Gordyjski węzeł ekonomicznego zacofania

Prezentacja na temat: "Gordyjski węzeł ekonomicznego zacofania"— Zapis prezentacji:

1 Gordyjski węzeł ekonomicznego zacofania
Zbigniew Hockuba Referat na konferencję Związku Banków Polskich nt.: „Węzły gordyjskie XXI wieku” 25 październik 2007

2 Struktura referatu Rozwój i zacofanie na świecie
Determinanty rozwoju gospodarczego Jak rozwiązać gordyjski węzeł ekonomicznego zacofania?

3 Rozwój i zacofanie na świecie

4 Rozwój i zacofanie na świecie
Na ekonomicznym obrazie współczesnego świata dominują dwa procesy: rozwój i zacofanie. W rezultacie, współczesny świat można podzielić na dwa spolaryzowane kluby gospodarcze: bogatych i biednych (Helpman, 2004) Wymienione zjawisko ma swoje przyczyny w wielkiej dywergencji, jaka dokonała się na przestrzeni ostatnich 200 lat, kiedy to dysproporcje pomiędzy grupą krajów bogatych i grupą krajów biednych zwiększyły się z 3 do 19 (Maddison, 2001) Obecnie zachodzą zarówno procesy konwergencji jak i dywergencji. Niektóre kraje dokonały cywilizacyjnego skoku, ale brak jest powszechnie obowiązującej recepty na rozwój.

5 Rozwój i zacofanie na świecie
Zróżnicowanie PKB per capita w 2006 roku (PPP w USD) Źródło: IMF

6 Rozwój i zacofanie na świecie
Udział w populacji kraju osób dysponujących dochodem 1 USD/ dzień.

7 Różnice w rozwoju gospodarczym krajów
IRLANDIA, USD (2) POLSKA (52) BURUNDI 680 (179) PKB per capita (PPP w USD, 2005 wg IMF).

8 Konwergencja i dywergencja rozwoju produkt krajowy brutto
Źródło: OECD, 2007, Going for Growth.

9 Konwergencja i dywergencja rozwoju produktywność pracy
Źródło: OECD, 2007, Going for Growth.

10 Determinanty rozwoju gospodarczego

11 Determinanty wzrostu i rozwoju
W nowych teoriach wzrostu gospodarczego podkreśla się znaczenie instytucji, wiedzy i technologii, a także jakości państwa i polityki ekonomicznej w determinowaniu wzorców rozwojowych krajów. W tzw. nowym konsensusie waszyngtońskim, poza dotychczas uznawanymi czynnikami rozwoju, wskazuje się także na znaczenie ładu korporacyjnego, programów ograniczenia ubóstwa, systemów zabezpieczenia społecznego, ograniczania korupcji, elastyczności rynku pracy, jak również na potrzebę niezależności banku centralnego i prowadzenia polityki celu inflacyjnego. (Rodrik, 2006). W krajach zacofanych gospodarczo większość wymienionych czynników jest na niskim poziomie, przez co tak trudno jest zainicjować a później utrzymać w nich trwały wzrost.

12 Technologia sprzed setek lat decyduje o dzisiejszych różnicach w PKB?
Źródło: Comin, Easterly, Gong, "Was the Wealth of Nations Determined in 1000 B.C.?" Z badań nad długookresowymi uwarunkowaniami różnic w dochodzie per capita wynika, że: Obecny dochód per capita jest uwarunkowany stopniem zaadoptowania zdobyczy technologicznych w czasach historycznych Polska jest w grupie państw, które w tym okresie opracowały większość nowinek technologicznych Konwergencja Polski z rozwiniętymi krajami Europy Zachodniej ma silne uwarunkowania historyczne

13 Instytucje a różnice w rozwoju gospodarczym
W badaniach nad wzrostem gospodarczym krajów coraz to większe znaczenie przywiązuje się do instytucji społeczno-ekonomicznych; Wzorce rozwojowe gospodarek, dywergencja poziomów rozwoju, szybki wzrost bogactwa i pozostawanie w kręgu ubóstwa są lepiej zrozumiałe, gdy wyjaśnia się te zjawiska w kategoriach instytucjonalnych Instytucje – to reguły gry, czyli społeczne ograniczenia nałożone na zachowania jednostek, przybierające formy norm, reguł, kodeksów, praw i przepisów, w celu koordynacji procesu gospodarczego, czyli nadania mu porządku, oraz pobudzania jednostek do aktywności ekonomicznej, poprzez system bodźców (North, 1990)

14 Wskaźnik światowej wolności gospodarczej
Fraser Institute, 2006 źródło: Raport INE PAN nr. 10 Gospodarka Polski - Prognozy i Opinie. Maj 2007

15 Wskaźnik światowej wolności gospodarczej
Fraser Institute, 2006 źródło: Raport INE PAN nr. 10 Gospodarka Polski - Prognozy i Opinie. Maj 2007

16 Edukacja dane: OECD, 2003

17 Wydatki na R&D jako % PKB w 2003

18 Postęp technologiczny - innowacje
Dane: OECD, 2003

19 Liczba zarejestrowanych patentów na milion mieszkańców (1995-2005)
Źródło: WDI, WIPO

20 Nowoczesne technologie telekomunikacja i internet
Źródło: OECD

21 Jak rozwiązać gordyjski węzeł ekonomicznego zacofania?

22 PS. Miejsce Polski na ekonomicznej mapie Europy

23 PKB per capita w Polsce i innych krajach
Źródło: OECD

24 PKB w krajach EU 15, Polsce i Irlandii wg parytetu siły nabywczej (PPP) na 1 mieszkańca w USD
Źródło: dane OECD (dane porównywalne dla Polski za okres z IMF)

25 Polska w pogoni za Europą
RZECZYWISTOŚĆ PROJEKCJA Eu % Polska +5%