Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych

Prezentacja na temat: "Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych"— Zapis prezentacji:

1 Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych
Część I. Rachunkowość zakładów ubezpieczeń. Wykład 5. Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych

2 Rezerwy techniczno ubezpieczeniowe.

3 Rezerwy. Rezerwy stanowią narzędzie zabezpieczenia się jednostki przed ryzykiem czyli oczekiwanymi obciążeniami w przyszłości. Rezerwy oznaczają równowartość aktywów wygospodarowanych w danym okresie na pokrycie przewidywanych strat, kosztów, zobowiązań, itp..

4 Rezerwy. Rezerwy wg UoR tworzy się na:
Pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których wartość można w wiarygodny sposób oszacować, Przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją Rezerwy zalicza się odpowiednio do PKO, KF lub SN zależnie od okoliczności z którymi przyszłe zobowiązania się łączą.

5 Rezerwy techniczno ubezpieczeniowe.
R. t. u. – część kapitałów ubezpieczyciela wyodrębniona w celu zagwarantowania środków na wypłaty odszkodowań. Wartość r. t. u. powinna być ustalona na poziomie zapewniającym pełne pokrycie bieżących i przyszłych świadczeń jakie mogą wynikać z umów ubezpieczenia.

6 R. t. u. Cele tworzenia r. t. u.:
Zmniejszenie ryzyka prowadzonej działalności Wykazanie rzeczywistych zobowiązań ubezpieczyciela Ustalenie przychodów i kosztów działalności ubezpieczeniowej za bieżący okres Wyznaczenie rzetelnego wyniku finansowego

7 R. t. u. Każdy ubezpieczyciel tworząc własny system r. t. u. kieruje się: Przepisami prawa ubezpieczeniowego Zasadami rachunkowości Przepisami prawa podatkowego Poziomem ryzyka prowadzonych grup ubezpieczeń Poziomem szkodowości poszczególnych rodzajów ubezpieczeń Wielkością reasekuracji Prowadzona polityką finansową Potrzebami decyzyjnymi zarządzających

8 R. t. u. Tworzenie r. t. u. ma charakter ewidencyjny i polega na rozliczeniu w czasie przychodów lub kosztów, a także obciążeniu kosztów lub przychodów z tytułu grożącego Z.U. ryzyka Nie należy utożsamiać tworzenia r. t. u. z wyodrębnieniem środków pieniężnych na oddzielnych rachunkach.

9 R. t. u. Tworzona rezerwa – zmniejsza przychody lub zwiększa koszty bieżącego okresu. Rozwiązywana rezerwa – zwiększa przychody lub zmniejsza koszty bieżącego okresu. Przy tworzeniu r. t. u. uwzględnia się udział reasekuratorów (jest wyjątek !!!)

10 R. t. u. R. t. u. po odliczeniu udziału reasekuratora ( czyli r. t. u. na udziale własnym) nazywane są funduszem ubezpieczeniowym. Przyrost r. t. u. na koniec roku jest kosztem uzyskania przychodu (uopdoop) Zmniejszenie stanu r. t. u. na koniec roku stanowi przychód (uopdoop).

11 R. t. u. R. t. u. obejmują: (uodu) Rezerwę składek
Rezerwę na ryzyko niewygasłe Rezerwę na niewypłacone odszkodowania i świadczenia Rezerwę na skapitalizowaną wartość rent Rezerwę w dziale ubezpieczeń na życie Rezerwę w dziale ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający

12 R. t. u. Rezerwę na wyrównanie szkodowości (ryzyka)
Rezerwę na premie i rabaty (bonifikaty) dla ubezpieczonych Pozostałe r. t. u.

13 R. t. u. Rezerwa składek. Tworzona jest w wysokości składek przypisanych przypadających na następne okresy sprawozdawcze proporcjonalne do okresu na jaki składka została przypisana. W przypadku jeśli ryzyko jest rozłożone nierównomiernie w trakcie trwania ubezpieczenia rezerwę tworzy się proporcjonalnie do przebiegu ryzyka.

14 R. t. u. Rezerwa na ryzyko niewygasłe.
Stanowi uzupełnienie rezerwy składek w ubezpieczeniach działu II. Odpowiada wysokości przyszłych szkód, świadczeń i kosztów wynikających z umowy ubezpieczenia a nieuwzględnionych w rezerwie składek. Tworzona jest gdy wskaźnik szkodowości przekracza 100%.

15 R. t. u. Rezerwa na niewypłacone odszkodowania i świadczenia.
Jest tworzona w wysokości ustalonej lub przewidywanej wartości przyszłych wypłat odszkodowań i świadczeń powiększonej o koszty likwidacji szkód. Składa się z 3 części: R. na szkody zgłoszone i oszacowane R. na szkody zgłoszone i nieoszacowane R. na szkody niezgłoszone

16 R. t. u. Rezerwa na skapitalizowaną wartość rent.
Jest przeznaczona na pokrycie zobowiązań Z.U. z tytułu przyznanych świadczeń okresowych w postaci rent.

17 R. t. u. Rezerwy ubezpieczeń na życie.
Odpowiada bieżącej wysokości świadczeń należnych ubezpieczonym uwzględniających koszty obsługi umów i wypłaty odszkodowań. Rezerwy ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający. Tworzona w wysokości wartości lokaty dokonanej zgodnie z umową ubezpieczenia na życie.

18 R. t. u. Rezerwa na premie i rabaty.
Tworzona jest w wysokości kwot, o które powiększane są przyszłe świadczenia lub pomniejszane przyszłe składki zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia.

19 R. t. u. Rezerwa na wyrównanie szkodowości.
Tworzona jest wyłącznie w ubezpieczeniach działu II w celu zapobieżenia przyszłym wahaniom współczynnika szkodowości na udziale własnym. (okres 5 letni) Rezerwa jest tworzona odrębnie dla każdej grupy ubezpieczeń, najczęściej w przypadku ubezpieczeń od ognia i innych żywiołów.

20 R. t. u. Pozostałe rezerwy: Rezerwa na zwrot składek.
Rezerwa na szkody sporne. Rezerwa na szkody katastroficzne. Rezerwa na koszty likwidacji szkód. Inne rezerwy związane z prowadzoną działalnością ubezpieczeniową.

21 Metody tworzenia r. t. u. Metoda indywidualna – polega na określeniu odrębnie dla każdej umowy ubezpieczenia lub każdej szkody dokładnej wielkości rezerwy. W przypadku niemożności dokładnego ustalenia należy zastosować wiarygodne oszacowanie. Zaletą jest dokładność wyliczeń, wadą zaś pracochłonność.

22 Metody tworzenia r. t. u. Metoda ryczałtowa – polega na ustaleniu wartości rezerw zbiorczo dla całego portfela lub jego części jako ustalonego % składki lub wartości odszkodowań. Wskaźnik ryczałtowy powinien być ustalony przy zastosowaniu zasady ciągłości a zmiany jego poziomu muszą być uzasadnione. Zaletą jest prostota, a wadą brak wrażliwości na zmiany przebiegu procesu likwidacji szkód.

23 Metody tworzenia r. t. u. Metoda aktuarialna – polega na zastosowaniu matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki do oceny wielkości rezerw. Łączy cechy dwóch poprzednich metod. Zaletą jest dużą dokładność, wadą pracochłonność i konieczność posiadania rozległej wiedzy ze wspomnianych dziedzin.

24 Metody tworzenia r. t. u. r. składek Ind., rycz. Koniec miesiąca
Rodzaj rezerwy Metoda tworzenia Moment tworzenia r. składek Ind., rycz. Koniec miesiąca r. na ryzyko niewygasłe Akt., rycz. r. na niewypłacone odszkodowania i świadczenia Ind., rycz., akt. r. na skapitalizowaną wartość rent Akt. r. w dziale ubezpieczeń na życie r. na premie i rabaty Ind. r. na wyrównanie szkodowości Rycz. Ostatni dzień roku obrotowego Pozostałe rezerwy

25 R.t.u. przykłady R.t.u. brutto Kwoty w tys. zł. 2011 2012 Dynamika
Dział I 110,6% Dział II 110,3% Lokaty (dane w tys. zł) 2011 2012 Dynamika Dział I 111,4% Dział II 111,5%

26 R. t. u. przykłady Dział I Dział II (w tys. zł.) Nazwa 2011 2012
Dynamika MIN. Cardif Polska S.A. 88,8% MAX. Open Life S.A. 579,7% (w tys. zł) Nazwa 2011 2012 Dynamika MIN. Partner S.A. 3 879 3 293 84,9% MAX. Medica S.A. 9 546 14 342 150,2%

27 R. t. u. przykłady Poziom r.t.u. brutto do składki przypisanej brutto
Dział I 2011 2012 Zmiana Dział I 229,4% 222,1% - 7,3 p. p. Dział II 143,3% 152,3% +9,0 p. p. Nazwa 2011 2012 MIN. Signal Iduna Życie S.A. 29,4% 29,7% MAX. Rejent Life T.U.W. 1332, 1% 1427,9%

28 R. t. u. przykłady Dział II Nazwa 2011 2012 MIN. Cuprum T.U.W. 31,7%
26,2% MAX. KUKE S.A. 174,1% 228,9%

29 R. t. u. – ujęcie bilansowe. Pasywa (fragment)
C. Rezerwy techniczno ubezpieczeniowe I. Rezerwa składek i rezerwa na pokrycie ryzyka niewygasłego II. Rezerwa ubezpieczeń na życie III. Rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia IV. Rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych

30 R. t. u. – ujęcie bilansowe V. Rezerwy na wyrównanie szkodowości (ryzyka) VI. Rezerwy na zwrot składek dla członków VII. Pozostałe r.t.u. określone w statucie VIII. Rezerwa ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający

31 R. t. u. – ujęcie bilansowe D. Udział reasekuratorów w r.t.u. (-)
I. Udział reasekuratorów w rezerwie składek i w rezerwie na pokrycie ryzyka niewygasłego II. Udział reasekuratorów w rezerwie ubezpieczeń na życie III. Udział reasekuratorów w rezerwie na niewypłacone odszkodowania i świadczenia

32 R. t. u. – ujęcie bilansowe IV. Udział reasekuratorów w rezerwie na premie i rabaty dla ubezpieczonych V. Udział reasekuratorów w pozostałych r.t.u. określonych w statucie VI. Udział reasekuratorów w rezerwie ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający

33 R. t. u. – ujęcie wynikowe. Techniczny rachunek ubezpieczeń majątkowych i osobowych I. Składki ( ) 1. Składki przypisane brutto 2. Udział reasekuratorów w składce przypisanej 3. Zmiana stanu rezerw składek i rezerwy na ryzyko niewygasłe brutto 4. Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw składek

34 R. t. u. – ujęcie wynikowe. IV. Odszkodowania i świadczenia (1+2) 1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone na udziale własnym 1.1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto 1.2. Udział reasekuratorów w odszkodowaniach i świadczeniach wypłaconych 2. Zmiana stanu rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia na udziale własnym 2.1. Zmiana stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia brutto 2.2. Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia

35 R. t. u. – ujęcie wynikowe. V. Zmiany stanu pozostałych r. t. u. na udziale własnym 1. Zmiany stanu pozostałych r. t. u. brutto 2. Udział reasekuratorów w zmianie stanu pozostałych r. t. u. VI. Premie i rabaty na udziale własnym łącznie ze zmianą stanu rezerw IX. Zmiany stanu rezerw na wyrównanie szkodowości (ryzyka)