Kary , środki karne i zasady ich wymiaru Wykład VIII Kary , środki karne i zasady ich wymiaru dr Katarzyna Łucarz

TYPY SANKCJI Środki penalne: Kary samoistne Środki karne Środki wychowawcze, wychowawczo – lecznicze orzeczone w stosunku do nieletnich w oparciu o przepisu ustawy o postepowaniu w sprawach nieletnich Środki oddziaływania pozakarnego : Społeczne Wychowawcze

CELE KARY (ŚRODKA KARNEGO) SPRAWIDLIWOŚCIOWY ZAPOBIEGAWCZY WYCHOWAWCZY KOMPENSACYJNY Zaspokojenie społecznego poczucia sprawiedliwości W odniesieniu do społeczeństwa ( prewencja ogólna ) W odniesieniu do sprawcy ( prewencja indywidualna ) Naprawienie lub zmniejszenie społecznego zła wyrządzonego czynem zabronionym

OGRANICZENIA WOLNOŚCI ( art. 20-23 k.w. ) ( 1 miesiąc) ARESZTU ( art 19 k.w. ) ( od 5 dni do 30 dni ) OGRANICZENIA WOLNOŚCI ( art. 20-23 k.w. ) ( 1 miesiąc) KARY SAMOISTNE ( art. 18 k.w. ) GRZYWNY ( art. 24 k.w. ) ( od 20 do 5 000 zł , chyba , że ustawa stanowi inaczej ) NAGANY ( art. 36 k.w. )

Przepadek rzeczy art. 30 k.w. Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych lub innych pojazdów, art. 29 k.w. ( od 6 miesięcy do 3 lat ) Przepadek rzeczy art. 30 k.w. ŚRODKI KARNE ( art. 28 k.w. ) Nawiązka (art. 3 2 i 37 k.w. ) i obowiązek naprawienia szkody (przepis szczególny) Podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny sposób , art. 31 k.w. Inne środki karne określone przez ustawę ( zawarte w ustawach szczególnych ) np. zakaz amatorskiego połowu ryb i minogów z ustawy z dn. 18.04.1985 r o rybactwie śródlądowym oraz zakaz wstępu na imprezy masowe przewidziany w ustawie z dn. 20.03.2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych

ŚRODKI ODDZIAŁYWANIA POZAKARNEGO Środki oddziaływania społecznego Art. 39 § 4 k.w. Środki oddziaływania wychowawczego Art. 41 k.w.

ŚRODKI ODDZIAŁYWANIA SPOŁECZNEGO ( art. 39 § k.w. ) Tylko w razie odstąpienia od wymierzenia kary (art. 39 § 4 k.w.) Przywrócenie naruszonego porządku prawnego Naprawienie wyrządzonej szkody np.: przeproszenie pokrzywdzonego uroczyste zapewnienie niepopełniania więcej czynów stanowiących wykroczenie zobowiązanie sprawcy do przywrócenia stanu poprzedniego

ŚRODKI ODZIAŁYWANIA WYCHOWAWCZEGO ( art. 41 k.w. ) Wystarczające do wdrożenia sprawcy wykroczenia do poszanowania prawa i przestrzegania zasad współżycia społecznego ; ich zastosowanie jest równoznaczne z rezygnacją ze ściagania sprawcy wykroczenia Pouczenie, zwrócenie uwagi Inne środki postępowania wychowawczego przewidziane np. w postępowaniu dyscyplinarnym, przewidziane w regulaminie pracy, czy w stowarzyszeniu, którego członkiem jest sprawca wykroczenia.

POWRÓT DO WYKROCZENIA ( RECYDYWA ) RECYDYWA OGÓLNA RECYDYWA SPECJALNA RECYDYWA SPECJALNA WIELOKROTNA ( art. 38 k.w.) Nie unormowana w kodeksie wykroczeń Uprzednie ukaranie sprawcy za podobne wykroczenie lub przestępstwo Sprawca : Uprzednio był ukarany co najmniej dwukrotnie Ukarany za wykroczenia podobne do poprzednich Poprzednie czyny, jak i te ostatnie, są wykroczeniami popełnionymi umyślnie Nowe, podobne do poprzednich wykroczenie musi być popełnione w okresie nie przekraczającym 2 lat od ostatniego prawomocnego ukarania Konsekwencją jest możliwość orzeczenia kary aresztu, nawet jeśli nie jest ona przewidziana w przepisie przypisanym sprawcy Uprzednie ukaranie sprawcy za jakiekolwiek wykroczenie bądź przestępstwo Ustawowa okoliczność obciążająca (art. 33 § 4 pkt. 5 k.w. ) Organ orzekający ocenia w ramach zwykłego wymiaru kary Przestępstwami i wykroczeniami podobnymi są przestępstwa i wykroczenia należące do tego samego rodzaju ; przestępstwa i wykroczenia z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa i wykroczenia popełnione w celu osiągniecia korzyści majątkowej WYKROCZENIA PODOBNE (art. 47 § 2 k.w. )

OGÓLNE DYREKTYWY WYMIARU KARY ( art. 33 § 1 k.w.) ZASADY WYMIARU KARY Współmierność kary do społecznej szkodliwości czynu Prewencja ogólna – społeczne oddziaływanie kary Prewencja szczególna ( indywidualna) – oddziaływanie kary na sprawcę ZASADY WYMIARU KARY Zasada swobody organu orzekającego przy wymiarze kary (art. 33 § 1 k.w.) Zasada indywidualizacji kary ( art. 34 k.w.) Zasada oznaczoności kary Sformułowane w ustawie podstawowe kryteria brane pod uwagę przy orzekaniu kary , są normatywnymi instrumentami realizacji celów kary OGÓLNE DYREKTYWY WYMIARU KARY

OKOLICZNOŚCI ŁAGODZĄCE ( art. 33 § 3 k.w. ) Działanie sprawcy pod wpływem ciężkich warunków rodzinnych lub osobistych działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem silnego wzburzenia wywołanego krzywdzącym stosunkiem do niego lub innych osób OKOLICZNOŚCI ŁAGODZĄCE ( art. 33 § 3 k.w. ) Działanie z pobudek zasługujących na uwzględnienie przyczynienie się lub staranie się sprawcy o przyczynienie się do usunięcia szkodliwych następstw swego czynu prowadzenie przez sprawcę nienagannego życia przed popełnieniem wykroczenia i wyróżnianie się spełnianiem obowiązków zwłaszcza w zakresie pracy.

OKOLICZNOŚCI OBCIĄŻAJĄCE ( art. 33 § 4 k.w. ) Działanie sprawcy w celu osiągniecia bezprawnej korzyści majątkowej Działanie w sposób zasługujący na szczególne potępienie Uprzednie skazanie sprawcy za podobne przestępstwo lub wykroczenie OKOLICZNOŚCI OBCIĄŻAJĄCE ( art. 33 § 4 k.w. ) Chuligański charakter wykroczenia Działanie pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego Popełnienie wykroczenia na szkodę osoby bezradnej lub osoby której sprawca powinien okazać szczególne względy Popełnienie wykroczenia we współdziałaniu z małoletnim

ODSTĄPIENIE OD WYMIERZENIA KARY art. 39 k.w. Poprzestanie na odstąpieniu od wymierzenia kary , jak i środka karnego (odstąpienie pełne) Odstąpienie od wymierzenia kary samoistnej ale orzeczenie środka karnego, jeżeli jest on przewidziany w przepisie, z którego zakwalifikowano czyn sprawcy (odstąpienie niepełne) Odstąpienie od wymierzenia kary samoistnej z jednoczesnym zastosowaniem środków oddziaływania społecznego przewidzianych w art. 39 § 4 k.w.

PRZEDAWNIENIE ( art. 45 k.w. ) ŚCIGANIA ( art. 45 § 1 k.w.) ORZEKANIA ( art. 45 § 2 k.w. ) WYKONANIA KARY (art. k.w.) 1 rok od popełnienia wykroczenia; jeżeli w tym czasie doszło do wszczęcia postępowania – okres ten ulega przedłużeniu do 2 lat 1 rok od popełnienia wykroczenia 3 lata od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia , obejmuje zarówno kary samoistne jak i środki karne Nie można wydać merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie o wykroczenie , jeżeli od popełnienie tego wykroczenie upłynął czas przewidziany w ustawie Nie można wykonać orzeczonej kary nałożonej na sprawce wykroczenia , jeżeli od uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynął czas przewidziany w ustawie Nie można wszcząć postepowania w sprawie o wykroczenie , jeżeli od popełnienie tego wykroczenie upłynął czas przewidziany w ustawie W przypadku uchylenia rozstrzygnięcia w trybie kasacji lub wznowienia postępowania przedawnienie biegnie od daty uchylenia rozstrzygnięcia Okoliczność uchylająca karalność za popełnione wykroczenie , z chwilą upływu przewidzianego w ustawie czasu , powstaje prawna niemożność ukarania sprawcy wykroczenia za czyn , który popełnił PRZEDAWNIENIE