Dopalacze Nowe trendy w zażywaniu substancji psychoaktywnych oraz ich wpływ na zachowanie młodzieży PSSE Nidzica mgr Beata Rapacka starszy asystent ds.

Prezentacja na temat: "Dopalacze Nowe trendy w zażywaniu substancji psychoaktywnych oraz ich wpływ na zachowanie młodzieży PSSE Nidzica mgr Beata Rapacka starszy asystent ds."— Zapis prezentacji:

1 Dopalacze Nowe trendy w zażywaniu substancji psychoaktywnych oraz ich wpływ na zachowanie młodzieży PSSE Nidzica mgr Beata Rapacka starszy asystent ds. promocji zdrowia

2 Co to są dopalacze? ang. smarts, legal highs, herbal highs, boosters
Potoczne określenie grupy różnych substancji lub ich mieszanek o rzekomym lub faktycznym działaniu psychoaktywnym, nieznajdujących się na liście substancji kontrolowanych przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii;

3 Środki zastępcze Substancja "pochodzenia naturalnego lub syntetycznego" używana jako "środek odurzający lub substancja psychotropowa". Jej "wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych". Obowiązująca od początku grudnia nowelizacja ustawy antynarkotykowej nazywa dopalacze "środkami zastępczymi". Może to być substancja "pochodzenia naturalnego lub syntetycznego" używana jako "środek odurzający lub substancja psychotropowa". I najważniejsze: jej "wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych".

4 Zasady sprzedaży Sprzedaż odbywa się za pośrednictwem: Internetu
Sklepów tzw. „smart shop” (nazwa pochodzi od tzw. „smart drugs” czyli rzekomych substancji usprawniających funkcje poznawcze) Osiedlowych dealerów W Europie sklepy z dopalaczami działają od kilku lat Pierwszy sklep w Polsce otwarto pod koniec sierpnia 2008 roku w Łodzi Na rynek polski dopalacze weszły dwa lata wcześniej się za pośrednictwem Internetu

5 OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ PRZEZ PRODUCENTÓW
Przykładowy skład: witamina C, mieszanka aminokwasów, witamina B (complex), wapń, magnez, pieprz Cayenne, imbir lekarski, zielona herbata, ginkgo biloba, ekstrakty ziołowe, mieszanka piperazyn; Witaminy i zioła zmniejszają w świadomości nabywcy strach przed niekorzystnym wpływem dopalaczy na zdrowie, Informacja o konieczności kontaktu z lekarzem w przypadku spożycia;

6 BRAK RZETELNYCH INFORMACJI O SKŁADZIE
„SKŁAD: Amino Acid Complex, Gelatin(Capsule Shell), Zingiber Officinale, Caffeine, Ketones” Podstawą działania psychoaktywnego są zapewne wymienione ketony, ale jakie? Ze względu na szybko zmieniające się prawo, zakazujące jednych substancji, szybko znajdują się zamienniki, których niestety nikt w tak szybkim czasie nie jest w stanie przebadać, więc nie wiadomo jak działają na organizmy

7 OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ PRZEZ PRODUCENTÓW
Etykiety zawierają „instrukcję obsługi” wraz z opisem pożądanych efektów: „Jedna tabletka dla osoby ważącej poniżej 75 kilogramów oraz dwie tabletki dla osoby powyżej 75 kilogramów wagi”; „Weź jedną kapsułkę, poczekaj dwie godziny przed następną dawką, pij duże ilości wody lub ulubionych soków”; Łączenie tych środków z alkoholem lub innymi używkami takimi jak kawa czy napoje energetyzujące może być śmiertelnie niebezpieczne!

8 Charakterystyka dopalaczy
Specyfiki o działaniu stymulującym, relaksującym, halucynogennym oraz psychodelicznym; Są to substytuty istniejących narkotyków, jednak zarówno ich skład, jak i działanie jest dotąd nieznane Jedne mają znacznie słabsze działanie od swoich substytutów, inne natomiast są o wiele silniejsze i bardziej toksyczne, co powoduje liczne przypadki ciężkich zatruć;

9 Objawy po zażyciu dopalaczy
Słaba koncentracja uwagi Nudności Wymioty Senność Apatia Zawroty głowy, silne bóle głowy Euforia Gwałtowny przypływ energii Kłopoty z oddychaniem Duże wahania ciśnienia krwi Zaburzenia równowagi Przekrwione i wysuszone śluzówki Brak reakcji źrenic na światło Drżenie rąk

10 Rodzaje Dopalacze, ze względu na uzyskiwane efekty można podzielić na:
Energetyzujące Euforyczne Psychodeliczne Afrodyzjaki Mieszanki roślinne, ziołowe

11 DOPALACZE O DZIAŁANIU ENERGETYZUJĄCYM

12 DOPALACZE O DZIAŁANIU EUFORYCZNYM

13 Dopalacze o działaniu psychodelicznym i halucynogennym

14 DOPALACZE- AFRODYZJAKI, ZWIĘKSZAJĄCE POPĘD SEKSUALNY

15 Dopalacze syntetyczne
Pochodne piperazyny - działanie podobne do stanów po zażyciu narkotyków ekstasy i amfetaminy: Psychodeliczne i euforyczne. Pobudzenie ruchowe. Błogostan. Uczucie mrowienia.

16 Zagrożenia, efekty uboczne
Podwyższenie ciśnienia. Przyspieszenie akcji serca. Rozszerzenie źrenic. Silne bóle głowy. Bezsenność, niepokój. Skurcze mięśni, nudności. Wymioty. Psychoza. Zapaść. Problemy z trzymaniem moczu. Upośledzenie funkcji nerek.

17 Pochodne piperazyny- BZP
BZP (N-benzylopiperazyna): stymulant OUN, działanie podobne do amfetaminy, ale 10-krotnie słabsze; w Polsce od marca 2009 r. substancja została objęta kontrolą prawną; Działanie niepożądane: bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy, kołatanie serca, brak apetytu, stany lękowe, bezsenność, dziwne myśli, zmiany nastroju, dezorientacja, rozdrażnienie, drgawki.

18 Pochodne piperazyny- tfmpp
(3-trifluorometylofenylopiperazyna): mechanizm działania według niektórych źródeł jest zbliżony do MDMA (ekstasy), a według innych przypomina raczej LSD zmieszane z meta amfetaminą, choć o dużo słabszym działaniu przy bardzo niskich dawkach. Działanie niepożądane: Migreny, bóle głowy, utrata apetytu, bezsenność, wymioty nasilające się przy wysokich dawkach.

19 PIERWSZE WYNIKI ANALIZ DOPALACZY
Rzecznik GIS Jan Bondar: do tej pory przebadano część z 10 tys. próbek pobranych z dopalaczy. Badania prowadziły trzy ośrodki: Narodowy Instytut Leków w Warszawie (2,5 tys. próbek), Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie (235 próbek) Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu (202 próbki). Tylko w kilku próbkach badanych w Warszawie i Krakowie nie wykryto żadnych substancji psychoaktywnych. W ponad 300 przypadkach wykryto substancje zakazane, które są wpisane na listę niedozwolonych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii; obrót nimi jest karany.

20 PIERWSZE WYNIKI ANALIZ DOPALACZY
W dopalaczach znaleziono BZP (benzylopiperazyna), nefedron oraz JWH-018 (syntetyczny kannabinoid). W innych przypadkach wykryto silnie działające substancje psychoaktywne, które nie są jeszcze zakazane, pochodne amfetaminy i alkaloidy kannabinoidów. Nie są one jeszcze dobrze poznane, a niektóre z nich to zupełnie nowe substancje.

21 PIERWSZE WYNIKI ANALIZ DOPALACZY
W kilkudziesięciu próbkach pobranych z dopalaczy stwierdzono obecność leków, środków miejscowo znieczulających, nasennych oraz innych o podobnym działaniu, m.in. lidokainy i benzokainy. Leki te były najczęściej dodawane do produktów wziewnych, mających imitować działanie kokainy. W składzie próbek dopalaczy reklamowanych jako naturalne, roślinne środki zastępujące marihuanę, nie wykryto roślin o działaniu psychoaktywnym. Dopalacze tego typu były nasączane lub spryskiwane środkami chemicznymi.

22 Dopalacze naturalne

23 Dopalacze naturalne Mieszanki ziołowe
Szałwia wieszcza (Salvia divinorum): Fly agaric: susz kapelusza muchomora czerwonego lub plamistego

24 Mieszanki ziołowe Występują w postaci suszu roślinnego, często aromatyzowanego. Działanie, podobnie jak w przypadku konopi, lekko psychodelicznie; w zależności od typu mieszanki, indywidualnych cech organizmu użytkownika oraz jego nastroju, może działać bardziej euforycznie i stymulująco lub uspokajająco i relaksująco.

25 Mieszanki ziołowe Zawierają również syntetyczne związki kannabinoidowe takie jak: JWH-018 czy CP-47,497 które od THC - związku aktywnego występującego w konopiach indyjskich, różni się przede wszystkim mocą działania. Np. JWH-018 ma pięć razy silniejsze działanie w porównaniu z konopiami indyjskimi. Skutki przedawkowania mogą być groźne dla zdrowia, a i ustawiczne przyjmowanie surowca, którego działanie nie zostało jeszcze dobrze zbadane na ludziach, może przysporzyć problemów zdrowotnych.

26 Mieszanki ziołowe Palenie mieszanek ziołowych = jednoczesne wprowadzanie do organizmu kilku różnych substancji oraz bliżej nieokreśloną liczbę produktów /niecałkowitego/ spalania. Niektóre z nich mają działanie euforyczne, niektóre stymulujące, uspokajające, przeciwbólowe, a jeszcze inne psychodeliczne. Jednoczesne oddziaływanie na organizm substancji o różnym /czasem przeciwstawnym/ działaniu może być dodatkowo niebezpieczne i nieprzewidywalne w skutkach.

27 Mieszanki ziołowe Działanie niepożądane: Bóle głowy;
Bóle w okolicy klatki piersiowej; Bezpośrednio po paleniu chwilowe problemy z oddychaniem ; Płytki oddech; Znużenie, brak chęci do działania, problemy z koncentracją; Stany lękowe nasilające się przy wysokich dawkach;

28 FLY AGARIC Postać fizyczna:
Susz kapelusza grzyba (muchomor czerwony lub plamisty) w postaci kawałka o różnym rozdrobnieniu, przy większych fragmentach widoczne są blaszki barwy białej lub kremowej, a po drugiej stronie susz przyjmuje zabarwienie od żółtopomarańczowego do jaskrawoczerwonego. Stan odurzenia osiągany jest przez żucie świeżych lub wysuszonych owocników lub picie wywaru z Amanta muscaria.

29 FLY AGARIC  Działanie: Stan odurzenia, początkowo przypominający stan upojenia alkoholowego, nastrój poprawia się, a dobremu samopoczuciu towarzyszy gadatliwość. Halucynacje wzrokowe i słuchowe. Może powodować uspokojenie i przygnębienie. Czasem pojawia się przebudzenie psychosomatyczne, które przechodzi w napady szału (nadmierne rozdrażnienie i wściekłość). Może wystąpić nadmierna wrażliwość wszystkich zmysłów (zwłaszcza w odbiorze dźwięków, światła, oraz rozmiarów przedmiotów)

30 FLY AGARIC Działanie niepożądane: osłabienie, zmęczenie,
zaburzenia równowagi, zawroty głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe w postaci nudności, wymiotów, biegunki, przyspieszenie tętna, podwyższenie temperatury ciała nawet do 40°C, zaczerwienienie skóry, suchość w jamie ustnej, zanik pamięci dotyczący zdarzeń przed i w czasie zaburzeń świadomości, zniesienie reakcji źrenic na światło.

31 SZAŁWIA WIESZCZA (salvia divinorum)
Roślina występująca w stanie naturalnym w Sierra Mazateca w Meksyku. Jej głównym składnikiem aktywnym jest salvinorin A. Postać fizyczna: Susz rośliny, liście, ekstrakt

32 Szałwia wieszcza Ma działanie silnie halucynogenne, któremu towarzyszy brak kontroli nad zachowaniem i poważne trudności w poruszaniu się. Mogą wystąpić ataki szału, łącznie z koszmarnymi halucynacjami i urojeniami. Niektórzy „użytkownicy” donoszą o stanach podobnych do psychozy. Nie jest wykluczone, że, podobnie jak niektóre inne halucynogeny (LSD, psylocybina), szałwia może indukować choroby psychiczne. .

33 Co zrobić, kiedy podejrzewamy dziecko o to, że miało kontakt z dopalaczami?
Dziecko wróciło z imprezy, od znajomych i ma objawy podobne do zatrucia lub inne, mogące wskazywać na spożycie dopalaczy; Przede wszystkim zadbaj o bezpieczeństwo i zdrowie dziecka; Znajdujemy w rzeczach dziecka opakowanie po dopalaczach; Dowiadujemy się, że dziecko miało kontakt z dopalaczami;

34 Jak reagować? Nie działaj pod wpływem emocji, nie rozpoczynaj rozmowy, gdy dziecko jest odurzone. Przygotuj się do rozmowy, zadbaj oto, by każde z was miało czas na tę rozmowę. Wysłuchaj co ma dopowiedzenia na swoją obronę, ale nie daj się zwieść łatwym tłumaczeniom. Nie ufaj zapewnieniom, że znaleziony w jego pokoju narkotyk lub dopalacz należy do kolegi. Nie daj się przekonać, że teraz taka moda i wszyscy je biorą. Nie uważaj za mniejsze zło, jeżeli mówi, że to „tylko trawka”.

35 Jak reagować? Nie obwiniaj się, kiedy mówi, że bierze z powodu kłopotów rodzinnych. Jeżeli zbadasz, że był to incydent – daj mu szansę, nie traktuj jak narkomana. Porozmawiaj o konsekwencjach i zagrożeniach z powodu narkotyków, a także na temat presji i manipulacji ze strony grupy biorącej narkotyki. Powiedz, że złamało zasady, zawiodło twoje zaufanie i jak źle się z tym czujesz. Ustalcie nowe reguły i stosuj zasadę „ograniczonego zaufania” dopóki nie upewnisz się, że wszystko jest w porządku.

36 Jak reagować? Jeżeli stwierdzisz, że dziecko ma już problem z powodu narkotyków, skorzystaj z pomocy specjalistów. Zdobądź adresy poradni lub specjalistów w zakresie uzależnień, którzy pomogą tobie i dziecku poradzić sobie z problemem. Wspólnie z terapeutą i dzieckiem ustalcie reguły postępowania i konsekwentnie ich przestrzegaj. Jeżeli dziecko podejmie terapię, będzie potrzebowało od was dużo cierpliwości, zrozumienia i wsparcia.

37 Jak reagować? Nie chroń dziecka przed konsekwencjami jego zachowań.
Jeżeli się nie uczyło, może nawet nie zdać. To konieczny element dochodzenia do zdrowia. Nie usprawiedliwiaj nieobecności, nie tłumacz dziecka przed nauczycielami, znajomymi i rodziną. Nie wstydź się i nie ukrywaj za wszelką cenę tego problemu – to przecież może się zdarzyć w każdej rodzinie.

38 Profilaktyka to przede wszystkim…
Okazywanie miłości i zainteresowania życiem dziecka Najważniejsza osoba Zdrowie i szczęście dziecka Przyjaciele Zainteresowania Sposoby spędzania czasu wolnego Dobre porozumiewanie się z dzieckiem Rozmowa, pytanie o zdanie dziecka Uważne słuchanie, Trudne tematy – o narkotykach, alkoholu, dojrzewaniu

39 Profilaktyka to przede wszystkim…
Zdrowa dyscyplina Jasne granice Zdecydowany sprzeciw wobec narkotyków i innych środków psychoaktywnych Oczekiwania i zasady dotyczące godzin powrotu do domu, kontaktów z kolegami Kontrola tego, na co wydawane jest kieszonkowe Wsparcie dziecka Docenianie wysiłków dziecka Pochwała za sukcesy i odpowiedzialność Zapewnienie o gotowości do niesienia pomocy

40 Czego młodzież potrzebuje od swoich rodziców?
Poczucia więzi i przynależności do rodziny. Chcą czuć, że są kochane, rozumiane i mogą liczyć na wsparcie rodziców. Potrzebują naszego szacunku, przyjaznej atmosfery w domu – poczucia bezpieczeństwa. Poczucia własnej wartości. Chcą, aby doceniać ich wysiłki w osiąganiu sukcesów oraz chcą mieć pewność, że nie zostaną przez nas skrytykowane i odrzucone, gdy coś się nie uda. Wiarygodności. Chcą mieć pewność, że zachowujemy się tak jak mówimy, Ale także, że potrafimy przyznać się do własnych słabości, niewiedzy i błędów.

41 Czego młodzież potrzebuje od swoich rodziców?
Sprawiedliwego traktowania. Przekonania, że rodzice w niejasnej sytuacji zareagują w oparciu o wnikliwe rozpatrzenie sprawy. Stanowczości w ważnych sprawach. Potrzebują jasno określonych reguł i konsekwencji w ich przestrzeganiu. Poszanowania intymności i dyskrecji. Chcą mieć pewność, że granice ich prywatności są przez nas respektowane.

42 Dopalacze- Profilaktyka
Zakazy i delegalizacja części środków nie rozwiążą problemu, na ich miejsce mogą pojawić się nowe substancje (zdelegalizowano już niektóre składniki dopalaczy, ale bardzo szybko na ich miejsce pojawiły się nowe); Nawet jeśli wszystkie sklepy zostaną zamknięte, pozostanie Internet; Najważniejsze jest uświadamianie potencjalnych użytkowników dopalaczy o ich szkodliwości; 42

43 JAK ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM O DOPALACZACH?
Są to substancje bardzo niebezpieczne- nie znamy ich składu. Dopalacze zawierają substancje nie sprawdzone pod kątem ich wpływu na organizm ludzki - mogą być bardzo niebezpieczne. Lista działań niepożądanych jest bardzo długa. Osoba sięgająca po te środki godzi się na bycie „królikiem doświadczalnym”. Może się okazać, że w składzie specyfiku znajdą się substancje na które dziecko jest uczulone.

44 JAK ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM O DOPALACZACH?
• Ponieważ nie jest znane dokładne działanie dopalaczy, często ze względu na brak „zamierzonego efektu” osoby zażywające specyfiki, przedawkowują je, co jest niebezpieczne dla życia i zdrowia Zażywanie substancji psychoaktywnych w celu zwiększenia wydajności umysłowej jest bardzo niebezpieczne i może dawać odwrotny efekt Powodują zmiany w zachowaniu Mogą wywoływać zachowania przestępcze i konflikty z prawem (niektóre zawody wymagają niekaralności). Uzależniają – zniewalają.

45 Więcej informacji o dopalaczach
45

46 Gdzie szukać pomocy? Pedagog/psycholog szkolny
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Nidzica ul. Wyborska Poradnia uzależnień - ul. Kolejowa 17 Powiatowe Centrum Pomocy rodzinie ul. Traugutta 13 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Kolejowa 5 Zespół Opieki Zdrowotnej Nidzica - szpital Komenda Powiatowa Policji Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna ul Żeromskiego 8 46