SYSTEM UBEZPIECZEŃ Wykład 3 – Umowa ubezpieczenia

Prezentacja na temat: "SYSTEM UBEZPIECZEŃ Wykład 3 – Umowa ubezpieczenia"— Zapis prezentacji:

1 SYSTEM UBEZPIECZEŃ Wykład 3 – Umowa ubezpieczenia

2 Plan wykładu Regulacja umowy ubezpieczenia,
Umowa ubezpieczenia a stosunek ubezpieczenia, Cechy umowy ubezpieczenia, Wypadek ubezpieczeniowy a zdarzenie losowe, Podział ubezpieczeń według Kodeksu Cywilnego, Podział ubezpieczeń według ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Strony umowy i stosunku ubezpieczenia, Ubezpieczenie na cudzy rachunek, Pozycja ubezpieczonego i ubezpieczającego w umowie ubezpieczenia na cudzy rachunek, Zawarcie umowy ubezpieczenia, Początek umowy ubezpieczenia, Karencja, Obowiązki ubezpieczającego, Składka ubezpieczeniowa,

3 Plan wykładu Indeksacja, Obowiązki ubezpieczyciela,
Świadczenie i wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela, Kulancja, Czynniki wpływające na wielkość odszkodowania/świadczenia zakładu ubezpieczeń i jego ograniczenia, Czas trwania umowy ubezpieczenia, Wygaśnięcie stosunku ubezpieczenia, Rozwiązanie umowy ubezpieczenia, Przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia, Ogólne warunki ubezpieczenia (OWU), Klauzule ubezpieczeniowe w działalności ubezpieczeniowej.

4 Regulacja umowy ubezpieczenia
Kodeks cywilny – ubezpieczenia lądowe (art. 805 – 834 k.c.), Kodeks morski – ubezpieczenia morskie (Tytuł VIII, art. 292 – 338), Ustawa o działalności ubezpieczeniowej – wybrane elementy stosunku ubezpieczeniowego (rozdział II), Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych – umowa ubezpieczenia obowiązkowego (oraz akty wykonawcze).

5 Umowa ubezpieczenia i stosunek ubezpieczenia
Umowa ubezpieczenia to jednorazowe zgodne oświadczenie woli przez strony zawierające umowę (a więc sam akt jej zawarcia). Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się w ramach działalności swojego przedsiębiorstwa spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę” (art. 805 k.c.). Umowa jest jedynym źródłem powstania stosunku ubezpieczeniowego (brak ubezpieczeń powstających z mocy ustawy). Stosunek ubezpieczenia to stosunek prawny powstały poprzez zawarcie umowy ubezpieczenia, który wiąże ze sobą zakład ubezpieczeń z ubezpieczającym (zakład zobowiązany jest do wypłaty świadczenia lub odszkodowania w sytuacji zajścia wypadku ubezpieczeniowego, a ubezpieczający zobowiązany jest do zapłacenia składki).

6 Cechy umowy ubezpieczenia
Umowa ubezpieczenia zaliczania jest do: umów zobowiązaniowych, umów kwalifikowanych, umów nazwanych, umów wzajemnych, umów konsensualnych, umów losowych, umów kauzualnych, umów o świadczenie usług, umów odpłatnych, kontraktu najwyższego zaufania, umów adhezyjną.

7 Wypadek ubezpieczeniowy
Wypadek ubezpieczeniowy to zdarzenie o danych cechach określonych w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia mogące wystąpić w czasie trwania ochrony ubezpieczeniowej. Wypadek ubezpieczeniowy jest zdarzeniem losowym objętym ochroną ubezpieczeniową, a zatem nie każde zdarzenie losowe jest wypadkiem ubezpieczeniowym. Ochroną ubezpieczeniową obejmowane są te zdarzenia, które mają charakter zdarzeń: masowych, wykazujących statystyczną prawidłowośc, niepewnych, następujących wbrew lub niezależnie od woli ubezpieczającego lub ubezpieczonego, Przyszłych.

8 Systematyka wypadków ubezpieczeniowych i/lub zdarzeń losowych
Wypadki ubezpieczeniowe i/lub zdarzenia losowe Będące następstwem działań człowieka Będące następstwem działań praw i sił przyrody (np. zgon, sztorm) Krzywda osobie trzeciej (OC) Krzywda własna (AC) 8

9 Jak zakłady ubezpieczeń definiują choroby przewlekłe w OWU
Zakład ubezpieczeń Definicja choroby przewlekłej Allianz Zdiagnozowany przed zawarciem umowy ubezpieczenia stan chorobowy, charakteryzujący się powolnym rozwojem oraz długookresowym przebiegiem, choroby stale lub okresowo leczone ambulatoryjnie lub będące przyczyną hospitalizacji w okresie 12 miesięcy przed zawarciem umowy ubezpieczenia Ergo Hestia Schorzenie, którego objawy utrzymują się dłużej niż 4 tygodnie, a w trackie jego przebiegu mogą występować okresy zaostrzenia, zmniejszenia lub czasowego ustąpienia objawów, i które zostało zdiagnozowane lub było leczone przed rozpoczęciem ochrony ubezpieczeniowej. Generali Choroba, w której obrazie zgodnie z aktualną wiedzą medyczną znajduje się długotrwałe, stałe lub nawracające występowanie objawów lub odchyleń w badaniach dodatkowych, i która była rozpoznana, leczona lub dawała objawy w okresie 24 miesięcy poprzedzających datę zawarcia umowy ubezpieczenia PZU Choroba o długotrwałym przebiegu, trwająca zwykle miesiącami lub latami, stale lub okresowo leczona

10 Podział ubezpieczeń według Kodeksu Cywilnego
OD NASTĘPSTW NIESZCZĘŚLIWYCH WYPADKÓW (NNW) CHOROBOWE (ZDROWOTNE)

11 Podział ubezpieczeń według Kodeksu Cywilnego
Kryteria Ubezpieczenia osobowe Ubezpieczenia majątkowe Przedmiot Ryzyko osobowe, obejmujące życie, zdrowie, zdolność do pracy ubezpieczonego (dobra osobiste, prawa niemajątkowe) Ryzyko majątkowe, obejmujące prawa i obowiązki majątkowe osoby ubezpieczonej Podmiot Osoby fizyczne Osoby fizyczne i prawne Szkoda Ma charakter niewymierny w pieniądzu i nie zawsze charakter zdarzenia negatywnego Ma charakter wymierny w pieniądzu i zawsze charakter zdarzenia negatywnego Suma ubezpieczenia Swobodnie ustalana przez strony umowy Ustalana na podstawie wartości przedmiotu ubezpieczenia Charakter świadczenia Świadczenie Odszkodowanie Czas Zazwyczaj długookresowe > 1 rok Wyłącznie krótkoterminowe (do 1 roku) 11

12 Podział ubezpieczeń według ustawy o działalności ubezpieczeniowej
UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE (DZIAŁ I) UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE I POZOSTAŁE OSOBOWE (DZIAŁ II) RENTOWE NA ŻYCIE POSAGOWE, ZAOPATRZENIA DZIECI 18 GRUP UBEZPIECZEŃ NA ŻYCIE ZWIĄZANE Z FUNDUSZEM INWESTYCYJNYM WYPADKOWE I CHOROBOWE, JEŚLI SĄ UZUPEŁNIENIEM UBEZPIECZEŃ W POZOSTAŁYCH GRUPACH DZIAŁU I

13 Podział ubezpieczeń według ustawy o działalności ubezpieczeniowej
Pozostałe ubezpieczenia osobowe i majątkowe (Dział II) – 18 grup ubezpieczeń cdn. Grupa 1 = ubezpieczenia wypadku, Grupa 2 = ubezpieczenia choroby, Grupa 3 = ubezpieczenia casco pojazdów lądowych, Grupa 4 = ubezpieczenia casco pojazdów szynowych, Grupa 5 = ubezpieczenia casco statków powietrznych, Grupa 6 = ubezpieczenia żeglugi morskiej i śródlądowej, Grupa 7 = ubezpieczenia przedmiotów w transporcie, Grupa 8 = ubezpieczenia szkód spowodowanych żywiołami, Grupa 9 = ubezpieczenia pozostałych szkód rzeczowych, Grupa 10 = ubezpieczenia OC wynikające z posiadania pojazdów lądowych, Grupa 11 = ubezpieczenia OC wynikające z posiadania pojazdów powietrznych, Grupa 12 = ubezpieczenia OC za żeglugę morską i śródlądową, Grupa 13 = ubezpieczenia OC ogólne (w tym OC rolników), Grupa 14 = ubezpieczenia kredytu, Grupa 15 = ubezpieczenia gwarancji, Grupa 16 = ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych, Grupa 17 = ubezpieczenia ochrony prawnej, Grupa 18 = ubezpieczenia świadczenia pomocy (assistance).

14 Strony umowy i stosunku ubezpieczenia
Strony umowy ubezpieczenia – zawierają umowę ubezpieczenia: Ubezpieczyciel (spółka akcyjna lub towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych), Ubezpieczający (os fizyczna, os prawna, podmiot bez osobowości prawnej). Strony stosunku ubezpieczenia – mogą mieć uprawnienia z umowy ubezpieczenia: Ubezpieczyciel, Ubezpieczający, Ubezpieczony, Uposażony, Poszkodowany.

15 Strona umowy ubezpieczenia – zakład ubezpieczeń
Zakład ubezpieczeń ma wyłączność w zakresie świadczenia ochrony ubezpieczeniowej, zgodnie z przepisami ustawy o działalności ubezpieczeniowej (art. 5, 6 i 225) tj. jest koniecznym uczestnikiem prawnego stosunku ubezpieczenia. Jeżeli umowę o treści umowy ubezpieczenia zawarłaby, przejmując ryzyko, inna niż zakład ubezpieczeń osoba, umowa ta byłaby z mocy prawa nieważna (art. 58 Kodeksu Cywilnego).

16 Strona umowy ubezpieczenia – ubezpieczający
Ubezpieczający to druga obok zakładu ubezpieczeń strona umowy ubezpieczenia tj. dowolny podmiot (osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej lecz mająca zdolność prawną). Ubezpieczający najczęściej zawiera umowę na ubezpieczenie własnego interesu, może jednak zgodnie z art. 808 Kodeksu Cywilnego też zawrzeć umowę na rzecz innej osoby: Umowa ubezpieczenia sensu stricto, Umowa ubezpieczenia na cudzy rachunek.

17 Strona stosunku ubezpieczenia – ubezpieczony
Ubezpieczony jest osobą, której interes majątkowy, życie, zdrowie lub sytuacja życiowa jest przedmiotem ubezpieczenia. Z reguły, ubezpieczający i ubezpieczony to ta sama osoba, ponieważ ubezpieczający najczęściej zawiera umowę ubezpieczenia dla siebie – chce objąć ochroną ubezpieczeniową swój własny interes lub swą własną sytuację życiową. Gdy ubezpieczający i ubezpieczony to dwa różne podmioty, wówczas mamy do czynienia z umową ubezpieczenia na cudzy rachunek (zarówno w ubezpieczeniach majątkowych jak i osobowych)

18 Strona stosunku ubezpieczenia – uposażony
Uposażony jest osobą uprawnioną do otrzymania sumy ubezpieczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego. Osoba uposażonego występuje wyłącznie w tych rodzajach ubezpieczeń osobowych, w których wypadkiem ubezpieczeniowym jest śmierć ubezpieczonego (ubezpieczenie na wypadek śmierci, ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków obejmujące śmierć ubezpieczonego). Uposażony nie jest stroną umowy ubezpieczenia, przedmiotem zaś ochrony ubezpieczeniowej nie jest interes, życie lub sytuacja życiowa uposażonego (co oznacza, że ubezpieczony i uposażony to dwie różne osoby). Uposażony jest natomiast osobą trzecią, na której rzecz zawarta została umowa ubezpieczenia.

19 Strona stosunku ubezpieczenia – poszkodowany
Poszkodowany to podmiot stosunku prawnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, choć nie jest on stroną umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, ani też podmiotem, na rachunek którego została zawarta ta umowa. Uprawnienie poszkodowanego bezpośredniego roszczenia do zakładu (tzw. actio directa ) czyni proces dochodzenia roszczeń efektywniejszym.

20 Ubezpieczenie na cudzy rachunek
Zastosowanie art. 808 k.c.: ”Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek”. Brak konieczności imiennego wskazania ubezpieczonego: „Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia”.

21 Pozycja ubezpieczonego i ubezpieczającego w umowie ubezpieczenia na cudzy rachunek
Ubezpieczony: Brak obowiązku zapłaty składki, Obowiązki ubezpieczonego z tytułu umowy ubezpieczenia (ustawowe: art. 815, 818, 826, 827, 828 k.c.), Możliwość postawienia zarzutu przez ubezpieczyciela, Prawo do świadczenia bezpośredniego do ubezpieczyciela. Ubezpieczający: Obowiązek zapłaty składki, Obowiązki wynikające z ustawy, Czynności administracyjne – uzyskanie zgody ubezpieczonego na zawarcie i zmianę umowy, itp., Ograniczone prawo do uzyskania świadczenia – tylko za zgodą ubezpieczonego, Prawo do wskazania uposażonego – za zgodą ubezpieczonego.

22 Zawarcie umowy ubezpieczenia
Tryb zawarcia: Ofertowy (wniosek o ubezpieczenie), Negocjacje, Przetarg. Forma zawarcia umowy ubezpieczenia (brak wymogu określonej formy do ważności umowy), Potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia dokumentem ubezpieczenia – dla celów dowodowych.

23 Początek umowy ubezpieczenia
Materialny – początek odpowiedzialności ubezpieczyciela (rozpoczęcie ochrony) Formalny – data zawarcia umowy ubezpieczenia (w razie wątpliwości chwila doręczenia dokumentu ubezpieczenia lub po upływie terminu do zgłoszenia sprzeciwu), Techniczny – dzień zapłaty składki.

24 Karencja Karencja jest to okres jaki musi upłynąć od powstania stosunku ubezpieczenia do rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela tj. okres zawieszenia biegnący od chwili zawarcia umowy do chwili rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej. Karencja może być: Dobrowolna; Ustawowa; Dodana.

25 Obowiązki ubezpieczającego
Związane z zawarciem umowy ubezpieczenia: obowiązek informacji (zasada dobrej wiary), zapłata składki W czasie trwania umowy ubezpieczenia: obowiązek informacji o zmianach ryzyka, zapłata podwyższonej składki, W razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego: zawiadomienie o wypadku, zabezpieczenie przed szkodą.

26 Składka ubezpieczeniowa
Podmiot zobowiązany do zapłaty składki – ubezpieczający, Termin zapłaty składki – jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia (zasada z wyjątkami), Sposób zapłaty składki – wg woli stron, Konsekwencje braku zapłaty składki – brak rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej, uprawnienia ubezpieczyciela do wypowiedzenia umowy, Zwrot składki w przypadku rozwiązania lub odstąpienia od umowy ubezpieczenia – proporcjonalnie do niewykorzystanej ochrony.

27 Składka ubezpieczeniowa
Składka ubezpieczeniowa jest zobowiązaniem ubezpieczającego wobec ubezpieczyciela za udzieloną ochronę ubezpieczeniową w ciągu okresu ubezpieczenia. Dla ubezpieczającego jest ceną usługi ubezpieczeniowej w ciągu okresu ubezpieczenia, zaś dla ubezpieczyciela jest źródłem funduszu ubezpieczeniowego. Składka ubezpieczeniowa jest podstawowym przychodem, z którego pokrywa się m.in. koszty: wypłaty odszkodowań tworzenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych koszty akwizycji; koszty administracyjne.

28 Składka ubezpieczeniowa
Kalkulacja wysokości składek ubezpieczeniowych – 3 złote reguły ubezpieczeniowe: 1) reguła równowagi składek i świadczeń; 2) reguła proporcjonalności składek i świadczeń; 3) reguła równowartości składek i świadczeń. Formy uiszczania składek ubezpieczeniowych: 1) system repartycji; 2) system składki stałej (premiowej).

29 Składka ubezpieczeniowa
Składka netto (określana też mianem tzw. składki sprawiedliwej/czystej) to suma składek brutto pomniejszona o koszty obsługi ubezpieczeń (administracyjne), o koszty tworzenia rezerw, koszty akwizycji i inne koszty działalności zakładu ubezpieczeń. Składka brutto to składka netto/czysta uwzględniająca wszelkiego rodzaju dodatki (dodatek na koszty administracyjne, dodatek na koszty akwizycji, dodatek na działania prewencyjne, dodatek na bezpieczeństwo/ryzyko, dodatek na zysk) i uwzględniająca korekty.

30 Indeksacja Indeksacja – w celu ochrony wartości świadczeń przed skutkami świadczeń zakłady ubezpieczeń posługują się mechanizmem indeksacji. Polega on na okresowym, z reguły corocznym podwyższaniem składki oraz sumy ubezpieczenia o wskaźnik indeksacji.

31 Obowiązki ubezpieczyciela
Związane z zawarciem umowy ubezpieczenia: przygotowanie kwestionariusza o ryzyku, poinformowanie o różnicach w OWU, doręczenie OWU. W czasie trwania umowy ubezpieczenia: obowiązki informacyjne, zmiany składki /sumy ubezpieczenia. W razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego: postępowanie likwidacyjne, wypłata świadczenia.

32 Świadczenie i wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela
Świadczenie ubezpieczyciela: ochrona ubezpieczeniowa – ponoszenie ryzyka skutków zajścia wypadku ubezpieczeniowego wypłata świadczenia pieniężnego ubezpieczenie majątkowe – odszkodowanie za szkodę powstałą wskutek zajścia wypadku ubezpieczeniowego, ubezpieczenie osobowe - umówiona suma pieniężna, renta lub inne świadczenia w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego. Wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela: Naruszenie obowiązków notyfikacyjnych przed zawarciem i w trakcie wykonywania umowy ubezpieczenia – art. 815 i 818 k.c. Wina umyślna i rażące niedbalstwo w ubezpieczeniu majątkowym – art. 827 k.c. Naruszenie obowiązku zapłaty składki – konsekwencje – art. 814, 816 k.c.

33 Kulancja Kulancja jest to świadczenie wypłacane przez zakład ubezpieczeń tzw. świadczenie kulancyjne na zasadzie uznawalności i pełnej dobrowolności. Przykładowe cechy kulancji (świadczenia kulancyjnego/uznaniowego): Ubezpieczającemu nie przysługuje roszczenie o świadczenie kulancyjne, a ubezpieczyciel nie ma obowiązku wypłaty świadczenia; Roszczenia kulancyjnego nie można dochodzić na drodze sądowej; Od decyzji kulancyjnej ubezpieczyciela nie przysługuje odwołanie; Przyznanie świadczenia kulancyjnego nie oznacza przyjęcia przez zakład ubezpieczeń odpowiedzialności z tytułu danej umowy

34 Czynniki wpływające na wielkość odszkodowania/świadczenia zakładu ubezpieczeń i jego ograniczenia
Suma ubezpieczenia/suma gwarancyjna oraz limity; Wielkość straty; Ograniczenia techniczno-prawne; Przyczynienie się poszkodowanego; Szczególne przepisy prawa.

35 Suma ubezpieczenia Suma ubezpieczenia to kwota pieniężna, na którą ubezpieczono dany przedmiot ubezpieczenia. To górna granica świadczenia ubezpieczeniowego. Stanowi podstawę naliczania składki dla ubezpieczającego. W ubezpieczeniach majątkowych jest ona związana z wartością przedmiotu ubezpieczenia tj. wyrażoną w jednostkach pieniężnych rzeczywistą (rynkową) wartością oszacowanego majątku (np. obiektu) podlegającego ubezpieczeniu. Z wartością ubezpieczenia należy powiązać wysokość ubezpieczenia tj. stosunek kwoty, na którą ubezpieczono dany przedmiot (np. suma ubezpieczenia) do wartości ubezpieczeniowej. W związku z tym możemy mieć do czynienia z trzema przypadkami wysokości ubezpieczenia (nadubezpieczeniem, ubezpieczeniem pełnej wartości, niedoubezpieczeniem). W ubezpieczeniach na życie suma ubezpieczenia nie wynika z wartości ubezpieczenia lecz jej określenie ma charakter umowny (zasada umówionego świadczenia).

36 Suma ubezpieczenia – przykład
Art. 70. 1. Sumę ubezpieczenia, odrębnie dla każdego budynku rolniczego, ustala ubezpieczający z zakładem ubezpieczeń. 2. Suma ubezpieczenia budynku rolniczego może odpowiadać wartości: 1) rzeczywistej tego budynku, przez którą rozumie się wartość w stanie nowym w dniu zawarcia umowy, pomniejszoną o stopień zużycia budynku rolniczego; 2) nowej - w odniesieniu do budynków nowych oraz takich, których stopień zużycia w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia nie przekracza 10 %. 3. Suma ubezpieczenia może być ustalona na podstawie: 1) cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń do szacowania wartości budynków; 2) załączonego powykonawczego kosztorysu budowlanego, sporządzonego zgodnie z zasadami kalkulacji i ustalenia wartości robót budowlanych obowiązującymi w budownictwie, przez osobę posiadającą uprawnienia w tym zakresie albo wyceny rzeczoznawcy; w tych przypadkach ustalenie sumy ubezpieczenia następuje na wniosek ubezpieczającego w razie ubezpieczenia budynku według wartości określonej w ust. 2 pkt 2. 4. Normy zużycia budynków rolniczych określa zakład ubezpieczeń stosownie do przepisów prawa budowlanego.

37 Suma gwarancyjna Suma gwarancyjna – To określenie górnego limitu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń przy ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej. W przypadku bowiem ubezpieczeń OC ustalenie wysokości przyszłej szkody jest niemożliwe, ponieważ nie da się z góry ustalić, komu i jaką szkodę wyrządzi ubezpieczony sprawca. W ubezpieczeniach OC obowiązkowych wysokość minimalnej sumy gwarancyjnej określają przepisy regulujące dany typ ubezpieczenia (np. w Polsce dla obowiązkowych ubezpieczeń OC powszechnych tj. OC komunikacyjnego i OC rolników to art. 36 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych), natomiast w ubezpieczeniach OC dobrowolnych wysokość sumy gwarancyjnej określa umowa stron.

38 Wielkość straty Strata może mieć charakter:
• majątkowy = wówczas stosuje się metodę różnicową (dyferencyjną) dla ustalenia jej wysokości tj. polega one na badaniu stanu majątkowego poszkodowanego dla wykrycia różnicy jaką wywołało zdarzenie powodujące szkodę. • niemajątkowy = tutaj ustalenie wielkości należnego świadczenia następuje przy wszechstronnym zbadaniu okoliczności i potrzeb poszkodowanego.

39 Ograniczenia techniczno-prawne
Ograniczenia techniczno-prawne – pod tym pojęciem należy rozumieć instrumenty ograniczające w sposób techniczny wielkość odszkodowania. Należy do nich zaliczyć systemy odpowiedzialności oraz potrącenia: System odpowiedzialności proporcjonalnej; System odpowiedzialności na pierwsze ryzyko; Potrącenia (franszyza integralna, franszyza redukcyjna, udział własny).

40 Ograniczenia techniczno-prawne
Tabela. Przykłady obliczenia odszkodowania przy zastosowaniu franszyzy integralnej (FI) i franszyzy redukcyjnej (FR) Wartość obiektu (w zł) Suma ubezpieczenia Franszyza (w % s.u.) Szkoda Odszkodo- wanie przy FI przy FR FI:FR (w %) 50 000 10 45 000 111 20 000 15 000 133 12 000 7 000 171 4 000 -

41 Ograniczenia techniczno-prawne
Tabela. Wysokość odszkodowania z udziałem własnym ubezpieczonego w szkodzie w wysokości 10% przy różnej wysokości szkody w złotych Suma ubezpieczenia (w zł) Wysokość szkody (w zł) Wysokość odszkodowania (w zł) 10 000 1 000 900 3 000 2 700

42 Udział własny Tabela . Szkodowość składki przy różnej wysokości szkód i przy udziale ubezpieczonego w szkodzie w wysokości 10% Składka (w zł) Wysokość szkód Szkodowość składki % (2:1) Udział ubezpieczonych w pokryciu szkód Udział ubezpieczyciela w pokryciu szkód zł Szkodowość składki po uwzględnieniu udziału ubezpieczonych Stosunek 6:3 1 2 3 4 5 6 7 50 000 50 5 000 45 000 45 90 80 000 80 8 000 72 000 72

43 Przyczynienie się poszkodowanego
Przyczynienie się poszkodowanego – W razie przyczynienia się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody, przepis art. 362 kodeksu cywilnego nakazuje zmniejszenie odszkodowania należnego poszkodowanemu, stosownie do okoliczności, a zwłaszcza stopnia winy obu stron. Poza ubezpieczeniami OC (a więc w innych ubezpieczeniach majątkowych oraz życiowych), „przyczynienie się” nie powinno być stosowane tj. sankcje powinny być stosowane jedynie w ekstremalnych okolicznościach – winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa.

44 Szczególne przepisy prawa
Tabela. Różnice między odpowiedzialnością deliktową a kontraktową Odpowiedzialność deliktowa Odpowiedzialność kontraktowa Podstawa odpowiedzialności Czyn niedozwolony Niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy Podmioty (osoby), których roszczenia mogą być dochodzone Szkody wyrządzone komukolwiek (w tym także kontrahentowi umowy) Szkody wyrządzone tylko kontrahentowi Szkody objęte poszczególnymi reżimami Szkody na mieniu, szkody na osobie Szkody na mieniu Ciężar dowodu Poszkodowany musi udowodnić winę sprawcy za powstanie szkody Sprawca szkody musi udowodnić, że szkoda powstała z okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności

45 Czas trwania umowy ubezpieczenia
Na czas określony (zazwyczaj 1 rok – umowy ubezpieczenia majątkowego) Na czas nieokreślony (zazwyczaj w umowach ubezpieczenia na życie)

46 Wygaśnięcie stosunku ubezpieczenia
Upływ czasu, Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia, Odstąpienie od umowy ubezpieczenia, Zbycie przedmiotu ubezpieczenia, Zniknięcie przedmiotu ubezpieczenia, Wyczerpanie sumy ubezpieczenia, Upadłość zakładu ubezpieczeń.

47 Rozwiązanie umowy ubezpieczenia
Art. 812 par. 5 k.c. „jeżeli umowa zawarta jest na czas określony, ubezpieczyciel może ją wypowiedzieć jedynie w przypadkach wskazanych w ustawie, a także z ważnych powodów określonych w umowie lub w ogólnych warunkach ubezpieczenia”. sposób rozwiązania umowy: odstąpienie a wypowiedzenie; ważne powody wypowiedzenia: ustawowe i umowne; skutki wprowadzenia do umowy przesłanek wypowiedzenia;

48 Przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia
Okres przedawnienia – 3 lata Rozpoczęcie biegu przedawnienia – wymagalność roszczenia o świadczenie Przerwanie biegu przedawnienia – zgłoszenie roszczenia do ubezpieczyciela Szczególne zasady przedawnienia roszczeń w ubezpieczeniach OC.

49 Ogólne warunku ubezpieczenia (OWU)
Charakter prawny – wzorzec umowny (gotowe klauzule umowne przygotowane przez ubezpieczyciela), Przymus zgodności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, Doręczenie ubezpieczającemu – przed zawarciem umowy ubezpieczenia, Umowa ubezpieczenia a ogólne warunki – możliwość odmienności, Zmiana ogólnych warunków ubezpieczenia, Ochrona konsumenta w OWU – klauzule abuzywne.

50 Klauzule abuzywne w działalności ubezpieczeniowej
Zakład ubezpieczeń Przykłady klauzul abuzywnych Allianz (klauzula nr 1223 i 1224) „Bez względu na występujące przyczyny i zakres ubezpieczenia, zakład ubezpieczeń nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe wskutek braku konserwacji budynku (lokali) lub wynikłych z faktu, że jego konstrukcja lub wykonanie poszczególnych części składowych nie odpowiada normom obowiązującym w budownictwie” Ergo Hestia (klauzula nr ) „W razie wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy składka za niewykorzystany okres ubezpieczenia podlega zwrotowi tylko wtedy, gdy w okresie ubezpieczenia nie wystąpiła szkoda, za którą Ubezpieczyciel wypłacił lub zobowiązany jest do wypłacenia odszkodowania lub świadczenia” (klauzula nr 1244) „Jeżeli została udzielona zniżka składki z tytułu zastosowania zabezpieczeń antywłamaniowych, a zabezpieczenie to w momencie powstania szkody (..) ni zadziałało (…), Ubezpieczyciel może zmniejszyć odszkodowanie o procent udzielonej zniżki” PTU (klauzula nr 1508) „W przypadku utraty dokumentów określonych w ust. 3 i 4, zgubienia, wymiany lub dorobienia kluczyków do pojazdu, wymiany zamków, Ubezpieczający zobowiązany jest niezwłocznie zgłosić ten fakt w biurze najbliższej jednostki organizacyjnej (oddział, filia) i uzyskać pisemne potwierdzenie tego zgłoszenia. PTU SA wydaje takie potwierdzenie po wykonaniu oględzin ubezpieczonego pojazdu. Niedopełnienie tego obowiązku w przypadku kradzieży pojazdu lub jego zaboru w celu krótkotrwałego użycia jest podstawą do odmowy wypłaty odszkodowania” Cigna Stu (klauzula nr 1514) „W razie kradzieży (zaginięcia) pojazdu Cigna Stu S.A. ustala odszkodowanie w kwocie odpowiadającej wartości pojazdu na dzień ustalania odszkodowania”

51 Dziękuję za uwagę