Lokalne podatki majątkowe Prawo podatkowe [4] Podatki i opłaty samorządowe1.

Prezentacja na temat: "Lokalne podatki majątkowe Prawo podatkowe [4] Podatki i opłaty samorządowe1."— Zapis prezentacji:

1 Lokalne podatki majątkowe Prawo podatkowe [4] Podatki i opłaty samorządowe1

2 Podatki lokalne – ogólne informacje 1.Podatki lokalne = podatki, w których JST na mocy art. 168 Konstytucji i innych ustaw otrzymały prawo władztwa podatkowego, czyli (1) wymiaru (2) poboru (3) administrowania dochodami podatkowymi 2.Wszystkie podatki lokalne wpływają w całości do budżetów gmin 3.Organem podatkowym jest wójt, burmistrz, prezydent miasta (1 inst.) i SKO (2 inst.) 4.W braku podatków powiatowych i wojewódzkich, wyłącznie Rada Gminy korzysta z władztwa podatkowego, o którym mowa w art. 168 Konstytucji RP: „ Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie” Podatek od nieruchomości Podatek od środków transportowych Opłaty: targowa, miejscowa, od posiadania psów, reklamowa (dodatkowo za podatki lokalne niektórzy uważają również podatek rolny i leśny) Daniny lokalne [4] Podatki i opłaty samorządowe2

3 Klasyfikacja podatków majątkowych Majątek podatnika Nieruchomości Od posiadania nieruchomości Podatek od nieruchomości Podatek rolny Podatek leśny Od transferu nieruchomości PIT / CIT / PCC/ VAT od sprzedaży nieruchomości Podatek od spadków i darowizn Ruchomości i prawa majątkowe PIT / PCC / VAT od sprzedaży tych rzeczy i praw Podatek od spadków i darowizn [4] Podatki i opłaty samorządowe3

4 Definicje nieruchomości Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny Art. 46. § 1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Art. 46 (1). Nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali: Art. 2. 1. Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej "lokalami", mogą stanowić odrębne nieruchomości. 2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne. [4] Podatki i opłaty samorządowe4

5 Opodatkowanie transakcji, których przedmiotem są nieruchomości Sprzedaż nieruchomości: PIT – jeśli sprzedaż nastąpiła w ciągu 5 lat licząc od końca roku, w którym nieruchomość wybudowano / nabyto (Stawka: 19% x dochód, termin płatności – do 30 IV R+1) Zakup nieruchomości: Podatek od czynności cywilnoprawnych ( stawka 2%, obowiązek ciąży na kupującym, termin płatności +14 dni) VAT Opodatkowaniu PTU podlega odpłatna dostawa towarów, przy spełnieniu następujących warunków: Przeniesienie władania rzeczą na inny podmiot Sprzedawca musi działać w charakterze podatnika VAT Czynność musi być odpłatna Obowiązek podatkowy ciąży na sprzedającym nieruchomości, podatek VAT jest doliczany do ceny towaru ( zasada przerzucalności) Wolna od PTU jest dostawa budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy: a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata; [4] Podatki i opłaty samorządowe5

6 Opodatkowanie posiadania nieruchomości – generalne reguły NIERUCHOMOŚCI Grunty Rolne PODATEK ROLNY PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI, jeśli są ZAJĘTE na DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ Lasy PODATEK LEŚNY PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI, jeśli są ZAJĘTE na DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ Pozostałe PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI Budynki PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI Lokale PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI Budowle PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI, o ile budowla jest ZWIĄZANA Z DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ [4] Podatki i opłaty samorządowe6

7 Jak ustalić właściwy podatek dla danej nieruchomości? 1. Czy nieruchomość związana jest z działalnością gospodarczą? TAK = podatek od nieruchomości NIE = 2. z jakim rodzajem nieruchomości mamy do czynienia? LAS = podatek leśny Użytki rolne = podatek rolny 3. Pozostałe nieruchomości: jakim typem obiektu w rozumieniu prawa budowlanego jest konkretna nieruchomość? Obiekt małej architektury = nie podlega podatkom BUDYNEK = podatek od nieruchomości ( od powierzchni budynku) BUDOWLA = podatek od nieruchomości ( od wartości budowli), pod warunkiem, że jest ona związana z DG USTAWA z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane OBIEKT MAŁEJ ARCHITEKTURY: kapliczki, krzyże przydrożne, figury, posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki; BUDYNEK: obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach; BUDOWLA: każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki [4] Podatki i opłaty samorządowe7

8 Czym są nieruchomości związane z DG? Z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych: „……..(są to:) grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, (….) chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych. Z orzecznictwa: 1. Nie istnieje warunek faktycznego wykorzystywania nieruchomości i obiektów budowlanych na cele związane z działalnością gospodarczą, by można było zastosować do danej nieruchomości wyższą stawkę podatku od nieruchomości. Grunty będące własnością przedsiębiorcy powinny podlegać opodatkowaniu stawkami przeznaczonymi dla gruntów związanych z działalnością gospodarczą, niezależnie od ich faktycznego użytkowania. Oznacza to, że sam fakt posiadania przez przedsiębiorcę gruntów skutkuje tym, że są one związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Nie jest istotne więc czy są one w ogóle lub w jakich celach wykorzystane przez przedsiębiorcę. Taka wykładnia językowa przywołanego przepisu nie budzi w judykaturze wątpliwości. ( Wyrok WSA w Warszawie z dn. 8 września 2005 r., III SA/Wa 346/05, LEX nr 177321,, wyrok WSA w Szczecinie z dn. 7 grudnia 2011 r., I SA/Sz 823/11, www.orzeczenia-nsa.pl)www.orzeczenia-nsa.pl 2. W pojęciu "względów technicznych" ustawodawca zawarł przesłankę trwałości, jako przeszkodę w wykorzystaniu nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej, powodującej zastosowanie preferencyjnej stawki podatku od nieruchomości. Nie stanowią one więc przeszkody o charakterze przejściowym, wynikającej z podjętych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej decyzji np. o remontach. ( Wyrok WSA w Łodzi z 4 października 2012 r., I SA/Łd 1542/11, www.orzeczenia-nsa.gov.pl) [4] Podatki i opłaty samorządowe8

9 Podatki od posiadania majątku: Podatki: rolny / leśny / od nieruchomości – cechy wspólne Podatki samorządowe, w całości wpływają do budżetu gminy, na terenie której znajduje się dana nieruchomość Szeroki zakres podmiotowy: - Właściciele - Posiadacze - Użytkownicy wieczyści Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Powierzchnia nieruchomości jako element decydujący o ciężarze podatkowym ( z kilkoma wyjątkami) Decyzje podatkowe wydaje wójt / burmistrz / prezydent miasta ( możliwy NAKAZ PŁATNICZY, ORD 92) Rada Gminy decyduje o stawkach ustawowych Płatność podatków w ratach: - Dla osób fizycznych (decyzja podatkowa): do 15.03, 15.05., 15.09, 15.11 - Dla osób prawnych (autodeklaracja) – do 15 dnia każdego miesiąca, za styczeń – do 31. [4] Podatki i opłaty samorządowe9

10 Podatki: rolny / leśny / od nieruchomości: zakres przedmiotowy Przedmiot podatkuGłówne zwolnienia Podatek od nieruchomości 1. Grunty 2. Budynki lub ich części 3. Budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 4. Użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy - o ile są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Infrastruktura drogowa, kolejowa, lotnicza + Zabytki + SSE + zwolnienia podmiotowe (dla uczelni, dla zakładów pracy chronionej, dla przedsiębiorców o statusie centrum badawczo – rozwojowego; zwolnienia nie dotyczą NR zajętych na DG) Podatek rolnyUżytki rolne Grunty gospodarstw rolnych, z wyjątkiem tych zajętych na DG inną niż działalność rolnicza Użytki najsłabszych klas Grunty scalane / meliorowane / odłogowane + zwolnienia podmiotowe (jw.) Podatek leśnyLasy (grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy), z wyjątkiem tych zajętych na DG inną niż działalność leśna Lasy młode + lasy w rejestrze zabytków + zwolnienia podmiotowe (jw.) [4] Podatki i opłaty samorządowe10

11 Jak obliczyć podatek od nieruchomości? Podatek=PodstawaXStawka Dla gruntówPowierzchnia rzeczywista (ha) Określana przez Rady Gmin w drodze uchwały. Nie może przekroczyć maksymalnych ustawowych progów Dla budynkówPowierzchnia użytkowa (m^2) Dla budowli związanych z DG Wartość (PLN) [4] Podatki i opłaty samorządowe11

12 Podatek od nieruchomości – stawki ustawowe oraz lokalne na 2016 rok Art. 5. 1. Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że stawki nie mogą przekroczyć rocznie: Warszawa 2016 Lublin 2016 Jarocin 2016 1od gruntów: a)związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków 0,89 zł od 1 m 2 powierzchni, 0,89 zł0,87 zł0,44 zł b)pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych 4,58zł od 1 ha powierzchni, 4,56 zł4,58 zł3,95 zł c)pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego 0,47 zł od 1 m 2 powierzchni; 0,46 zł 0,09 zł 2)od budynków - ich części: a)mieszkalnych0,75 zł od 1 m 2 powierzchni użytkowej 0,74 zł0,73 zł0,37 zł b)związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej 22,86 zł od 1 m 2 powierzchni użytkowej, 22,86 zł22,20 zł10 zł v 6 zł d) związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń 4,65 zł od 1 m 2 powierzchni użytkowej, 4,65 zł 4 zł e)pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego 7,68 zł od 1 m 2 powierzchni użytkowej; 7,68 zł7,62 zł2,60 zł 3)od budowli2% ich wartości2% 2. Przy określaniu wysokości stawek, (…), rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, rodzaj prowadzonej działalności, sposób wykorzystywania, rodzaj zabudowy, przeznaczenie i sposób wykorzystywania gruntu, stan techniczny oraz wiek budynków. [4] Podatki i opłaty samorządowe12

13 Podatek leśny - obliczanie Podatek=PodstawaXStawka Dla lasówPowierzchnia rzeczywista (ha) Odnoszona do ceny 0,220 m^3 drewna w skupie za III kwartały poprzedniego roku Stawka AD 2016 = 42,19 zł Podobnie jest w podatku rolnym – przykład: Rzeczywista cena żyta w skupie: 61 zł / 1dt Cena „przyjęta” przez gminę Jarocin: 40 zł / 1dt W efekcie: Stawka podatku rolnego w Jarocinie = 100 zł od użytków rolnych i 200 zł od gospodarstw rolnych (w innych gminach odpowiednio: 134 zł i 268 zł) Rady Gminy mogą „obniżać” w/w cenę Dla lasów w parkach narodowych = 50% stawki (obniżenie ustawowe) [4] Podatki i opłaty samorządowe13

14 Podatek rolny - obliczanie Podatek=PodstawaXStawka Dla użytków < 1 ha Powierzchnia rzeczywista Odnoszona do ceny 5 q żyta w skupie za III kwartały poprzedniego roku Stawka AD 2016: 268,75 zł Dla gospodarstw > 1 ha Powierzchnia w ha przeliczeniowych Odnoszona do ceny 2.5 q żyta w skupie za III kwartały poprzedniego roku Stawka AD 2016: 134,38 zł Hektar przeliczeniowy = Hektary rzeczywiste X Przelicznik ustawowy (0,05 – 1,95) aRodzaj użytku bKlasa bonitacyjna cOkręgi podatkowe [4] Podatki i opłaty samorządowe 14

15 Przeliczniki - przykłady Rodzaje użytków rolnych: Grunty orne Łąki i pastwiska Okręgi podatkowe I II III IV I II III IV Klasy użytków rolnych Przeliczniki I 1,95 1,80 1,65 1,45 1,75 1,60 1,45 1,35 II 1,80 1,65 1,50 1,35 1,45 1,35 1,25 1,10 IIIa 1,65 1,50 1,40 1,25 III 1,25 1,15 1,05 0,95 IIIb 1,35 1,25 1,15 1,00 IVa 1,10 1,00 0,90 0,80 IV 0,75 0,70 0,60 0,55 IVb 0,80 0,75 0,65 0,60 V 0,35 0,30 0,25 0,20 0,20 0,20 0,15 0,15 VI 0,20 0,15 0,10 0,05 0,15 0,15 0,10 0,05 [4] Podatki i opłaty samorządowe15

16 Ulgi i zwolnienia w podatku rolnym (1) Art. 13. ULGA INWESTYCYJNA 1. Podatnikom podatku rolnego przysługuje ulga inwestycyjna z tytułu wydatków poniesionych na: 1)budowę lub modernizację budynków inwentarskich służących do chowu, hodowli i utrzymywania zwierząt gospodarskich oraz obiektów służących ochronie środowiska, 2)zakup i zainstalowanie: a)deszczowni, b)urządzeń melioracyjnych i urządzeń zaopatrzenia gospodarstwa w wodę, c)urządzeń do wykorzystywania na cele produkcyjne naturalnych źródeł energii (wiatru, biogazu, słońca, spadku wód) - jeżeli wydatki te nie zostały sfinansowane w całości lub w części z udziałem środków publicznych. 2. Ulga inwestycyjna przyznawana jest po zakończeniu inwestycji i polega na odliczeniu od należnego podatku rolnego od gruntów położonych na terenie gminy, w której została dokonana inwestycja - w wysokości 25 % udokumentowanych rachunkami nakładów inwestycyjnych. 3. Ulga z tytułu tej samej inwestycji nie może być stosowana dłużej niż przez 15 lat. Art. 13b. ULGA KOREKCYJNA (GÓRSKA) 1. Podatek rolny od gruntów położonych na terenach podgórskich i górskich obniża się o 30 % dla gruntów klas I, II, IIIa, III i IIIb, a o 60 % dla gruntów klas IVa, IV i IVb. 2. Za miejscowości położone na terenach podgórskich i górskich uważa się miejscowości, w których co najmniej 50 % użytków rolnych jest położonych powyżej 350 m nad poziomem morza. Wykaz tych miejscowości w danym województwie ustala sejmik województwa. ----------------------------------------------------------------------------------- Art. 13c. ULGA KLĘSKOWA 1. W razie wystąpienia klęski żywiołowej, która spowodowała istotne szkody w budynkach, ziemiopłodach, inwentarzu żywym lub martwym albo w drzewostanie, przyznaje się podatnikom ulgi w podatku rolnym przez zaniechanie jego ustalania albo poboru w całości lub w części, w wysokości zależnej od rozmiarów strat spowodowanych klęską w gospodarstwie rolnym. 2. Przy przyznawaniu ulg i ustalaniu ich wysokości uwzględnia się wysokość otrzymanego odszkodowania z tytułu ubezpieczenia ustawowego. 3. Ulgę przyznaje się za ten rok podatkowy, w którym klęska miała miejsce; jeżeli klęska miała miejsce po zapłaceniu podatku za dany rok, ulgę stosuje się w następnym roku podatkowym. [4] Podatki i opłaty samorządowe16

17 Ulgi i zwolnienia w podatku rolnym (2) ( ULGA ŻOŁNIERSKA) Art. 13a. 1. Przy opodatkowaniu gospodarstw rolnych: 1)żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową lub długotrwałe przeszkolenie wojskowe, 2)osób spełniających zastępczo obowiązek służby wojskowej w formie skoszarowanej - prowadzących te gospodarstwa bezpośrednio przed powołaniem do służby, stosuje się ulgę w podatku rolnym w wysokości 60%. 2. Przy opodatkowaniu gospodarstw rolnych członków rodzin osób wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 2, które bezpośrednio przed powołaniem do służby pracowały w tych gospodarstwach, zamieszkiwały i nie osiągały przychodów z innych źródeł, stosuje się ulgę w podatku rolnym w wysokości 40%. ( WARIANT: ZWOLNIENIE + ULGA) Art. 12. 1. Zwalnia się od podatku rolnego: 4)grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha: 5)grunty gospodarstw rolnych powstałe z zagospodarowania nieużytków - na okres 5 lat, licząc od roku następnego po zakończeniu zagospodarowania; 6)grunty gospodarstw rolnych otrzymane w drodze wymiany lub scalenia - na 1 rok następujący po roku, w którym dokonano wymiany lub scalenia gruntów; 6. Po upływie okresu zwolnienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, 5 i 6, stosuje się ulgę w podatku rolnym, polegającą na obniżeniu podatku w pierwszym roku o 75% i w drugim roku o 50%. [4] Podatki i opłaty samorządowe17

18 Podatek katastralny – „widmo” przyszłości WZÓR WARTOŚĆ KATASTRALNA X STAWKA PODATKOWA KATASTER = rejestr wszystkich nieruchomości FIZYCZNY: nowoczesna ewidencja gruntów i budynków – mapy i plany geodezyjne PRAWNY: informacja o stanie praw do NR ( własność, służebność, dzierżawa itd.) FISKALNY: określenie wartości NR i podmiotu zobowiązanego do zapłaty podatku Musi funkcjonować w sposób: CIĄGŁY: być sporządzony jednorazowo według ogólnych reguł, a potem - na bieżąco aktualizowany URZĘDOWY: na podstawie przepisów prawa, pod nadzorem właściwych organów PUBLICZNY: dostępny dla wszystkich zainteresowanych Stawki podatkowe LINIOWA? PROGRESYWNA? REGRESYWNA? Inne kwestie: Ulgi podatkowe? Urzędy katastralne? Bariery społeczne? [4] Podatki i opłaty samorządowe18

19 Podatek od środków transportowych PRZEDMIOTSamochody ciężarowe ( DMC > 3,5 ton) / Ciągniki siodłowe i balastowe / Przyczepy i naczepy ( DMC > 7 ton razem z pojazdem) / Autobusy ZWOLNIENIAPojazdy specjalne (np. koparki, cysterny) + Pojazdy specjalnego przeznaczenia (np. transportery policyjne) + Zapasy mobilizacyjne PODMIOTWłaściciel lub podmiot, na którego dany pojazd jest zarejestrowany. Obowiązek podatkowy powstaje 1 dnia następnego m-ca po miesiącu, w którym pojazd został po raz pierwszy zarejestrowany PODSTAWALiczba zarejestrowanych pojazdów na terenie Polski STAWKIUstalane przez rady gmin, z tym że nie mogą one przekroczyć ustawowych górnych limitów ( w zależności od masy lub liczby miejsc do siedzenia w autobusie). Istnieją też ustawowe limity minimalne. PŁATNOŚĆZobowiązanie powstaje ex lege, płatność w dwóch ratach – do 15 lutego oraz 15 września każdego roku [4] Podatki i opłaty samorządowe19 Powstanie obowiązku podatkowegoPłatność podatku Po 1 wrześniaJedna rata ( + 14 dni od powstania obowiązku podatkowego) Między 1 lutego a 1 wrześniaDwie raty: pierwsza + 14 dni od powstania obowiązku podatkowego, druga – do 15 września

20 Podatek od spadków i darowizn Prawo podatkowe [4] Podatki i opłaty samorządowe20

21 Modele podatku spadkowego Zakres opodatkowania Podatek osobisty ( od udziału spadkowego, uwzględniający więzy rodzinne) Podatek rzeczowy ( od sumy aktywów będących przedmiotem dziedziczenia) Konstrukcja podatku Rozbudowana ( podmiotowo / przedmiotowo) Wąska ( = opłaty administracyjne zbliżone do skarbowych) Podmiot podatku Podatek od osób fizycznychPodatek od osób fizycznych i osób prawnych [4] Podatki i opłaty samorządowe21

22 Zakres przedmiotowy podatku (1) Dziedziczenie Przejście praw i obowiązków spadkodawcy na jego następcę Darowizna Umowa między darczyńcą a obdarowanym przenosząca nieodpłatnie własność rzeczy na rzecz obdarowanego; forma – akt notarialny, lecz ważniejsze jest samo spełnienie świadczenia Zasiedzenie NIERUCHOMOŚCI = posiadanie przez 20 lat w dobrej wierze / 30 lat w złej wierze RUCHOMOŚCI = posiadanie przez 3 lata bez złej wiary Zachowek Roszczenie o wypłatę sumy (części majątku spadkowego) spadkobiercy ustawowemu od dziedziczących po zmarłym lub od osób obdarowanych za życia spadkodawcy Nieodpłatne zniesienie współwłasności, Nieodpłatna renta, użytkowanie, służebności [4] Podatki i opłaty samorządowe22

23 Zakres przedmiotowy podatku (2) Rozrządzenie testamentowe ustanawiające zapis SpadkodawcaSpadkobierca ZAPIS ZWYKŁY ZAPIS WINDYKACYJNY Zapisobierca (1) Uprawniony z zapisu windykacyjnego ZAPIS DALSZY Zapisobierca (2) KC 968 § 1. Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły). § 2. Spadkodawca może obciążyć zapisem zwykłym także zapisobiercę (dalszy zapis). ---------------------- Zapis windykacyjny = rozrządzenie testamentowe ( wyłącznie akt notarialny) powodujące, że oznaczona przez spadkodawcę osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą OTWARCIA spadku. Przedmiotem tego zapisu mogą być rzeczy, wierzytelności, przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne, ale nie pieniądze. [4] Podatki i opłaty samorządowe23

24 Zakres przedmiotowy podatku (3) ART. 56 PRAWA BANKOWEGO: 1. Posiadacz rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej może polecić pisemnie bankowi dokonanie - po swojej śmierci - wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej (dyspozycja wkładem na wypadek śmierci, tzw. ZAPIS BANKOWY). 2. Kwota wypłaty, o której mowa w ust. 1, bez względu na liczbę wydanych dyspozycji, nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. 4. Jeżeli posiadacz rachunku wydał więcej niż jedną dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, a łączna suma dyspozycji przekracza limit, o którym mowa w ust. 2, dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją wydaną wcześniej. 5. Kwota wypłacona zgodnie z ust. 1 nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku. [4] Podatki i opłaty samorządowe24

25 Obowiązek podatkowy - przykłady NabyciePowstanie obowiązkuPodatnik DziedziczenieDzień przyjęcia spadkuNabywca (spadkobierca) DarowiznaDzień zawarcia aktu notarialnego lub dzień przyjęcia świadczenia Obdarowany ZasiedzenieDzień uprawomocnienia się orzeczenia sądu w tej sprawie Nowy właściciel rzeczy ZapisOtrzymanie zapisuZapisobierca Zapis bankowyDzień śmierci deponentaNabywca (wskazany przez deponenta a mortis causa) Nieodpłatne użytkowanie, renta, służebności Dzień ustanowienia tych prawBeneficjent praw NIEZGŁOSZENIE DO OPODATKOWANIA W TERMINIE Dzień powołania się na okoliczność dokonania darowizny / otrzymania spadku Powołujący się na te okoliczności podatnik [4] Podatki i opłaty samorządowe25

26 Zakres podmiotowy podatku Podlega podatkowi niezależnie od miejsca położenia nabytej rzeczy / wykonywania uzyskanego prawa Rezydent / obywatel POL Podlega podatkowi zawsze gdy chodzi o nieruchomości położone w POL; co do ruchomości – tylko jeżeli uzyskał je od rezydenta lub obywatela POL Nierezydent / cudzoziemiec Art. 17a. 1. Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. 2. Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika. Art. 18 ust. 2. Płatnicy są obowiązani: 1)prowadzić rejestr podatku; 2)pobrać należny podatek z chwilą sporządzenia aktu notarialnego 3)wpłacić pobrany podatek na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę płatnika, w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek (…) 4)przekazywać w terminie, o którym mowa w pkt 3, naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na siedzibę płatnika, odpisy sporządzanych aktów notarialnych dotyczących czynności, z tytułu których są płatnikami podatku. [4] Podatki i opłaty samorządowe26

27 Ochrona najbliższej rodziny w podatku spadkowym Art. 4a. 1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (…), oraz 2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (…..) - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej lub przekazem pocztowym. 2. Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu. 3. W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. 4. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy: 1)wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty MIMINUM WOLNEGO OD PODATKU lub 2)gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. [4] Podatki i opłaty samorządowe27

28 Inne preferencje w podatku spadkowym Wyłączenie podatkowe Środki z OFE Środki z IKE Środki z IKZE Środki z PPE (pracowniczy program emerytalny) Prawa autorskie, znaki towarowe, wzory zdobnicze i wierzytelności z ich wynikające Zwolnienie podatkowe Rolnicze ( nabycie gospodarstwa rolnego; warunek – prowadzenie GR przez 5 następnych lat) Dla konkubenta / konkubiny (darowizna praw do rachunku oszczędnościowo – kredytowego w kasie mieszkaniowej; warunek – przeznaczenie tych środków na cele mieszkaniowe Dla rodziny zastępczej / osób prowadzących rodzinny dom dziecka (w drodze darowizny / dziedziczenia; warunek – środki te w ciągu 12 miesięcy zostaną przekazane na cele pieczy zastępczej) [4] Podatki i opłaty samorządowe28

29 Obliczenie podatku spadkowego 1 Wartość brutto rzeczy MINUS ( Długi i ciężary) = wartość netto rzeczy 2 Wartość netto MINUS ( minimum wolne od podatku: G1 = 9637 zł G2 = 7276 zł G3 = 4902 zł) MINUS ewentualnie ulga mieszkaniowa = POP 3 POP X Stawka podatkowa = Podatek od spadków i darowizn ZASADA KUMULACJI Art. 9 ust. 2. Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. [4] Podatki i opłaty samorządowe29

30 Stawki w podatku od spadków i darowizn POP GRUPA 1 G „0” + teściowie, zięć, synowa UWAGA! Grupa „0” – wstępni, zstępni, rodzice, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha - nie płacą podatku niezależnie od wysokości i tytułu przysporzenia, pod warunkiem zgłoszenia faktu nabycia majątku do nUS w ciągu pół roku GRUPA 2 zstępni rodzeństwa rodzeństwo rodziców, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, zstępni i małżonkowie pasierbów GRUPA 3 wszyscy pozostali krewni i osoby niespokrewnione < 10 278 zł3%7%12% 10 278 zł – 20 556 zł 5%9%16% > 20 556 zł7%12%20% STAWKI SPECJALNE (LINIOWE) 7% Zasiedzenie 20% Powołanie się na fakt nabycia w toku późniejszych postępowań czy kontroli [4] Podatki i opłaty samorządowe30

31 Preferencje mieszkaniowe Zwolnienie mieszkaniowe - art. 4/1/5 Zwolnienie mieszkaniowe - art. 4/1/5a Ulga mieszkaniowa - art. 16 Przedmiot Nabycie pieniędzy lub rzeczy budowlanych Nabycie praw do wkładu w spółdzielni mieszkaniowej Nabycie prawa do budynku lub lokalu Nabycie G1 - darowiznaG 1 + G2 - dziedziczenieG1- spadek, zapis, polecenie lub darowizna G2 – spadek, zapis, polecenie G3 – spadek, zapis, polecenie + 2 letnie opieka nad spadkodawcą (umowa z podpisem notarialnie poświadczonym) Limit 9637 zł od 1 osoby, 19 274 zł od wielu darczyńców brakWartość 110 m^2 powierzchni lokalu Warunki Jak w uldze mieszkaniowej ( prawo do wkładu musi przysługiwać przez 5 kolejnych lat) Rezydent / obywatel POL v EFTA Zasada niełączenia preferencji Zakaz zbycia nieruchomości przez 5 lat [4] Podatki i opłaty samorządowe31

32 Ochrona interesów fiskalnych w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn Art. 8 ust. 4. Jeżeli nabywca nie określił wartości nabytych rzeczy lub praw majątkowych albo wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny naczelnika urzędu skarbowego wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Jeżeli nabywca, pomimo wezwania, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez nabywcę wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33 % od wartości podanej przez nabywcę, koszty opinii biegłego ponosi nabywca. Art. 15 ust. 4. Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu według stawki 20 %, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony. Art. 6 ust 2. Przy nabyciu pod warunkiem zawieszającym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ziszczenia się warunku. Naczelnik urzędu skarbowego może jednak ustalić należność podatkową, jaka przypadałaby w razie ziszczenia się takiego warunku, i należność tę zabezpieczyć. Art. 18 ust. 1. Notariusze są płatnikami podatku od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie. [4] Podatki i opłaty samorządowe32

33 Opłaty i parapodatki Prawo podatkowe [4] Podatki i opłaty samorządowe33

34 Opłaty jako daniny publiczne PUBLICZNOPRAWNE Pobierane są na rzecz Skarbu Państwa lub JST jednostronnie ustanawiane przez organy władzy publicznej OGÓLNE Zasady wymiaru i poboru oparte są na normach generalno – abstrakcyjnych ZASADNICZE Główny cel poboru – funkcja fiskalna BEZZWROTNE Raz pobrane nie wracają do donatora ( istnieją wyjątki – np. zwrot opłaty skarbowej) ODPŁATNE ( tym elementem różnią się od podatków!) Istnieje (przynajmniej w teorii )wymiana świadczeń: pieniężnego ze strony dawcy i niepieniężnego ze strony państwa lub JST PRZYMUSOWE Nadają się do egzekucji administracyjnej, tak jak podatki [4] Podatki i opłaty samorządowe34

35 Opłata skarbowa Zakres Podstawa prawna – ustawa z dnia 16 listopada 2006 roku Przedmiot opodatkowania: 1/ czynności urzędowe ( akt małżeństwa, informacja adresowa, zmiana imienia, wypis z planu zagospodarowania przestrzennego, zatwierdzenie projektu budowlanego, decyzja o nadaniu obywatelstwa polskiego) 2/ zaświadczenia ( duplikaty dokumentów, o braku zaległości podatkowych) 3/ zezwolenia ( posiadanie broni, osiedlenie się, uprawa maku i konopi, nabycie nieruchomości przez cudzoziemca, „zgody podatkowe” – np. z art. 66 Ordynacji podatkowej) 4/ dokumenty ( o ustanowieniu pełnomocnika) Od 2007 roku uchylono obowiązek uiszczania opłaty skarbowej od podań wnoszonych do organów administracji Wymiar STAWKIOkreślone w ustawie - dominują kwotowe, np.: za akt urodzenia 11 zł za złożenie pełnomocnictwa 17 zł za zezwolenie na działalność TUW - 12 750 zł Procentowe – np. zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego ( 0,1% x kapitał założycielski banku czyli minimum 5 000 000 euro) POBÓRMożna płacić gotówką lub bezgotówkowo na rachunek organu władzy lub administracji albo znakami opłaty naklejanymi i kasowanymi na pismach ZWROTJeżeli – mimo uiszczenia opłaty – nie dokonano czynności urzędowej lub nie wydano zezwolenia / zaświadczenia Termin zwrotu: 5 lat licząc od końca roku, w którym zapłacono opłatę skarbową [4] Podatki i opłaty samorządowe35

36 Opłaty lokalne - charakterystyka OPŁATA TARGOWAOPŁATA MIEJSCOWAOPŁATA OD POSIADANIA PSÓW PRZEDMIOT Dokonywanie sprzedaży na targowisku (każde miejsce, gdzie prowadzi się sprzedaż: plac, chodnik, pasaż, z wyjątkiem budynków i ich części) Pobyt > 1 doba w miejscowościach: a) o korzystnych walorach krajobrazowo – klimatycznych b) v o statusie obszaru ochrony uzdrowiskowej c) v w uzdrowiskach Fakultatywnie wprowadzona przez Rady Gmin opłata z tytułu posiadania psa STAWKA Określona przez Rady Gmin Ustawowa 2016max = 758,47 zł / dzień Określona przez Rady Gmin Ustawowa 2016 max. = a) 2,18 zł / dzień b) 3,10 zł / dzień c) 4,27 zł / dzień Określona przez Rady Gmin Ustawowa 2016 max. = 120,05 / rok PŁATNOŚĆ Przez inkasentaDoliczenie opłaty do rachunku za pobyt Przez inkasenta UWAGI Sposób sprzedaży, rodzaj towarów, efekt ( przychód) – nie mają znaczenia dla wysokości podatku Zwalnia się od opłaty tylko tych, którzy od tego samego przedmiotu opłacają podatek od nieruchomości Kryteria zaliczenia miejscowości do grup w/w określa Rada Ministrów; Rada Gminy ustala, które miejscowości na jej obszarze spełniają te kryteria Nie ma efektu kaskady podatkowej, nie można pobierać 3 opłat jednocześnie Zwolnienie ustawowe: Psy – pomocnicy niepełnosprawnych 1 pies dla: Osoby > 65 lat (samotnie prowadzi gospodarstwo domowe) 2 psy dla: Podatników podatku rolnego [4] Podatki i opłaty samorządowe36

37 Nowość 2016: opłata reklamowa PRZEDMIOTTablice reklamowe i urządzenia reklamowe – bez względu, czy eksponowane są tam reklamy, z tym że nie pobiera się opłaty, jeśli tablice / urządzenia: 1)nie są widoczne z przestrzeni dostępnych publicznie; 2)stanowią szyld, o ile jest on zgodny z zasadami i warunkami sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń; 3)są realizacją obowiązku nałożonego przepisami prawa; 4)służą wyłącznie do upowszechniania informacji trwale upamiętniającej osoby, instytucje lub wydarzenia lub informacji o charakterze religijnym, związanym z działalnością kościołów lub innych związków wyznaniowych, jeżeli tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe sytuowane są w granicach terenów użytkowanych jako miejsca kultu i działalności religijnej oraz cmentarzy. STAWKAMax. 2,50 zł / dziennie ( CZĘŚĆ STAŁA) + max. 0,20 zł / dziennie / 1 m^2 (CZĘŚĆ ZMIENNA, zależna od pola powierzchni tablicy / urządzenia) PŁATNOŚĆInkaso lub deklaracje UWAGI Wprowadzenie opłaty jest prawem, a nie obowiązkiem Rady Gminy Na poczet opłaty zalicza się podatek od nieruchomości od tej tablicy / urządzenia [4] Podatki i opłaty samorządowe37