej, traktor – tlaktol. Jest to dźwięk trudny pod względem artykulacyjnym. Pojawia się zwykle najpóźniej w zasobie dźwiękowym dziecka, czasem dopiero między 5 a 6-tym rokiem życia. Wcześniej bywa ona zastępowana kolejno przez głoski „j” oraz „l”.

27 RODZAJE DYSLALII Mowa bezdźwięczna to zaburzenia w realizacji dźwięczności, które polegają na niewymawianiu głosek dźwięcznych, takich jak: „b, w, d, z, dz, ż, dż, ź, g” a także na zastępowaniu ich odpowiednimi głoskami bezdźwięcznymi lub myleniu obu szeregów, np. arbuz – arpus, bitwa – pitfa, daj – taj, granica – kranica, gimnastyka – kimnastyka, dzbanek – cpanek.

28 Chłopiec, lat 7,5 – przykład dyslalii wielorakiej
pajac – palat kanapa – kamata sklep – ket piec – pet spinka – spita bałwan – malam kubek – kubet biedronka – melotka cebula – felula telefon – teleton motyl – motil lizak – kutelet walizka – lalita ślimak – hulat huśtawka – hutata miś – mit ziemniak – melat słoń – hol

29 TERAPIA DYSLALII Usprawnianie narządów artykulacyjnych.
Kształtowanie słuchu fonematycznego i uwagi słuchowej. Artykułowanie głosek w izolacji, wywołanie, korygowanie). Ćwiczenia uczące wymawiania głoski w sylabie, wyrazach, w wyrażeniach i krótkich wypowiedziach oraz w mowie spontanicznej.

30 SPECJALISTA OD STYMULOWANIA ROZWOJU MOWY
LOGOPEDA SPECJALISTA OD STYMULOWANIA ROZWOJU MOWY

31 OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY – CO TO JEST?
ORM / ALALIA – „jest zaburzeniem rozwoju mowy (powtarzania, rozumienia i nadawania) spowodowanym brakiem dominacji lewej półkuli mózgu dla przetwarzania języka oraz obniżeniem sprawności sekwencyjnego przetwarzania informacji. W takiej sytuacji uruchamiane jest prawopółkulowe rozumienie i użycie języka”. (J. Cieszyńska)

32 OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY – CO TO JEST?
Dziecko z alalią ma prawidłowo funkcjonujący słuch, brak zaburzeń neurologicznych i autystycznych, podczas kontaktu z dzieckiem można stwierdzić istnienie wspólnego pola uwagi.

33 PRZEBIEG ROZWOJU MOWY DZIECKA Z ALALIĄ
brak gaworzenia w 6 m. ż. przy zachowanym kontakcie wzrokowym z dorosłym; brak pierwszych słów z podwajanych sylab i wyrażeń dźwiękonaśladowczych w 12. m. ż.; brak pierwszych słów do 16 m. ż.; brak zdań do 26 m.; stosowanie gestów i kontaktu wzrokowego jako sposobów nawiązywania kontaktu z rodzicami;

34 PRZEBIEG ROZWOJU MOWY DZIECKA Z ALALIĄ
nieprawidłowa artykulacja prymarnych spółgłosek (typu: „m, p, b, l, f, w, t, d”) w 30 m. ż.; trudności z wypowiadaniem wyrazów i niechęć do ich powtarzania; przestawianie sylab w wyrazach; wydłużony okres posługiwania się wyrażeniami dźwiękonaśladowczymi i neologizmami (po ukończeniu 3 r. ż.); używanie głównie wypowiedzeń pozbawionych czasownika, równoważników zdań i zdań prostych; mały zasób słownictwa, trudności z rozumieniem pytań poza kontekstem i konsytuacją (po 3 r. ż.).

35 OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY Szczegółowe badania funkcji poznawczych dzieci, u których stwierdzono opóźniony rozwój kształtowania się systemu językowego, wyraźnie pokazują, że brak mowy ma ogromny wpływ na intelekt dziecka i jego rozwój. Nie można zatem lekceważyć niepokojących objawów i zwlekać z podjęciem terapii, tłumacząc, że „dziecko ma jeszcze czas, by zacząć mówić, że dziecko nauczy się mówić w przedszkolu, że chłopcy mówią później” itp.

36 DYSLEKSJA fenomen cywilizacyjny
Polska: brak danych obejmujących całą populację dzieci szkolnych szacunkowo – 10-15% uczniów

37 Okolica przetwarzająca mowę w lewej i prawej półkuli (morfologiczna asymetria mózgu)

38 Częstość lokalizacji mowy i funkcji wzrokowo-przestrzennych w mózgu
Funkcje Osoby Lokalizacja w % półkula lewa półkula prawa obie półkule Mowa praworęczne leworęczne 96 66 4 17 _ wzrokowo-przestrzenne 32 30 68 38

39 Rysunki pacjentów z uszkodzeniami lewej i prawej półkuli R. Carter 1999

40 Symptomy ryzyka dysleksji
wiek niemowlęcy i poniemowlęcy opóźnienie w rozwoju mowy i rozwoju ruchowym wiek przedszkolny (3-5 lat) słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa lateralizacja spostrzeganie wzrokowe i pamięć wzrokowa opóźniony rozwój mowy

41 klasa zerowa (6-7 lat) obniżona sprawność ruchowa oburęczność
orientacja w schemacie ciała przyimki zapamiętywanie dyschronia trudności w pisaniu trudności w nauce czytania

42 wiek szkolny (1-3 klasa) mylenie liter o podobnym kształcie: l-t-ł, m-n mylenie liter identycznych inaczej ułożonych w przestrzeni: p-b-d-g, m-w, n-u trudności z zapisywaniem zmiękczeń mylenie i z j, ą z om, ę z en nagminne opuszczanie, dodawanie, przestawianie, podwajanie liter i sylab wolne tempo czytania, prymitywna technika czytania, powolne i słabe rozumienie tekstu

43 Wiek szkolny (powyżej klasy czwartej)
wolne tempo czytania pisownia, dominują błędy ort. zapamiętywanie: wierszy, terminów, nazwisk, dat… trudności w geografii, geometrii, chemii, historii, biologii, w opanowaniu języków obcych

44 Wiek dorastania i dorosłość
wolne tempo czytania, niechęć do głośnego czytania, trudności ze zrozumieniem tekstu błędy ortograficzne trudne do odczytania odręczne pismo przekręcanie długich i trudnych do wymówienia wyrazów trudności z publicznym wysławianiem się trudności z orientowaniem się w terenie, z odróżnianiem strony prawej i lewej

45 Sławni dyslektycy Hans Christian Andersen Cher Winston Churchill
Leonardo da Vinci Walt Disney Albert Einstein Whoopi Goldberg Nelson Rockefeller Quentin Tarantino Woodrow Wilson George Patton

46 SPECJALISTA OD TERAPII DZIECI Z USZKODZENIAMI NEUROLOGICZNYMI
NEUROLOGOPEDA SPECJALISTA OD TERAPII DZIECI Z USZKODZENIAMI NEUROLOGICZNYMI

47 AUTYZM – CO TO JEST?

48 AUTYZM – OBJAWY Współcześni badacze podkreślają, że pierwszym sygnałem zaburzeń autystycznych jest regres w rozwoju mowy, stereotypie ruchowe i wycofanie się z kontaktów społecznych. W rozwoju dziecka z zachowaniami ze spektrum autyzmu stwierdza się przede wszystkim trudności w procesie uczenia się kulturowego lub całkowity brak objawów takiego przyswajania umiejętności i wiedzy.

49 JAK ROZPOZNAĆ AUTYZM? Objawy, ujawniające się po pierwszym roku życia, potwierdzające diagnozę zaburzeń ze spektrum autyzmu: kiwanie się; brak uśmiechu na widok bliskich osób; brak wspólnego pola uwagi; brak rozwoju mowy; długie fazy płaczu i krzyku; brak naśladowania ruchu; brak prób naśladowania mowy;

50 JAK ROZPOZNAĆ AUTYZM? schematyczne, powtarzające się zabawy konstrukcyjne; niski poziom sprawności manualnej w stosunku do rozwoju motoryki; zachowania agresywne i autoagresywne; hipnotyczne przypatrywanie się reklamom telewizyjnym; wybiórczość pokarmowa; problemy z żuciem pokarmów; brak zabawy lub zabawa pozostająca na wcześniejszym etapie rozwoju.

51 AUTYZM Częstość autyzmu oceniana jest na 2-10 : 10.000.
Zaburzenie to kilkakrotnie częściej występuje u chłopców. Ani rasa, ani warstwa społeczna nie usposabia do zachorowania. Zaburzenie rozwojowe, które ujawnia się zwykle przed 36 miesiącem życia dziecka.

52 JAKIE SĄ PRZYCZYNY AUTYZMU?
genetyczne; niedotlenienie okołoporodowe; działanie niektórych leków (np. talidomidu), które powodują uszkodzenie pewnych części mózgu; zakażenia wirusowe oraz grzybiczne; niektóre szczepionki (?); zaburzenia rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego.

53 AUTYZM – TERAPIA Dzieci z zaburzeniami autystycznymi nie „żyją w swoim świecie”, nie uciekają od rzeczywistości w „swój idealny wymiar”. Poprzez zaburzenie rozwoju języka nie nabywają narzędzia poznawania świata i nawiązywania relacji społecznych. Zaburzenia rozwoju językowego mają charakter pierwotny i terapia logopedyczna (rozumiana jako budowanie systemu a nie ortologopedia) jest najważniejsza.

54 AUTYZM – TERAPIA Warunkiem skutecznej pomocy dzieciom z zaburzeniami autystycznymi jest wczesna diagnoza logopedyczna i wczesna intensywna terapia logopedyczna!

55 ZESPÓŁ ASPERGERA – CO TO JEST?

56 ZESPÓŁ ASPERGERA Charakteryzuje się upośledzeniem komunikacji słownej i pozasłownej, niechęcią do zaakceptowania zmian, brakiem giętkości myślenia oraz bardzo szczególnymi zainteresowaniami. Zespół Aspergera jest częściej spotykany niż autyzm, Wydaje się, że częściej dotyczy chłopców niż dziewczynek. Uważa się, że ok 30-50% dorosłych z ZA nigdy nie było diagnozowanych.

57 ZESPÓŁ ASPERGERA – TERAPIA
Podstawowym problemem w rozwoju funkcji poznawczych z zespołem Aspergera jest budowanie więzi i stosowanie się do reguł społecznych. Dlatego w terapii należy przede wszystkim położyć nacisk na rozwijanie umiejętności językowego wyrażania własnych emocji i uczuć, odczytywanie ich u drugiego człowieka oraz uczenie zachowywania się zgodnie z wyznaczonymi zasadami. Im lepiej opanowany system językowy, tym łatwiej objaśnić dziecku prawidła postępowania.

58 SPECJALISTA OD TERAPII OSÓB Z USZKODZENIAMI NEUROLOGICZNYMI
NEUROLOGOPEDA SPECJALISTA OD TERAPII OSÓB Z USZKODZENIAMI NEUROLOGICZNYMI

59 DYZARTRIA – CO TO JEST? Dyzartria to zaburzenie struktury fonetycznej mowy (przy zachowaniu rozumienia mowy oraz poprawności językowej), spowodowane uszkodzeniem nerwów obwodowych i/lub ośrodków mózgowych sterujących pracą narządów mowy.

60 DYZARTRIA – CO TO JEST? Dyzartrii często towarzyszą zaburzenia
połykania. Mowa najczęściej jest niewyraźna, bełkotliwa, niekiedy wybuchowa lub monotonna. Chory mówi z reguły wolno, nierytmicznie, nie ma natomiast trudności w rozumieniu, myśleniu czy układaniu wypowiedzi. Pisanie i czytanie nie są zaburzone.

61 PRZYCZYNY DYZARTRII Uszkodzenia nerwów powodujące dyzartrię występują zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Ich przyczyną mogą być: porażenie mózgowo-dziecięce; procesy zwyrodnieniowe będące wynikiem postępu choroby neurologicznej (np. choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane); nowotwory mózgu; zapalenie nerwów obwodowych (neuropatie); choroby i dysfunkcje mięśni (miopatia, miastenia; choroby metaboliczne (np. cukrzyca, fenyloketonuria); udary niedokrwienne; urazy mózgowo-czaszkowe.

62 TERAPIA DYZARTRII Cele terapii dyzartrii:
usprawnienie aparatu artykulacyjnego; usprawnienie aparatu oddechowego; usprawnienie aparatu fonacji; poprawa akcentu, intonacji, barwy głosu itp.; poprawa wyrazistości wypowiedzi.

63 TERAPIA DYZARTRII Bez względu na rodzaj zaburzeń mowy każdy chory potrzebuje wsparcia, zarówno ze strony personelu medycznego, jak i rodziny, tym bardziej że terapia jest procesem długotrwałym.

64 Frenologia: GDZIE JĘZYK?

65 „Narząd kochliwości” i „wojowniczości” (R. Carter 1999)

66 Obszar mowy wg frenologów i innych (R. Carter 1999)

67 Mózg jako ciekawostka (R. Carter 1999)
wielkość kształt barwa konsystencja waga

68 Waga mózgowia ludzi wybitnych (B. Kaczmarek 1998: 30)
Nazwisko Zawód Wiek Waga mózgowia w gramach Cromwell minister 59 2231 Turgieniew pisarz 65 2021 Byron 36 1807 Kant filozof 82 1650 Anatol France 80 1100

69 JĘZYK W MÓZGU (A. Obrębowski 2013)

70 AFAZJA RUCHOWA agramatyzmy parafazje semantyczne perseweracje
łyżka zamiast widelec jabłko zamiast gruszka perseweracje skandowanie

71 AFAZJA CZUCIOWA paragramatyzmy parafazje werbalne neologizmy
wujek zamiast wózek łapa zamiast ława neologizmy chodzić – zapertkoł tańczyć – zuzubi kot – droton las – alams

72 B.L.J. Kaczmarek 1995

73 Ćwiczenia mózgu