Narzędzia TOC w edukacji małych dzieci

Prezentacja na temat: "Narzędzia TOC w edukacji małych dzieci"— Zapis prezentacji:

1 Narzędzia TOC w edukacji małych dzieci
"Jedna rzecz to pokazać dziecku drogę. Drugie, trudniejsze to odsunąć się z tej drogi i zrobić mu przejście." R.Brault

2 Jakie są małe dzieci? hałaśliwe nadruchliwe impulsywne konfliktowe
labilne emocjonalnie z brakiem koncentracji uwagi

3 Jakie są małe dzieci? Znają reguły, ale mają kłopoty z ich zastosowaniem. Nie zastanawiają się nad konsekwencjami swojego postępowania. Nie potrafią zaplanować swojej pracy. Nie potrafią czekać na nagrodę. Wymagają, aby ich praca została oceniona i pochwalona natychmiast.

4 Czy narzędzia TOC mogą pomoc małym dzieciom?
ZDECYDOWANIE TAK, gdyż właściwie zaadoptowane wychodzą naprzeciw potrzebom: zabawy, pomocy w porządkowaniu świata fizycznego, pernamentnego ruchu, pomocy w wyciąganiu wnisków (zamiast krytyki dorosłych), zaangażowania polisensorycznego, samodzielności i sprawczości.

5 Nauczyciel, czy dzieci? Nauczyciel TOC Dzieci Dzieci
KTO w czasie działań (zaaranżowanych przez nauczyciela) powinien być bardziej aktywny? Nauczyciel, czy dzieci? Nauczyciel TOC Dzieci Dzieci Nauczyciel

6 Dwa słowa o prezentacji…
Jak działa? 1.Jaki jest problem (Obecna sytuacja)? 2. Co zrobiliśmy (jak dokonać zmiany)? 3. Jaki jest skutek (efekt TOC)?

7 Jak jest??? Niemal wszystkie dzieci mają problem z zapamiętaniem najważniejszych faktów po wysłuchaniu krótkiego opowiadania. Potrzebują dodatkowych pytań nauczyciela, aby dostrzec spójność tekstu.

8 1.Co to właściwie jest TOC?
Teoria Ograniczeń (od angielskiego Theory of Constraints - TOC) jest zbiorem metod badawczych do rozwiązywania problemów na drodze systematycznego, logicznego wnioskowania. Czym TOC różni się od innych programów doskonalenia realizowanych w edukacji? TOC proponuje bardzo proste, bardzo ściśle ukierunkowane narzędzia umożliwiające, dzięki odpowiedniej strukturze odnalezienie, krok po kroku, podstawowej przyczyny problemu. Techniki obrazujące przyczynę i skutek są łatwo przyswajane przez dzieci w różnym wieku, o różnych zdolnościach i narodowościach.

9 Czy TOC może zostać włączona do obecnie istniejącego programu, bez potrzeby jego zmian?
Tak, narzędzia TOC współpracują z innymi najlepszymi rozwiązaniami wspomagając je i wzmacniając. „Dzięki TOC mamy program skupiający się na ludzkich potrzebach. Wszyscy, cała grupa, jest zgodna, że jest to najbardziej efektywny sposób mediacji jakiego kiedykolwiek używaliśmy.”

10 Jakie korzyści TOC może przynieść nauczycielom?
Silne ukierunkowanie technik stosowanych przez TOC umożliwia eliminowanie konfliktów i innych nieproduktywnych działań pochłaniających tak wiele emocji, energii i czasu.

11 NARZĘDZIA CHMURKA Jest narzędziem, które służy do analizowania przyczyn konfliktu – przeniesienie koncentracji z żądań na potrzeby stron zaangażowanych w konflikt.

12 Korzyści ze stosowania chmurki:
Przedstawianie przypuszczeń oraz określanie problemów uczy znajdowania logicznych rozwiązań i rozwiązywania sporów. W domu dziecko będzie sprawiedliwie rozwiązywało konflikty, będzie umiało zrozumieć punkt widzenia innych osób, będzie umiało podejmować bardziej odpowiedzialne decyzje i będzie chętniej współpracować. W szkole dziecko będzie lepiej rozumieć omawiane tematy, będzie umiało oceniać pomysły, a także będzie umiało w logiczny i przemyślany sposób znajdować rozwiązania problemów.

13 LOGICZNA GAŁĄZKA Stosowanie tego narzędzia pozwala odkryć i nazwać związki przyczynowo–skutkowe: „jeśli… to…”, określać logiczne konsekwencje zdarzeń, a co za tym idzie – pomaga nabyć umiejętność przewidywania następstw własnego zachowania czy podjętych decyzji. Gałąź stosuje się w pracy z dziećmi i młodzieżą, aby wspierać ich w nabywaniu umiejętności tworzenia związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy działaniem i konsekwencją, przewidywania zdarzeń, czy zmiany negatywnych i impulsywnych zachowań.

14 Jak to zmienić?

15 Korzyści ze stosowania logicznej gałązki:
Gałąź stosuje się w pracy z dziećmi i młodzieżą, aby wspierać ich w nabywaniu umiejętności tworzenia związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy działaniem i konsekwencją, przewidywania zdarzeń, czy zmiany negatywnych i impulsywnych zachowań. Przewidywanie konsekwencji w danych sytuacjach oraz postępowania własnego i innych osób. W domu dziecko będzie umiało zrozumieć konsekwencje swojego postępowania i dlatego będzie mogło samodzielnie eliminować niepożądane zachowanie – i będzie robić to chętnie. W szkole dziecko lepiej zrozumie logiczne zasady naukowe i matematyczne, będzie umiało głębiej analizować tematy i rozwinie umiejętność kreatywnego pisania wypracowań wysokiej jakości.

16 DRZEWKO AMBITNEGO CELU
Narzędzie ułatwia osiągnięcie wyznaczonego ambitnego celu poprzez tworzenie strategicznego planu, z podziałem na etapy działania i określeniem wszelkich przeszkód, które uniemożliwiają osiągnięcie celu, wraz z podaniem sposobów pokonania tych przeszkód.

17 Korzyści ze stosowania drzewka ambitnego celu:
Ustanawianie własnych celów, przewidywanie trudności oraz planowanie sposobów uporania się z tymi trudnościami. W domu dziecko będzie bardziej odpowiedzialne i będzie lepiej planowało swój dzień. W szkole dziecko będzie umiało określić własne cele i rozwinie wczesne umiejętności przywódcze.

18 Jak to zmienić? Podczas słuchania opowiadania dzieci szukają wzrokiem zdjęć ilustrujących jego treść Układają zdjęcia w logiczną całość Początkowo pracują na dużym „szkielecie” gałęzi logicznej.

19 Skutek działania TOC Po dwóch miesiącach stosowania gałązki logicznej dzieci posiadają umiejętność odtwarzania dłuższych tekstów po jednokrotnym wysłuchaniu lub przeczytaniu ich.

20 Jak jest??? Większość dzieci w komunikacji używa pojedynczych słów lub bardzo krótkich pojedynczych zdań.

21 Jak to zmienić? Dzieci budują proste zdania (ustnie nadają tytuł zdjęcia / ilustracji) Trzymają w dłoni kartonik przypominający początek zadania (kiedy/jeżeli) Przechodzą od jednego fragmentu opowiadania (zdjęcia) do kolejnego (przesuwają się zgodnie z biegiem opowiadania)

22 Skutek działania TOC Już po pierwszym miesiącu część dzieci buduje zdania złożone o prawidłowej budowie gramatycznej. Znacznie więcej dzieci bez zażenowania i zawstydzenia wypowiada je na forum klasy. Niektóre swobodniej wypowiadają się w parach.

23 Jak jest??? Jeśli podejmują próby opowiedzenia historii, to wypowiedź rzadko bywa spójna.

24 Jak to zmienić? Dzieci analizują co jest przyczyną a co jest skutkiem
Dzieci wykorzystują karty pracy do budowania związków przyczynowo- skutkowych. Dostrzegają, że skutek za chwilę staje się przyczyną.

25 Skutek działania TOC Po kilku tygodniach dzieci w naturalny sposób przechodzą do konstruowania opowiadań.

26 Jak jest??? Zapytane o konkretny fragment historii rzadko umieją się do niego odnieść. Przeważnie opowiadają to, co zapamiętały z całej treści historii.

27 Jak to zmienić? Dzieci uzupełniają brakujące fragmenty całej historii, rysując i opowiadając. Dzieci uzupełniają kolejny fragment historii, rysując i opowiadając

28 Skutek działania TOC Potrafią z użyciem gałęzi logicznej odnaleźć w ciągu zdarzeń konkretny fragment historii. Wskazać co było wcześniej i co wydarzyło się potem.

29 Jak jest??? Część dzieci czuje strach przed czytaniem,
uczy się krótkich tekstów na pamięć lub zgaduje.

30 Jak to zmienić? Dzieci uczą się odkodowania (odczytania) historii z obrazków i piktogramów.

31 Skutek działania TOC Poprzez zastosowanie bezliterowego zapisu (piktogramy, schematyczne rysunki, emotikony) dzieci szybciej zdobywają umiejętność czytania wyrazów i zdań.

32 Jak jest??? Małe dzieci często bez głębszego zrozumienia przyjmują, że coś lub ktoś jest dobry, albo zły.

33 Jak to zmienić? Dzieci określają emocje jakie towarzyszą bohaterom historii. Dzieci określają i nazywają własne emocje.

34 Skutek działania TOC Dzięki zastosowaniu chmurki i gałązki, analizują, weryfikują swoje przypuszczenia co do osób i zdarzeń (stają się empatyczne). a

35 Jak jest??? W sytuacjach konfliktowych skarżą, biją się, obrażają wzajemnie, płaczą. Gdy zwracają się o pomoc do dorosłego, często dostają gotowe rozwiązanie. Z czasem to dorosły staje się ich rozwiązaniem!

36 Jak to zmienić? Dzieci analizują konflikt. Zastanawiają się jakie emocje towarzyszą pierwszej fazie konfliktu. Określają nastrój emotikonem i ciemnym kolorem chmurki. Dzieci rozmawiają ze sobą. Mówią o swoich potrzebach i przyporządkowują tej sytuacji odpowiedni rekwizyt (jasna chmurka z odpowiednim emotikonem).

37 Skutek działania TOC W sytuacjach konfliktowych rozmawiają ze sobą. Ponad połowę konfliktów załatwiają sami. Często posługują się do tego chmurką.

38 Jak jest??? Małe dzieci mają trudność z wyobrażeniem sobie dalszych konsekwencji jakiegoś zachowania. Często zastanawiają się co zrobili i jak postąpili dopiero po fakcie. Niejednokrotnie w swoim zachowaniu nie widzą nic złego.

39 Jak to zmienić? Dzięki zastosowaniu graficznej postaci narzędzi „widzą” swoje myśli (konsekwencje). np. Jeżeli spotkam groźnego psa, to…..

40 Skutek działania TOC Dzieci wymieniają się własnymi propozycjami pozytywnych zachowań w przypadku trudnych sytuacji.

41 Jak jest??? W sytuacji konfliktowej, podczas szukania rozwiązań, nie dostrzegają ich lub znajdują tylko jedno rozwiązanie

42 Jak to zmienić? Stosując słońce szczęśliwych rozwiązań dzieci dostrzegają, że z każdej sytuacji jest kilka możliwych rozwiązań!

43 Skutek działania TOC Kiedy dzieci koncentrują się na potrzebach, „chłodna” analiza i rozsądek biorą górę nad złością i krzykiem. Wtedy pojawiają się różne rozwiązania i satysfakcja.

44 Jak jest??? Gdy stają przed konkretnym problemem wymagającym logicznego powiązania faktów (np. zadanie matematyczne), większość dzieci nie widzi logicznych związków. Część dzieci (dzięki błędnej edukacji) przestało dociekać dlaczego coś się dzieje.

45 Jak to zmienić? Dzieci, wykonując eksperymenty stawiają hipotezy i weryfikują je oraz samodzielnie wyjaśniają (stosują do tego gałązkę logiczną prostą i złożoną).

46 Skutek działania TOC Dzieci w prosty sposób potrafią zilustrować eksperyment i podzielić się zdobytą wiedzą z dorosłymi

47 Jak jest??? Niewiele dzieci potrafi uzasadnić nawet prosty wybór, często używając słów bo tak...

48 Jak to zmienić? Dzieci zastanawiają się, dyskutują, wybierają różne rozwiązania.

49 Skutek działania TOC Uzasadniają swoje wybory w logiczny i czytelny dla nich sposób.

50 Jak jest??? Małe dzieci czekają na propozycje rozwiązań przygotowanych przez dorosłych (nauczyciela, rodziców)

51 Jak to zmienić? Jeśli tylko pozwolimy dzieciom, stają się kreatywne i podają mnóstwo rozwiązań.

52 Jak to zmienić? Przy pomocy drzewka ambitnego celu potrafią zaplanować i włączyć się w organizację zabawy karnawałowej, wycieczki, wyjście do muzeum....

53 Skutek działania TOC Dzieci po kilku tygodniach stają się bardzo twórcze, znajdując zawsze wiele rozwiązań

54 W obliczu trudności często płaczą lub się wycofują.
Jak jest??? W obliczu trudności często płaczą lub się wycofują.

55 Jak to zmienić? Dzieci uczą się przewidywać i nazywać różne przeszkody
Analizują porażki i wiedzą jak poradzić sobie z nimi w przyszłości (gałąź). A ich uwaga skupiona jest na poszukiwaniu rozwiązań (chmurka)

56 Skutek działania TOC Stosując drzewko ambitnego celu dostrzegają przeszkody (w ich życiu do tej pory często niezauważalne).

57 Jak jest??? Praca grupowa stanowi dla dzieci trudność. Część małych dzieci nie potrafi pracować nawet w parach.

58 Jak to zmienić? Początkowo dzieci często pracują w parach, by później przejść do pracy w większej grupie

59 Skutek działania TOC Dzięki zastosowaniu narzędzi TOC, dzieci mają większą wiarę w siebie, poczucie bezpieczeństwa, bo wszystko robią razem respektując indywidualne pomysły.

60 Rodzice często skarżą się, że dzieci są leniwe lub nieposłuszne.
Jak jest??? Rodzice często skarżą się, że dzieci są leniwe lub nieposłuszne.

61 Jak to zmienić? Dzieci uczą się krok po kroku dobrej organizacji pracy

62 Skutek działania TOC Dzięki praktycznemu stosowaniu narzędzi TOC dzieci stają się „nauczycielami” dla rodziców, ucząc ich stosowania narzędzi w dorosłym życiu. Zasługują w oczach rodziców na prawdziwy podziw i mają poczucie prawdziwej dumy.

63 Skutek działania TOC Narzędzia TOC są bardzo skuteczne w edukacji małych dzieci. Wystarczy dostosować je do ich możliwości. Dzięki zaproponowanym zabawom, ćwiczeniom i wyjątkowym przedmiotom (maty, rekwizyt, piktogramy, emotikony, karty pracy) małe dzieci potrafią nie tylko doskonale posługiwać się narzędziami, ale i przenosić je na sytuacje życia codziennego, a nawet uczyć własnych rodziców!

64 Rok doświadczeń zmienił się w…
Publikację – Kuferek Tajemnic - to propozycja jak metodologicznie, krok po kroku, wprowadzić „Narzędzia TOC” do pracy z 5-7-latkami

65

66 Co otrzymuje placówka/nauczyciele?
Przewodnik 30 scenariuszy (1 rok zajęć) Bezpiecznie prowadzi „krok po kroku” podzielony na 5 opowiadań Prosta procedura pracy z dziećmi Jasno sformułowane korzyści dla dziecka Propozycje zabaw RODZIC-DZIECKO Wskazane pomoce dydaktyczne niezbędne do przeprowadzenia zajęć (zawarte w pakiecie) Co z pakietem dla trenera? Czy będzie? materiały szkoleniowe? prezentacje trenerskie? szkolenie e-learningowe? specjalne filmy?

67 Co otrzymuje placówka/nauczyciele?
Pomoce dydaktyczne (100 kart) kolorowe ruchome elementy do wszystkich narzędzi emotikony (uniwersalne do stosowania również na innych zajęciach) piktogramy (uniwersalne do stosowania również na innych zajęciach) karty pracy do powielania

68 Co otrzymuje placówka/nauczyciele?
Dodatkowe Pomoce dydaktyczne: Mata edukacyjna „Gałązka” Mata edukacyjna „Chmurka” Gra Edukacyjna „Królestwo Potrzeb” Pudełko „Kuferek Tajemnic”

69 Co otrzymają dzieci/rodzice?
Pakiet – płatny przez rodziców indywidualne karty pracy dla dziecka indywidualne karty pracy rodzic/dziecko „Chmurka” - kolorowe elementy do wypychania Emotikony i piktogramy (uniwersalne do stosowania również na innych zajęciach) gra planszowa

70 Uczymy MYŚLENIA Łatwe definiowanie i artykułowanie swoich potrzeb
Wyznaczanie celów Praca zespołowa Myślenie logiczne Uczymy MYŚLENIA Wyjście poza „szablon” PLANOWANIE KREATYWNOŚĆ Przetwarzanie informacji „Łączenie kropek” – nowa i stara wiedza Przewidywanie konsekwencji Umiejętność dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych

71 Narzędzia TOC w służbie małych dzieci
AUTORKI Agata Urbańska Alicja Guła Karolina Witkowska

72 DZIĘKUJĘ!!! Pytania, wątpliwości????