KONSTYTUCJA 3 MAJA Autor: Szymon Bochentyn VI d. CZYM BYŁA KONSTYTUCJA 3 MAJA? Ustawa rz ą dowa z dn. 3 maja (potocznie Konstytucja 3 maja) by ł a drug.

Prezentacja na temat: "KONSTYTUCJA 3 MAJA Autor: Szymon Bochentyn VI d. CZYM BYŁA KONSTYTUCJA 3 MAJA? Ustawa rz ą dowa z dn. 3 maja (potocznie Konstytucja 3 maja) by ł a drug."— Zapis prezentacji:

1 KONSTYTUCJA 3 MAJA Autor: Szymon Bochentyn VI d

2 CZYM BYŁA KONSTYTUCJA 3 MAJA? Ustawa rz ą dowa z dn. 3 maja (potocznie Konstytucja 3 maja) by ł a drug ą na ś wiecie, a pierwsz ą w Europie ustaw ą zasadnicz ą. Uchwalona na Sejmie Czteroletnim w 1791 roku przez stronnictwo patriotyczne jako rezultat kompromisu ze stronnictwem królewskim, by ł a wynikiem d ąż e ń do naprawy stosunków wewn ę trznych w Rzeczpospolitej po I rozbiorze, ustalaj ą c podstawy ustroju nowo ż ytnego w Polsce. Pierwsza strona oryginalnej kopii Konstytucji

3 NAJWAŻNIEJSZE PRZYCZYNY UCHWALENIA KONSTYTUCJI 3 MAJA Zbyt szerokie przywileje szlachty pozwalaj ą ce zrywa ć ka ż dy sejm; Zbyt szerokie przywileje szlachty pozwalaj ą ce zrywa ć ka ż dy sejm; Brak reform wewn ę trznych pa ń stwa; Brak reform wewn ę trznych pa ń stwa; Przestarza ł a gospodarka; Przestarza ł a gospodarka; Brak sta ł ej armii (tylko 12 tysi ę cy ż o ł nierzy polskich i 6 tysi ę cy litewskich); Brak sta ł ej armii (tylko 12 tysi ę cy ż o ł nierzy polskich i 6 tysi ę cy litewskich); Wybór elekcyjny króla; Wybór elekcyjny króla; I rozbiór Polski spowodowany os ł abieniem pa ń stwa I rozbiór Polski spowodowany os ł abieniem pa ń stwa Rzeczpospolita przed i po I rozbiorze

4 NAJWAŻNIEJSZE POSTANOWIENIA KONSTYTUCJI 3 MAJA Zmniejszono rol ę Senatu; Zmniejszono rol ę Senatu; Zniesiono konfederacje, czyli zwi ą zki szlachty, duchownych lub mieszczan utworzone dla osi ą gni ę cia okre ś lonych celów; liberum veto, czyli prawo dla pos ł ów do zerwania obrad Sejmu i niedozwolenia do wprowadzenia w ż ycie ż adnych ustaw danego dnia; instrukcje poselskie, czyli akty zawieraj ą ce polecenia w sprawach maj ą cych stanowi ć punkt obrad Sejmu; woln ą elekcj ę, czyli wybieranie króla przez szlacht ę ; Zniesiono konfederacje, czyli zwi ą zki szlachty, duchownych lub mieszczan utworzone dla osi ą gni ę cia okre ś lonych celów; liberum veto, czyli prawo dla pos ł ów do zerwania obrad Sejmu i niedozwolenia do wprowadzenia w ż ycie ż adnych ustaw danego dnia; instrukcje poselskie, czyli akty zawieraj ą ce polecenia w sprawach maj ą cych stanowi ć punkt obrad Sejmu; woln ą elekcj ę, czyli wybieranie króla przez szlacht ę ; Wprowadzono dziedziczenie tronu po ś mierci Stanis ł awa Augusta Poniatowskiego; Wprowadzono dziedziczenie tronu po ś mierci Stanis ł awa Augusta Poniatowskiego; Król dosta ł prawo do nominacji biskupów, senatorów, ministrów, urz ę dników i oficerów, a w razie wojny sprawowa ł naczelne dowództwo nad wojskiem; Król dosta ł prawo do nominacji biskupów, senatorów, ministrów, urz ę dników i oficerów, a w razie wojny sprawowa ł naczelne dowództwo nad wojskiem;

5 NAJWAŻNIEJSZE POSTANOWIENIA KONSTYTUCJI 3 MAJA CD. Sejm mia ł dwuletni ą kadencj ę, posiedzenia by ł y zwo ł ywane w razie potrzeby, co 25 lat odbywa ł y si ę obrady Sejmu w celu poprawy Konstytucji; Sejm mia ł dwuletni ą kadencj ę, posiedzenia by ł y zwo ł ywane w razie potrzeby, co 25 lat odbywa ł y si ę obrady Sejmu w celu poprawy Konstytucji; Oficjalnie ustalono religi ę jako katolick ą (z tolerancj ą innych religii); Oficjalnie ustalono religi ę jako katolick ą (z tolerancj ą innych religii); Uznano ch ł opów za cz ęść narodu i przyznano im wi ę ksze przywileje; Uznano ch ł opów za cz ęść narodu i przyznano im wi ę ksze przywileje; Ograniczono demokracj ę szlacheck ą Ograniczono demokracj ę szlacheck ą

6 OPOZYCJA WOBEC KONSTYTUCJI Konstytucja 3 maja zosta ł a uchwalona potajemnie bez przeciwników reform wewn ę trznych. To spowodowa ł o powstanie wielkiej opozycji przeciwko Konstytucji. Krytykowano i organizowano manifestacje przeciwko postanowieniom. Najwi ę kszymi przedstawicielami opozycji byli Seweryn Rzewuski, Ignacy Chomi ń ski, Józef Czartoryski i Dyzma Bo ń cza-Tomaszewski. Józef Klemens Czartoryski

7 OBALENIE KONSTYTUCJI Po zako ń czonej wojnie z Turcj ą i Szwecj ą caryca Katarzyna II skupi ł a si ę bardziej na Polsce. Wiedzia ł a, ż e Konstytucja 3 maja mo ż e zagrozi ć prorektoratorskiemu uzale ż nieniu Polski od Imperium Rosyjskiego, wi ę c na pro ś b ę grupy szlachciców polskich razem utworzono konfederacj ę targowick ą sprzeciwiaj ą c ą si ę Konstytucji. Po atakach rosyjskich na Rzeczpospolit ą 24 lipca 1792 roku król Stanis ł aw August Poniatowski do łą czy ł do konfederacji targowickiej i od tego czasu Konstytucja przesta ł a funkcjonowa ć. Rok pó ź niej nast ą pi ł II rozbiór Polski. Rzeczpospolita przed i po II rozbiorze Polski

8 TWÓRCY KONSTYTUCJI Stanis ł aw August Poniatowski Ignacy PotockiAdam Stanis ł aw Krasi ń ski Hugo Ko łłą taj Stanis ł aw Staszic Stanis ł aw Ma ł achowski

9 ŚWIĘTO KONSTYTUCJI 3 MAJA Dzie ń 3 maja 1791 roku zosta ł uznany Ś wi ę tem Konstytucji 3 Maja. Obchody tego ś wi ę ta by ł y zakazane podczas rozbiorów, a ponownie jego obchodzenie zosta ł o wznowione w II Rzeczypospolitej w kwietniu 1919 roku. Ś wi ę to Konstytucji 3 Maja zosta ł o zdelegalizowane przez hitlerowców i sowietów podczas okupacji Polski w czasie II wojny ś wiatowej. W styczniu 1951 r. ś wi ę to 3 maja zosta ł o oficjalnie zdelegalizowane przez w ł adze komunistyczne. W roku 1981 ponownie w ł adze ś wi ę towa ł y uchwalenie majowej konstytucji. Portret ku czci uchwalenia Konstytucji w Lublinie

10 „KONSTYTUCJA 3 MAJA” Obraz Jana Matejki namalowany w 1891 roku

11 CIEKAWOSTKI Oficjalny tekst Konstytucji 3 maja nie zosta ł odczytany podczas obrad Sejmu i zosta ł przyj ę ty przez pos ł ów „w ciemno” Oficjalny tekst Konstytucji 3 maja nie zosta ł odczytany podczas obrad Sejmu i zosta ł przyj ę ty przez pos ł ów „w ciemno” W roku 2007 po raz pierwszy na Litwie obchodzono ś wi ę to Konstytucji 3 maja. W roku 2007 po raz pierwszy na Litwie obchodzono ś wi ę to Konstytucji 3 maja. R ę kopis Konstytucji 3 maja jest przechowywany w Archiwum G ł ównym Akt Dawnych w Warszawie. R ę kopis Konstytucji 3 maja jest przechowywany w Archiwum G ł ównym Akt Dawnych w Warszawie.

12 KONIEC! DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! KONIEC! DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!