KRZYŻACY Henryk Sienkiewicz.

Prezentacja na temat: "KRZYŻACY Henryk Sienkiewicz."— Zapis prezentacji:

1 KRZYŻACY Henryk Sienkiewicz

2 AUTOR: Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz herbu Oszyk, pseudonim Litwos (ur. 5 maja 1846 w Woli Okrzejskiej, zm. 15 listopada 1916 w Vevey) – polski nowelista, powieściopisarz i publicysta; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1905 za całokształt twórczości[1], jeden z najpopularniejszych pisarzy polskich przełomu XIX i XX wieku. Henryk Sienkiewicz był kawalerem francuskiej Legii Honorowej i członkiem zagranicznym Serbskiej Akademii Nauk i Umiejętności.

3 TWÓRCZOŚĆ AUTORA: Powieści: 1872 Na marne Trylogia:
Nowele: 1872 Humoreski z teki Worszyłły 1875 Stary sługa 1876 Hania 1877 Selim Mirza 1877 Szkice węglem 1878 Komedia z pomyłek 1878 Janko Muzykant 1879 Przez stepy 1880 Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela 1880 Niewola tatarska 1880 Za chlebem – na jej podstawie powstało libretto do opery Konstantego Gorskiego 1880 Orso 1881 W krainie złota 1881 Latarnik 1882 Bartek Zwycięzca 1882 Jamioł 1888 Ta trzecia 1889 Sachem 1889 Wspomnienie z Maripozy 1892 Pójdźmy za Nim! 1897 Na jasnym brzegu Powieści: 1872 Na marne Trylogia: Ogniem i mieczem (1884) Potop (1886) Pan Wołodyjowski (1888) 1891 Bez dogmatu 1894 Rodzina Połanieckich 1896 Quo vadis 1900 Krzyżacy 1906 Na polu chwały 1910 Wiry 1912 W pustyni i w puszczy 1914 Legiony Inne utwory: 1880 Listy z podróży do Ameryki (reportaże) 1890 Listy z Afryki (reportaże) 1900 Zagłoba swatem (sztuka sceniczna)

4 TYTUŁ: Krzyżacy – powieść historyczna Henryka Sienkiewicza, która ukazała się po raz pierwszy w czasopiśmie "Tygodnik Ilustrowany" od lutego do lipca 1900 roku, a w postaci książkowej w roku 1900. W okresie publikacji powieść była protestem przeciwko germanizacji prowadzonej przez władze zaboru pruskiego. Sienkiewicz pisał Krzyżaków ku pokrzepieniu serc Polaków. Chciał, aby jego książka ukazywała Polskę w okresie świetności jej oręża. Książkowe wydanie powieści w roku uwieńczyło jubileusz dwudziestopięciolecia pracy pisarza. Krzyżacy ze względu na antyniemiecką wymowę była pierwszą książką wydaną w Polsce po zakończeniu II wojny światowej; powieść została wydana w sierpniu roku. W 1960, w 550. rocznicę bitwy pod Grunwaldem, powstał polski film w reżyserii Aleksandra Forda, pt. Krzyżacy oparty na powieści. Książka została przetłumaczona na 25 języków.

5 CZAS I MIEJSCE WYDARZEŃ:
 Akcja "Krzyżaków" rozpoczyna się w 1399 r. (śmierć królowej Jadwigi), a kończy w 1410 r. (bitwa pod Grunwaldem). Epilog nawiązuje do wydarzeń z 1466 r., kiedy na mocy pokoju toruńskiego Polska odzyskała Pomorze, Malbork i Elbląg. Akcja powieści toczy się w wielu miejscach na terenie Polski, Pomorza, Prus krzyżackich, Litwy i Żmudzi. Rozgrywa się zarówno w miastach (Kraków, Warszawa, Szczytno, Malbork, Płock, Ciechanów), jak i we wsiach (Spychów, Bogdaniec). Henryk Sienkiewicz ukazał w "Krzyżakach" życie na dworach władców, książąt, dostojników Zakonu Krzyżackiego, siedziby rycerskie, życie klasztorne i trakty podróżne.

6 PROBLEMATYKA: Tłem historycznym Krzyżaków jest fragment historii Polski przedstawiający konflikt jagiellońskiej Polski z zakonem krzyżackim. Na tym tle autor opisuje dzieje barwnych i wyrazistych postaci. Bohaterami powieści są: Jurand ze Spychowa i jego córka Danusia, a także polski rycerz Maćko i jego bratanek Zbyszko z Bogdańca. Tragiczna miłość Zbyszka i Danusi stanowi wątek melodramatyczny, a walka ze zdradzieckimi Krzyżakami miała podnosić ducha Polaków pod zaborami. Kulminacją powieści jest zwycięska bitwa pod Grunwaldem, przedstawiona jako tryumf oręża polsko-litewskiego. Przebieg bitwy Sienkiewicz odtworzył według Jana Długosza i pod wpływem obrazu Jana Matejki. Powieść opisuje wiele wydarzeń i postaci historycznych, choć nie wszystkie opisane są zgodnie z prawdą.

7 PROBLEMATYKA: Tolima – członek świty Juranda ze Spychowa.
Zych ze Zgorzelic – ojciec Jagienki, mąż zmarłej Małgochny, sąsiad Maćka i Zbyszka. Zajęty wojowaniem, rzadko przebywał w Zgorzelicach, pozostawiając córkę pod opieką ojca chrzestnego, opata Jaśka z Tulczy. Pragnął, by Jagienka wyszła za Zbyszka z Bogdańca. Posiadał dużą posiadłość Moczydoły, które zostawił w spadku Jagience, i Zgorzelice przeznaczone dla jej młodszych braci. Zginął z rąk rycerzy niemieckich ze Śląska w czasie napadu na dwór księcia oświęcimskiego, u którego przebywał w gościnie. Zygfryd de Löwe – kat Danusi. Rotgier – zakonnik krzyżacki; był ulubieńcem Zygfryda de Löwe, który traktował go jak swojego syna; uknuł wraz z Gotfrydem i Danveldem spisek celem porwania Danusi Jurandówny. Wyzwał Zbyszka z Bogdańca na "sąd Boży", czyli pojedynek na śmierć i życie, w którym został pokonany. Skirwoiłło – wódz Żmudzinów. Postacie drugoplanowe: Anula Sieciechówna – służka Jagienki, zakochał się w niej Hlawa. Cztan z Rogowa – zabiegał wraz z Wilkiem z Brzozowej o względy Jagienki ze Zgorzelic, córki Zycha; bił się o nią ze Zbyszkiem z Bogdańca w gospodzie w Krześni; później walczył w bitwie pod Grunwaldem. Wilk z Brzozowej – zabiegał wraz z Cztanem z Rogowa o względy Jagienki ze Zgorzelic, córki Zycha; bił się o nią ze Zbyszkiem z Bogdańca w gospodzie w Krześni, pogodził się z Maćkiem i pomagał mu w dworku. Fulko de Lorche – rycerz z Lotaryngii. Był gościem zakonu krzyżackiego, krewnym książąt z Brabancji. Przyjaźnił się ze Zbyszkiem z Bogdańca, który uratował go przed turem. Ożenił się z Jagienką z Długolasu. W bitwie pod Grunwaldem walczył po stronie wojsk polsko-litewskich. W wersji filmowej postać tę zagrał Leon Niemczyk. Hlawa – pomocnik Zbyszka z Bogdańca. Sanderus – oszust sprzedający fałszywe relikwie.

8 RODZAJ I GATUNEK LITERACKI:
Rodzaj literacki- epika: Epika – jeden z trzech rodzajów literackich (obok liryki i dramatu). Ukształtowała się z ustnych sag, podań, legend i mitów o przeszłości. Cechami epiki jest obecność narratora, świat przedstawiony oraz fabuła i układ przyczynowo-skutkowy wydarzeń. Gatunek literacki- powieść historyczna: Powieść historyczna – jedna z odmian powieści, której powstanie w nowożytnej formie datuje się na początek XIX wieku. Jej korzenie, według niektórych badaczy, sięgają starożytności (Odyseja), a przede wszystkim – średniowiecznych romansów rycerskich, czy późniejszych XVI lub XVII-wiecznych romansów awanturniczych. Powieść historyczna jest utworem dymorficznym, powstałym na dwóch podstawowych płaszczyznach konstrukcji fabuły – historycznej i literackiej, przy czym w zależności od obowiązujących nurtów czy prądów literackich, zdolności pisarskich twórców i oczekiwań czytelniczych, wzajemny stosunek tych dwóch płaszczyzn w trakcie ewolucji gatunku ulegał zmianie.

9 Opracowała: Magdalena Marzec
Bibliografia: H. Sienkiewicz „Krzyżacy” Zielona sowa 2000r. DZIĘKUJE 