Społeczne Agencje Najmu odpowiedzią na problem dostępności mieszkań w Polsce Małgorzata Salamon – Habitat for Humanity Poland

Zasoby i warunki mieszkaniowe w Polsce Jeden z najniższych w Europie wskaźników nasycenia mieszkaniowego: 389 mieszkań na 1000 mieszkańców Struktura własności: 75% (osoby fizyczne); 16,2 % (spółdzielnie mieszkaniowe); 6,7% (gminy) i reszta (TBS, Skarb Państwa, zakładowe) Niski standard mieszkań: wartość luki remontowej ok. 70% Niski udział budownictwa komunalnego i społecznego systematyczny wzrost, od 1993 r., budownictwa na sprzedaż lub wynajem, realizowanego przez deweloperów.

Potrzeby mieszkaniowe Deficyt mieszkaniowy (różnica ilości mieszkań i gospodarstw domowych) oceniany na 1,5-1,0 miliona MIR 2014 : 600 tyś. Instytut Rozwoju Miast (2009): tyś. TBS, 70 tyś. Komunalnych i tyś. Socjalnych

Co to jest Społeczna Agencja Najmu (ang. Social Rental Agency) Pośrednictwo pomiędzy najmem na rynku prywatnym a osobami o niskich dochodach i niezaspokojonej potrzebie mieszkaniowej Prowadzone przez organizacje non-profit lub samorządy Źródło w programach przeciwdziałania bezdomności Najem od osób prywatnych i podnajem beneficjentom SAN Gwarancja czynszu dla najemcy Gwarancja bezpiecznego najmu w godnych warunkach dla podnajmującego Oferuje dostępny czynsz dla podnajmujących Wsparcie dla podnajmujących dostosowane do potrzeb Próba ‚ucywilizowania’ rynku najmu

Współpraca pomiędzy SAN i najemcami Najemca Oczekiwania:  Regularny czynsz  Mieszkanie utrzymane w czystości  Wsparcie administracyjne  Wsparcie prawne Akceptuje:  Czynsz poniżej czynszu rynkowego  Utrzymanie nieruchomości w dobrym standardzie  Długi kontrakt  Brak wpływu na profil podnajmujących SAN Oferuje:  Gwarancja czynszu  Wsparcie administracyjne  Usługi remontowe  Utrzymanie mieszkania w standardzie Oczekiwania:  Dostępny czynsz  Nieruchomość w standardzie  Bezpieczeństwo najmu  Otwartość na różny profil kandydatów- podnajmujących

Współpraca pomiędzy SAN i podnajmującymi Podnajmujący Oczekiwania:  Mieszkanie w standardzie  Dostępny czynsz  Bezpieczeństwo najmu  Wsparcie Akceptuje:  Partycypacja w mediacjach  Regularna opłacanie czynszu  Dbałość o mieszkanie/dobre zachowanie  Otwarta komunikacja SAN Oferuje:  Mieszkanie w standardzie  Dostępny czynsz  Bezpieczny najem  Mediacje socjalne w zakresie stosunków lokatorkich Oferuje:  Mediacje w przypadku zalegania z czynszem  Wsparcie w obszarze usług reintegracji społecznej

Cele SAN: Zwiększenie ilości dostępnych mieszkań na wynajem Podniesienie standardów mieszkaniowych na rynku mieszkań na wynajem dla najuboższych Wprowadzenie i upowszechnienie koncepcji ‚czynszu społecznego’ w zasobach prywatnych Uniknięcie gettyizacji mieszkań dla najuboższych

Struktura społeczna beneficjentów SAN w Belgii 33% wynajmujących – bezdomni w momencie zasiedlania 17% osób w zasobach bezrobotna 34% osób o nieregularnych dochodach 10 % osób z niepełnosprawnością 3,2 % emeryci

SAN w Polsce: potencjał Duży popyt na mieszkania o obniżonym czynszu- konieczność wprowadzenia kryterium dostępności (np. osoby bezdomne i osoby o niestabilnych dochodach) Brak barier w pozyskaniu właścicieli mieszkań zainteresowanych SAN- em Możliwość pozyskania mieszkań z innych niż rynek prywatny źródeł: np. lokale wobec których toczą się postępowania, SAN instrumentem reintegracji dla osób oczekujących na mieszkania socjalne/komunalne (szczególnie w przypadku osób z nakazem eksmisji )

SAN w Polsce: wyzwania Niewielki zasób mieszkań na rynku prywatnym (ok. 5%) – możliwość włączenia mieszkań niezamieszkanych z zasobów gminnych i prywatnych (ok. 1 milion pustostanów w Polsce) Środki na obsługę SAN – przekierowanie środków istniejących, wyasygnowanie nowych z budżetu Słabość instytucjonalna organizacji pozarządowych w Polsce w prowadzeniu SAN Potrzeba zmian legislacyjnych

Projekty na bazie SAN w Polsce: Kamiliańska Misja Pomocy Społecznej, Warszawa: 25 mieszkań treningowych dla osób wychodzących z bezdomności; koszt projektu ok PLN/miesiąc Stowarzyszenie Pogotowie Społeczne, Poznań: program od 2007 r. najem dwóch mieszkań i domu dla kilkunastu osób TPBA Koło Gdańskie HFH Poland: 7 mieszkań wspomaganych dla młodzieży opuszczającej pieczę zastępczą (w przygotowaniu)

Dziękuję Projekt SAN finansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu ‚Innowacje Społeczne’.