PSYCHOPATOLOGIA OGÓLNA cz. II

Prezentacja na temat: "PSYCHOPATOLOGIA OGÓLNA cz. II"— Zapis prezentacji:

1 PSYCHOPATOLOGIA OGÓLNA cz. II
dr n.med. Małgorzata Urban-Kowalczyk lek.med. Ewa Szczepocka

2 Przygotowanie merytoryczne seminariów w formie prezentacji przypadków klinicznych w ramach projektu „Operacja - Integracja!" Zintegrowany Program Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (POWR Z065/17) współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.5 Kompleksowe programy szkół wyższych

3 Zaburzenia aktywności ruchowej
ILOŚCIOWE: JAKOŚCIOWE: • Katapleksja • Katatonia • Katalepsja • Manieryzmy • Grymasowanie • Posturyzmy • Echopraksja • Tiki, Apraksj • Pobudzenie • Spowolnienie • Osłupienie

4 •Pobudzenie w różnych zaburzeniach psychicznych:
Różnego stopnia zwiększenie szybkości i nasilenia zmienności form aktywności motorycznej tj. ogólnej ruchliwości, mimiki, gestykulacji, ruchów lokomocyjnych, wypowiedzi. •Niepokój ruchowy – nasilona postać pobudzenia, brak możliwości wyciszenia się. W skrajnym pobudzeniu aktywność staje się bezproduktywna. •Raptus – nagły, gwałtowny wybuch pobudzenia przerywający stan osłupienia. •Pobudzenie w różnych zaburzeniach psychicznych: maniakalne, psychotyczne, katatoniczne, reaktywne, organiczne, związane z używaniem SPA.

5 •Spowolnienie w różnych zaburzeniach psychicznych:
Różnego stopnia zmniejszenie szybkości i ograniczenie zmienności form aktywności motorycznej tj. ogólnej ruchliwości, mimiki (hipomimia), gestykulacji, ruchów lokomocyjnych, wypowiedzi. •Stupor (osłupienie) – skrajna postać spowolnienia. Ruchy spontaniczne, reakcje na bodźce i kontrola czynności fizjologicznych zamierają. Pojawia się mutyzm. Może narastać stopniowo lub gwałtownie. •Spowolnienie w różnych zaburzeniach psychicznych: depresyjne, psychotyczne, katatoniczne, organiczne, reaktywne, związane z używaniem SPA

6 Zaburzenia aktywności ruchowej
Katapleksja – nagła utrata napięcia mięśniowego prowadząca do upadku (narkolepsja). Grymasowanie – stereotypowe nadawanie ekspresji mimicznej twarzy wyrazu zaskakującego, niedostosowanego, nienaturalnego, dziwacznego. Grymasowanie podlega woli chorego (różnicowanie z ruchami mimowolnymi). Manieryzmy – przypominają grymasowanie, ale poza mimiką obejmują całe zachowania ekspresyjne: gesty, postawę ciała, poruszanie się, ubieranie, wypowiedzi. Manieryzmy podlegają woli chorego (różnicowanie z ruchami mimowolnymi). Posturyzmy – przyjmowanie niezwykłych, dziwacznych, niefizjologicznych pozycji ciała.

7 Zaburzenia aktywności ruchowej
Tiki – nagłe, szybkie, stereotypowo powtarzające się ruchy różnych, ograniczonych grup mięśni. Nie podlegają woli chorego. Tiki głosowe – mimowolne wypowiadanie słów, dźwięków. Zespół Gillesa de la Tourette'a – tiki ruchowi i głosowe, koprolalia. Apraksje – niemożność wykonania (lub prawidłowego wykonania) prostego ruchu lub złożonej sekwencji ruchów, mimo zachowania sprawności mięsni i zrozumienia polecenia. Są następstwem organicznego uszkodzenia OUN, głownie w okolicy ciemieniowo – potylicznej i ciała modzelowatego. Przykłady: apraksja oralna, okoruchowa, rysowania, ubierania się, chodzenia.

8 Schizofrenia katatoniczna ≠ katatonia
Katatonia nie jest swoista dla schizofrenii Inne przyczyny katatonii: •Depresja psychotyczna •Zaburzenia konwersyjne •Katatonia polekowa (neuroleptyki) •Ostra śmiertelna katatonia •Opryszczkowe zapalenie mózgu •Zatrucie tlenkiem węgla •Organiczne uszkodzenia mózgu

9 Katatonia - parakinezy
• Objawy echa : echopraksja (gesty) echomimia (mimika) echolalia (słowa) •Automatyzm nakazowy (automatyczna uległość) Katalepsja (giętkość woskowa) Zastyganie - objaw „poduszki powietrznej” Negatywizm czynny bierny

10 Katatonia - parakinezy
Catatonic Schizophrenic, 1894, Dr. H. Cruschmann, Leipzig, Germany From A Morning’s Work: Medical Photographs from the Burns Archive & Collection,

11 PRZYTOMNOŚĆ Świadomość w wąskim znaczeniu oznacza zdolność organizmu do odbierania, rejestrowania i przetwarzania informacji oraz reagowania adekwatnie do tych informacji. Podłożem niezbędnym do zachowania przytomności jest stan czuwania – fizjologicznego wzbudzenia, warunkującego gotowość do rejestrowania bodźców. Umożliwia on prawidłowe, tj. wierna i pełne (określane także jako jasne), rozpoznawania otoczenia połączone ze „zdawaniem sobie sprawy” z aktualnego przeżywania. Wymienione trzy elementy: czuwanie, jasność rozpoznawania, poczucie aktualnego („tu i teraz”) przeżywania, stanowią integralne składowe pojęcia przytomności.

12 ŚWIADOMOŚĆ W szerszym ujęciu, jako cecha ludzka, wzbogacona jest natomiast o element refleksyjności – poczucie istnienia, przeżywania własnej osoby i otoczenia rozszerzone poza teraźniejszość , osadzone w szerszym kontekście czasu, przestrzeni i jaźni. Taki konstrukt określa się także jako samoświadomość. Innymi słowy samoświadomość to zdawanie sobie sprawy z doznawania własnej osoby i świata w szerszym zakresie czasu i przestrzeni.

13 Zaburzenia świadomości
ILOŚCIOWE JAKOŚCIOWE Senność patologiczna (somnolencja) Stan przedśpiączkowy (sopor) Śpiączka (coma) Przymglenie Zmącenie Zwężenie

14 Ilościowe zaburzenia świadomości
Senność (somnolentia) – silna tendencja do zasypiania, na tle ogólnie zmniejszonej aktywności, spowolnienia, nieostrości spostrzegania i pojmowania. Kontakt z chorym jest zachowany, ale może wymagać silniejszych lub powtarzalnych bodźców.

15 Ilościowe zaburzenia świadomości
Stan przedśpiączkowy (sopor) – znaczne pogłębienie senności. Kontakt z chorym można nawiązać jedynie za pomocą bardzo silnych bodźców, zwykle na krótko i w sposób niepełny.

16 Ilościowe zaburzenia świadomości
Śpiączka (coma) – wyłączenie przytomności. Głębokość określana za pomocą stopnia zniesienia odruchów oraz innych reakcji ruchowych czy autonomicznych. GCS (Glasgow Coma Scale) = 15 (pełna przytomność); GSC = 3 (głęboka śpiączka)

17 Jakościowe zaburzenia świadomości PRZYMGLENIE
Odczucie nieostrości, niedokładności, trudności oceny odległości i wzajemnych relacji przestrzennych przedmiotów w polu widzenia. Spostrzeganie wymaga większego wysiłku. Kontakt jest trudny, wymaga powtarzania bodźców, czasem odpowiedź nie następuje. Zachowanie, ruchy, wypowiedzi są spowolniałe, reakcje następują z opóźnieniem, mogą być nieadekwatne, nietrafne. Proste bodźce obierane szybciej niż złożone. Po przebyciu zwykle fragmentaryczna niepamięć. Zaburzona orientacja w czasie i miejscu, w głębszym przymgleniu także do własnej osoby.

18 Jakościowe zaburzenia świadomości ZMĄCENIE
Dominują zaburzenia spostrzegania – fragmentaryczność, zniekształcenie konturów i kształtów sprzyjające powstawaniu zniekształceń percepcji, iluzji, omamów. Pojmowanie i interpretacja zachowań mogą być silnie zniekształcone i zmienne – łatwo powstają wtórne nastawienia urojeniowe, nieoczekiwane i silne zmiany nastroju, z przewagą lęku, czasem euforii lub dysforii. Kontakt z pacjentem jest trudny, urywkowy, nierzeczowy, a w głębszych zaburzeniach urywa się całkowicie. Pacjent może błędnie postrzegać i interpretować rolę czy intencje rozmówcy. Po przebyciu fragmentaryczna niepamięć. Zaburzona orientacja w miejscu i czasie, w głębszych zaburzeniach także do wlanej osoby.

19 Jakościowe zaburzenia świadomości ZWĘŻENIE
Znacznie ograniczony lub zniesiony kontakt z otoczeniem. Nawiązanie kontaktu z chorym jest praktycznie niemożliwe. Zachowanie i reakcje pacjenta mogą być całkowicie niezrozumiałe i nieproporcjonalne w stosunku do realnej sytuacji. Po przebyciu występuje całkowita niepamięć. Orientacja, oceniana na podstawie zachowania pacjenta, wydaje się głęboko zaburzona we wszystkich aspektach

20 Stan pomroczny nazywany jest także stanem zamroczenia świadomości, odznacza się niewłaściwą orientacją, niezrozumiałym postępowaniem chorego przy pozornie logicznym zachowaniu wobec otoczenia. Po ich ustąpieniu pozostaje zazwyczaj całkowita lub prawie całkowita niepamięć. W tzw. jasnych stanach pomrocznych chorzy sprawiają wrażenie osób zdrowych, jednak zachowują się odmiennie niż dotychczasowym życiu. Mogą oni wykonywać skomplikowane czynności, np. popełniać czyny przestępcze, odbywać dalekie podróże.

21 Stan majaczeniowy występuje pod postacią zaburzeń orientacji, połączonych bardzo często z niepokojem ruchowym, krótkotrwałymi urojeniami (urojeniową interpretacją halucynacji i złudzeń), omamami (przede wszystkim wzrokowymi) oraz niezwykłą wrażliwością chorych na sugestię. Przy zaburzeniach orientacji allopsychicznej, orientacja autopsychiczna bywa zachowana. Mogą trwać od kilku godzin do kliku dni. Stan majaczeniowy pojawia się najczęściej w chorobach przebiegających z wysoka temperaturą ciała, zaburzeniach elektrolitowych, w zespołach abstynencyjnych (majaczenie drżenne) oraz po urazach czaszkowo-mózgowych. Przebieg zaburzeń wiadomości może być falujący, nasila się zwykle w godzinach wieczornych i nocą.

22 Stan splątaniowy charakteryzuje się zaburzeniami orientacji, przeważnie głębszymi niż w stanie majaczeniowym. Myślenie tych osób wykazuje charakterystyczne splątanie z mnogością wątków przechodzących z jednego do drugiego oraz powierzchowność procesów kojarzeniowych. Towarzyszy mu gonitwa myśli i często pobudzenie ruchowe.

23 Objawy nieuzasadnione wynikami badania (niewyjaśnione dolegliwości somatyczne)
Niejednorodna grupa objawów – najczęściej skarg i dolegliwości somatycznych, które w obiektywnej ocenie lekarskiej, nie mają podstaw do wystąpienia u danego pacjenta. Uwarunkowane psychogennie lub emocjonalnie. Nieświadome dążenie do pozostawania w roli osoby chorej, spowodowane tzw. korzyściami wtórnymi (psychicznymi lub społecznymi)

24 Objawy nieuzasadnione wynikami badania (niewyjaśnione dolegliwości somatyczne)
Zaburzenia pod postacią somatyczną (somatoformiczne) Objawy somatyzacyjne – różnorodne, uporczywe dolegliwości cielesne, skłaniające chorego do ciągłego wykonywania kolejnych badań, konsultacji oraz zwykle nieskutecznych prób leczenia. Uwaga chorego koncentruje się na samych dolegliwościach. Objawy hipochondryczne – uporczywe przypuszczenia lub przewidywania dotyczące wystąpienia poważnej, czasem śmiertelnej choroby, których nie zmieniają zapewnienia lekarzy ani negatywne wyniki badań. Uwaga chorego koncentruje się na zagrożeniu chorobą.

25 Objawy nieuzasadnione wynikami badania (niewyjaśnione dolegliwości somatyczne)
Objawy dysocjacyjne – mniej lub bardziej wyraźna utrata świadomej kontroli nad przeżywaniem i zachowaniem „odszczepienie od świadomego funkcjonowania”: Amniezja dysocjacyjna – niemożność odtworzenia pewnych wspomnień • Fuga dysocjacyjna – nieświadome, względnie zborne podróże lub wędrówki do pewnych miejsc. Stany transu lub opętania Osobowość mnoga Zespół Gansera – odpowiedzi na pytania jaskrawo opaczne, ale przybliżone do prawdy, np. 2+2=5

26 Objawy nieuzasadnione wynikami badania (niewyjaśnione dolegliwości somatyczne)
Objawy konwersyjne – dysocjacyjne zaburzenia czucia i ruchu nieuzasadnione wynikami badania neurologicznego. Mogą dotyczyć różnych zmysłów i rodzajów czucia. Zakres i charakterystyka objawów nie pokrywają się z unerwieniem i typową charakterystyką znanych, prawdziwych zaburzeń neurologicznych. Przykłady: porażenia, niedowłady, niemożność wyprostowania się, napady rzekomopadaczkowe, ustawienie tułowia w łuk, afonia.

27 Objawy nieuzasadnione wynikami badania (niewyjaśnione dolegliwości somatyczne)
Agrawacja – przedstawianie własnych, realnych objawów chorobowych jako cięższych poprzez wyolbrzymianie, przejaskrawianie, akcentowanie ujawnianych skarg, dolegliwości oraz podkreślanie ich znaczenia

28 Objawy nieuzasadnione wynikami badania (niewyjaśnione dolegliwości somatyczne)
Udawanie choroby Pozorowanie choroby (zespół Münchhausena) – celowe i świadome wytwarzanie objawów choroby somatycznej lub psychicznej w celu uzyskania jakiś świadczeń medycznych. Pacjent nie jest w stanie zapanować nad wielokrotnym, powtarzającym się inicjowaniem tych impulsywnych zachowań podejmując czasem zachowania ryzykowne dla zdrowia lub życia. Symulacja – świadome i celowe wytwarzanie objawów jakiś zaburzeń, podejmowane w sposób planowy i kontrolowany, bez jakiejkolwiek impulsywnej motywacji w celu uzyskania korzyści, najczęściej prawnych lub materialnych.

29 Niepełnosprawność intelektualna
Nieosiągnięcie charakterystycznego dla wieku poziomu sprawności intelektualnej. Upośledzenie lekkie (IQ 50-69) – umożliwia względnie sprawne funkcjonowanie w zwykłych warunkach życiowych. W trudniejszych konieczna jest pomoc i opieka. Możliwe jest ukończenie szkoły specjalnej i zdobycie prostego zawodu. Upośledzenie umiarkowane (IQ 35-49) – uniemożliwia samodzielność, wymaga pomocy i opieki także w zwykłych warunkach. Możliwe opanowanie prostych czynności i umiejętności samoobsługi. Sprawność fizyczna może być względnie dobra. Mowa zwykle jest zaburzona, ale umożliwia porozumiewanie się. Upośledzenie znaczne (IQ ) – większy stopień niesprawności ruchu i mowy niż w/w. Znacznie utrudnione codzienne funkcjonowanie i porozumiewanie się. Mniejszy zakres samoobsługi i aktywności. Upośledzenie głębokie (IQ < 20) – znaczna niesprawność ruchowa, brak mowy spowodowane ciężkim uszkodzeniem OUN. Uniemożliwia samodzielne zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych. Wymaga stałej opieki i pielęgnacji.

30 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Prezentacja przypadku psychiatrycznego
Pacjentka l.43 skarżyła się, że nie potrafi się już niczym cieszyć i utraciła wszelkie zainteresowania. Nie potrafi już nic odczuwać w stosunku do swojego męża i dzieci. Utraciła poczucie własnej wartości, nie potrafi się na niczym skoncentrować, pogorszyła się jej pamięć, co doprowadziło do poważnych problemów w pracy. Skarżyła się na brak energii i od 10 dni przestała chodzić do pracy. W domu stopniowo wycofała się ze wszelkich aktywności. Rano leży długo w łóżku. Nie ma apetytu, schudła 4 kg. W ostatnich tygodniach zamartwiała się sprawami, które wcześniej nie były dla niej ważne. Mąż opisał ją jako kobietę energiczną, aktywną, dobrze zorganizowaną.

31 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Rozpoznanie wstępne - Zespół depresyjny
Objawy podstawowe: Obniżenie nastroju Zmniejszenie energii/aktywności lub zwiększona męczliwość Utrata zainteresowań, anhedonia Objawy dodatkowe: poczucie winy, zaburzenia poznawcze, myśli rezygnacyjne lub suicydalne, tendencje suicydalne, pobudzenie lub spowolnienie ruchowe, lęk, skargi somatyczne, zaburzenia rytmów biologicznych.

32 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół depresyjny – diagnostyka różnicowa
Choroby somatyczne (np. niedoczynność tarczycy, zaburzenia metaboliczne, choroby nadnerczy i przytarczyc, choroby autoimmunologiczne, zakażenie HIV, kiła OUN, nowotwory, niedobory witaminowe) Choroby neurologiczne lub organiczne zmiany w OUN (np. guzy mózgu, ch. Parinsona, ch. Alzheimera, padaczka, SM, pląsawica Huntingtona) Leki (stosowane w chorobach układu krążenia, uspokajające, nasenne, przeciwbólowe, przeciwzapalne, steroidowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwnowotworowe) Reakcja żałoby Zaburzenia osobowości Zaburzenia schizoafektywne Reakcja adapracyjna o obrazie depresyjnym Zaburzenia snu Inne zaburzenia psychiczne (zab. zaburzenia odżywiania, zab. pod postacią somatyczną, zab. lękowe, OCD)

33 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół depresyjny – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego) Badania laboratoryjne morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na czczo, lipidogram, TSH, poziom wit. B12 i kwasu foliowego, żelazo, ferrytyna) Badania obrazowe EEG CT MRI Konsultacje specjalistyczne endokrynologiczna neurologiczna reumatologiczna

34 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół depresyjny – leczenie
Farmakoterapia (leki przeciwdepresyjne) Psychoterapia (terapia poznawcza, terapia interpersonalana, terapia małżeństw) Metody biologiczne (elektroterapia, fototerapia, przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, stymulacja nerwu błędnego, głęboka stymulacja mózgu, deprywacja snu) Wskazania do hospitalizacji -> Znaczne nasilenie objawów depresyjnych, które stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia chorego Myśli i zamiary samobójcze Niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb Odmowa przyjmowania pokarmów i płynów

35 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Prezentacja przypadku psychiatrycznego
51 letni mężczyzna pracujący jako kucharz w restauracji, w ostatnich dniach staje się coraz bardziej agresywny, a dotąd był osobą bardzo łagodną. Prawie wcale nie sypia i przez całe noce przebywa poza domem. Zrobił debet na koncie bankowym i nie daje się odwieść od kupna kolejnych zepsutych samochodów. W niemożliwym do zahamowania potoku słów opowiada o swoich przedsięwzięciach, planach na „nowe życie”. W trakcie badania pacjent tracił panowanie nad sobą, krzyczał, że nie jest wariatem i nie musi się przed nikim tłumaczyć. Twierdził, że zwolni się z pracy i będzie naprawiał stare samochody. Spodziewa się z tego tytułu ogromnych zysków, a żona próbuje z zazdrości udaremnić jego plany.

36 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Rozpoznanie wstępne - Zespół maniakalny
Objawy podstawowe: Podwyższenie nastroju lub znaczna drażliwość Podwyższenie napędu lub niepokój ruchowy Przyspieszenie toku myślenia aż do gonitwy myślowej Objawy dodatkowe: znaczna rozpraszalność uwagi, zaburzenia koncentracji, wzmożenie działań popędowych, zaburzenia aktywności celowej, zaburzenia rytmów biologicznych (zmniejszona potrzeba snu), nastawienie wielkościowe. Mogą występować omamy i urojenia zwykle zgodne z nastrojem.

37 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół maniakalny – diagnostyka różnicowa
Depresja jednobiegunowa Zaburzenie schizoafektywne ADHD Zaburzenia osobowości Leki i substancje psychoaktywne (amfetamina, kokaina, GKS, leki o działaniu dopaminergicznym i antycholinergicznym, dopalacze)

38 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół maniakalny – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego) Badania laboratoryjne morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na czczo, lipidogram, TSH, CK) poziom alkoholu w wydychanym powietrzu test panelowy wykrywający substancje psychoaktywne w moczu Badania obrazowe EEG CT MRI Konsultacje specjalistyczne endokrynologiczna neurologiczna toksykologiczna

39 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół maniakalny – leczenie
Farmakoterapia (stabilizatory nastroju) Psychoterapia (psychoedukacja, terapia rodzinna, ew. terapia współistniejącego uzależnienia) Wskazania do hospitalizacji -> Znaczne nasilenie objawów maniakalnych, które stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia chorego

40 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Prezentacja przypadku psychiatrycznego
22 – letni mężczyzna zmienił się w czasie ostatnich 2 miesięcy. Stał się bardzo nieufny, czuje się atakowany i czasem mówi niedorzecznie, „bez sensu”, „od rzeczy”. Twierdził, że otrzymuje wiadomości od obcych sił i musi wykonywać czynności jakie są mu nakazywane. Czuje się jak zdalnie sterowany. Podczas badania był bardzo zaniepokojony. Nie mógł spokojnie siedzieć ani skoncentrować się na rozmowie. Czasem zupełnie nieadekwatnie odpowiadał na pytania. Prawidłowo podawał datę, dane personalne. W czasie rozmowy 2 razy przerywał rozmowę i odwracał się za siebie, ponieważ usłyszał, że ktoś nazwał go idiotą, bo siedzi spowiada się konowałowi.

41 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Rozpoznanie wstępne - Zespół paranoidalny
Objawy podstawowe: • Urojenia nieusystematyzowane (odsłonięcia, owładnięcia, oddziaływania) • Omamy lub omamy rzekome (zwykle słuchowe) Zespół paranoidalny = schizofrenia paranoidalna

42 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół paranoidalny – diagnostyka różnicowa
Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne Zaburzenie schizoafektywne Zaburzenia urojeniowe Zaburzenia osobowości Substancje psychoaktywne (narkotyki, dopalacze)

43 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół paranoidalny – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego) Badania laboratoryjne morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na czczo, lipidogram, TSH, CK) poziom alkoholu w wydychanym powietrzu test panelowy wykrywający substancje psychoaktywne w moczu Badania obrazowe EEG CT MRI Konsultacje specjalistyczne neurologiczna toksykologiczna

44 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół paranoidalny – leczenie
Farmakoterapia (leki przeciwpsychotyczne) Psychoterapia (psychoedukacja, rehabilitacja społeczna i środowiskowa) Wskazania do hospitalizacji -> Znaczne nasilenie objawów psychotycznych i/lub dezorganizacji zachowania, które stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia chorego

45 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Prezentacja przypadku psychiatrycznego
63 –letni ogrodnik od 2 lat ma problemy z pamięcią, początkowo były nieznaczne, ale obecnie stają się coraz silniejsze. Zapominał o sprawach, które przed chwilą szczegółowo omawiali, stale szukał kluczy od mieszkania, dokumentów. Od kilku miesięcy stale pyta o aktualną datę, nie potrafi dotrzymać ustalonych terminów. Nie pamięta nazwisk sąsiadów i pracowników. Pozwolił przedstawicielowi handlowemu sprzedać sobie 6 kołder, mimo że zamówił tylko 1.Podczas urlopu wielokrotnie nie potrafił odnaleźć drogi do hotelu. Nie radzi sobie z praca ogrodnika, która wykonuje od 40 lat. Musiał iść na zwolnienie lekarskie.

46 Zespół otępienny Globalny, trwały spadek sprawności intelektualnej w następstwie rozlanego, nieodwracalnego uszkodzenia mózgu. Typowe objawy to narastające ograniczenia: • pamięci i uczenia się • zdolności rozumowania, liczenia, abstrahowania, pojmowania nowych sytuacji, planowania działań • kompetencji językowej i komunikacyjnej • orientacji w czasie, przestrzeni, sytuacji, własnej tożsamości (zaawansowane stadium). Ponadto regułą są zmiany uczuciowości i motywacji skutkujące zmianami osobowości i postępującym spadkiem samodzielności.

47 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół otępienny – diagnostyka różnicowa
Fizjologiczne starzenie się Zaburznie psychcizne (depresja) Zaburzenia świadomości (majaczenie) Niepełnosprawność intelektualna Jatrogenne zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem leków Stany obniżenia funkcji poznawczych spowodowane brakiem stymulacji z otoczenia i niskim wykształceniem Choroby neurozwyrodnieniowe Choroby organiczne i urazy OUN Zaburzenia metaboliczne Niedobory witamin Neuroinfekcje Choroby autoimmunologiczne Przewlekłe działanie toksyn

48 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół otępienny – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego) Wstępne badanie funkcji poznawczych Krótka Skala Oceny Stanu Psychicznego (Mini Mental State Examination, MMSE) Test Rysowania Zegara Badania laboratoryjne morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na czczo, lipidogram, TSH, poziom wit. B12 i kwasu foliowego, stężenie wapnia, badanie ogólne moczu) Badania obrazowe CT (ew. MRI) RTG klatki piersiowej EEG EKG Konsultacje specjalistyczne Badanie neuropsychologiczne

49 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół otępienny – leczenie
Farmakoterapia (inhibitory acetylocholinesterazy, memantyna) + leczenie objawowe współistniejących zaburzeń depresyjnych, zaburzeń snu, zaburzeń zachowania oraz objawów psychotycznych Psychoedukacja rodziny pacjenta Hospitalizacja nie zalecana ze względu na nasilenie lęku, zaburzeń poznawczych oraz ryzyko infekcji Wskazania do hospitalizacji Myśli i zamiary samobójcze Nasilone zaburzenia depresyjne i psychotyczne Znacznie nasilone zaburzenia zachowania z agresją Majaczenie nałożone na otępienie (nigdy majaczenie spowodowane stanem somatycznym)

50 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Prezentacja przypadku psychiatrycznego
Pogotowie przywiozło do szpitala psychiatrycznego 86 letnią pacjentkę, ponieważ od 2 dni staje się coraz bardziej agresywna. Nie śpi przez całe noce, nie chciała nic jeść ani pić. Pacjentka poruszała się o kulach łokciowych. W czasie badania była niespokojna, głośno mówiła, wulgarnie przeklinała. Nie chciała odpowiadać na pytania lekarza, w końcu powiedziała: „No czego ty jeszcze ode mnie chcesz?” Dalej mówiła: „Znowu mnie zabrali przez Kamińską, ta złodziejka nie da mi żyć normalnie”. Kontakt z pacjentką był utrudniony. Nie potrafiła powiedzieć podać aktualnej daty. Dane personalne podawała prawidłowo, ale twierdziła, że jest w domu u swojego syna. Posadzona na fotel próbowała podnosić z podłogi nieistniejące przedmioty.

51 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Rozpoznanie wstępne - Zespół majaczeniowy
Ostra psychoza z zaburzeniami świadomości (zaburzenia jakościowe typu przymglenia). Może wystąpić w każdym wieku, najczęściej pojawia się po 60 rż Zawsze w pierwszej kolejności należy wykluczyć przyczyny somatyczne !!! ZABURZENIA: Świadomości Uwagi Spostrzegania Myślenia Pamięci Aktywności psychoruchowej Emocji Rytmu sen-czuwanie

52 Zespół majaczeniowy - objawy
Niepokój, pobudzenie psychoruchowe Bezsenność, wahania nastroju Drażliwość, zwiększona wrażliwość zmysłowa Dezorientacja w czasie miejscu, a czasem także co do własnej osoby Omamy wzrokowe, potem także słuchowe, iluzje Urojenia, zwykle prześladowcze Znaczne pogorszenie lub brak kontaktu z otoczeniem Falujące zaburzenia świadomości (rano lepiej, wieczorem gorzej) Zwykle całkowita niepamięć psychozy, czasem wyspy pamięciowe Sen końcowy (terminalny)

53 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół majaczeniowy – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego) Badania laboratoryjne morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na czczo, lipidogram, TSH, CK) poziom alkoholu w wydychanym powietrzu Badania obrazowe CT RTG klatki piersiowej EKG Konsultacje specjalistyczne neurologiczna internistyczna toksykologiczna

54 Choroby lub stany mogące wywołać majaczenie
Neurologiczne Udar, uraz głowy, podwyższone ciśnienie śródczaszkowe, neuroinfekcje Kardiologiczne Niewydolność krążenia, OZW Pulmonologiczne Zapalenie płuc, POChP Chirurgiczne Stan po zabiegu chirurgicznym (zwłaszcza w kardiochirurgii i ortopedii) Metaboliczne i Endokrynologiczne Niewydolność wątroby, niewydolność nerek, hipoglikemia, hiponatremia, niedokrwistość, nadczynność i niedoczynność tarczycy, niewydolność przysadki, , nadczynność i niedoczynność przytarczyc Infekcyjne Zapalenie płuc, infekcje dróg moczowych, odleżyny, infekcje przewodu pokarmowego Inne Przerzuty do mózgu, zatrucia, zespoły paraneoplastyczne, zespoły odstawienne, ból ostry i przewlekły, odwodnienie, niedobory pokarmowe

55 Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Zespół majaczeniowy – leczenie
Leczenie choroby podstawowej i monitorowanie stanu somatycznego (np. nawodnienie, wyrównanie zaburzeń elektrolitowych, antybiotykoterapia w przypadku infekcji) Zapewnienie spokoju i bezpieczeństwa pacjentowi oraz jego otoczeniu, unikanie silnych bodźców W przypadku pobudzenia i niepokoju leki przeciwpsychotyczne (haloperidol, risperidon, olanzapina, kwetiapina), benzodiazepiny (diazepam)

56 Dziękuję za uwagę.