Rządy parlamentarne.

Prezentacja na temat: "Rządy parlamentarne."— Zapis prezentacji:

1 Rządy parlamentarne

2 Pierwsze wybory parlamentarne
26 stycznia 1919r. – wybory do sejmu ustawodawczego – w wyborach mogły brać wszystkie osoby, które ukończyły 21. rok życia. Ze względu na walki głosowanie odbyło się tylko na terenie dawnej Kongresówki i Zachodniej Galicji. W wyborach najwięcej głosów otrzymała endecja (Związek Ludowo-Narodowy – ZLN). PSL- Piast, PSL-Wyzwolenie i PPS. Wybory zostały zbojkotowane przez Komunistyczną Partię Polski.

3 Mała konstytucja 20 luty 1919 r. – uchwalenie Małej Konstytucji
Miała obowiązywać do momentu uchwalenia właściwej treści konstytucji Określała zasady funkcjonowania najwyższych władz oraz uregulowano kwestię urzędu Naczelnika Państwa (powoływał go parlament – jednogłośnie wybrano Piłsudskiego; miał reprezentować państwo na arenie międzynarodowej oraz powoływać rząd w porozumieniu z sejmem, każda decyzja Naczelnika wymagała kontrasygnaty odpowiedniego ministra).

4 Konstytucja marcowa 17 marca 1921 r. – uchwalenie konstytucji
Wzorowana na francuskiej ustawie zasadniczej Na jej kształt największy wpływ miały ugrupowania prawicowe Wybory do parlamentu miały być proporcjonalne Najważniejsza rola została przyznana sejmowi, jako organowi wydający ustawy Władza wykonawcza: rząd i prezydent Rząd miał prawo inicjatywy ustawodawczej oraz zajmował się aktualnymi sprawami w państwie

5 Konstytucja marcowa Prezydent miał pełnić funkcje reprezentacyjne
Każdy dokument podpisany przez prezydenta wymagał kontrasygnaty ministra Prezydent powoływał rząd, który musiał otrzymać wotum zaufania w sejmie Poszerzenie opieki społecznej państwa Niezawisłość sądów i trybunałów Wolność sumienia, wyznania i prasy Równouprawnienie kobiet i mężczyzn Nienaruszalność własności prywatnej Możliwość przeprowadzenia wywłaszczeń z pełnym odszkodowaniem Naczelna rola Kościoła rzymskokatolickiego

6 Wybór prezydenta Październik 1922 r. – kolejne wybory parlamentarne – zbojkotowane przez Ukraińców i Białorusinów, a frekwencja wyniosła poniżej (!) 70%. Najwięcej głosów zdobyła endecja połączona z chadecją w Chrześcijański Związek Jedności Narodowej. Przeciwnicy nazywali ich Chjeną. Drugi wynik – lewica, trzecia siła to mniejszości narodowe. Klęskę poniosły ugrupowania związane z Piłsudskim i centrowe.

7 Wybór prezydenta 9 grudnia 1922 r. wybory wygrywa Gabriel Narutowicz (dzięki głosom lewicy, mniejszości narodowych oraz partii ludowych) Niezadowolona endecja próbowała protestować przeciwko nowemu prezydentowi. 11 grudnia 1922 r. tłumy popierające endecję próbowały przeszkodzić w zaprzysiężeniu nowego prezydenta. 16 grudnia doszło do zamachu na prezydenta w budynku Zachęty. Prezydent został zastrzelony przez Eligiusza Niewiadomskiego, który sympatyzował z endecją.

8 Wybór prezydenta Wydarzenia z grudnia wstrząsnęły opinią społeczną
Kolejnym prezydentem został wybrany Stanisław Wojciechowski, związany z PSL-Piast.

9 Reformy Grabskiego Rząd, żeby zrealizować swoje obietnice musiał dodrukowywać pieniądze. Doprowadziło to do spadku jego wartości (hiperinflacja). Problemom gospodarczym towarzyszyły ciągłe zmiany u sterów władzy. 1923 r. – Kraków – rząd do tłumienia strajków wysyła wojsko, dochodzi do walk ulicznych, w wyniku których życie traci kilkadziesiąt osób.

10 Reformy Grabskiego Grudzień 1923 r. prezydent powołał ponadpartyjny rząd kierowany przez Władysława Grabskiego, który przez 6 miesięcy miał specjalne pozwolenie na uniezależnienie swoich działań od parlamentu. Reforma walutowa – główne zadanie: zrównoważenie budżetu poprzez zwiększenie dochodów skarbu państwa (nałożenie nadzwyczajnego podatku majątkowego, zwiększenie możliwości egzekwowania zadłużeń, podwyższono ceny, obniżono wydatki państwowe, koszty funkcjonowania administracji, głównie przez redukcję etatów.

11 Reformy Grabskiego Wprowadzenie nowej waluty – złoty polski.
Reforma rolna – parcelacja ziem majątków państwowych o wielkości powyżej 180 ha, a na Kresach Wschodnich powyżej 300 ha. Wykup gruntów odbywał się po cenach rynkowych. Proces ten jednak był bardzo powolny na tle Europy.