STRES = INTERAKCJA Relację między osobą a otoczeniem oceniana jako

Prezentacja na temat: "STRES = INTERAKCJA Relację między osobą a otoczeniem oceniana jako"— Zapis prezentacji:

1 STRES = INTERAKCJA Relację między osobą a otoczeniem oceniana jako
wymagająca nadzwyczajnego wysiłku, przekraczająca jej zasoby, zagrażająca dobremu samopoczuciu. Procesualny przebieg radzenia sobie ze stresem zależy od: właściwości sytuacji, struktury osobowości człowieka oraz interakcji osoby i sytuacji.

2 STYL RADZENIA SOBIE Styl radzenia sobie jest ważną właściwością indywidualną. Radzenie sobie ze stresem: jest konstelacją wielu działań i czynności poznawczych, poszukiwaniem sposobów zrozumienia zachodzących zdarzeń i podejmowaniem działań, które zapewniłyby równocześnie konfrontację z rzeczywistością i podtrzymywały nadzieję na rozwiązanie.

3 STRESORY 1. Dramatyczne wydarzenia o rozmiarach katastrofy, obejmujące całe grupy (stres traumatyczny, ekstremalny); są stresorami uniwersalnymi, ponieważ osoby nimi dotknięte nie mogą ich nie zauważyć, dokładniejsza charakterystyka psychologiczna jest następująca: - atakują najbardziej podstawowe wartości człowieka tj. życie, zdrowie, bezpieczeństwo, - stawiają wysokie wymagania, którym nie można sprostać, - często przychodzą bez ostrzeżenia, - pozostawiają po sobie potężny ślad, który jest reaktywowany w sytuacjach podobnych.

4 STRESORY 2. Poważne wyzwania i zagrożenia, dotyczące jednostek lub kilku osób (śmierć małżonka, rozwód, kara więzienia ale też wyjazd na wakacje czy zawarcie małżeństwa – związane z wyzwaniem, które także stawia wymagania). 3. Drobne, codzienne utrapienia – pozornie najsłabsze stresory (uciążliwości dnia codziennego – ważne znaczenie za względu na częstość i powszechność ich występowania

5 STRESORY W WYMIARZE CZASOWYM
wydarzenia stresowe jednorazowe, np. niemiłe spotkanie, wypadek, wydarzenia stresowe periodyczne lub cykliczne, np. powtarzające się wizyty u nie lubianych krewnych, stresory chroniczne, działające permanentnie, np. nieudany związek małżeński, przewlekła choroba, sekwencja – jeden stresor pociąga za sobą następny, np. rozwód – podjęcie pracy przez kobietę – problemy z opieką nad dziećmi.

6 PROCES RADZENIA SOBIE ZE STRESEM
Stale zmieniające się poznawcze i behawioralne wysiłki, mające na celu opanowanie określonych zewnętrznych i wewnętrznych wymagań, ocenianych przez osobę jako zbyt obciążające lub przekraczające jej zasoby.

7 FUNKCJE RADZENIA SOBIE
instrumentalna – inaczej zadaniową, polegającą na poprawie relacji podmiotu z otoczeniem, regulacja emocji – polega na obniżaniu przykrego napięcia i łagodzeniu innych negatywnych stanów emocjonalnych.

8 GŁÓWNE STYLE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM:
1) aktywne zachowanie – czyli reakcje, które zmieniają sytuację, 2) poznawcze radzenie sobie – czyli reakcje, które zmieniają znaczenie lub ocenę stresu; 3) unikanie – czyli reakcje, które zmierzają do kontroli przykrych uczuć.

9 STRATEGIE ZORIENTOWANE PROBLEMOWO
a) konfrontacyjna, która polega na obronie własnego stanowiska i walce o to, co się chce osiągnąć, b) planowe i systematyczne rozwiązanie problemu.

10 STRATEGIE ZORIENTOWANE EMOCJONALNIE
a) dystansowanie się (kiedy osoba stara się nie przejmować), b) unikanie – ucieczka (wyczekiwanie, znieczulanie się alkoholem lub środkami psychoaktywnymi), c) samoobwinianie (samokrytyka, autosugestia), d) samokontrola (powstrzymywanie emocji, opanowanie), e) poszukiwanie wsparcia społecznego (opowiadanie innym o swej sytuacji, przyjmowanie wyrazów sympatii i współczucia), f) pozytywne przewartościowanie (dostrzeganie dobrych stron sytuacji).

11 POZNAWCZE PROCESY ADAPTACYJNE
1. Ocena i jej przeformułowanie, szczególnie w sytuacji zagrożenia i niebezpieczeństwa. 2. Poszukiwanie nowych informacji na temat specyfiki sytuacji lub zadania, próby ujęcia sytuacji z nowego punktu widzenia, poszukiwanie alternatywnych rozwiązań, zbieranie informacji od innych i uczenie się od nich. 3. Poszukiwanie odpowiednich wzorców zachowań, które mogą być zastosowane lub dostosowane do danej sytuacji.

12 POZNAWCZE PROCESY ADAPTACYJNE
4. Odnoszenie się do analogicznych doświadczeń z przeszłości, czyli przypominanie sobie podobnych problemów lub okoliczności, które zostały kiedyś opanowane, w celu upewnienia się, że aktualny problem, jako podobny do tych dawnych, również może być rozwiązany lub przezwyciężony. 5. Poszukiwanie związku między stresującymi wydarzeniami i aktualnym obrazem siebie a funkcjonowaniem w przeszłości i posiadanymi umiejętnościami społecznymi. 6. Odbieranie rzetelnych informacji zwrotnych dotyczących własnego zachowania, planów i celów. 7. Modyfikowanie poziomu aspiracji oraz nabywanie umiejętności przyczyniających się do rozwoju.

13 SPOSOBY RADZENIA SOBIE
Poszukiwanie informacji; by efektywniej osiągnąć zagrożony cel lub łatwiej dać sobie radę z poniesioną porażką bądź istniejącym zagrożeniem. Podejmowanie działań ukierunkowanych na zmianę otaczającego świata, tak by lepiej go dopasować do potrzeb i wartości jednostki, albo na zmianę samej jednostki, by rozbieżność między nią a światem była mniejsza. Powstrzymywanie się od działań, co może być czasami najskuteczniejszym sposobem rozwiązania trudnej sytuacji. Metody intrapsychiczne polegają na zmianie percepcji środowiska bądź własnej osoby, tak by rozbieżność między osobą a środowiskiem nie wydawała się tak duża lub tak bolesna, metody te mają głównie znaczenie uspokajające, redukujące przykre emocje.

14 ODPORNOŚĆ NA STRES -1 1. Cechy wrodzone układu nerwowego - silny układ nerwowy w zakresie pobudzenia wykazuje wyższą odporność na stres. Osoby zrównoważone osiągają lepsze wyniki w warunkach stresu. 2. Typ emocjonalności jednostki: jeśli obok nieuniknionego niepokoju pojawiają się emocje pozytywne, odporność będzie większa. Ma to być może związek z pozytywnym wpływem doświadczeń, odnoszeniem sukcesów, poczuciem kompetencji i wiarą we własne możliwości. Natomiast występowanie wyłącznie lęku może wskazywać na istnienie oczekiwań porażki, przewidywanie niepowodzenia.

15 ODPORNOŚĆ NA STRES -2 3. Rodzaj motywacji - dominacja potrzeby osiągnięć, której towarzyszy postawa zadaniowa sprzyja podejmowaniu się zadania trudnego, którego wykonanie jest samo w sobie źródłem satysfakcji. Ogromnie ważne jest przekonanie o „rozwiązywalności” problemu tu i teraz. 4. Znaczenie samooceny. Osoby nieodporne na stres odznaczają się poczuciem niższości i brakiem wiary w swoje możliwości. Ludzie odporni są przekonani o swoich zdolnościach i umiejętnościach pokonania trudności. Uważają także, że oceny innych są zgodne z ich wysoką samooceną.

16 ODPORNOŚĆ NA STRES -3 5. Stosunek do rzeczywistości - ocena realistyczna jest powiązana ze zrównoważeniem emocjonalnym i odpornością na stres. Natomiast osoby, które spostrzegają świat społeczny jako źródło zagrożeń i frustracji są skłonne do silnego reagowania emocjonalnego, wywierającego dezorganizujący wpływ na ich działanie i umiejętności interpersonalne wyzwalające przychylność innych osób oraz ich wsparcie. 6. Ogólny poziom inteligencji i zdolności wyznacza raczej pozytywne doświadczenia w sytuacjach stresowych, wpływając na podwyższenie zaufania do siebie i wzrost wiary we własne możliwości, a to niewątpliwie sprzyja odporności na stres; pozwala dokonać właściwej analizy sytuacji oraz dokonać wyboru sposobu rozwiązania przy zastosowaniu adekwatnych narzędzi.

17 SKUTKI STRESU podwyższenie ogólnego poziomu aktywacji organizmu: wzrost aktywacji centralnego układu nerwowego oraz zmiany typu obwodowego (wzrost napięcia mięśniowego, przyspieszenie oddechu, wzrost tętna) - syndrom mobilizacji energetycznej całego organizmu, pojawienie się silnych emocji zwykle o zabarwieniu negatywnym (lęk, niepokój, panika, przerażenie, irytacja, gniew, złość, depresja, przygnębienie, poczucie winy, poczucie wstydu), zwykle jest to mieszanka emocjonalna, a czasami występują także emocje pozytywne (oczekiwanie sukcesu lub nagrody), pojawienie się motywacji do przezwyciężenia stresu: czynności przygotowawcze, zabezpieczające, obrona przed możliwymi konsekwencjami.

18 Kryteria diagnostyczne zespołu stresu pourazowego
odtwarzanie traumy - ponowne jej doświadczanie (częste myśli, wspomnienia, obrazy dotyczące zdarzenia pojawiające się niezależnie od woli; koszmary senne albo flashback - nagłe poczucie, jakby zdarzenie miało miejsce na nowo), trwałe unikanie sytuacji, miejsc, ludzi, które kojarzą się z traumą albo też poczucie oderwania od emocji związanych z tym, co przypomina uraz (niezdolność do płaczu lub przeżywania uczuć), objawy psychofizjologicznego pobudzenia (problemy ze snem, rozdrażnienie, wybuchy gniewu i agresji, trudności z pamięcią i koncentracją uwagi).

19 OBRONA PRZED STRESEM trafna ocena własnych możliwości oraz aktualnych wymagań, poczucie sprawowania kontroli nad własnym życiem - osoby te nie czują się bezradne, wierzą w możliwość kształtowania własnego losu i wpływu na innych ludzi, zdolność tworzenia stabilnych związków społeczno-emocjonalnych, podejmowanie się zadań, które są dla nich ważne, istnienie spraw, którym się poświęcają,

20 OBRONA PRZED STRESEM gotowość spostrzegania nowych i nieprzewidzianych wydarzeń jako wyzwań i szans, a nie jako zagrożeń, poczucie humoru i postawa optymistyczna dają szansę lepszego widzenia sytuacji, zajmowania dystansu i widzenia niezwykłości sytuacji, co stwarza możliwości skutecznej obrony, w sytuacjach przeżywania zdarzeń koniecznych, nieuniknionych (choroba, śmierć bliskiej osoby) poszukiwanie wsparcia u bliskich lub koncentracja na sprawach, które można i warto jeszcze realizować bez podejmowania prób zmiany tego, co zmienić się nie da.