Wstęp do prawoznawstwa

Prezentacja na temat: "Wstęp do prawoznawstwa"— Zapis prezentacji:

1 Wstęp do prawoznawstwa
Rodzaje norm

2 Do kogo skierowana jest norma?
Norma generalna Norma indywidualna Określenie podmiotu ze względu na cechy Ilość adresatów – niesprecyzowana Otwarta lista podmiotów (staną się adresatami normy, jeśli tylko wypełnią podane kryteria) Skierowana do wyznaczonych osób/osoby. Ilość adresatów jasna i sprecyzowana. Zamknięta lista podmiotów.

3 Norma generalna „ Art. 26. § 1. KPA: W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy.” Norma skierowana do każdego, kto w danej sytuacji jest bezpośrednim przełożonym pracownika. Bezpośredni przełożeni mogą się zmieniać, norma nadal obowiązuje tak samo. Nie jest sprecyzowana ilość osób, które będą adresatami tej normy – będą to wszyscy, którzy kiedykolwiek w czasie obowiązywania tej normy znajdą się w tej sytuacji.

4 Norma indywidualna „W związku ze złożonym w dniu r. wnioskiem o dopuszczenie do udziału na prawach strony w postępowaniu administracyjnym dotyczącym (…) Burmistrz Miasta Wrocławia wzywa Pana Andrzej Kowalskiego do uzupełnienia braków formalnych wniosku (…)” Norma skierowana do konkretnej osoby. Tylko osoby wyznaczone personalnie są jej adresatami.

5 Indywidualna czy generalna?
„Art. 134 ust. 2. Konstytucji RP: W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej.” „Każdy student o imieniu i nazwisku Jan Kowalski proszony jest o stawienie się w dziekanacie.” „Studenci roku I SSA w roku akademickim 2016/17 o nazwiskach zaczynających się na literę A zgłoszą się po odbiór indeksów.” „Świadkowie: Beata Mirosławska, Artur Wojtak, Karolina Linde stawią się w Sądzie Rejonowym w celu złożenia zeznań”

6 Jak bardzo jest szczegółowa?
Abstrakcyjna Konkretna Uniwersalna Dla powtarzających się zachowań Ogólne stwierdzenie istnienia obowiązku Niedookreślona sytuacyjnie Obowiązuje aż do uchylenia Zwykle jednorazowa Dla uszczegółowionego zachowania Stwierdzenie konkretnego obowiązku Zwykle określone miejsce i czas spełnienia Obowiązuje do zrealizowania

7 Norma abstrakcyjna „Art. 58 § 2. KPA: Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.” Określa ogólnie klasę sytuacji Aktualna w każdym postępowaniu

8 Norma konkretna „Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie z powództwa Jana Kowalskiego przeciw Arturowi Nowakowi (sygn. I C 998/16) wzywa Pana do uzupełnienia braków formalnych pisma z dnia 29 czerwca 2016 r. poprzez: - Wskazanie wysokości dochodzonego roszczenia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania.” konkretna sytuacja (pismo, sprawa) Ustalone miejsce i czas wykonania

9 Norma abstrakcyjna czy konkretna?
„Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej desygnuje Prezesa Rasy Ministrów” „Każdy, kto był świadkiem zdarzenia, które miało miejsce na ul Świdnickiej o godzinie w dniu r. zobowiązany jest do zgłoszenia się na Policję w terminie do r.”

10 „Mężczyźni zamieszkali na terenie powiatu świdnickiego, urodzeni w roku 1995, których nazwiska zaczynają się na literę B zgłoszą się w dniu r. w WKU w Świdnicy.” Decyzja zawarta w budżecie państwa o przyznaniu w roku 2017 kwoty zł na stypendia studenckie dla wszystkich państwowych szkół wyższych w Polsce „Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej desygnuje Prezesa Rasy Ministrów” „Każdy, kto był świadkiem zdarzenia, które miało miejsce na ul Świdnickiej o godzinie w dniu r. zobowiązany jest do zgłoszenia się na Policję w terminie do r.” „Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie z powództwa Jana Kowalskiego przeciw Arturowi Nowakowi (sygn. I C 998/16) wzywa Pana do uzupełnienia braków formalnych pisma z dnia 29 czerwca 2016 r. poprzez wskazanie wysokości dochodzonego roszczenia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania.”

11 Czy można inaczej? Norma dyspozytywna – można umówić się inaczej. Jest stosowana, jeśli takiej umowy nie ma. Norma imperatywna – nie można zmieniać jej umową. Norma semidyspozytywna (semiimperatywna) – chroni jakieś minimum, ale można umówić się na lepszą ochronę danej wartości.

12 Norma dyspozytywna Art. 577 § 4. KC: Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi dwa lata licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.

13 Norma imperatywna Art § 1. Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

14 Norma semiimperatywna
Art. 154 § 1. KP: Wymiar urlopu wynosi:  1) 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat; 2) 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

15 Normy nakazujące, zakazujące zezwalające
Normy prawne określają nakaz działania, zakaz działania, ale też mogą wskazywać przyznane uprawnienie. Nasze uprawnienie zwykle łączy się z czyimś obowiązkiem. Obowiązek pozytywny – obowiązek działania, np. wypłacenia odszkodowania Obowiązek negatywny – obowiązek powstrzymania się od działań naruszających nasze prawo, np. wkraczania na teren prywatny.

16 Normy kompetencyjne Norma nakładająca lub uchylająca obowiązek pewnego zachowania się, będący wynikiem ważnego wykonania przez określony podmiot kompetencji prawnej.

17 Dyrektywa celowościowa
Zbliżona do normy, ale pozostawia element dowolności Aktualizuje się, kiedy chcemy wywołać dany skutek. „Jeżeli chcesz osiągnąć cel C, powinieneś zachować się w sposób S.”

18 Czynność konwencjonalna
Świadome i celowe zachowanie człowieka, mające na celu wywołanie pewnego skutku poprzez wykonanie czynności, której przypisuje się pewną doniosłość znaczeniową. Czynność konwencjonalną wykonuje się zwykle przez czynność psychofizyczną (świadome działanie uzewnętrznione tak, by otoczenie mogło się z nim zapoznać)

19 Np. podpisanie umowy Czynność konwencjonalna pisania – stawiamy znaki, które umownie mają znaczenie. Czynność konwencjonalna II stopnia – poprzez czynność pisania wykonujemy docelowo inną czynność, wywołującą określone skutki (zawarcie umowy, rodzącej po obu stronach prawa i obowiązki).

20 Kompetencja Zdolność do podejmowania doniosłych prawnie (rodzących prawne zobowiązania i uprawnienia) czynności konwencjonalnych. Czasem kompetencja jest ograniczona do określonego grona podmiotów. Jeśli czynność zostanie wykonana przez osobę nie mającą kompetencji, czynność jest nieważna. W sytuacji, gdy zbiega się z naszym interesem przybiera postać uprawnienia. Kompetencja organu nie zbiega się z jego interesem, lecz z nałożonym na niego obowiązkiem.

21 Norma kompetencyjna II
Określa, kto jest podmiotem uprawnionym do działań, które będą rodzić skutki prawne. Zakresem zastosowania takiej normy jest sytuacja, kiedy podmiot kompetentny skorzysta ze swojej kompetencji. Zakresem normowania jest obowiązek wynikający z tego faktu. Norma kompetencyjna jest więc skierowana nie do osób, które będą wykonywać kompetencję, lecz tych, po których stronie powstanie w wyniku tego obowiązek

22 Do kogo skierowana jest norma:
„Minister właściwy do spraw zatrudnienia ustali w drodze zarządzenia zasady postępowania wiążące bezrobotnych”

23 Inne rodzaje norm Normy reguły – tak się mówi na normy wyrażające prawa i obowiązki. Normy zasady – normy mówiące o tym, jak należy stosować i interpretować normy reguły. Normy programowe – wyznaczają cel, do którego należy dążyć przy tworzeniu i stosowaniu prawa.