Geografia społeczno-ekonomiczna jest nauką badającą systemy społeczno-gospodarcze w dwóch wymiarach: środowiskowym i przestrzennym. Podstawową problematykę.

Prezentacja na temat: "Geografia społeczno-ekonomiczna jest nauką badającą systemy społeczno-gospodarcze w dwóch wymiarach: środowiskowym i przestrzennym. Podstawową problematykę."— Zapis prezentacji:

1 Geografia społeczno-ekonomiczna jest nauką badającą systemy społeczno-gospodarcze w dwóch wymiarach: środowiskowym i przestrzennym. Podstawową problematykę geografii społeczno- ekonomicznej określają trzy pytania: (1) Jak systemy społeczno- gospodarcze zachowują się w środowisku przyrodniczym? (2) Jak organizują się w przestrzeni geograficznej? (3) Jak rozwijają się w czasoprzestrzeni? Systemy społeczno-gospodarcze dla których wymiary środowiskowe i przestrzenne są szczególnie istotne nazywamy systemami geograficzno-ekonomicznymi lub systemami przestrzennymi. (prof. Ryszard Domański, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu)

2 Podział nauk geograficznych oraz ich stosunek do nich nauk Źródło: prof. Waldemar Ratajczak (Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM na podstawie S. Leszczycki (1962)).

3 Wyróżniamy 3 główne tradycje badań w geografii: regionalną;ekologiczną;przestrzenną.

4 W geografii społeczno-ekonomicznej wyróżniamy 4 paradygmaty badawcze: klasyczny; klasyczny; scjentystyczny (neopozytywistyczny); scjentystyczny (neopozytywistyczny); humanistyczny (behawioralny); humanistyczny (behawioralny); radykalny. radykalny.

5

6 Zróżnicowanie biologiczne: Demograficzne Rasowe Zróżnicowanie kulturowe: Językowe Wyznaniowe Etniczne Zawodowe

7 Struktura według wieku informuje nas o udziale poszczególnych grup wiekowych w całkowitej liczebności populacji. Struktura według płci informuje nas o relacjach między liczebnością kobiet i mężczyzn. Najważniejszym miernikiem tej relacji jest współczynnik feminizacji, czyli stosunek liczby kobiet do mężczyzn razy 100. Graficznym obrazem struktury płci i wieku jest piramida płci i wieku. Wyróżniamy 3 główne typy piramid: Wiek 0 60 15 MM M K KK progresywnazastojowaregresywna

8 Stan dla Polski na 1999 rok

9 Zróżnicowanie rasowe ludności świata (wg C. S. Coona, S. M. Garna, J. B. Birdsella) RasaCechy charakterystyczneGłówny obszar występowania rasy podstawowe europejskaJasna skóra, na północy znaczny odsetek osób o jasnych włosach i oczach, raczej wysokie ciało, zróżnicowany kształt włosów (lecz nigdy wełniste ani fil–fil), stosunkowo silny zarost i owłosienie u mężczyzn, silnie wysklepiony i wąski nos, duża częstotliwość występowania grupy krwi Rh minus Europa, północna Afryka i zachodnia Azja oraz zasiedlone w wyniku migracji obie Ameryki, Australia i Syberia afrykańskaCiemna do prawie czarnej skóra, czarne i wełniste lub fil–fil włosy, słaby zarost i owłosienie u mężczyzn, grube wargi, szeroki i spłaszczony nos, duże różnice w wysokości ciała Afryka (na południe od Sahary) oraz duży odsetek osób (w wyniku migracji) na południu Ameryki Północnej oraz na północy i wschodzie Ameryki Południowej indyjskaZbliżona do europejskiej, lecz o ciemniejszej skórze i ciemne, falistych włosach Półwysep Indyjski Azjatycka (mongolidalna) Śniady lub żółtawy odcień skóry, czarne o granatowym połysku włosy, szerokie i wydatne kości policzkowe, często występuje wąska szpara oczna i tzw. fałda mongolska, wysokie częstotliwości grupy krwi B Większość Azji (bez Indii i Bliskiego Wschodu), Madagaskar i północne krańce Ameryki Północnej MelanezyjskaZbliżona do rasy afrykańskiej, odróżnia się od niej szeregiem właściwości krwi oraz niektórymi szczegółami budowy twarzy Nowa Gwinea i przyległe archipelagi AustralijskaOdznacza się zespołem cech określanych jako relikt neandertalskiego etapu ewolucji człowieka. Bardzo silny prognatyzm, wydatne łuki brwiowe, znaczne zęby trzonowe i przedtrzonowe, silny zarost twarzy, ciemnobrunatna skóra, faliste włosy, brak grupy krwi B i najwyższa na świecie częstość grupy krwi N częściowo Australia AmerykańskaZbliżona do mongoidalnej, z różnic ważne są w składzie krwi (zupełny brak osobników z grupą B, prawie całkowity brak A w Ameryce Południowej oraz najwyższa na świecie częstość grupy M) częściowo obie Ameryki PolinezyjskaJasnobrązowy odcień skóry, ciemne oczy, włosy, wysoki wzrost i silna, muskularna budowa ciała, ciemne i proste lub faliste włosy, występowanie fałdy mongolskiej, rzadkie występowanie grupy krwi B część Oceanii (wyspy południowego Pacyfiku, od Hawajów na północy przez Wyspę Wielkanocną na wschodzie i Nową Zelandię na południu) MikronezyjskaZbliżona do poprzedniejczęść Oceanii (wyspy zachodniego Pacyfiku) Uwaga: W swoim obrębie poszczególne rasy mogą się niekiedy znacznie między sobą różnić. Dla przykładu w obrębie rasy białej wyróżniamy populacje nordyczne o dużym odsetku blondynów (Europa Północna i Północno–Zachodnia), populacje południowo–wschodniej Europy (od Bałtyku do Syberii i od Karpat i Morza Czarnego po Morze Barentsa na północy), populacje alpejskie (górzyste tereny Europy Środkowej), populacje śródziemnomorskie (basen Morza Śródziemnego i tereny Azji Mniejszej, dominują wśród nich Arabowie)

10 Zróżnicowanie rasowe ludności świata (wersja uproszczona) Źródło: WSiP

11 Wszystkie języki są zgrupowane w rodziny językowe (czyli grupy języków powstałe z jednego prajęzyka w rezultacie jego ewolucji, która przebiegała odmiennie na różnych obszarach). Najliczniejszą jest indoeuropejska (składająca się z języków germańskich, słowiańskich, romańskich, indoirańskich i innych mniejszych; szacuje się, że należy do niej 2,2 mld ludzi). Na drugim miejscu jest chińsko–tybetańska (1,5 mld). Pozostałe są już mniej liczne (nie przekraczają 0,4 mld).

12 Na zmiany liczby ludności wpływają dwie grupy czynników: Saldo ruchu naturalnego (do tej pory dominuje jeszcze nazwa przyrost naturalny), jest to różnica między liczbą zgonów a liczba urodzeń żywych. Saldo ruchu migracyjnego, jest to różnica między liczbą osób wyjeżdżających a przyjeżdżających. Po zsumowaniu salda ruchu naturalnego (przyrostu naturalnego) oraz salda ruchu migracyjnego otrzymujemy saldo ruchu rzeczywistego, które przedstawia rzeczywiste zmiany liczby ludności na danym obszarze.

13 Przewidywane zmiany liczby ludności świata w następstwie przyrostu naturalnego ?

14 Saldo ruchu naturalnego (przyrostu naturalnego) w Polsce w okresie powojennym

15 Wyróżniamy wiele rodzajów migracji, z punktu widzenia przestrzeni i przyczyn:

16 Obecnie na świecie mamy do czynienia z 4 głównymi rodzajami migracji: (1) Powrót kolonizatorów z byłych kolonii. (2) „Drenaż mózgów” czyli wyjazdy wysokokwalifikowanej siły roboczej. (3) Wyjazdy niskokwalifikowanej siły roboczej. (4) Emigracja przymusowa spowodowana wojnami.