Pojęcie – Cele - Zasady – Świadczenia pieniężne

Prezentacja na temat: "Pojęcie – Cele - Zasady – Świadczenia pieniężne"— Zapis prezentacji:

1 Pojęcie – Cele - Zasady – Świadczenia pieniężne
Pomoc społeczna Pojęcie – Cele - Zasady – Świadczenia pieniężne

2 Pojęcie pomocy społecznej
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

3 Podmioty świadczące pomoc społeczną
Publiczne i niepubliczne Ograny publiczne to przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego. Art. 16. UPS - Obowiązek zapewnienia realizacji zadań pomocy społecznej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej w zakresie ustalonym ustawą. Zadania z zakresu pomocy społecznej nałożone na gminę mają charakter zadań własnych (obligatoryjnych lub fakultatywnych oraz zadań zleconych) – art. 17 ust. 1 i 2 oraz 18 UPS

4 Gminny/Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Właściwość miejscowa rozpatrywania sprawy (art. 101 UPS). Zasada ogólna - miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Art. 110 UPS - Zadania pomocy społecznej w gminach wykonują jednostki organizacyjne - ośrodki pomocy społecznej. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) udziela kierownikowi ośrodka pomocy społecznej upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy. Upoważnienie może być także udzielone innej osobie na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej.

5 Cele pomocy społecznej
Generalnym celem pomocy społecznej jest zaspokojenie potrzeb świadczeniobiorców zapewniających im godne warunku życia. Zasadnicze z punktu widzenia Konstytucji kryterium poszanowania godności wskazuje również ustawa np. w: Art.3 ust. 1 – pomoc społeczna umożliwia życie świadczeniobiorcom w warunkach odpowiadających godności człowieka Art ust. 2 – pracownik socjalny w wykonywaniu swoich zadań szanuje godność świadczeniobiorcy Art. 45 ust. 3 - w pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia;

6 Cele pomocy społecznej
Ustawodawca wskazuje powody udzielania pomocy społecznej w art. 7. Czynności organów i pracowników socjalnych powinny być zbieżne z powyższymi powodami – celami. Niektóre cele podawane przez doktrynę: Wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb; Umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać, wykorzystując własne zasoby, możliwości i uprawnienia. Doprowadzenie do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem

7 Zasada indywidualizacji
Indywidualizacja udzielonej pomocy jest cechą charakterystyczną dla „techniki opiekuńczej” co odróżnia ją od „ubezpieczenia społecznego”. Nie została ona sformułowana w konkretnym przepisie ustawy o pomocy społecznej, lecz wynika z wielu jej przepisów. Art. 3 ust. 3 - Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. Art. 11 ust. 1 - W przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego. Art. 106 ust. 4 - Decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia, z wyjątkiem decyzji o odmowie przyznania biletu kredytowanego oraz decyzji w sprawach cudzoziemców, o których mowa w art. 5a, wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego.

8 Art. 3 ust. 3 – adekwatność środków pomocy do potrzeby świadczeniobiorcy
Rodzaj świadczenia (zasiłek stały, celowy, usługa opiekuńcza etc.) Forma pomocy (pieniężna / niepieniężna) Rozmiar świadczenia Środki prawne zapewniające realizację tej zasady: Udzielenie pomocy społecznej w postępowaniu administracyjnym, a więc konieczność zbadania okoliczności sprawy przez organ Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego

9 Wywiad środowiskowy Rodzaje wywiadów:
osób ubiegających się o przyznanie świadczeń z pomocy społecznej oraz dziecka kierowanego do placówki opiekuńczo- wychowawczej osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej rodziny zastępczej ubiegającej się o przyznanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka oceny sytuacji opiekuńczo-wychowawczej dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej osób ubiegających się o pomoc pieniężną na usamodzielnienie, pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki osób, które maja status cudzoziemca

10 Wywiad środowiskowy Regulacja prawna wywiadu środowiskowego – art UPS W przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny, a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie, sporządza się aktualizację wywiadu. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się nie rzadziej niż co 6 miesięcy, mimo braku zmiany danych.

11 Brak czynnego udziału w wywiadzie
Uznajemy, że świadczeniobiorca nie jest już zainteresowany uzyskaniem pomocy (w pomocy społecznej obowiązuje zasada wnioskowości) Organ wstrzymuje się od wydania decyzji, gdyż nie może przeprowadzić czynności procesowej wymaganej dla prawidłowej oceny merytorycznej wniosku Art. 106a ust. 3 UPS - W przypadku gdy z osobą, o której mowa w ust. 1, nie można przeprowadzić rodzinnego wywiadu środowiskowego i mimo prawidłowo dostarczonego wezwania do stawienia się w ośrodku pomocy społecznej celem złożenia wyjaśnień osoba nie stawiła się w wyznaczonym terminie, stwierdza się, w drodze decyzji administracyjnej, wygaśnięcie decyzji przyznającej świadczenie.

12 Indywidualizacja – marnotrawienie pomocy
W przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego. Zasiłek celowy dla zaspokojenia potrzeb bytowych w formie pieniężnej (np. na opał) jest zastępowany formą rzeczową (węglem). Marnotrawienie środków nie znaczy, że pomoc się nie należy – więc nie można uchylić decyzji, należy zmienić formę pomocy.

13 Zagrożenia wynikające z indywidualizacji pomocy
Arbitralność decyzji organu – większość świadczeń przyznawana jest w drodze uznania administracyjnego Zapewniając „elastyczność” pomocy musimy dać organowi szeroką swobodę decydowania o formie, wymiarze pomocy. Prawidłowe zindywidualizowanie pomocy zależy od właściwej relacji pracownik opieki społecznej – świadczeniobiorca. Instrument ochrony świadczeniobiorcy – art. 24 KPA (wyłączenie od rozpatrywania sprawy), art. 127 KPA (odwołanie – uwzględniając ograniczenie przy uznaniu administracyjnym)

14 Zasada subsydiarności
Zasada naczelna – ma swoje źródło w preambule do Konstytucji (ustanawiamy Konstytucję RP jako prawa podstawowe dla państwa oparte na (...) zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot”) Art. 2 ust. 1 UPS - Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

15 Zasada subsydiarności
Art. 3 ust. 2 UPS - Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust. 1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Art W przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową osoby lub rodziny, wskazującą, że osoba ta lub rodzina jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe, w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości, można odmówić przyznania świadczenia.

16 Zasada subsydiarności
Aspekt indywidualny (wobec świadczeniobiorcy) Treścią tak rozumianej zasady jest, że pomoc społeczna nie powinna zastępować działań podejmowanych przez osoby w przezwyciężaniu trudnej sytuacji życiowej, a jedynie winna umożliwiać im przezwyciężenie tej sytuacji i doprowadzić je do życiowego usamodzielnienia. Ponadto świadczenie z pomocy społecznej nie powinno stanowić stałego źródła utrzymania osoby ubiegającej się o jego przyznanie, zwłaszcza dla takiej, która posiada warunki do podjęcia zatrudnienia.

17 Pomoc społeczna to pomoc doraźna
wyrok NSA z 24 czerwca 1998 r., I SA 303/98 Tak ogólnie określony charakter pomocy społecznej oraz jej cel wskazuje, iż jest ona w zasadzie pomocą doraźną, a osoba bądź rodzina korzystająca z tej pomocy ma obowiązek wykorzystania własnych środków, możliwości i uprawnień do przezwyciężenia trudności, w których się znalazła.

18 Obowiązek zwrotu wydatków
Art. 96 ust. 2 UPS - Wydatki na usługi, pomoc rzeczową, zasiłki na ekonomiczne usamodzielnienie, zasiłki okresowe i zasiłki celowe przyznane pod warunkiem zwrotu podlegają zwrotowi w części lub całości, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby zobowiązanej do zwrotu wydatków przekracza kwotę kryterium dochodowego. Art. 96 ust. 1 UPS określa osoby zobowiązane do zwrotu wydatków z pomocy społecznej Niektóre świadczenia opieki społecznej są odpłatne np. pobyt w domu opieki społecznej (art. 60 UPS)

19 Zasada subsydiarności – wnioskowość postępowania administracyjnego
Art. 102 ust. 1 UPS - Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Art. 102 ust. 2 – organ może działać z urzędu. Jeśli osoba ubiegająca się o jedno świadczenie nie spełnia wymogów formalnych do jego otrzymania, a spełnia wymogi do otrzymania innego świadczenia; wtedy organ administracji winien z urzędu wszcząć postępowanie w sprawie udzielenia stronie tego świadczenia - wyrok NSA z 19 listopada 1998 r., II SA/Gd 20/70, ONSA 1999, nr 3, poz. 105.

20 Zasada adekwatności potrzeb do celów i możliwości pomocy społecznej
Potrzeba zgłoszona przez osobę bądź rodzinę ubiegającą się o świadczenie musi być zgodna z celami przyjętymi w ustawie. Potrzeba taka powinna zostać zaspokojona, natomiast nie oznacza to jeszcze, że faktycznie zostanie zaspokojona, ponieważ zaspokojenie takiej potrzeby uzależnione będzie od możliwości pomocy społecznej i od ewentualnego wystąpienia przesłanki negatywnej, która umożliwi organowi administracji wydanie decyzji odmownej.

21 wyrok NSA z 15 października 1998 r., I SA 722/98, Lex nr 45770
w związku z ograniczeniami posiadanych środków organ administracji może w przypadku spełniania formalnych wymogów do otrzymania świadczenia odmówić jego przyznania lub ograniczyć jego wysokość. Dotyczy to jednak tylko świadczeń przyznawanych w drodze uznania administracyjnego a nie tych mających charakter publicznego prawa podmiotowego.

22 I OSK 1560/10 - Wyrok NSA z 2011-01-25 (brak środków – przyznanie zasiłku)
Trafnie Sąd pierwszej instancji uznał, że decyzja odmawiająca skarżącemu przyznania zasiłku celowego wydana została przez organ bez przekroczenia granic uznaniowości. Organ skorzystał z przysługującemu mu prawa do oceny hierarchii zgłaszanych potrzeb w kontekście własnych środków finansowych i sytuacji wnioskującego o przyznanie pomocy. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie sądowoadministracyjnym uznanie administracyjne obejmuje prawo organu do oceny zgłaszanych potrzeb z uwzględnieniem środków finansowych pozostających w dyspozycji organu na dany rodzaj pomocy oraz ogólnej liczby osób ubiegających się o przyznanie pomocy. Organy administracji w zakresie pomocy społecznej dysponują środkami finansowymi, których wysokość jest ściśle określona i w tak wyznaczonych granicach muszą realizować cele przewidziane ustawą o pomocy społecznej, są zatem upoważnione do limitowania rozmiaru przyznawanych świadczeń.

23 Zasada współdziałania
Art. 4. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. przez współdziałanie należy rozumieć podejmowanie wszelkich dostępnych danej osobie bądź rodzinie działań zmierzających do poprawy trudnej sytuacji życiowej oraz niepodejmowanie czynności, które mogą przyczynić się do pogorszenia ich i tak trudnej sytuacji bytowej, jak również jej ugruntowania np.: Marnotrawienie środków pomocy Ich celowe niszczenie (np. odzieży) Wykorzystywanie niezgodnie z przeznaczeniem

24 Współdziałanie w przezwyciężeniu trudnej sytuacji czy współdziałanie z organem w postępowaniu administracyjnym. Brak aktywności strony w wyjaśnieniu jej trudnej sytuacji osobistej i majątkowej może być elementem rzutującym na treść rozstrzygnięcia wówczas, gdy przepis prawa tak stanowi. Brak złożonego oświadczenia o wysokości dochodu i majątku Uniemożliwienie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego.

25 Kontrakt socjalny jako szczególna forma współdziałania w poprawie sytuacji bytowej
Art. 108 UPS - W celu określenia sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej pracownik socjalny zatrudniony w ośrodku pomocy społecznej lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie może zawrzeć kontrakt socjalny z tą osobą lub rodziną, w celu wzmocnienia aktywności i samodzielności życiowej, zawodowej lub przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Kontrakt socjalny to pisemna umowa zawarta z osobą ubiegającą się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy, w ramach wspólnie podejmowanych działań zmierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej osoby lub rodziny. Kontrakt wykorzystuje się np. przy pracy społecznej, zasiłkach celowych etc.

26 Zasada finansowania pomocy społecznej ze środków publicznych
Omawiana zasada pozwala na odróżnienie pomocy społecznej od innych instytucji zabezpieczenia społecznego, a zwłaszcza ubezpieczeń społecznych, dla których charakterystyczne jest gromadzenie środków przez samych zainteresowanych. Z omawianą zasadą wiąże się problematyka przekazywania zadań z zakresu pomocy społecznej podmiotom niepublicznym. Przekazanie wskazanym podmiotom zadań z pomocy społecznej wiąże się z przekazaniem niezbędnych środków na ich realizację.

27 Rodzaje świadczeń ze względu na ich charakter prawny
Świadczenia z pomocy społecznej posiadają status publicznego prawa podmiotowego posiadają status publicznego prawa podmiotowego, jednakże organ działa w ramach uznania administracyjnego, nie posiadają statusu publicznego prawa podmiotowego, lecz są zadaniem obowiązkowym gminy, a przyznawane są w ramach uznania Przyznawane w ramach uznania administracyjnego

28 Świadczenia o charakterze publicznego prawa podmiotowego
Świadczenie takie przysługuje osobie lub rodzinie spełniającej wymogi do jego otrzymania, a jego wysokość jest ściśle określona normą prawną. Jedynym ograniczeniem w przyznaniu tego świadczenia może być wystąpienie przesłanki negatywnej uzasadniającej odmowę przyznania bądź uchylenie już przyznanego świadczenia. Wystąpienie przesłanki negatywnej musi zostać wykazane w ramach stosownego postępowania dowodowego. Przykładem tego typu świadczenia jest zasiłek stały.

29 Świadczenia mają status publicznego prawa podmiotowego, jednakże organ działa w ramach uznania administracyjnego. Świadczenie to przysługuje osobie spełniającej wymogi do jego otrzymania, jednakże organ administracji określa w ramach uznania administracyjnego jakąś jego część, np. wysokość w przypadku zasiłku okresowego, czy też skorzystanie z danego świadczenia uzależnione będzie od możliwości pomocy społecznej – umieszczenie w domu pomocy społecznej. W przypadku tego rodzaju świadczenia także może wystąpić przesłanka negatywna uzasadniająca odmowę przyznania.

30 Świadczenia nie posiadają charakteru publicznego prawa podmiotowego, ale ich wypłacanie to zadanie obowiązkowe gminy Tego typu świadczenia nie posiadają statusu publicznego prawa podmiotowego, jednakże realizowane są jako zadanie obowiązkowe gminy. Z tego wynika, że zadanie to winno być realizowane przed innymi zadaniami gminy, które nie mają charakteru obowiązkowego. W obowiązujących unormowaniach prawnych brak wskazania przesłanek, które pozwoliłyby na przyznanie tym zadaniom pierwszeństwa w realizacji, jednakże samo zamieszczenie w ustawie o samorządzie gminnym tego podziału wskazuje na silniejszą pozycję zadań o charakterze obowiązkowym. Przykładem tego typu świadczenia są zasiłki celowe. Jeżeli organ administracji dysponuje odpowiednimi środkami, zobligowany jest zaspokoić zgłoszoną potrzebę, odmówić będzie mógł jedynie wówczas, gdy wystąpią wskazane powyżej przesłanki negatywne.

31 Świadczenia przyznawane w ramach uznania
W przypadku tego rodzaju świadczeń sytuacja prawna osoby ubiegającej się o jego przyznanie jest najsłabsza, ponieważ nie dysponuje on roszczeniem kierowanym do organu administracji o przyznanie danego świadczenia. Jest ono przyznawane w ramach uznania administracyjnego jako zadanie własne o charakterze nieobowiązkowym, a nadto odmowa może być spowodowana wystąpieniem wskazanej powyżej przesłanki negatywnej. Przykładem tego typu świadczeń są zasiłki celowe specjalne.

32 Podział świadczeń ze względu na formę
Świadczenia Pieniężne Art. 36 pkt 1 UPS Niepieniężne Art. 36 pkt 2 UPS

33 Rodzaje świadczeń pieniężnych
zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy, zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki, świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd

34 Prawidłowe cechy świadczeń pieniężnych
Świadczenia pieniężne z pomocy społecznej powinny spełniać następujące trzy kryteria: Adekwatności - czyli być w odpowiedniej wysokości do możliwości zaspokojenia potrzeby, której deprywacja jest podstawą ubiegania się o pomoc Możliwości zaspokojenia ze względu na posiadane przez pomoc społeczną środki; Motywacyjności - czyli skłaniania do własnej aktywności na rzecz wyjścia z trudności

35 Podziały świadczeń pieniężnych
Okresowe (np. zasiłek okresowy) Jednorazowe (np. zasiłek celowy) Zwrotne (np. zasiłek okresowy) Bezzwrotne (np. zasiłek stały) Powiązane z kryterium dochodowym (np. zasiłek stały) Niezależne od spełnienia kryterium (np. zasiłek celowy w związku ze zdarzeniem losowym)

36 Kryterium dochodowe z ustawy o pomocy społecznej
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, z zastrzeżeniem art. 40, 41, 53a, 78 i 91, przysługuje: osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 542 zł, zwanej dalej "kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej", osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 456 zł, zwanej dalej "kryterium dochodowym na osobę w rodzinie", rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej dalej "kryterium dochodowym rodziny"

37 Pojęcie dochodu – w ogólności
Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania. (art. 8 ust. 3). Kryteria dochodowe podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej. Badania progu interwencji socjalnej dokonuje Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Pojęcia: próg interwencji socjalnej, minimum socjalne i minimum egzystencji.

38 Świadczenia pieniężne wypłacane bez spełnienia kryterium dochodowego
Zgodnie z art. 8 UPS są to: Pomoc cudzoziemcom w związku ze wspieraniem ich integracji (art. 91 i n. UPS). Wynagrodzenie za sprawowanie opieki wypłacane przez sąd (art. 53a UPS) Zasiłek celowy związany ze zdarzeniami losowymi (art. 40 UPS) Specjalny zasiłek celowy (art. 41 UPS) Zasiłek celowy zwrotny (art. 41 UPS)

39 Zasiłek stały Zasiłek stały przysługuje:
pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka (świadczenia rodzinne) utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, zasiłek stały nie przysługuje.

40 Wysokość zasiłku stałego
Zasiłek stały ustala się w wysokości: w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 529 zł miesięcznie; w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie. Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie. Zasiłek stały ma charakter bezzwrotny.

41 Zasiłek okresowy Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego: osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Czas na jaki zostanie przyznany zasiłek określa właściwy organ na podstawie okoliczności prawy.

42 Wysokość zasiłku okresowego
Zasiłek okresowy ustala się: w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 529 zł miesięcznie; w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny. Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50 % różnicy między: kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby; kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny. Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie. Zasiłek okresowy ma charakter zwrotny.

43 Zasiłki celowe Rodzaje zasiłków celowych
W związku ze zdarzeniem losowym i klęską żywiołową (art. 40 UPS) Specjalny zasiłek celowy (art. 41 UPS) Zwrotny zasiłek celowy (art. 41 UPS) Na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej (art. 39 UPS) W celu realizacji kontraktu socjalnego (art. 39a UPS)

44 Art.. 39 UPS – co to jest potrzeba bytowa?
W wyroku NSA z dnia 28 maja 1999 r. (I SA 141/99, LEX, nr ), uznał on, że zasiłek celowy może być przyznany na pokrycie kosztów leczenia w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej, jeżeli leczenie takie stanowi niezbędną potrzebę życiową ubiegającej się o pomoc osoby. Natomiast w orzecznictwie sądu za niezbędną potrzebę bytową nie zostały uznane: spłata zaciągniętego kredytu i sfinansowanie udziału adwokata jako pełnomocnika przed sądem. W innych orzeczeniach Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że konieczność pokrycia zaległości w opłatach za mieszkanie nie mieści się w pojęciu niezbędnej potrzeby bytowej, podobnie należy potraktować konieczność spłacenia długu, zakup biletu miesięcznego czy uiszczenie opłaty paszportowej.

45 Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 20 stycznia 2009 r. II SA/Ol 964/08
Istotą zasiłku celowego jest zaspokojenie konkretnej potrzeby bytowej umożliwiającej życie w warunkach odpowiadających godności człowieka, występującej u osoby czy rodziny ubiegającej się o jego przyznanie. Dlatego też organy orzekające w sprawie obowiązane są, ustalić czy zaspokojenie potrzeby bytowej, której sfinansowania żąda wnioskodawca, jest w świetle jego sytuacji życiowej rzeczywiście niezbędne. Organ powinien więc, wydając decyzję, ocenić całokształt sytuacji rodzinnej i majątkowej strony, mającej niewątpliwie wpływ na zakres zaspokojenia potrzeb. Dopiero po dokładnym ustaleniu, że występuje zgłoszona potrzeba, która nie może być zaspokojona, w tym w ramach własnych możliwości i z posiadanych środków, czyli wnioskowana pomoc jest niezbędna, organ może przyznać (ale nie musi) zasiłek celowy, biorąc pod uwagę okoliczności przemawiające za udzieleniem pomocy, jak i przeciw jej udzieleniu.

46 Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 14 stycznia 2009 r. II SA/Gd 797/08
Zasiłek celowy należy do fakultatywnych form pomocy społecznej, co oznacza, że w odróżnieniu od form obowiązkowych właściwy organ może, lecz nie musi go przyznać w przypadku ustalenia, że występują przesłanki wymienione w art. 39 ust. 1 u.p.s., a z przepisu tego nie wynika indywidualne roszczenie o przyznanie pomocy społecznej w formie w nim przewidzianej. Rozpatrując wniosek o przyznanie pomocy społecznej, organ winien brać pod uwagę zarówno cele pomocy społecznej określone w ustawie, jak i możliwości finansowe w zakresie udzielenia pomocy. Winien on uwzględnić sytuację ubiegającego się o przyznanie świadczenia, jego zaangażowanie w zakresie współdziałania w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, jak i zakres udzielonej mu ze środków publicznych pomocy.

47 Art. 40 UPS – co to jest zdarzenie losowe?
Uchwała Składu Pięciu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 stycznia 1998 r. OPK 39/97 Powódź jest zdarzeniem losowym w rozumieniu art. 10 ust. 2 pkt 3a i art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej również w przypadku, gdy rozmiar powodzi kwalifikuje ją do uznania za klęskę żywiołową.

48 Zasiłki celowe – różny rodzaj zadań gminy
część zasiłków celowych jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym (zasiłek celowy oraz zasiłek celowy w zw. ze zdarzeniem losowym), z kolei zasiłek celowy przyznawany osobie czy rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej, jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej, a zasiłek celowy specjalny jest zadaniem własnym gminy o charakterze nieobowiązkowym.

49 Zasiłek celowy w formie biletu kredytowanego (forma niepieniężna)
Bilet kredytowany jest zasiłkiem celowym, którego wydanie nie wymaga decyzji administracyjnej. Jednak w przypadku odmowy przyznania biletu kredytowanego ustawa wymaga wydania decyzji administracyjnej, ale wydawanej bez konieczności przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Np. Bilet na przejazdy komunikacją zbiorową Kupon żywieniowy Kupon na odzież, węgiel etc.

50 Zasiłek celowy – wysokość świadczenia
Wyrok NSA z dnia 12 stycznia 1994 r. (I SA 1649/93) Przepisy ustawy o pomocy społecznej określające okoliczności, w których może być przyznany zasiłek celowy, ani też inne przepisy dotyczące udzielania pomocy ze środków opieki społecznej nie określają wysokości zasiłku celowego i nie podają kryteriów ustalania tej wysokości. Wyznacznikami ustalania wysokości zasiłku celowego są - z jednej strony - sytuacja materialna wnioskodawcy i cel, na który zasiłek jest przyznawany, a z drugiej strony - możliwości finansowe organów pomocy społecznej.

51 Zasiłki celowe – zwrot świadczenia
W zależności od podstawy przyznania zasiłku mogą one mieć charakter zwroty albo niezwrotny. Zasiłek celowy na zaspokojenie potrzeb bytowych jest bezzwrotny. Zasiłek celowy w związku ze zdarzeniem losowym, klęską żywiołową lub ekologiczną może być zwrotny lub bezzwrotny Zasiłek celowy dla osoby nie spełniającej kryterium dochodowego może być zwrotny (art. 41 pkt 2)

52 Statystyki w udzielaniu zasiłków w MOPS we Wrocławiu

53 Kwoty zasiłków w 2011 MOPS we Wrocławiu

54 Kwoty zasiłków finansowych przez budżet w 2011 r. MOPS we Wrocławiu

55 Zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie (art. 43 UPS)
Art Osobie albo rodzinie gmina może przyznać pomoc w formie pieniężnej lub rzeczowej, w celu ekonomicznego usamodzielnienia. 2. Pomoc w formie pieniężnej w celu ekonomicznego usamodzielnienia może być przyznana w formie jednorazowego zasiłku celowego lub nieoprocentowanej pożyczki. 3. Warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz jej zabezpieczenie określa się w umowie z gminą. 4. Pożyczka może być umorzona w całości lub w części, jeżeli przyczyni się to do szybszego osiągnięcia celów pomocy społecznej. 5. Pomoc w formie rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia następuje przez udostępnienie maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających pracę niepełnosprawnym. 6. Przedmioty, o których mowa w ust. 5, są udostępniane na podstawie umowy użyczenia. 7. Podstawą odmowy przyznania albo ograniczenia rozmiarów pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie może być uchylanie się przez osobę lub rodzinę ubiegającą się o pomoc od podjęcia odpowiedniej pracy albo poddania się przeszkoleniu zawodowemu. 8. Pomoc w celu ekonomicznego usamodzielnienia nie przysługuje, jeżeli osoba lub rodzina ubiegająca się otrzymała już pomoc na ten cel z innego źródła. 9. W sprawach, o których mowa w ust. 1-8, gmina współdziała z powiatowym urzędem pracy. 10. Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość oraz szczegółowe warunki i tryb przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie. Oczywiście są to świadczenia zwrotne.

56 Finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne (art. 42 UPS)
Za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie przekracza 150 % kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie i osoba opiekująca się nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów lub nie otrzymuje emerytury albo renty. Dotyczy to również osób, które w związku z koniecznością sprawowania opieki pozostają na bezpłatnym urlopie. Konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad osobami stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego w zaświadczeniu wydanym nie wcześniej niż na 14 dni przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczenia. Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie przysługuje osobie, która: w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczenia ukończyła 50 lat i nie posiada okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) wynoszącego co najmniej 10 lat; posiada okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy) wynoszący 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.

57 Świadczenia pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców Dział II, rozdział 5 ustawy o pomocy społecznej Jest to jedyne świadczenie pomocy społecznej, którego zakres podmiotowy jest bardzo sprecyzowany, a mianowicie przysługuje cudzoziemcowi dysponującemu statusem uchodźcy. Świadczeniem tym objęta jest także rodzina wnioskodawcy, ale tylko wówczas, gdy także dysponuje statusem uchodźcy. Świadczenie to można zaliczyć do świadczeń o charakterze okresowym, ponieważ jest realizowane nie dłużej niż 12 miesięcy. Art. 92 ust. 1 UPS - Pomocy dla cudzoziemca udziela się w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy i obejmuje ona: świadczenia pieniężne w wysokości od 446 zł do zł miesięcznie na osobę przeznaczone na: utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe, pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego

58 Świadczenia wypłacane w celu usamodzielnienia się pensjonariusza domu dziecka etc.
Nowa ustawa! Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887) Art Osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną, zwanej dalej "osobą usamodzielnianą", w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu: przyznaje się pomoc na: kontynuowanie nauki, usamodzielnienie, zagospodarowanie; udziela się pomocy w uzyskaniu: odpowiednich warunków mieszkaniowych, zatrudnienia. Przez osobę usamodzielnianą rozumie się również osobę, której pobyt w rodzinnej pieczy zastępczej ustał na skutek śmierci osób tworzących rodzinę zastępczą lub osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka, w okresie 6 miesięcy przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnianą pełnoletności.